leren in de ban van geboortenbeperking zonder keuze
Nederland heeft kansen in Egypte
Pakistani kiezen
Betrekkingen tussen joden en christenen moeten beter
Donderdag debat over vrije verkoop voorbehoedsmiddelen
DINSDAG 19 FEBRUARI 1985
LONDEN Er zijn twee onder
werpen die op het Ierse politieke
toneel gegarandeerd grote ruzie
opleveren. Noord-Ierland is het
eerste hete hangijzer, geboortenbe
perking het tweede.
Dat laatste bleek anderhalf jaar
geleden al, toen in de Ierse Repu
bliek een referendum werd gehou
den over de vraag of het toch al gel
dende verbod op abortus in de
grondwet zou moeten worden op
genomen. Dat plebisciet maakte
heel wat emoties los.
Pro's en contra's schreven elkaar
in de Ierse kranten woedende brie
ven, ze rukten eikaars posters van
de muren, er braken familievetes
uit, compleet met bij elkaar inge
gooide ruiten en dergelijke folklo
re. Het eindresultaat: de grond
wetswijziging kwam er.
Thans is er weer zoiets aan de
hand. Donderdag moet de Ierse
tweede kamer, de Dail, beslissen
over de vraag of niet-medische
voorbehoedsmiddelen zoals con
dooms voortaan vrij verkocht mo
gen worden aan iedereen van 18
jaar en ouder die daar behoefte aan
heeft.
Als die wet erdoor komt, zou dat
een belangrijk stukje liberalisering
betekenen in een land dat tot de
meest achterlijke van Europa be
hoort waar het gaat om de zedelijk
heidswetgeving. Voorbehoedmid
delen namelijk zijn in de Ierse Re
publiek thans alleen op dokters
voorschrift verkrijgbaar.
Katholiek
Gegeven het feit dat de meeste
Ierse dokters, net als bijna alle an
dere Ieren, rooms-katholiek zijn,
worden dit soort recepten ongaar
ne uitgereikt. Ongetrouwde stellen
door
Henk Dam
behoeven, zeker als het om jonge
ren gaat, natuurlijk al helemaal
nergens op te rekenen.
De in Ierland oppermachtige
rooms-katholieke kerk wil dat
graag zo houden, en heeft opmer
kelijke pogingen gedaan de volks
vertegenwoordigers onder druk te
zetten. Zo verklaarden twee bis
schoppen onomwonden dat katho
lieke politici verplicht zijn de leer
stellingen van de kerk te volgen.
Het waren deze twee bisschop
pen ook, die waarschuwden voor
wat zij noemden een „copulatie-ex
plosie". Andere hoge dienaren van
de kerk gingen niet zo ver, maar
zeiden dan toch op z'n minst te vin
den dat de wet „tegen het alge
meen belang" ingaat.
Dreigementen
De kerk werd gesteund door een
groep uiterst conservatieve Ieren,
waarvan leden de afgelopen weken
vooruitstrevende politici met haat
brieven en dito telefoontjes heb
ben overstroomd, alsmede hebben
bedreigd met ontvoering en met in
brand steken van huizen.
De campagne om de wet tegen te
houden heeft gedeeltelijk succes
gehad. Van de regeringspartij Fine
Gael hebben nu vier parlementsle
den laten weten, tegen de wet te
zullen stemmen. De kans is groot,
dat nog eens drie parlementariërs
van die partij zich zullen onthou
den van stemming.
In een Dail waar de regerings
coalitie van Fine Gael en Labour
een meerderheid van vijf zetels
heeft, telt zoiets zwaar, zeker, nu de
grootste oppositiepartij, Fianna
Fail, heeft laten weten tegen de wet
te zullen stemmen omdat deze
„overbodig" wordt geacht.
Niettemin, premier Garret Fitz-
Gerald vertrouwt erop dat de wet
door de Dail komt. Dat zou hij dan
te danken hebben aan enkele onaf
hankelijke parlementariërs en aan
de kleine (linkse) Workers Party,
die hebben verklaard de wet te zul
len steunen.
