PAGINA 14
RADIO-TV
DINSDAG 19 FEBRUARI 1985
KRO-RKK-IKON
18.25 Het^verhaal. Wekelijkse bijvelvertelling
18.30 CADCAM, ontwerpen en fabriceren met com
puters, les 11
KRO
19.00 De Freggels, poppenserie. Afl. 19: Radljshon-
gersnood
19.25 Links naast de Pinguïns. Duitse serie. Afl. 12:
Hoort U dokter Thom? Iedere hoofd verzor
ger heeft de beschikking over een walkie-tal
kie gekregen om Dokter Thom te kunnen be
reiken
NOS
20.00 Journaal
KRO
20.28 De gokker (The gambler), westernserie. Afl.
4: Met hulp van zijn vrienden slaagt Brady
erin de overvallers een slag voor te zijn
21.20 Brandpunt, actualiteitenmagazine
21.55 Uw Koninkrijk komeoverweging
22.00 Tom, Dick en Harriet, Engelse comedy-serie.
Afl. 3: Even er tussenuit: Dick en Harriet
gaan een weeïge naar Parijs. En Tom dan?
22.30 Er is meer tussen hemel en aarde. Maande
lijks programma over mens en geloof, gepre
senteerd door Milou van Sprang.
NOS
23.25 Journaal
23.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
Woensdag
NOS
09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
FEDUCO
13.30 Open Schooltijd-thema 15: Arbeidstijdsver
korting (herh.)
KRO
14.00 De Poppenkraam. Afl. 32: Wat moet dat daar?
14.30 Candy, Candy. Afl. 24: Mijn Antoni
14.52 Tom Jerry, tekenfilm
15.05 De Beste Muppetshows, vanmiddag met als
gast: Cheryl Ladd. (herh.)
TROS
15.30 Rosco leest voor in Calimero's Bioscoop
15.50 Suske en Wiske, tekenfilmserie. Afl. 5: Suske
en Wiske en de Gouden Locomotief-1 (herh.)
16.15 De O's van Oland, animatiefilmpje
16.25 Tijd voor Marijke, gevarieerd programma
met muziek en gasten in de studio, gepresen
teerd door Marijke Amado
NOS
17.30 Journaal
TROS
17.44 TROS Formule 1. Internationaal poppro
gramma gepresenteerd door Erik de Zwart
15.30 Van Hart tot Hart, informatief magazine.
Presentatie: Christa Veldkamp
16.00 De Waltons, Amerikaanse serie. Afl.:
Nachtelijk onraad. De Waltons komen tot de
ontdekking dat er iemand in het dorp rond
sluipt. De wildste geruchten doen de ronde,
want het blijkt dat iedereen wel iets gehoord
heeft
16.50 God is toch sterker, serie Bijbelverhalen.
Afl.: Doodzieken genezen
FEDUCO
17.45 Open Universiteit. Afl.: Energie en voeding
(cursus: O.C. Natuurwetenschappen)
Na 18 uur
NOS
18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.20 Paspoort voor Italianen
18.30 Sesamstraat
18.45 Jeugdjournaal
19.00 Journaal
EO
19.12 D'r kan nog meer bij, kleuterprogramma
19.35 De laatste zeilvaarders, documentaire-serie.
Afl.: Zeilen op de grens van Oost en West.
Programma over het zeilschip de dhoni dat is
ontworpen in de gouden eeuw en nog steeds
gebruikt wordt.
20.00 Help, ik wordt 'n nummer!. Ronduit-discus-
sieprogramma. Presentatie: Jan van den
Bosch
21.05 De andere kant van de revolutie, dwars te
gen elke propaganda van het sandinistische
bewind in blijken steeds meer Nicaraguanen
een veilig heenkomen te zoeken in buurtlan-
den, een documentaire van EO-Metterdaad.
(herh.)
21.30 Speelkwartier, een programma over de
Mondharmonica
21.45 Handelingen ter plekke, verslag van een reis
die zes jongeren maakten o.l.v. Henk Binnen
dijk door de landen waar het Bijbelboek
Handelingen is ontstaan. Afl. 9: Gesloten en
geopende deuren
NOS
22.30 Journaal
22.45 Den Haag Vandaag
EO
23.00 Tijdsein, actualiteitenmagazine
23.35 Lichtbundels (Ray of hope), documentaire
film over het toenemende gebruik van laser
stralen
Woensdag
i slechthorenden
18.00 Plons, de gekke kikker, teken
filmserie voor de allerkeinsten. Afl.
