Scheepsbouw wil
meer staatssteun
Anti-pausmachinerie krakend op gang
Kritiek op plan Van Aardenne
'Nederlands kernafval
voor VS-atoomraketten'
ADM kan verder met
helft van werknemers
Ministers zetten feestneus op
MAANDAG 18 FEBRUARI 1985
BINNENLAND
PAGINA 5
ROTTERDAM (ANP) - Minister Van Aardenne (economische zaken) is bereid de zee-
scheepsnieuwbouw in Nederland dit jaar en volgend jaar met in totaal 42 miljoen gulden
te steunen. Deze algemene steun is echter alleen aanvaardbaar als daarnaast nog eens een
bedrag van 40 miljoen gulden beschikbaar komt voor het daadwerkelijk binnenhalen van
opdrachten.
HILVERSUM (ANP) - Afgewerk-
te splijtstofstaven uit Nederlandse
kernreactoren worden in Amerika
al jaren gebruikt voor het maken
van kernwapens. Het materiaal is
afkomstig van het ECN in Petten
en de TH in Delft. Dat heeft het
PvdA-kamerlid Zijlstra dit week
einde gezegd.
Zijlstra baseert zijn verklaring
op een rapport van de Amerikaan
se rekenkamer, dat eipd vorig jaar
werd uitgebracht. Het bevat een
lijst met namen van landen die af
gewerkt kernmateriaal naar de
Verenigde Staten terugsturen. Het
gaat om hoogverrijkt i
Zijlstra zei dat hij in 1981 al eêns
vragen over deze zaak vragen heeft
gesteld aan de minister van econo
mische zaken, omdat hij dergelijke
transacties vermoedde. De rege
ring verklaarde toen volgens het
kamerlid niet te weten wat er met
het materiaal in Amerika gebeur
de. De VS wilden geen informatie
straks gebruikt voor kernwapens,
zij het dan Franse, aldus Zijlstra.
Hij baseerde zich daarbij op uitla
tingen van Franse militairen en
ambtenaren.
De PvdA wil volgens Zijlstra tij
dens de begrotingsbehandeling
van Buitenlandse Zaken de rege
ring hierover vragen stellen. De
PvdA wil dat de regering in Parijs
stappen te onderneemt om deze
medewerking van Borssele aan het
Franse kernwapenprogramma te
voorkomen.
Het ECN en de TH waren niet be
reikbaar voor commentaar. Een
woordvoerder van Economische
Zaken zei dat voor zover bekend
de VS nog altijd geen informatie
over de bestemming van het kern
afval geven.
Dit heeft de Centrale Bond van
Scheepsbouwmeesters in Neder
land, de Cebosine, zaterdag in een
nieuwsbrief laten weten. Het Cebo-
sine-standpunt wordt gedeeld door
de Stichting Nederlandse Scheeps-
bouwindustrie en de Scheeps-
bouwvereniging Hoogezand, waar
in de noordelijke werven zijn ver
enigd. Volgens de Cebosine kun
nen de bestaande 5.000 arbeids
plaatsen in deze sector behouden
blijven als de overheid met 82 mil
joen gulden aan steunmaatregelen
over de brug komt.
De werven nemen hiermee af
stand van de conclusies uit een on
derzoeksrapport van McKinsey dat
in opdracht van Van Aardenne is
opgesteld. Daarin wordt gezegd
dat zelfs bij een maximaal verde
digbare overheidssteun van een
kwart miljard nog 1.000 arbeids
plaatsen verloren dreigen te gaan.
Volgens de Cebosine zijn de ont
wikkelingen in de zeescheeps-
bouw gunstiger dan McKinsey ver
onderstelt. De vereniging baseert
zich daarbij op de ervaringen die
vorig jaar zijn opgedaan met het
verwerven van opdrachten.
