Leidsch Dagblad | 1985 | 18 februari 1985 | pagina 7

Bouterse biedt

z n excuses aan

Spanje boos op
VS na spionage

'Bevrijdingsfeest' in Sidon

4i

Hard werken troef
op Franse scholen

Lech Walesa tart
Poolse autoriteiten

Bemiddelende rol Guatemala

^0^41 ié

VN-rapport bevestigt executies

'Reagan hielp Salt-2
al in 1981 om zeep'

MAANDAG 18 FEBRUARI 1985

PAGINA 7

DEN HAAG (GPD) Het staat vast dat de 15 prominente Surinamers die in december
1982 in Paramaribo om het leven kwamen nadat ze door het regime-Bouterse waren
gearresteerd, standrechtelijk zijn geëxecuteerd. Tot die conclusie komt de VN-commis-
sie die vorig jaar in Suriname en Nederland een onderzoek naar de zgn. decembermoor
den heeft uitgevoerd.

PARIJS - De Franse minister van
onderwijs Jean-Pierre Chevène-
ment heeft een reeks besluiten be
kend gemaakt, die het lager onder
wijs moeten hervormen. De her
vormingen zullen een eind maken
aan het 'alternatieve gebabbel' aan
de basis van het Franse onderwijs.

Het plan van Chevènement komt

door

Rudolph Bakker

neer op de terugkeer tot een ver
plicht algemeen lesrooster. Jaren
lang waren alleen Frans en wis
kunde verplicht. Dat werden de
'fundamentele vakken' genoemd.
De res.t stond ter keuze van de leer
lingen, althans van de ouders. Deze
fundamentele vakken zijn nu uit
gebreid met onder meer geschiede
nis en aardrijkskunde, kunst (crea
tieve vakken als muziek en han
denarbeid), maatschappiileer, na-

tuurkunde en lichamelijke oefe
ning. Ook zullen de kinderen op de
lagere school 50 tot 80 uur per jaar
computerles krijgen.

Chevènement wil ook de herin
voering van het huiswerk. Deze
kwelling voor de zeven miljoen
kleine Fransjes is omstreden. Na
dat het huiswerk op de lagere
school, althans in theorie, in '56
was afgeschaft, heeft minister
Chevènement er nu de nadruk op
gelegd dat de kinderen na de
schooltijd 'onder leiding zullen
moeten werken'. Nu zal deze zure
plicht niet alleen op de ouders en
de kinderen terecht komen; er is
sprake van een soort huiswerkcur

sus, die van gemeentewege wordt
geleid.

De rechtse oppositie en de
rechtse pers in Frankrijk hebben
het plan van Chevènement toege
juicht. 'Terug naar de grijze stofjas,
en werken!', zo meldt men in deze
kringen opgelucht. Politieke com
mentatoren schenken minder aan
dacht aan de met veel instemming
ontvangen maatregelen van Jean-
Pierre Chevènement, dan aan de
persoon van de minister zelf. Ten
slotte is het niet de eerste keer dat
Chevènement de politieke wereld
voor verrassingen plaatst.

Jean-Pierre is de zoon van ou
ders uit de kleine provinciale bur-

De conclusies uit het onderzoek
heeft de commissie, onder leiding
van de Keniase jurist Amos Wako,
neergelegd in een rapport waarvan

wind destijds waren gearresteerd
„om een ramp te voorkomen". Ge
vraagd waarom zijn regering geen

prominente Surinamers op 8
cember 1982 in Fort Zeelandia

Paramaribo van dichtbij en van i

ren doodgeschoten. Legerleider stappen had ondernomen om de
de bijzonderheden dit weekeinde Bouterse zelf verklaarde tegenover verantwoordelijken voor de
in Genève zijn uitgelekt. Het rap- de onderzoekscommissie dat de moordpartij te berechten, ant-
moorden noodzakelijk waren. „Het woordde Udenhout, dat dit waar-
was zij of wij", aldus Bouterse. Hij
bood verder zijn excuses aan voor
het gebeurde en zei dat de gebeur-

port, waarin getuigenissen
meer dan honderd personen in Su
riname en Nederland met wie de
commissie-Wako heeft gesproken,
rekent af met de lezing van het re
gime-Bouterse, dat de 15 gearres
teerden op de vlucht zouden zijn
neergeschoten.