19: De glimworpjes
18.05 Klein, klein kleutertje. Afl.: Ho-
kus Pokus Ronny tips. Over een
leerling tovenaartje dat beter wil to
veren dan de tovenaar zelf en Ron
ny tips: Het Koetsje
18.20 Jocobus en Comeel. Afl.: te laat
18.35 De smurfen, tekenfilmserie.
Afl. !5: De smurfen opz zee (herh)
19.00 De Supermachten/De Verenig-
de Staten van Amerika. Afl. twee
wereldoorlogen (1917-1945)
19.40 Lotto-winnaars, mededelingen
en programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Weerbericht
20.15 Kunst-zaken
20.251.Q. Quiz met denk- en weetvra-
gen gepresenteerd door Herman
van Molle
20.55 Labyrint. Afl.: De stad: Hoe het
groeide (1).
21.40 Uitzending door derden: pro
gramma van de Vlaams-Nationale
Omroepstichting
22.35 Toto-winnaars, Journaal en Co
da: Etude in es van Chopin door
Pierre-alain Volondat
WOENSDAG
17.55 Journaal
19.00 Webster, nieuwe dertiendelige
serie over een jong paar dat een
zwart jongetje onder zijn hoede
krijgt. Afl. 7: God bless the child.
19.25 Tijdrover. Doe-het-zelf. Tiffany
I (Glaskunst). Presentatie: Paul de
Bolle
19.40 Mededelingen en programma-
overzicht
19.45 Journaal
20.10 Weerbericht
20.15 Kunst-zaken
20.25 De Steek-er-wat-van-op-show.
Informatief praatprogramma met
de volgende onderwerpen: 1.
Groeistoornissen bij jonge kinde
ren. 2. De wets winkel: Wat is dat en
waarvoor kun je er terecht? 3. Hoe
tolerant is onze samenleving t:o.v.
mensen die in de marge leven zoals
prostituees of anderen die met seks
hun brood verdienen? Afl. 7
21.25 Galaconcert in de Vigadohal in
Boedapest door het Symfonie Or
kest van de Hongaarse Omroep
o.l.v. Robert Houlihan m.m.v. Des-
zoe Ranki, piano. Werken v. Rossi
ni, Liszt en Tsjaikowski
België/Frans 1
Vervolg Plein Jeu (18.05 Papa a rai-
son, tv-serie. Afl. 1. 18.30 Kort
nieuws. 18.35 Micro-defi, spelpro-
gramma. 18.45 Aio, Plein Jeu, spel-
programma)
19.00 Ce soir, regionaal magazine
19.25 Minute Papillon en Lotto-uit
slagen
19.30 Journaal en toto-uitslagen
20.00 Contacts, verkeersinformatie
20.05 Le Joyau de la couronne (The
Jewel in the Crown), Britse tv-serie
over de nadagen van de Britse
overheersing in India.
21.05 Gran ecran: Gerard Depardieu -
Reve de singe (Ciao Maschio),
Frans/Italiaanse speelfilm uit 1978.
Met in de hoofdrollen: Gerard De
pardieu en Marcello Mastroianni.
Regie: Marco Ferreri. Een Frans
man in New York werkt als belich
ter bij een theatergroep. Daarnaast
heeft hij nog geen baantje in een
wassenbeeldenmuseum en helpt
hij de bejaarden in zijn wijk. De
zwangerschap van zijn vriendin
zorgt ervoor dat hij in een crisis te
rechtkomt
22.45 Journaal
WOENSDAG
11.30 Teletekst magazine
16.30 Graffiti
17.15 Lollipop, gevarieerd kinderpro
gramma met tekenfilms
17.50 Plein Jeu, gevarieerd kinder
programma. (17.50 Servicerubriek.
17.55 Gasten bij Arlette Vincent
WDR
18.00 Hier und Heut
18.25 Immer Arger met Tom, serie.
Afl.: Dreimal Paris und zurück.