In de discussie over de over
heidssteun worden de twee groot
ste Nederlandse werven - Van der
Giessen en IHC Holland - buiten
beschouwing gelaten. Zij vallen
onder een apart steunregime van
Te karig
De gezamenlijke scheepsbouw-
organisaties vinden de huidige
plannen van Van Aardenne om
voor twee jaar 42 miljoen beschik
baar te stellen te karig. Ze be
schouwen dat als een drastische
ombuiging van het tot eind 1984
met succes gevoerde beleid en vre
zen dat er onmiddellijk zeer ernsti
ge gevolgen voor de werkgelegen
heid zullen ontstaan. De algemene
steunregeling, die in 1980 in wer
king werd gesteld, heeft het rijk de
afgelopen vijf jaar 656 miijoen gul
den gekost.
Het voordeel van de gevraagde
aanvulling van 40 miljoen tot 82
miljoen heeft volgens de organisa
ties te maken met het feit dat deze
vorm van 'generieke' steun ten
goede komt aan de meest succes
volle werven en direct wordt ver
taald in werkgelegenheid. Ze
wordt namelijk gegeven bij het
verwerven van opdrachten. De or
ganisaties pleiten in feite voor ge
deeltelijke herinvoering van de in
de jaren zeventig door minister
Lubbers ingestelde en door Van
Aardenne beëindigde steun op ver
lies by orders, de zogenaamde ver-
liesparticipatie-regeling..
AMSTERDAM (ANP) - Bijna 500
mensen hebben zaterdagmiddag in
Amsterdam gedemonstreerd voor
het behoud van scheepsreparatie-
faciliteiten in de Amsterdamse ha
ven en daarmee voor het behoud
van werkgelegenheid. Volgens een
vrijdagavond gepresenteerd rap
port van de zogenoemde commis-
sie-Zijlstra kan de noodlijdende
scheepsreparatiewerf ADM met
400 van de nu 880 werknemers
wordern voortgezet. Volgens dis
trictsbestuurder Honing van de In
dustriebond FNV zou dit aantal
echter hoger kunnen zijn. De werf
zou daartoe, nog los van het werk
aan de Peruaanse kruiser Almiran-
te Grau, moeten aanhaken bij de
internationale markt. Als ADM een
paar jaar van deze markt zou weg
blijven, kan dit aan de werf blijven
de schade berokkenen, aldus Ho
ning.
De demonstranten waren voor
namelijk personeelsleden van de
noodlijdende ADM-werf, waarover
de Amsterdamse rechtbank naar
verwachting morgen het faillisse
ment zal uitspreken. Na een tocht
door de hoofdstad van het Beurs
plein naar de Dokwerker werden
de demonstranten toegesproken
door de gedeputeerde De Boer van
de provincie Noord-Holland, door
de Amsterdamse wethouder van
economische zaken Heerma, de
voorzitter van de Amsterdamse
ziet van verdere steun aan het CDA
voor de invoering van een derde
net. Volgens Kosto is een nieuwe
discussie met minister Brinkman
(WVC) 'een vruchteloze herhaling
van zetten'. Zijn CDA-collega Van
der Sanden wil Brinkman echter
half maart nog eens aan de tand
voelen over de medianota die het
kabinet vrijdag presenteerde en
waarin het derde net voorlopig
wordt uitgesteld.
Kamer van Koophandel Keij en
door bondsbestuurder Honing.
Zij waren unaniem van mening
dat de Amsterdamse haven niet
zonder scheepsfaciliteiten kan. Bo
vendien eisten zij dat er zou wor
den begonnen met een nieuwe 'af
geslankte ADM' en wel zodanig dat
er een reëel toekomstperspectief
kan worden geboden.
Volgens de organisaties boekten
de 28 werven die in deze sector
werkzaam zijn in 1984 voor 1,3 mil
jard gulden aan opdrachten, waar
van zestig procent voor overheids
steun in aanmerking kwam. Op de
gesubsidieerde opdrachten werd
een berekend verlies van 36 mil
joen gulden genomen. Daarvan
werd 34 miljoen door de generieke
steunregeling van het rijk gedekt.