Volgens de getuigenissen van
Surinaamse militairen zijn de 15

schijnlijk tot meer,bloedvergieten
zou hebben geleid.

Volgens de VN-commissie heeft

beerd de schuld voor de moorden
geheel in de schoenen te schuiVen
De commissie-Wako sprak ook van de toenmalige garnizoenscom-

met de huidige premier van Suri
name, Udenhout. De premier zei
dat de 15 tegenstanders van het be-

MADRID - Het spionage-incident
waarbij twee Amerikaanse diplo
maten het land zijn uitgewezen,
heeft in Spanje grote verontwaar
diging veroorzaakt. De twee diplo
maten, Denis MacMahan en John
F. Massey, warfen op 28 januari be-

rikaanse bronnen voor de merk
waardige activiteiten van het di
plomatieke duo gaven bleek wei- w w
nig overtuigdend. Het tweetal wil- executies kunnen alleen worden

mandant van Paramaribo, majoor
Roy Horb. Deze is in februari 1983
dood in de gevangenis aangetrof
fen, nadat hij zich volgens de offi
ciële mededelingen had opgehan
gen.

Andere getuigen hebben ver
klaard dat op het tijdstip van de
moorden ook andere leden van de
groep van 16, die op 25 februari
1980 de staatsgreep pleegden, on
der wie bevelhebber Bouterse, de
tegenwoordige plaatsvervangend
commandant van de militaire poli
tie, sergeant-majoor Zeeuw, en de
huidige garnizoenscommandant
van Paramaribo, Baghwandas, in
Fort Zeelandia aanwezig waren.
Ook de toenmalige minister Naar-
endorp en de latere premier Alibux
zouden in de bewuste nacht in het
Fort geweest zijn.

In het rapport-Wako is verder
nog vermeld dat de executie van 15
prominente Surinamers een trau
matisch effect op de bevolking van
Suriname heeft gehad. Dergelijke

Lecj} Walesa en zijn advocaat Taylor gingen afgelopen zaterdag samen r
de officier van justitie over Walesa's verboden oproep tot staken.

door

Gerrit-Jan Hoek

trapt toen zij vanuit een niet afge
bouwd museumcomplex op het
universiteitsterrein van Madrid fo-

i van het nabij gelegen de f^eqSe

de erachter komen of de Spaanse voorkomen, als de democratie
regering hoog gekwalificeerd tech- wordt hersteld, concudeert de
nologisch materiaal dat ook voor commissie,

militaire doeleinden gebruikt kan De Nederlandse regering heeft
worden, doorverkoopt aan Oost- nog geen officieel standpunt inge-

blok-landen.

Volgens de New York Times was
het de twee diplomaten erom te
doen, foto's van het communicatie
systeem van de ambtswoning van
premier Gonzalez te nemen. Uit de
vergrotingen zou men vervolgens
de richting

over het rapport
VN-commissie. Een woordvoerder
van het ministerie van buitenland
se zaken verklaarde dat men het
rapport, wanneer dat eind deze
maand officieel zal woïderi be
kendgemaakt, eerst grondig wil
bestuderen. De VN-commissie
de mensenrechten buigt zich

premier Gonzalez.

De verklaring die sommige Ame-

het geheime communicatienet begin maart in Genève

kunnen destilleren.

Hoewel de officiële instanties in
Spanje nauwelijks commentaar op
het incident leverden, heeft het op
treden van de Amerikaanse ambas
sade in Madrid dit weekeinde tot

de

standrechtelijke executies
wereld, waarbij het rapport-Wako
aan de orde zal komen.

De Raad voor de Bevrijding van
Suriname heeft met verontwaardi
ging gereageerd op de uitspraken
van Bouterse c.s. tegenover de
felle kritiek geleid in de Spaanse commissie-Wako. De Raad vindt

media en politieke kringen. „Een
minimumgevoel voor waardigheid

dat Nederland de diplomatieke be
trekkingen met Suriname onmid-

Peres bij paus

De Israëlische premier Peres
wordt morgen in particuliere au
diëntie ontvangen door paus Jo
hannes Paulus II. Wijlen Golda
Meir was in januari 1973 de eerste
en tot nog toe enige Israëlische re
geringsleider die een ontmoeting
had met paus Paulus VI. Aangeno
men wordt dat Peres met de paus
zal praten over het aanknopen van
diplomatieke betrekkingen tussen
het Vaticaan en Israël.