19.00 Falcon Crest, Amerikaanse se
rie. Afl.: Letzte Hoffnung)
19.58 Heute im Ersten
20.00 Tagesschau (ondertiteld voor
doven en slechthorenden)
20.15 Der Sonne entgegen, tv-serie in
6 delen. Afl. 6: Des Meeres und der
Diebe Wellen.
21.00 Panorama, actualiteitenrubriek
21.45 Magnum, Amerikaanse serie.
Afl.: Pas de deux mit dem Tod.
Magnum moet optreden als lijf
wacht van de wereldberoemde bal
letdanser Kendall Chase want zijn
leven wordt bedreigd. Hij woont tij
delijk met zijn gezelschap op het
landgoed van Robin Master
22.30 Tagesthemen
23.00 Kulturweltspiegel, met Hans-
jürgen Rosenbauer
23.45 Tagesschau
WOENSDAG
10.00 Tagesschau und Tagesthemen
10.23 Wer den Schaden hat... (1)
11.55 Umschau
12.10 Panorama
12.55 Persoverzicht
13.00 Heute
13.15 Teletekst-overzicht
15.40 Teletekst-overzicht
16.00 Tagesschau
16.10 Schrot und Korn. Vom Oeko-
Trip zur Bio-Kette, filmdocumen
taire (herh)
16.55 Lemmi und die Schmöker.
Vandaag: Die siebente Reise, naar
het boek van Stanislav Lem.
17.25 Kein Tag wie jeder andere. Drei
Wochen Nordost (1) - avontuur met
drie paarden, kinderfilm van Detlef
Gumm en Hans-Georg Ullrich
17.50 Tagesschau
Vastentijd
Het KRO-programma 'Er is meer
tussen hemel en aarde' zal van
avond aandacht besteden be
steed aan de komende vasten
tijd. Een aantal gasten vertelt,
waarom zij af en toe vasten. Mis
schien om het lichaam te reini
gen of de geest te verhelderen;
misschien uit solidariteit met de
verdrukten of om religieuze re
denen.
De Eindhovense groep 'Au Jo-
ly Bois' zingt een oud carnavals
liedje en Eric Hermans vertelt
over deze muziek en het carna
valsfeest zelf: wat is de oor
sprong en de functie van dit
feest.
Morgen (woensdag) zal bis
schop Ernst van Breda een ex
emplaar van het boek 'De kruis
weg van Woensdrecht' in ont
vangst nemen. In dit boek zijn af
beeldingen opgenomen van de
zeven schilderijen (staties), die
gemaakt zijn door kunstenaars
uit de omgeving van Woens
drecht. Kunstenaar Henny
Steens vertelt in 'Er is meer tus
sen hemel en aarde' waarom hy
zich in deze traditionele vorm
heeft uitgedrukt. Voorts in het
programma een gesprek'met Ti
neke Sjenitzer, een jonge vrouw
die terug is gegaan naar haar
joodse wortels.
Lichtbundels
Bij laserstralen denken velen di
rect aan militaire toepassingen.
De documentaire 'Lichtbundels'
(Engelse titel 'Ray of hope'), die
de EO-vanavond zal uitzenden,
laat echter zien dat laser ook
voor zeer veel niet-gewelddadige
doelen gebruikt kan worden; bij
voorbeeld in de medische sfeer.
Een voorbeeld van het gebruik
van laser voor militaire doelein
den is te vinden in de Falkland-
oorlog. Laser gestuurde bom
men speelden een cruciale rol in
de laatste aanval op Port Stanley.
Op medisch gebied wordt het la
serlicht gebruikt voor bijvoor
beeld oogoperaties en kan het
verstoppingen van kransslaga
ders opheffen. Tenslotte profi
teert ook de communicatie-in
dustrie volop van deze 25 jaar ou
de vinding. (Nederland 2, 23.35
uur).
ging heeft in Amsterdam. Voorts
aandacht voor de Noorse anti
discriminatiewet, waarin ge
sprekken met de Noorse domi
nee Hans Bratterud, een van de
eersten die op grond van deze
wet is veroordeeld vanwege zijn
standpunt inzake homoseksuali
teit, en verder een gesprek met
een vertegenwoordiger van de
homoseksuele organisatie in
Noorwegen. Tot slot een eigen
reportage over de eerste fase van
de Israëlische terugtrekking uit
Zuid-Libanon. (Ned 2,23.00 uur).