Ondermijnd
Als de wet het niet haalt, is de
regering nog niet in onmiddellijke
problemen. Het kabinet-FitzGe-
rald hoeft althans niet op te stap
pen, maar het gezag van de rege
ring, die toch al voor ernstige moei
lijkheden (van economische aard)
staat, zou wèl verder ondermijnd
raken.
Dat is één reden waarom FitzGe-
rald de afgelopen weken met zo
veel warmte de wet ter liberalise
ring van de verkoop van voorbe
hoedmiddelen heeft aanbevolen.
Maar er is een tweede, misschien
nog wel belangrijker reden, en die
reden heet Noord-Ierland.
Immers, het is nog steeds de
droom van elke Ier met het hart op
de juiste plaats, dat Ierland en
Noord-Ierland ooit één zullen wor
den. Daar is al helemaal geen kans
op, zolang de protestanten in Ul
ster kunnen wijzen op de grote in
vloed van de rooms-katholieke Premier FitzGerald: vol vertrouwen. (foto: api
kerk in het zuidelijke buurland.
Als FitzGerald erin zou slagen de
zedelijksheidswetgeving (ook by- boden is) wat minder strikt vol- de twee staten iets dichterbij bren-
voorbeeld op het gebied van echt- êens de leerstellingen van Rome te gen. Dat is het uiteindelijke belang
scheiding, iets dat in Ierland ver- krijgen, dan zou dat de fusie tussen van de stemming van donderdag.
CAIRO Door het 'strenge' be
leid van de Nederlandse Krediet
maatschappij is het Nederlandse
bedrijfsleven in de handel met
Egypte het afgelopen halfjaar
aanzienlijk geschaad. De export
van Nederlandse produkten naar
Egypte zouden in sterke mate
kunnen toenemen als het minis
terie van financiën bereid zou
zyn voor orders boven de tien
miljoen gulden kredietgaranties
af te geven. „Als het beleid niet
wordt bijgesteld, kan de handel
met Egypte in de komende tijd
een forse tik oplopen", zegt de
Nederlandse ambassadeur in
Cairo, N. Biegman.
door
Taco Slagter
De beperkingen van de export-
garanties hebben te maken met
de slechte ervaringen van de Ne
derlandse Kredietmaatschappij
met ontwikkelingslanden die in
het recente verleden de rekenin
gen waarvoor een exportgarantie
was verstrekt, niet konden beta
len. Met name het debacle voor
grote Nederlandse bouwonder
nemingen in Nigeria en andere
bedrijven in Latijnsamerikaanse
landen was aanleiding om de ex
portgaranties aan banden te leg
gen.
„Maar Egypte", zegt ambassa
deur Biegman, „heeft de nota's
nog altijd voldaan. Er is dan ook
geen reden om het voorbehoud
voor kredieten ook op dit land
van toepassing te laten zijn. Bo
vendien is Nederland met een ze-
vende plaats een vooraanstaande
handelspartner van Eqgypte.
Voor ons is het zelfs het vijfde
exportland buiten Europa, en in
Afrika het land waarnaar de afzet
van Nederlandse produkten het
grootst is".
In 1983 is er voor 1 miljard gul
den naar Egypte geëxporteerd:
voor 1984 ligt het bedrag vermoe
delijk nog hoger, en bij een soe
peler beleid op het gebied van de
kredietverlening zou voor dit
jaar de uitvoer nog verder kun
nen worden verbeterd, zo blijkt
uit cijfers waarover de Neder
landse ambassadeur in Cairo
zegt te beschikken.
De vertegenwoordigers van
het Nederlandse bedrijfsleven in
de Egyptische hoofdstad zullen
het knelpunt in de handelsbe
trekkingen deze week zeker aan
de orde stellen wanneer minister
van buitenlandse zaken mr. H.
van den Broek een vijfdaags offi
cieel bezoek brengt aan Egypte.
De bewindsman komt vanavond
in Cairo aan en zal besprekingen
voeren met onder anderen zyn
ambtgenoot dr. Abdal Ismat Me-
guid, de Egyptische minister
president Kamal Hassan Ali en
de minister van defensie, veld
maarschalk Aboe Ghazaleh. Of
Van den Broek ook president
Moebarak zal ontmoeten staat
nog niet vast.