verplicht alle Spanjaarden deze dellijk moet verbreken en niet
agressie tegen onze soevereiniteit der herstellen voordat bevelhebber

af te keuren", hekelde het gezag
hebbende dagblad El Pais,
wie het des te droeviger is te i
ten constateren dat Spanje nota be-

Bouterse is afgetreden. v Ook
een eventuele hervatting van de
Nederlandse ontwikkelingshulp
Suriname kan nu geen sprake

bondgenoot bespio- zijn, aldus woordvoerder Kohinor

Schade-claim
tegen De Lorean

LONDEN (GPD) - De Britse
regering eist 270 miljoen dollar
(een miljard gulden) aan scha
devergoeding van een grote
Amerikaanse accountantsfirma
omdat deze onzorgvuldige ad
viezen zou hebben gegeven
rond de inmiddels failliet gega-
ne autofabriek van John de Lo
rean in Belfast.

De fabriek was opgezet met
zeer aanzienlijke financiële
steun van de Britse regering, en
was vanaf het begin ten dode
opgeschreven. In de fabriek in
Belfast werden uiteindelijk
maar enkele maanden sportau
to's gefabriceerd, tot deze in
1982 failliet werd verklaard.

Rond diezelfde tijd werd De
Lorean in Los Angeles gearres
teerd op verdenking van han
del in cocaine. Naar later bleek,
klopte er niets van het financië
le beheer van de autofabriek in
Belfast, en de Britse regering
verdenkt De Lorean er nog
steeds van, grote sommen
gelds te hebben verduisterd.

De accountant van John de
Lorean, de firma Arthur Ander
sen in New York, die geldt als
de grootste accountantsfirma
ter wereld, moet van de finan
ciële onregelmatigheden rond
de autofabriek hebben afgewe
ten.

GDANSK/WARSCHAU (Rtr./UPI) stukken van Solidariteit, Adam

- De Poolse vakbondsleider Lech Michnik, Bogdan Lis en Wladys-

Walesa heeft gisteren een „alge- law Frasyniuk, die bij de politieke

meen contra-offensief' aangekon- amnestie van juli 1984 vrijkwamen,

gerij, die beiden onderwijzer wa
ren. Jean-Pierre kon zo goed leren
en hij was zo gefascineerd door de
glans van de Parijse hogere bour
geoisie, dat hij naar de hoofdstad
trok en er met glans de ENA, de
hoogste eliteschool van het land,
afliep.

Zijn intellectuele belangstelling
is daarna meer geprikkeld door de
theorieën van links dan die van
rechts. Hij was in staat de 'dakloze'
Francois Mitterrand tijdens het
partijcongres van '71 in Epinay aan
het leiderschap van de socialisten
te helpen.

In de eerste regering-Mauroy
was Chevènement minister voor
de industrie, maar hij sloeg de deur
met veel misbaar achter zich dicht,
toen de president op een gegeven
ogenblik weigerde de Franse franc
terug te nemen uit de zogenaamde
'Slang' van EG-munteenheden.
Mitterrand vroeg hem terug te ko
men als minister van onderwijs,
nadat de regering in het slop was
geraakt met haar plan het privé-on-
derwijs de das om te doen.

Ponting neemt
ontslag na
Belgrano-zaak

LONDEN - Clive Ponting, de ho
ge Britse defensie-ambtenaar die
documenten over de zogenaamde
Belgrano-affaire doorspeelde naar
een parlementslid en daarmee een
kolossale politieke rel startte, heeft
dit weekeinde zijn ontslag inge
diend.

door

Henk Dam

Ponting nam dit besluit nog geen
week nadat een jury hem had vrij
gesproken van overtreding van de
Wet op de geheimhouding. Met die
uitspraak werd Ponting gesteund
in zijn overtuiging dat hij met het
doorspelen van de documenten in
feite het landsbelang had gediend.

De documenten toonden name
lijk aan dat de Britse regering,
staatssecretaris John Stanley (de
fensie) voorop, pogingen heeft ge
daan en nog wilde doen om de juis
te toedracht van het tot zinken
brengen van de Argentijnse krui
ser Generaal Belgrano, tijdens de
Falkland-oorlog, verborgen te hou
den.