Ronduit
Tijdsein
De televisierubriek Tijdsein van
de EO probeert donderdag een
antwoord te vinden op de vraag
of het Amerikaanse wasmidde
lenconcern Procter and Gamble
nu wel of niet iets te maken heeft
met de Satanskerk, die zoals be
kend ook een vertegenwoordi-
Kenny Rogers, Linda Evans en Bruce Boxleitner in het laatste deel
van 'The Gambler', vanavond op de KRO-televisie (Nederland 1,20.28
UUr) (foto GPD)
Het zevende Ronduit-discussie-
programma van de EO, gaat van
avond over het thema ,Help, ik
word een nummer'. Programma
maker Jan van den Bosch, praat
met jongeren en vier deskundi
gen over de plaats van een indivi
du in een computer- of politiek
systeem. Als locatie koos Van
den Bosch de Technische Hoge
school in Twente, omdat daar het
hart van de computer het snelst
klopt. De vraag: „Beheersen wy
de computer of beheerst de com
puter ons?" is dan ook de ham
vraag.
Het programma wordt muzi
kaal omlijst door de Roemeense
panfluitist Catalin Tirkoleya.
(Nederland 2, 20.00 uur).
Brandpunt
In het KRO-televisieprogramma
Brandpunt wordt vanavond aan
dacht geschonken aan het tekort
aan bedden op de intensive care-
plaatsen voor baby's. Voorts aan
dacht voor de wijze waarop het
Vaticaan aan zijn informatie over
de gang van zaken uit Nederland
komt. (Ned 1, 21.20 uur).
„Ik zou heel graag willen zeg
gen dat ik beinvloed ben door
Shakespeare. Je kunt niets meer
aan personages bedenken dan
hij heeft bedacht". Woorden van
auteur Willem Jan Otten, aan
wie vanavond de uitzending
van NCRV's Literama zal zijn
gewijd. (Hilversum 4,21.30 uur).
18.20 Mein Name ist Hase, tekenfilm
serie met Bugs Bunny
18.56 Programma-overzicht
19.00 Heute
19.30 Der eiserne Weg, het avontuur
lijke verhaal van Veit Kolb. Afl. 1:
Anna geht auf Amerika. Herfst
1846. Boer Kriele uit Beieren be
sluit zijn huis te veilen en met zijn
familie en de knecht Veit Kolb naar
Amerika te emigreren. De veiling
brengt niet genoeg op en Veit moet
achterblijven
20.30 Locker vom Hoeker, korte ver
halen met o.a.: nadja Tiller, Brigitte
Mira, Anita Kupsch, Tana Schanza-
ra, e.a. Onderwerp: Het blijft moei
lijk
21.00 WISO, sociaal wetenschappe
lijk magazine
21.45 heute-journal
22.05 Wer den Schaden het..., tv-film
in twee delen. Als Peter en Eva
Kussmann terugkomen van vakan
tie ontdekken zij dat er ingebroken
is. Alles is weggehaald. Door advies
van vrienden geeft het echtpaar bij
de verzekering meer op dan zij ei
genlijk kwijt zijn. (herh.).
23.35 Filmforum: Sternenkrieg, Com
putersterne: Special Effects, repor
tage over special effects in de film.
Met o.a. fragmenten uit Starman,
The Last Starfighter en Ghostbus-
ters
00.25 Heute
WOENSDAG
10.00 Zie Duitsland 1
13.15 Teletekstoverzicht
15.40 Teletekstoverzicht
15.56 Programma-overzicht
16.00 Heute
16.04 Anderland, kinderserie. Afl.:
Manuel en de geheime vriend
schap. (herh). Aansl.: Heute-
Schlagzeilen, kort nieuws
16.35 Der Waschbër Rascal, teken
filmserie. Afl.: Streit um Rascal
17.00 Heute. Aansl.: Aus den Lan-
dern, regionaal nieuws
17.15 Tele-Illustrierte, gevarieerd ma
gazine
17.50 Ein Heim für Tiere, tv-serie.
Afl.: Ally. Dr. Bayer is ziek. Hij
heeft huiduitslag waar hij zelfs
koorts van heeft. In plaats van zijn
oude huisarts komt de jonge vrou
welijke arts Frau Dr. Probst hem
bezoeken. Zij stelt mazelen als
diagnose. Siegfried Rothemund.