Volgens ambassadeur Bieg
man is het bij een bezoek als dit
niet vanzelfsprekend dat een mi
nister van buitenlandse zaken
van een klein land ook tot de re
sidentie van de president wordt
toegelaten. Niettemin hoopt Van
den Broek dat Moebarak hem
wel kan ontvangen om te kun
nen praten over de laatste poli
tieke ontwikkelingen in het Mid
den-Oosten in verband met het
bereikte akkoord over een geza
menlijk vredesinitiatief tussen
koning Hoessein van Jordanië
en PLO-leider Jasser Arafat.
Het lijdt geen twijfel dat de de
tails van de overeenkomst voor
de Nederlandse minister het
voornaamste onderwerp van ge
sprek zullen zijn. En daar is alle
reden voor, nu president Moeba
rak zondag om steun voor het ak
koord van de EG-landen heeft
gevraagd.
Leids museum
Voor Van den Broek zal het
overigens een plezierig bezoek
worden, want tussen Egypte en
Nederland is in politiek opzicht
bijna alles koek en ei. Sinds Ne
derland in EG-verband een neu
tralere houding tegenover Israël
heeft aangenomen, is de relatie
met Egypte de afgelopen jaren
aanzienlijk verbeterd. Ex-pre
mier Van Agt is er al in 1982 op
bezoek geweest. Van den Broek
komt in feite de vriendschap met
de regering in Cairo weer eens
bevestigen.
Los van de officiële plichtple
gingen zal de minister ook een
uniek opgravingsproject van een
koningsgraf in de woestijn even
buiten Cairo gaan bekijken,
waarin het Oudheidkundig Mu
seum van Leiden een belangrijk
aandeel heeft. De laatste twee da
gen maakt Van den Broek een
toeristisch uitstapje naar het
vanwege talrijke historische mo
numenten befaamde Luxor, ge
legen aan de Nijl in Opper-Egyp-
te.
Voor Egypte heeft de visite
van Van den Broek nog een an
dere betekenis. In 1986 zal Ne
derland als voorzitter van de Eu
ropese Gemeenschap fungeren,
en de regering in Cairo wil alvast
haar belangen veiligstellen, net
als dat deze week gebeurt bij het
staatsbezoek van de Italiaanse
president Pertini, wiens land
hanteert op dit moment de voor
zittershamer in de EG hanteert.
Had de Nederlandse ambassa
de in Cairo in de jaren '60 meer
weg van een consulaat, nu is het
in het Midden-Oosten een be
langrijke diplomatieke post. Dit
in tegenstelling tot de Neder
landse ambassade in Israël, waar
de afgelopen twee jaar op perso
nele kosten is bezuinigd door in
krimping van de diplomatieke
staf. Het illustreert een opmerke
lijke verschuiving in het buiten
landse beleid van Nederland in
deze regio. Blijkbaar hecht het
kabinet-Lubbers meer waarde
aan een 'volwassen' vertegen
woordiging in een gewichtig
Arabisch land dan in Israël.
Volgens ambassadeur Bieg
man is de post Cairo „uit haar
jasje gegroeid". De in koloniale
tijden opgetrokken villa, waarin
de Nederlandse diplomatieke
vertegenwoordiging is geves
tigd, wordt binnenkort met een
extra vleugel uitgebreid.
Het werk is verveelvoudigd en
als gevolg daarvan de personele
bezetting, zegt Biegman. We heb
ben in het kader van de ontwik
kelingssamenwerking - Egypte
is Voor Nederland een van de zo
genaamde concentratielanden
waarnaar ontwikkelingsgeld
vloeit - agrarische deskundigen
op de ambassade en sinds kort
ook een defensie-attaché.
Wapensystemen
De Nederlandse 'militaire' di
plomaat is aan de staf toege
voegd sinds Nederland, welis
waar op bescheiden schaal, ook
wapensystemen aan Egypte ver
koopt. Het gaat hierbij nu nog
om elektronica, zoals radar en
vuurwapengeleidingssystemen.