De uitspraak van de jury bete
kende een gevoelige nederlaag
voor de Britse regering. Het minis
terie van defensie was tegelyk ge
dwongen Ponting, die voorlopig
op nonactief was gesteld, weer vol
ledig te betalen en hem een passen
de baan aan te bieden.

digd tegen de verhoging
voedselprijzen. Walesa trotseerde
daarmee de autoriteiten die hem
arrestatie in het vooruitzicht stel
den als hij voor het verboden vak
verbond Solidariteit blijft ijveren.

By het verlaten van een kerk-

weer gearresteerd. Zij hadden met Maar, aldus Ponting iy een ver
anderen èn Walesa gesproken klaring zaterdag, het ministerie
van defensie heeft duidelijk ge
maakt hem niet te willen aanhou
den. Bovendien is een nieuw on
derzoek gestart naar de vraag, of

dienst zei hij tegen duizenden jui- van zyn drie medestanders en laak-
chende aanhangers van Solidari- te hij de autoriteiten omdat die

Na het verhoor van zaterdag
oordeelde Walesa de aanhouding Ponting strafbare feiten heeft be
gaan door vorig jaar april een brief

teit dat hij vandaag weer aan het
werk gaat op de Leninwerf in
Gdansk. Ook weet iedereen wat
haar of hem op 28 februari te doen
staat, aldus Walesa. „Het moet een
succes worden".

de Belgrano-affaire naar het-
de voor- zelfde parlementslid te sturen dat
hij later de documenten toezond.

uitstel

geschil tussen Costa Rica

Lof voor ChiliDe Ameri- ÏÏEi!. d

kaanse onderminister van buiten
landse zaken Langhorne Motley,

die gisteren voor een driedaags be-

zoek in Chili arriveerdeprees bij moeten worden

zijn aankomst de Chileense militai- Minister van buitenlandse zaken

GUATEMALASTAD (AFP) - rikaanse en Contadora-landen zou-
Guatemala wil bemiddelen in een den meedoen is voor onbepaalde

Nica- tijd uitgesteld vanwege 'ruzie over

wo ,r een het lot van een jonge Nicaraguaan,

topconferentie over Jose Urbina Lara, die sinds

Centraal-Amerika die afgelopen maanden als vluchteling in de Cos-
week in Panama gehouden had taricaanse ambassade in Managua

bivakkeerde,

auii««uuvuiiistueunueensemuuai- Minister van Duitemanase zaxen vrKSSL Rteait de „harten van de vrijheidslieven-

ren om hun „professionalisme, in- Andrade heeft zijn bemiddeling SoX, tS^van de ambas! de

tegriteit en toewijding aan politie
ke waarden die gebaseerd zyn op
de traditie van de democratie". Af
gelopen vrydag zei een woordvoer
der van het ministerie van buiten
landse zaken in Washington dat
het bezoek bedoeld is om de be
trekkingen tussen de Verenigde
Staten en Chili te evalueren en om
uiting te geven aan de Amerikaan
se bezorgdheid over de politieke si
tuatie in Chili.

IRA-aanslag

Twee leden van het Ierse repu
blikeinse leger (IRA) hebben giste
ren een hoge veiligheidsfunctiona
ris van een gevangenis doodge
schoten toen die uit de kerk kwam.
De moordpartij had plaats, buiten
de kathedraal van Armagh, 64 km
ten zuidwesten van Belfast. Het
slachtoffer is de 37-jarige Pat Kerr.
De man die chefbewaker was in de
zwaarbewaakte Maze-gevangenis
in Belfast, kreeg drie schoten in
het hoofd en was op slag dood.

Kunsthart werkt

De 58-jarige Amerikaan Murray
Haydon heeft gisteren als derde
mens een kunsthart gekregen. De
operatie in het Humana-hartinsti-
tuut in Louisville in de Amerikaan
se staat Kentucky duurde vijf uur.
Een kwartier na de operatie begon
het kunsthart te kloppen. Ze stond
onder leiding van dr. William De-
vries, de enige Amerikaanse chi
rurg die dit soort ingrepen mag
verrichten.

De eerste patiënt overleed na 112
dagen, de tweede kreeg het hart op
25 november 1984 en ligt nog in het
ziekenhuis.

cent duurder.