Aansl.: Heute-Schlagzeilen, kort
18.30 Sesamstraat
19.00 Aktuelle Stunde
20.00 Tagesschau-Wetterkarte
20.15 Formel Eins, de ARD-Hitpara-
de met Ingolf Lück
21.00 Alles unter einer Kappe, Carna
valsreportage vanuit Düsseldorf,
Bonn en Münster. Aansl.: Laatste
08.00 Tele-Gymnastik (18)
08.10-12.00 Schooltelevisie. (09.25 Se
samstraat)
17.00 Schooltelevisie
18.00 John Craven's Newsround,
jeugdjournaal
18.05 The Record breakers, kinder-
18P30 Dr'iaidare, serie over het leven
van een jonge dokter in een groot
stadsziekenhuis.
19.00 Journaal
19.30 Weerbericht en London plus
20.00 Eastenders
20.30 Blankety blank, spelprogram-
ma gepresenteerd door Les Daw-
21.10 Maelstrom, tv-serie van Michael
J. Bird. Waarom laat een miljonair
een fortuin na aan een vrouw die
hij nooit gekend heeft? Catherine
Durrel reist naar Noorwegen om
het antwoord op dit mysterie te
vinden. Afl.: In possession
21.50 Points of View
22.00 Journaal en weerbericht
22.25 Miami Vice
23.15 Film '85
23.45 Loose ends
00.15 Britse Danskampioenschappen
01.05 Weerbericht Engeland 2
WOENSDAG
07.00 Ceefox AM, teletekst-overzicht
07.30 Breakfast Time
11.30 Play School, kinderprogramma
11.50 Gharbar, magazine voor Aziati
sche vrouwen
13.30 Journaal
13.55 Weerbericht voor de landbouw
13.57 Financieel- en nieuwsoverzicht
voor doven en slechthorenden
14.00 Pebble Mill at one, gevarieerd
lunchprogramma
14.45 King Rollo, kinderprogramma
14.50 Bric-a-brac, kinderprogramma
16.50 Play School, kinderprogramma
17.10 The Wombles
17.35 Jackanory, kinderprogramma:
the ring in the Rough Stuff
17.50 Captain Caveman, kinderserie
Angiia TV
BBC 2
Duitsland 3
18.00 Telekolleg II: An-
wendung der quadratischen Funk-
tion, cursus algebra (32)
Tafereel uit 1887: een schip vaart
het Vrijheidsbeeld voorbij. Het is te
zien in de vierde aflevering van de
serie 'De supermachten', die gewijd
is aan de Ver. Staten. Vanavond op
BRT1. (foto ANP).
18.25 Nieuwsoverzicht met ondertite
ling voor doven en slechthorenden
en weerbericht
18.30 Willo the wisp, kinderserie
18.35 Dear Heart, kinderprogramma
19.00 The high chaparral, tv-serie.
19.50 Onbekend
20.30 Whistle test, popprogramma
21.30 Onbekend
22.00 Inside out
22.50 Pot Black
23.15 Maestro. Afl. 1: Arnold Palmer
23.55 Newsnight, actualiteitenmaga-
WOENSDAG
07.30 Open University
10.10 Informatieve serie
10.38 Schooltelevisie
13.05 Informatieve series
14.21-16.00 Schooltelevisie
18.30 Mr. Ed. „Wilbur in the Lion's
Den"
19.00 The Lucy show. „Lucy and Viv
play Softball"
19.30 Charlie's Angels. „Blue Angels"
20.20 Skyways
21.15 Roving report
21.45 American football
23.00 Sky Trax. Popmuziek
00.30 Sluiting
WOENSDAG
14.30 The Phoenix team. "Like fa
ther, like son"
15.30 New Animal World. "Taming
India's giant"
16.00 Sky Trax 1. Popmuziek
16.45 Sky Trax 2. Popmuziek
17.30 Sky Trax 3. Popmuziek
Music Box
8.00-14.00 Popmuziek en video-
clips.