Indien de scheepsbouwsteun,
overeenkomstig de plannen van
Van Aardenne, voor 1985 en 1986
op 40 miljoen wordt vastgesteld zal
het gecalculeerde verlies in theorie
oplopen van twee naar negentien
miljoen. In de praktijk betekent dit
echter dat opdrachten gewoon niet
geboekt kunnen worden, omdat
het overgrote deel van de betrok
ken werven de financiële draag
kracht mist, aldus de organisaties.
Arbeidskosten
De organisaties zeggen dat de
werven met een steunoperatie van
82 miljoen gulden de komende
twee jaar in staat zijn hun efficiën-
cy en technisch kunnen verder op
te voeren. Uit onderzoek van het
Nederlands Economisch Instituut
is volgens de organisaties onlangs
gebleken dat de arbeidsprodukti-
viteit in Nederland de afgelopen ja
ren aanmerkelijk is gestegen en nu
aanmerkelijk boven het gemiddel
de in de EG-landen ligt. Bovendien
zijn de arbeidskosten per eenheid
produkt in Nederland gedaald. Ne
derland is nu, na Zweden, de goed
koopste scheepsbouwer in West-
Europa.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van economische zaken
bevestigde desgevraagd dat de mi
nister inderdaad niet verder wil
gaan dan 42 mihoen, terwijl de
scheepsbouwmeesters bijna het
dubbele verlangen. Hij voegde er
echter aan toe dat de minister nog
geen definitief besluit heeft geno
men. Hij verwacht dat dit besluit
binnen enkele weken zal worden
bekendgemaakt.
i carnaval in Maastricht. In hun midden i
Minister Winsemius (links) en premier Lubbers (rechts) i
mend commissaris der Koningin Stals.
POLITIEBUREAU - Onbeken
den hebben zondagochtend vroeg
geprobeerd het politiebureau van
Wilnis in brand te steken. Er werd
een molotov-cocktail naar binnen
geworpen die tot ontbranding
kwam. Volgens een woordvoerder
bleef de schade deze keer beperkt
dankzij snel optreden van de
brandweer.
Door een brand die op identieke
wijze in de oudejaarsnacht werd
gesticht, brandde het bureau volle
dig af. De politie heeft geen spoor
van de daders en weet ook niet of
tussen beide aanslagen verband
bestaat.
trichtse carnavalsvereniging De
tempeleers heeft een minister-presi
dent deelgenomen aan de opening
van het jaarlijkse carnaval in het
Maastrichtse stadhuis. Premier
Lubbers liet zich zaterdagavond
uitdossen als lid van het medisch
team van het academisch zieken
huis in opbouw.
Lubbers zei uit nieuwsgierigheid
te zijn gekomen. Hij wilde tevens
poolshoogte nemen over wie bin
nenkort de opvolger van burge
meester Baeten moet worden. Ten
slotte was hij gekomen om te zien of
het wel verantwoord is om de paus
in mei Maastricht te laten bezoe
ken. Deze stad, zo zei Lubbers tij
dens de ontvangst van Prins Car
naval begrepen te hebben, zou dit
bezoek beslist ook overleven.
Poging tot
ontsnapping
mislukt in
Scheveningen
DEN HAAG (ANP) - Vier mannen
hebben zaterdag een vergeefse po
ging gedaan om te ontsnappen uit
de strafgevangenis in Schevenin
gen. Drie van hen werden binnen
een uur weer aangehouden, binnen
de buitenmuren van het gevange
nisterrein. De vierde werd wat la
ter gevonden, omdat hij erin was
geslaagd om over de buitenmuur
te komen. De politie vond hem in
de tuin van een dienstwoning
naast het gevangeniscomplex.
Een personeelslid viel tijdens de
zoekactie van een dak en moest
overgebracht worden naar een zie
kenhuis. Op straat werd een pas
sant in de arm gebeten door een
politiehond die al te enthousiast
aan het werk ging.