Nadat Egypte en Israël het vre-
desverdrag hadden gesloten, was
het voor Nederland geen belem
mering meer wapentuig aan Cai
ro te slijten. En daar zit voor de
komende jaren muziek in, zoals
dat in voozichtige bewoordingen
in diplomatieke kringen wordt
uitgedrukt: voor Nederland is er
in dat opzicht perspectief.
In dit kader haalt Nederland
misschien binnenkomt een mil
joenenorder binnen. Egypte
moet op korte termijn beslissen
over de aankoop van twee mij-
nenjagers. Behalve Nederland
zijn voor deze opdracht Italië en
Engeland in de markt. Ingewij
den in Cairo menen te weten dat
de Nederlandse scheepswerf
Van der Giessen-De Noord een
goede kans maakt. Want niet
voor niets heeft de Nederlandse
marine zich vorig jaar zo uitge
sloofd, toen er in de Golf van
Suez en de Rode Zee op myste
rieuze wijze schepen op mijnen
liepen. Van de landen die mij
nenvegers en ander geavanceerd
materieel en specialisten naar dit
gebied stuurden, bleef de Ko
ninklijke Marine er het langst ac
tief.
Het stadium van onderhande
len over de aankoop van de mij-
nenjagers is achter de rug. Het is
nog een kwestie van een besluit
uit Cairo. Zal Nederland de order
verwerven, dan betekent dat veel
geld voor de scheepsbouw, en
dus werkgelegenheid. De Neder
landse ambassadeur in Egypte
verwacht niet dat minister Van
den Broek in deze kwestie nog
druk zal uitoefenen op de rege
ring in Cairo. „We wachten rustig
af, maar er is reden voor optimise
me", aldus Biegman.
President Zia ul Haq van Pakistan
heeft originele opvattingen over
verkiezingen. Dat bleek onlangs
toen de Pakistani's zich over een
wel heel overbodige vraag moch
ten uitspreken tijdens een referen
dum dat eigenlijk over iets anders
ging.
De vraag die aan de Pakistaanse
kiezers werd voorgelegd luidde
kort geformuleerd: „Bent u het
eens met de islamisering van het
land?". Nu is dat zoiets als aan de
Italianen vragen of ze het goed vin
den dat Italiaans in hun land de
voertaal is, of aan Friezen na een
maand strenge vorst vragen of ze
het ermee eens zijn dat er een Elf
stedentocht gehouden wordt.
Pakistan immers scheidde zich in
1947 van India af, omdat de isla
mieten in het voormalige Brits-In-
dië een eigen staat wilden hebben.
Pakistan bestaat dank zij het feit
dat de bevolking voor het overgro
te deel (95 procent) de beginselen
van de koran aanhangt.
De Pakistaanse kiezers konden op
de referendumvraag dus alleen
maar ,ja" antwoorden. „Mooi",
was de conclusie die Zia ul Haq
daaraan al van tevoren verbonden
had, „dan betekent dan dat ik hier
mee voor de komende vijf jaar als
president ben gekozen".
En alsof maar enige twijfel kon be
staan over de uitslag van het refe
rendum, verbood hij oppositie er
tegen op straffe van drie jaar ge
vangenis plus een boete van
100.000 gulden. Bovendien werd er
met de uitkomst geknoeid. Vol
gens de officiële cijfers kwam 67
procent van de Pakistaanse kiezers
op waarvan 98 procent ,ja" ant
woordde.
Maar journalisten noteerden in de
verschillende regio's opkomstper
centages van 10 tot hooguit 35.
Functionarissen van stembureau's
gaven openlijk toe dat er gerom
meld was. Kortom, Zia ul Haq's re
ferendum was van een doorzichtig-
Raad
Volgende week mogen de Pakis
taanse kiezers weer naar de stem
bus. Op 25 februari moet de samen
stelling van de „Nationale Raad"
worden bepaald, en drie dagen la
ter de samenstelling van vier regio
nale raden, die later een senaat
moet kiezen.