8.00 Simon.
9.00 Sunie.
10.00 Gary.
11.00 Julie en Gaz met de Euro-
chart.
12.00 Diana.
13.00 Martin.
14.00 Herh.
20.00-02.00 Herh.
Hilversum 1 na 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. VPRO:
18.06 Boeken. 20.03 Het evenement.
21.02 Buiten beeld. 22.02 Pandemo
nium. NOS: 23.02 Met het oog op
morgen. VARA: 00.02 De nacht
klinkt anders. 02.02 Groot licht.
05.02 Werklicht
Hilversum 2 na 18 uur
NOS: 18.00 Nws. TROS: .18.10 Hel
journalistenforum. 19.00 TROS
Klantenservice. 20.00 Nws. 20.03 D«
huiswerklijn. 21.00 De promotie
hoorspel. 21.25 Finale. 22.30 Nws
22.35 Prometheus XIIII, hoorsp. se
rie. Afl. 19. 23.00 Proeflokaal
Hilversum 3 na 18 uur
Hilversum 4 na 18 uur
NOS: 18.00 Nws. 18.02 Met hart en
mond en handen. 18.15 Muziek in
vrije tijd. 19.15 Entr'acte. Gitaarmu
ziek. 19.30 Hans Bruin, piano speelt
werken van Schubert. 20.00 Jack
Loorij 50 jaar dirigent (1). Het Am
sterdams Filhar. Ork. met solisten.
Alexander's Feast van Haendel.
21.30 Literama. 22.30 Orgelconcert.
23.10 Kamermuziek. A. Het Juil-
liard Kwartet Muz. van Oostenrijk
se- en Duitse componisten. B. Reci-
Hilversum 5 na 18 uur
P.P.: 18.20 Uitz. van de R.P.F. HUM.
VERBOND: 18.30 Het voordeel van
de twijfel. NOS: 19.00 Nws voor bui
tenlanders. (19.00 Turks. 19.10 Ber-
dio. 10.32 Kletskop. 12.03 Will wil
wel. 13.06 Nederland Muziekland.
NCRV: 14.03 Kletsmajoor. 14.15
17.55 Mededelingen (NOS)
bers. 19.20 Marokkaans-Arabisch.
19.30 Spaans). TELEAC: 19.40 Turk
se vrouwen projekt Bizim Icin, les
17. 20.10 Marokkaanse en Berber
vrouwen projekt Marhaban Bie-
kum, herh. les 17. 20.40 Gute Reise.
Duits voor beginners, les 15. 21.10
Handwerken, les 7
WOENSDAG 20 FEBRUARI
Hilversum 1 voor 18 uur
NOS: Ieder heel uur nws. VOO: 7.03
Ook goeiemorgen. (7.30 en 8.30 Ver
onica Nws.radio). 9.03 Muziek ter
wijl u werkt 10.30 Veronica Nws.ra-
Hilversum 2
r 18 t
VARA: 7.00 Nws. 7.06 De Wekkerra
dio. (7.06 en 8.11 Dingen van de dag.
7.30, 8.00 en 8.30 Nws.) 9.30 Nws.
9.33 Hoor Haar! 10.30 Nws. 10.33
Leef-tijd-genoeg. 11.30 Nws. 11.33
Radioweekblad. (12.36 Dingen van
de dag. OVERH.VOORL.: 12.16
Tekst en uitleg. 12.26 Mededel. voor
land- en tuinbouw. 12.30, 13.00 en
13.30 Nws.) 14.00 De Schuurpapier
vanuit Diergaarde Blijdorp. 14.30
Nws. 14.33 Wel en wee. 15.00 Leef
tijd-genoeg. 15.30 Nws. 15.33 Het
zout in de pap magazine. 16.00 Hart
zeer, hoorsp. (20). NOS: 16.30 Nws.
NOS: Ieder heel uur nws. EO: 7.03
Ronduit musïc-time. 9.03 Gospel
sound. 10.03 Muziek motief. 11.03
Country Trail. VPRO: 12.03 De Wil
de Wereld. 15.03 Ronflonflon met
Jacques Plafond. NOS: 16.04 De Na
tionale Hitparade
Hilversum 4
r 18 t
NCRV: 7.00 Het levende Woord.