Walesa, de leider van het onaf
hankelijke Poolse vakverbond die
in 1983 de Nobelprijs voor de vrede
kreeg, was zaterdag op het parket

t.in Gdansk ontboden. Daar kreeg

daan op Nicaragua. De president jJJj te-horen dat hy een gevangenis-
deed een beroep op het Congres de straf yan ten hoogste ja ris_
steun aan de tegen de sandmisten keert als Solidariteit de prJotestac-
strydende guerrillastrijders (de tie niet afgelast. Het was de seherp-
contra s) op te voeren. ste waarschuwing van de autoritei-

Volgens de president is in Nica- aan 2«n adres sinds Walesa na
bivakKeerae was od 24*dece'mbêr ragua thans een „marxistisch-leni- het uitroepen van de noodtoestand

door de Nicaraguaanse politie nistiache Wiek" aan de macht die „a^den glinirneefd wal"

i r,i„ de „harten van de vnjheidskeven- geimerneera was.

de mensen in Nicaragua heeft ge- Volgens westerse diplomaten be-
broken" en thans "een wrede die w«zen de waarschuwing dat Wale-
Is "satelliet van sa gearresteerd kan worden en
de Sowjet-Unie en Cuba" hebben soortgelijke dreigementen aan het
de sandinisten van het begin af aan adres van radiaae rooms-katholie-
"de oppositie onderdrukt, de kerk ke Pnesters dat de autoriteiten hun
en de vakbeweging vervolgd, de Pogingen opvoeren om de opposi-
De Amerikaanse president Rea- vrije pers aan banden gelegd en 'pgen het communistisch be
gan heeft zaterdag in een radiotoe- hun belofte gebroken tot het hou- w!?.d de koP In te drukken
spraak een zeer scherpe aanval ge- den van vrije verkiezingen"

Demiaueung Lara het terrein van de ambas.

aangeboden in telefoongesprek- d eearresteerd maar de Nicara- &roKen" en tnans "een wreae
ken met zijn Nicaraguaanse en autoriteiten ontkennen tatuur" uitoefent. Als "satelliet

Costaricaanse collega's. De andere ^aanse autonteiten ontkennen
landen in Centraal-Amerika en de
leden van de Contadora-groep (Pa
nama, Mexico, Colombia en Vene
zuela) zijn van het voorstel op de
hoogte gesteld.

De top waaraan de Centraalame-

Reagan

Die dag heeft Solidariteit uitge
kozen voor protesten in het hele
land, met inbegrip van een staking
van een kwartier, tegen de prijsver
hogingen die de regering in maart
wil doen ingaan. Levensmiddelen
worden dan gemiddeld 12 13 pro- WASHINGTON (AFP) - De Verenigde Staten zouden in september 1981
aan de Sowjet-Unie hebben laten weten niet van plan te zijn het Salt-2-
akkoord ter beperking van de strategische bewapening te laten bekrach
tigen door het Congres. Dat zou Moskou ertoe hebben aangezet 500 stra
tegische raketten meer in gebruik te nemen dan in het verdrag was toege
staan, zo schrijft de Amerikaanse journalist Jack Anderson.

In zijn column die een paar maal per week verschijnt in ongeveer 900
Amerikaanse kranten, spreekt Anderson van president Reagans „gehei
me akkoord" met de Russen. De journalist bestempelt dit zogenaamde
akkoord zelfs tot „het Jalta van Reagan".

Volgens hem heeft de president het Congres pas twee weken geleden
ingelicht over deze „waarschijnlijk ongrondwettelijke uitoefening van
het presidentiële gezag". Dat gebeurde in de vorm van een geheim ver
slag dat het Congres werd toegezonden ter ondersteuning van het open
bare rapport over vermeende verdragsschendingen door de Sowjet-Unie,
aldus Anderson.

Het geheime verslag bevatte naar zijn zeggen de volgende mededeling:
„In september 1981 hebben de VS de Sowjet-Unie laten weten niet meer
te streven naar ratificatie van Salt-2, waarbij de twee partijen onder de
internationale rechtstermen ontslagen waren van hun verplichting het
verdrag na te leven". Moskou kon daardoor ongehinderd zijn strategische
rakettenarsenaal uitbreiden.