Het is volgens een politiewoord
voerder nog niet duidelijk op wel
ke manier het viertal heeft gepro
beerd uit te breken. Aanvankelijk
werd gevreesd dat de vier vuurwa
pens bij zich hadden. De drie aan
gehouden uitbrekers bleken echter
ongewapend.
'Medicijnman' Lubbers werd
door prins JefI benoemd tot groot
officier in de orde van het vergiet
en ontving een Maastrichts lees-
plankje. Dezelfde uitdossing en on
derscheiding viel ook minister Win
semius van VROM ten deel. Overi
gens in ruil voor de toezegging
Maastricht een paar miljoen extra
subsidie toe te kennen voor de sane
ring van de sterk verontreinigde
Jeker. Minister De Koning, ook uit
genodigd, moest wegens ziekte ver
stek laten gaan. Commissaris van
de koningin Cremers ging liever
met vakantie.
Gasvondst bij
raffinaderij
in Bodek
ROTTERDAM (ANP) - De Neder
landse Aardolie Maatschappij
NAM, eigendom van de oliemaat
schappijen Esso en Shell, heeft gas
aangeboord onder de Esso-raffina-
derij in het Botlekgebied in Rotter
dam. Volgens een woordvoerder
van de NAM staat in elk geval vast
dat het om aardgas gaat van een
uitstekende kwaliteit.
Hoe groot het gas-reservoir is en
of er gesproken kan worden van
een economisch aantrekkelijk veld
moet een tweede boring uitwijzen.
Vermoedelijk ligt het grootste deel
van het veld onder de Botlektun
nel in de Oude Maas.
In het kader van een serie explo
ratieboringen door de NAM in de
buurt van Rotterdam wordt in sep
tember een eerste put geslagen in
de buurt van de Shell-raffinaderij,
namelijk in het dorp Pernis. Seis
misch onderzoek heeft uitgewezen
er onder het dorp mogelijk olie en
gas zit.
De activiteiten van de NAM rond
Rotterdam leverde al een interes
sante olievondst op in de wijk
Charlois in Rotterdam-Zuid.
De Ruiter:
Russen hebben
meer dan 378
SS-20 raketten
DEN HAAG (ANP) - Er staan op
het ogenblik aan Russische kant
meer SS-20 raketten opgesteld dan
op 1 juni 1984, de datum van het
Nederlandse rakettenbesluit. Vol
gens minister De Ruiter (defensie)
is uit NAVO-gegevens gebleken
dat er onlangs negen raketten zijn
bijgekomen en zeer onlangs nog
eens negen. Daarmee komt het
aantal SS-20 raketten op 396.
Minister De Ruiter maakte dit za
terdag bekend voor de VARA-ra-
dio. De Nederlandse regering be
sloot in juni vorig jaar dat zij de
kruisraketten in Woensdrecht zou
plaatsen als de Russen meer dan
378 SS-20 raketten zouden opstel
len en als de onderhandelingen
tussen de Sowjet-Unie en de Ver
enigde Staten geen resultaat zou
den opleveren.
Het aantal voor- en tegenstan
ders van plaatsing van kruisraket
ten in ons land is, in vergelijking
met vorig jaar, iets teruggelopen.
Uit een enquête die het bureau In
terview vorige maand in opdracht
van de VARA hield, is gebleken
dat 59 procent van de bevolking te
gen de plaatsing in Woensdrecht is.
Voor plaatsing sprak zich 28 pro
cent uit, terwijl 13 procent van de
ondervraagden verklaarde geen
mening te hebben of het niet te we
ten. Vorig jaar peilde hetzelfde bu
reau 63 procent tegenstanders en
30 procent voorstanders.
Verdeeld naar politieke voor
keur kon worden vastgesteld dat
onder de PvdA-aanhang het per
centage tegenstanders van plaat
sing is teruggelopen van 90 naar 78,
bij het CDA van 53 naar 47 en bij de
WD van 36 naar 32. Bijna de helft
van de geënquêteerden (46 pro
cent) vindt dat het kabinet op 1 no
vember van dit jaar hoe dan ook
een besluit zal moeten nemen.