7.10 Preludium. 8.00 Nws. 8.02
Progr.-overz. 8.05 Platennws. 8.45
Te Deum Laudamus. 9.15 Onder de
Hoogtezon. 10.00 Kamermuz. uit de
ke en moderne muziek. 12.00 De so
loconcerten van Haydn (14). 12.35
Promenade. Koperensemble Philip
Jones. Werken van Debussy. 13.00
Nws. 13.02 Vocaal. NCRV Vocaal
Ensemble en het Amsterdams Ka
merorkest. Klassiek liederen. 13.30
Kerkorgelconcert door Gijsbert
Lekkerkerker. AVRO: 14.00 Tele
foonnummer 035-39211-39411. 15.30
Puur cultuur. 15.40 Affiche 4. 15.45
Muziektheater. Fragmenten uit Ma
ria Stnarda van Donizetti. 16.30 Het
Hagen Kwartet. Klassieke kamer
muziek
II, les 49. RVU: 10.00 RVU Taalre-
18.15 Emmerdale farm. Serie
18.45 News at 5.45
19.00 About Anglia
19.35 Crossroads
20.00 Bygones Special
20.30 Name that tune
21.00 Up the elephant and round the
castle
21.30 Fresh fields
22.00 Television. Serie
23.00 News at ten followed by Anglia
late news and weather
23.30 TV times top ten awards
00.30 Darts
01.30 Tuesday topic
WOENSDAG
10.35 Start the day
10.47 Starting science
11.04 The micro work
11.21 The English programme
11.48 School's out
12.10 Stop, look, listen
12.22 Picture box
12.39 How we used to live
13.00 Button moon
13.10 Our backyard
13.30 Mr and Mrs
14.00 News at one
14.30 A country practive
15.30 On the market
16.00 Gems
16.25 Anglia News
16.30 Sons and Daughters
17.00 Button Moon
17.15 The Moomins
17.20 Do it
17.45 The book tower
19.00 Stripy, tekenfilm
19.10 Jardins divers, amusement
20.25 Les flotteurs dur Triènt, film
21.35 La fète du jodel k Saint Gall,
Zwitserse folklore
22.00 Nieuws
22.35 Certaines nouvelles, franse film
uit 1979 over de nadagen van het
Franse kolonialisme in Algerije
Als ik buitenlandse schrijvers ont
moet, neem ik de laatste tijd als 're
latiegeschenk' een busje Drosteca-
cao voor hen mee, omdat ik nieuw-
gierig ben of zij het Nederlandse
begrip 'Drostecacaobuseffect' of
'Drosteverpleegsterseffect' kennen:
het eeuwig repeterende effect van
de verpleegster met het blad waar-
op de Drostecacaobus staat waar
op de verpleegster staat met de bus
waarop etcetera, ik hoef u niks te
vertellen, u bent ook Nederlander
en bent uw hele leven al opgegroeid
met dat merkbeeld. Dat woord of
begrip 'Drostecacaobuseffect', ook
wel afgekort tot 'Droste-effect',
wordt nu al vele jaren gebruikt om
een repeterend effect aan te aui-
den, bijvoorbeeld in de kunst.
Tot mijn verontrusting staat het
woord in welke vorm dan ook, nog
steeds niet in het Groot Woorden
boek der Nederlandse Taal van Da-
Ie (in drie grijze delen), maar tot
mijn blijdschap wel in het Groot
Woordenboek van Hedendaags Ne
derlands Van Dale, dat onlangs in
één dik deel is uitgekomen:
'droste-effect -effekt) (het-) 0.1 re
peterend visueel effect waardoor
een sterke illusie van oneindigheid
wordt opgeroepen. 6.1 'er is sprake
pan* een droste-effect wanneer op
een afbeelding een kopie van die
zelfde afbeelding voorkomt, waar
op weer... enz.'.