Het gaat om schijnverkiezingen.
Om te beginnen zijn politieke par
tyen van deelneming uitgesloten.
Mensen mogen zich slechts op per
soonlijke titel kandidaat stellen, en
dat geldt dan nog niet eens voor ie
dereen. De belangrijkste politici
van het land hebben bijvoorbeeld
niet het recht zich aan te melden.
De uitslag kan dan ook geen ande
re zijn, dan dat de nationale raad en
de vier provinciale raden straks
goeddeels gevuld zullen zijn met
lieden die, zo ze al niet direct tot
Zia's kennissenkring behoren, het
hem in ieder geval niet al te moei
lijk zullen willen maken.
In de ogen van Islamitische theore
tici - en daarin steunt Zia hen van
harte - is er ook geen behoefte aan
een parlementaire oppositie om
het programma van de regering
aan te vechten. Dat programma is
immers gebaseerd op de koran,
dus wat valt er aan te vechten?
Het worden verkiezingen Pakis-
taans-Islamitische stijl dus, als ze
al doorgaan. Want sinds Zia ul Haq
in 1977 bij een militaire coup de
macht van de laatste gekozen
landsleider, Zulfikar Ali Bhutto,
overnam, heeft hij al drie keer ver
kiezingen beloofd', beloftes die hij
iedere keer weer introk.
En zelfs al komt er straks een Na
tionale Assemblee (die men met
veel goede wil als onze Tweede Ka
mer zou kunnen zien) en een Se
naat (Eerste Kamer), dan heeft de
ze beperkte, vooral raadgevende
bevoegdheden. De militairen bij
voorbeeld bly ven hun huidige, be
langrijke invloed behouden. Zia
behoudt zich verder het recht voor,
de assemblee te ontbinden.
door
Henk Dam
Rudimentair
danks acht jaar dictatorschap en
ondanks het feit dat vrijwel alle po
litieke partyen in 1979 officieel ver
boden werden verklaard, nog
steeds zoiets als een rudimentair
bestel van politieke partijen be
staat.
Er bestaat een elf partijen omspan
nende Beweging voor het Herstel
van de Democratie (MRD), die ge
regeld van zich doet spreken en
waarvan woordvoerders vrijuit
met naam en uitspraken in buiten
landse media vermeld staan. De
grootste partij binnen de MRD, de
Pakistan's People Party (PPP), is
nog steeds een macht waarmee re
kening moet worden gehouden.
Die partyen hebben inmiddels la
ten weten,' de verkiezingen van vol
gende maand te zullen boycotten,
een machteloos gebaar natuurlijk.
Het betekent wel dat de lagere
functionarissen in de partij (die
zich op persoonlijke titel verkies
baar zouden mogen stellen) niet
wordt toegestaan mee te doen aan
Zia's verkiezingen, op straffe van
verlies van partylidmaatschap.
Dat Zia ul Haq verkiezingen heeft
uitgeschreven, hoe beperkt van
kwaliteit dan ook, toont aan dat hij
thans genoeg zelfvertrouwen heeft
om het volk te raadplegen. Daar
zijn op zichzelf wel een aantal rede
nen voor. Om te beginnen was het
onder de laatste democratische re
gering van Bhutto voor de Pakis
taanse bevolking ook niet alles.
Corruptie en machtsmisbruik vier
den hoogtij. Daarbij kwam dat de
economie van het land uitermate
zwak was, en het is niet Zia's ge
ringste verdienste dat, sinds hij
aan het bewind kwam, Pakistan
een economische groei van 6,75
procent gemiddeld per jaar kent.
Internationaal zien de zaken er
voor Pakistan ook beter en stabie
ler uit dan enkele jaren geleden. De
Russische dreiging lijkt niet verder
te gaan dan de grens met Afghanis
tan, en er klinken niet meer zoveel
oorlogszuchtige geluiden uit het
machtige buurland India dat de af
gelopen maanden genoeg binnen
landse problemen heeft gehad.