Voor uitstel voelt 43 procent, ter
wijl 11 procent daarover geen me
ning heeft Onder de aanhang van
het CDA is een kleine meerderheid
er voorstander van om af te wach
ten hoe de besprekingen in Genève
verlopen. Bij PvdA en WD wil
een kleine meerderheid dat er een
beslissing wordt genomen: 51 pro
cent.
Van Zeil wil
Golden Ten
verbieden
HILVERSUM (ANP) - De exploi
tanten van het Golden Ten-spel
vormen een bedreiging voor de le
gale casino's. Bovendien is de fis
cus niet in staat munt uit het Gol-
aanwijzingen zijn dat
guren het oog op deze vorm van
gokken hebben laten vallen.
Staatssecretaris Van Zeil (econo
mische zaken) meent dan ook dat
de 110 gelegenheden in ons land
waar Golden Ten wordt gespeeld,
moeten worden gesloten. Op het
ogenblik wordt bewijsmateriaal
verzameld op basis waarvan, via
een gerechtelijke uitspraak, kan
worden ingegrepen. Van Zeil zei
dit zaterdag voor de VARA-radio.
ADVERTENTIE
AMSTERDAM (ANP) - In een wo
ning aan de Amsterdamse Cillier-
straat brak het afgelopen weekein
de brand uit. Persoonlijke ongeluk- slap worden. Een politieman en een
ken deden zich daarbij niet voor, brandweerman hielpen het dier
maar de huiskat voelde zich nogal met zuurstof weer op de been.
(foto ANP)
NIJMEGEN (GPD) - Een blokka
de van in Sinterklaaskostuums ge
hulde anti-pausbezoekers. En dan
maar hopen dat de Mobiele Een
heid de Klazen uit elkaar drijft om
de weg vrij te maken voor Jo.han-
nes Paulus II. Dat levert prachtige
foto's op die over de hele wereld in
de media zullen verschijnen. Als
dat lukt, dan pas is de visite van de
paus aan ons land geslaagd - want
mislukt.
Zulke gedachten leven onder de
Nederlandse bevolking, zoals dit
weekeinde bleek tijdens bijeen
komsten in Utrecht en Nijmegen.
Tegenstanders van het bezoek sta
ken de koppen bij elkaar om acties
te bespreken tegen en tijdens het
pausbezoek in mei.
De anti-pausbezoek-machinerie
komt op gang, zij het krakend. Te
kenend voor de situatie was dat de
Utrechtse organisatoren van het
zondag in Nijmegen gehouden na
tionaal overleg 'Wat doen we met
de paus?' zelf nog net op tijd verna
men dat er zaterdag in hun woon
plaats een bijeenkomst was van
het landelijk comité Anti-pausbe
zoek. Wat is nationaal? Wat is lan
delijk?
Eén ding staat nu in elk geval
vast: op zondag 12 mei, als de paus
in Utrecht komt, zullen de tegen
standers zich in de Domstad verza
melen om te demonstreren. Er
wordt gesproken over harde acties.
Maar wat is hard? De paus in de
Oudegracht gooien? Of jezelf voor
zijn ogen in brand steken? Daar
zijn de anti-papen nog niet uit.
Achter het nationaal overleg
schuilen de Utrechters Lex van Al
melo (journalist), Jan Weerden-
burg (rijksambtenaar) en Jan
Lankveld (fotograaf). Twee van
hen hebben zich overigens niet
eens uitgeschreven uit de rooms
katholieke kerk, maar dat zal spoe
dig gebeuren. Ze zijn het er niet
over eens of de heilige vader wel of
niet moet komen. Lex vindt van
wel, omdat de man dan met eigen
ogen kan zien dat hij hier niet ge
liefd is. Tegen het instituut kerk
zijn ze gedrieën en daarin hebben
zij elkaar dan ook gevonden.