Michael Ende, de Duitse schrijver
van 'Die Unendliche Geschichte'
(waarop de film 'The Neverending
Story' is gebaseerd en waarin ook
zo'n Droste'effect verwerkt zit om
dat het jongetje Sebastiaan het
boek leest dat de lezer ook in han
den heeft), vertelde me indertijd
dat het Duits zo'n woord niet had
voor dat repeterende effect, maar
hij beloofde me het 'Drostecacaobu
seffect' in de Duitse taal te introdu
ceren. Op de stoep van uitgeverij
Sijthoff in Amsterdam liet hij zich
ook meteen fotograferen met een vel
wit karton voor zijn buik, waarop
de fotograaf zijn portret dan einde
loos kon inbouwen.
Ook Frederic Forsyth, de schrij
ver van onder andere 'De Dag van
de Jakhals', verzekerde me dat het
Engels geen woord had voor 'dros
te-effect', en hetzelfde kreeg ik te ho
ren van Martin Gray, die als Pool
se Amerikaan, wonend in Frank
rijk, het begrip ook nooit in een an
dere taal was tegengekomen.
U begrijpt dan ook mijn tevre
denheid. toen ik eindelijk op een
buitenlandse auteur stuitte die het
Droste-effect in haar taal wel ken
de: Maj Sjöwall, mede-auteur van
de befaamde detectivereeks van
tien thrillers die zij samen met
haar (inmiddels overleden) man
Per Wahlöö schreef, en waarvan er
in de Nederlandse vertaling inmid
dels zo'n anderhalf miljoen exem
plaren verkocht zijn: 'De vrouw in
het Göthakanaal', 'De man die in
rook opging' etcetera tot en met 'De
terroristen'. Met de aantekening
dat het Nederlands een van de wei
nige talen is waarin alle tien thril
lers vertaald zijn, in Frankrijk zijn
er, merkwaardig genoeg, maar een
stuk of drie vertaald.
Vorige week vrijdagochtend be
zocht ik met haar'La Grande Para
de' in het Stedelijk Museum, en ik
had behalve een busje Drostecacao
ook het boekje 'Het Zweedse Witte
brood' voor haar meegebracht, over
de voedselhulp precies veertig jaar
geleden. Het bleek dat dit voor ons
zo vanzelfsprekende begrip: 'het
Zweedse wittebrood' haar niets zei,
ze wist (hoewel 49 jaar en al groot
moeder) niets van de goede, nostal
gische naam die Zweden voor de
middelbare en oudere Nederlan
ders dankzij het Zweedse meel niets
af, de afzender herinnert er in de
kranten en op radio en televisie
blijkbaar minder vaak (zeg maar
nooit) aan dan de ontvanger.
(ik prefereer om de waarheU
zeggen het langere woord boven
'droste-effect' van de Hedendaagse
Van Dale) kende ze, in het Zweeds.
Daar spreekt men echter van het
'Tomte Skur-effect'. Het betrof een
bus schuurpoeder, om de vloer te
reinigen, zei Maj Sjöwall (zeg
maar: een bus Vim), waarop een
Tomte stond afgebeeld, geen troll,
maar een mannetje met een rode
muts, een soort Zweedse sin
terklaas, vertelde ze.
Elke boerderij heeft een tomte die
de dieren beschermt. Welnu, deze
tomte stond op de bus met een bus
in zijn hand waarp hij ook weer
stond afgebeeld, enzovoort. Het
Tomte Skur-effect!... Het merk be
staat niet meer, jongeren kennen
het Tomte Skur-effect niet meer,
maar ouderen nog wel.
Maj Sjöwall, in trui en broek, ai
mabel en opgewekt, vertelde mij
ook haar eerste herinnering. Ze
was viereneenhalf jaar, en ze zag
haar moeder met een baby in haar
armen thuiskomen van het zieken
huis, waar haar zusje was geboren.
Het was in de barre winter van
1940, die wij ons ook nog als bar
kunnen herinneren omdat de Elf-
stedentocht toen doorging.
Haar moeder, die doorgaans ele
gant gekleed ging, had nu een
zwarte Persianer bontmantel aan,
dikke bontlaarzen, een wollen sjaal
om haar hoofd en bovenop die sjaal
nog een bontmuts. Ze zag eruit als
zo'n dikke Russische boerin in har
tje winter, vertelde Maj Shöwall, en
dat beeld had zich onuitwisbaar in
haar geheugen gegrift.