Omdat dat laatste land een vriend
schapsverdrag met de Sowjet-Unie
heeft, en omdat Pakistan met z'n
drie miljoen Afghaanse vluchtelin
gen de springplank is voor het Af
ghaanse verzet tegen de Russische
overheersers, heeft Zia een machti
ge vriend met veel geld en wapens
gevonden in de Verenigde Staten.
Zorg
De grootste zorg voor Zia moet
zijn, of het mogelijk zal zijn de ver
kiezingen en de overgang naar een
iets democratischer structuur zon
der al te veel problemen te laten
verlopen. Onlusten kunnen niet
worden uitgesloten, ook al heeft de
Pakistaanse president in noodge
vallen nog altijd de beschikking
over zyn leger.
Want er is ongenoegen uit Pakistan
te melden. De-sji'itische minder
heid onder de moslims (20 procent
van een totale bevolking van 90
mfijoen) is het niet eens met Zia's
door hen te sektarisch geachte Isla-
miseringspolitiek, en slaat steeds
fanatieker taal uit, en de verboden
politieke partijen zullen in ieder
geval trachten van zich te laten
spreken.
Er is in Amsterdam een 'zeer
openhartig' gesprek geweest tus
sen het bestuur van de Raad van
Kerken in Nederland en het
Overlegorgaan van Joden en
Christenen (Ojec). Doel was de
betrekkingen met de joodse ge
meenschap te verbeteren.
Die liepen vorig jaar nogal
schade op toen de Raad van Ker
ken de vertegenwoordiger van
de PLO in ons land ontving en de
Tweede Kamer vroeg een hoor
zitting te houden over de situatie
van de mensenrechten op de
door Israel bezette westelijke
Jordaanoever. In beide zaken
waren de joodse kerkgenoot
schappen en het overlegorgaan
officieel niet geraadpleegd.
Resultaat van het gesprek is
dat de Raad van Kerken zich in
eigen geledingen diep gaat be
zinnen op zijn verhouding tot het
joodse volk, inclusief de band
van de joden met de staat Israel.
Het bestuur van de raad wil ook
regelmatig rechtstreeks contact
met Het Ojec.
Dit overlegorgaan had de raad
gevraagd, het verzoek om een
hoorzitting over de mensenrech
ten in te trekken. Het bestuur
van de raad zal dat op de eerst
volgende plenaire vergadering
aan de orde stellen. (Inmiddels
heeft de vaste kamercommissie
voor buitenlandse zaken het ver
zoek om een hoorzitting afgewe
zen).
Met het oog op het wantrou
wen aan joodse kant komt er
voorlopig geen theologische stu
die over de belofte van het land
Israel aan het joodse volk, zo
heeft de Raad van Kerken beslo
ten. Er moet eerst een betere ver
standhouding zijn tussen de ker
ken en de joodse gemeenschap.
Het gesprek in Amsterdam
heeft het meningsverschil over
de ontvangst van de PLO-verte-
genwoordiger door een delegatie
van de Raad van Kerken niet op--
gelost. Wel heeft het bestuur van
de raad opnieuw zijn veront
schuldigingen aangeboden voor
het feit dat er over deze zaak
geen overleg was gevoerd.
Of de drie joodse kerkgenoot
schappen zullen instemmen met
rechtstreeks contact met de
Raad van Kerken - vóór 1 mei
zou het eerste gesprek moeten
zijn -. hangt in belangrijke mate
hiervan af, of de raad terugkomt
van zijn verzoek om een hoorzit
ting.
Praten met CDA. Een dele
gatie van het bestuur en de
Tweede Kamer-fractie van het
CDA had gisteren in Den Haag
een gesprek met het bestuur
(moderamen) van de synode van
de Hervormde Kerk. Dat ging
over de uitgangspunten van
christelijke politiek en de con
crete invulling daarvan.
Een wens van het synodebe-
stuur is, dat de overheid ook in
de toekomst medewerking ver
leent bij het beschikbaar stellen
van persoonsgegevens uit de be
volkingsregistratie voor de regi
stratie van kerkleden. De CDA-
afvaardiging onderkende het be
lang hiervan voor de kerken en
zal dit punt ter bestudering voor
leggen aan haar commissie voor
het ontwerp-verkiezingspro-
gram.