'Nationaal'
Het trio erkent zondagmiddag in
Nijmegen (opkomst: 35 geestver
wanten) de pretentie nationaal
overleg niet waar te kunnen ma
ken. Bundelen van acties, dat is
niet hun ambitie, ze hebben zich
zelf ten doel gesteld om de opposi
tie te stimuleren. De Utrechters
hebben al plannen: het bedrukken
van T-shirts met anti-pausleuzen,
een heidens festival bij volle maan
en acties om teleurgestelde rooms-
katholieken zo ver te krijgen dat
zich als 'rk' laten uitschrijven bij
de burgelijke stand.
Het landelijk comité is in Nijme
gen ontstaan vanuit de homobewe
ging en de Jonge Socialisten, de
jongerenbeweging van de PvdA.
Het nationaal overleg heeft zich
hierbij zaterdag aangesloten tij
dens de bijeenkomst in Utrecht (45
sympathisanten in de zaal). Op 16
maart wordt er weer vergaderd in
de Domstad en dan worden de gro
te lijnen van het verzet uitgestip
peld. De club heeft inmiddels twee
telefoonnummwers waar een ieder
met ideeën voor acties zich kan
melden.
De vrijdenkersvereniging De
vrije Gedachte steunt het comité
van harte. Jan Vis zei in Nijmegen:
"Die meneer moet gewoon weg
blijven, dat vinden wij. Maar som
mige vrijdenkers worden toch al
wat zenuwachtig, want sinds de
oprichting van onze vereniging in
1856 komen we voor het eerst oog
in oog te staan met het kwaad".
Zijn hoop: "Misschien kunnen we
hem nu eindelijk eens beentje lich
ten".
Pope Jopi
Er is inmiddels een
behoorlijk aantal posters uitgeko
men waarop 'Pope Jopi' (aldus Pi-
sa) belachelijk wordt gemaakt. Jo
hannes Palus met sereen gevou
wen handen en een rode feestneus
op, bijvoorbeeld. Een Arnhems
ontwerpbureau heeft vier postze
gels vervaardigd met beeltenisen
van de paus. Op een ervan hangt
Jezus, met een doornenkroon op
zijn hoofd en een sigaret in een
hand. uit de opengeklapte schedel
van de Heilige Vader. Het is de be
doeling dat ze werkelijk als postze
gels gebruikt gaan worden. Volens
de ontwerper is er slechts een klei
ne kans dat de stempelcomputer
van de PTT de zegels opmerkt als
zijnde onecht. Van de opbrengst
van de verkoop - bij alternatieve
boekhandels wordt een muur
schildering gefinancierd. Vermoe
delijk zal die in Utrecht, vlak voor
dat de paus passeert, worden aan
gebracht op een blinde muur.
Een protestmars van Arnhem
naar Utrecht, het boycotten en be
kladden van C A-winkels (er
wordt gezegd dat dit concern het
pausbezoek voor een groot deel fi
nanciert), over dat soort acties gaat
het beraad. Een van de andere mo
gelijkheden die wordt overwogen,
is het op gang brengen van een ge
ruchtenstroom. Zoals het bericht
dat er zaterdag 11 mei vele duizen
den ballonnen worden opgelaten
bij vliegveld Eindhoven. Zodat het
pauselijke vliegtuig niet kan lan
den. In Nijmegen werd dit als een
positief idee ontvangen: "Verwar
ring zaaien kan geen kwaad".
Dat is te zienDat is te horen
Dat is bewezen in tientallen tests.
Steeds weer behalen Fuji audio- en video cassettes bij vergelijkende
onderzoeken de hoogste beoordelingsklasse. En vaak krijgen ze het predikaat
Testwinnaar" Overtuig uzelf. Iedere vak
handelaar en ieder warenhuis heeft Fuji
cassettes èn een boekje met internationale
testresultaten.
Of bel voor dat boekje: 010-114060.