In een reactie zei een functionaris van het ministerie van buitenlandse
zaken dat het verhaal ontsproten is aan de fantasie. Hij herinnerde eraan

dat president Reagan tijdens zijn verkiezingscampagne van 1980 reeds te

Eind vorige week zijn drie kop- kennen gaf tegen bekrachting van Salt-2 te zijn.

Israëlisch aftocht nagenoeg feilloos verlopen

SIDON - In de Zuidlibanese ha
venstad Sidon duurde gisteren het
bevrijdingsfeest na het vertrek van
de Israëlische bèzettingsmacht
voor de tweede achtereenvolgende
dag voort. De aankomst van diver
se politieke leiders uit Beiroet, on
der wie president Gemayel en pre-

door

Aernout van Lynden

mier Karami, was de aanleiding
keer op keer voor uitbundige, vaak
wilde scenes, waarbij de bevolking
zowel blijk gaf van zijn vreugde dat
de Israëli's vertrokken waren, als
dat zich geen van de herhaaldelijk
door de Israëlische regering voor
spelde sektarische gevechten of
bloedbaden hadden voorgedaan.

Behalve enkele incidenten waar
bij Israëlische collaborateurs door

leden van het verzet werden opge
pakt of doodgeschoten, is het sinds
het Israëlische vertrek op zaterdag
ochtend in Sidon rustig gebleven.

Het Libanese leger, dat al enkele
weken ten noorden van de rivier
Awali - de oude Israëlische front
linie - ruim 2000 man klaar had
staan, trok enkele uren na het ver
trek van de Israëliërs Sidon binnen
en had voor het vallen van de nacht
bij alle gevoelige punten in deze
stad van ruim 150.000 moslims,
christenen en Palestijnen, contro
leposten opgericht. De overname
verliep gezien de omstandigheden
- een tumultueus volksfeest in de
straten van de stad - feilloos.

De laatste Israëlische troepen
verlieten om vijf minuten over elf
op zaterdagochtend hun positie
langs de Awali. De terugtrekking
gebeurdetwee dagen eerder dan
de Israëli's zelf hadden aangekon
digd. De verwachting was, dat deze
eerste etappe van het Israëlische
terugtrekkingsplan in drie fasen

uit Zuid-Libanon, dat medio janua
ri in Jeruzalem was bekendge
maakt, pas vandaag zou gebeuren.
En in elk geval zeker niet op zater
dag immers de heilige joodse
sabbat.

De terugtrekking stond recht
streeks onder het commando van
de Israëlische chef-staf, generaal
Moshe Levi, die zelf in een gepant
serd voertuig ook nog naar de
hoofdbrug over de Awali is geko
men, kennelijk in de hoop daar zyn
Libanese tegenhanger aan te tref
fen.

Kolonel Hassan Tout en de eer
ste eenheden van het Libanese le
ger kwamen echter pas een half
uur later aanrijden. Volgens Tout
had hij slechts via de diverse Liba
nese radiostations vernomen dat
de Israeli's waren vertrokken. Van
enige coördinatie was er dus van
Israëlische zijde geen sprake.

Toen het Libanese leger enkele
uren later in een lang konvooi van
tanks, gepantserde voertuigen en

trucks vol soldaten de havenstad
binnenreed, ontstond er spontaan
een waar volksfeest. Duizenden
mensen waren de straten op gè-
trokken - zingend en dansend op
straat, toeterend in auto's die vol
Libanese vlaggen geplakt waren.
De woorden van een inwoner die
met tranen in zijn ogen op het
hoofdplein de haast krankzinnige
scène stond te bekijken: „Het is
een puinhoop, maar een gelukkige
puinhoop. We hebben lang op deze
bevrijding moeten wachten".

In de vele speeches die sinds za
terdagochtend gehouden zijn, heb
ben alle Libanese leiders steeds
herhaald dat er sprake was van een
werkelijk historische dag in de ge
schiedenis van Libanon. Retoriek
misschien, maar het is moeilijk die
woorden tegen te spreken, want
voor de verandering werd er feest
gevierd en niet geschoten. Inder
daad in Libanon een haast unieke
gebeurtenis.

Duizenden inwoners van het Libanese Sidon vierden dit weekeinde de
'bevrijding', na de Israëlische aftocht. (foto api