Een ander punt van gesprek
was Zuid-Afrika, met name de
vraag of maatregelen van Neder
landse kant effect zouden heb
ben. Beide delegaties vonden de
stappen die in internationaal ver
band al zijn gezet onvoldoende.
Van CDA-kant werd om een
duidelijk geluid van de kerken
gevraagd over het vraagstuk van
de euthanasie en het spannings
veld tussen de persoonlijke ont
plooiing van de mens en de soli
dariteit met anderen.
Beroepen. Hervormde Kerk:
beroepen te Garderen Th. de
Jong Poortvliet, te Emmen A.
.ten Kate Dedems vaart, te Gende-
ren-Doeveren kandidaat D.
Huurman Putten, te Oudega
(Wymbritseradeel) A. J. de Bue
Nijverdal; bedankt voor Capelle
aan de IJssel J. Maasland Wad-
dinxveen; toegelaten tot de evan
geliebediening en beroepbaar J.
W. Kirpestein Nieuw-Lekker-
land, F. Kruyne Ter Apel, P. van
der Schans Utrecht en J. de Vo
gel Utrecht.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar De Krim kandi
daat W. de Groot Doorn, naar
Diemen-Watergraafsmeer-Bijl-
mer P. Vliegenthart Oudewater;
beroepen te Bolsward A. Rien-
stra Harderwijk.
Nederlands Gereformeerde
Kerken: beroepen te Assen en te
Heemstede-Lisse kandidaat A.
W. Vos Rotterdam.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: bedankt voor Elburg L.
W. van der Meij Zaamslag. Gere
formeerde Gemeenten: bedankt
voor Amersfoort A. Bac Bode
graven, voor Benthuizen A. Hoo-
gerland Dirksland.
Geen adressen. De centrale
kerkeraad van de Delftse her
vormde gemeente heeft voor de
tweede keer .geweigerd het
adressenbestand voor ledenwer
ving ter beschikking te stellen
aan het Nederlands Bijbelge
nootschap. Redenen: men wil
geen precedent scheppen en de
privacy van de kerkleden moet
worden beschermd.
Het bijbelgenootschap had er
al eerder om gevraagd. Omdat
het bij zijn tweede verzoek geen
nieuwe feiten aandroeg, weiger
de de kerkeraad nu opnieuw.
Werklozen. De Haagse inter
kerkelijke stichting 'Kom beter
binnen' werft op het ogenblik
jeugdige werklozen om kerkge
bouwen beter toegankelijk te
maken voor lichamelijk gehandi
capten. Vijftien kerken in Den
Haag en omgeving zijn aangewe-
ete
de v
eiste toiletten en rolstoelbanen.
Eredoctor. De protestantse
faculteit van de universiteit van
Genève heeft de pater-jezuiet
Jean Felley uit het Zwitserse
'Wallis benoemd tot eredoctor
wegens zijn bijdrage aan de ge
schiedschrijving van het zestien-
de-eeuwse protestantisme. Na
tien jaar studie is van deze pater
een boek verschenen over Theo-
dorus Beza (1519-1605), opvolger
en eerste biograaf van de hervor
mer Calvijn.
Felley is de tweede rooms-ka
tholiek die in Genève een ere
doctoraat kreeg. In 1980 viel een-
pater uit Zaïre deze eer ten deel.
Synode. De Braziliaanse bis
schoppen willen, dat de door de
paus aangekondigde bisschop
pensynode van eind dit jaar in
Rome een 'progressief karakter'
krijgt. De synode mag, volgens
hen, de uitkomsten van het
Tweede Vaticaans Concilie niet
afzwakken.
"De weg die de Latijnsameri
kaanse kerk is ingeslagen is niet
meer te herzien", zeggen de Bra
ziliaanse bisschoppen in een ver
klaring. Zy verwachten van de
synode een bevestiging van hun
voorkeur voor de armen en meer
concrete richtlijnen voor het pas
toraat in dit verband.
