'Een besmetting
komt hier nooit
naar buiten'
Hervormde regio Delft: niet naar paus gaan
Reportage
Feiten en emoties rondom opslag radioactief afval
De blinde woede van
de RAF-terroristen
I VRIJDAG 15 FEBRUARI 1985
PAGINA 15
Bestuurders van provincies en gemeenten zijn in grote opwinding geraakt door de eerste
selectie van twintig plaatsen die mogelijk in aanmerking komen voor de opslag van
radioactief afval. Waar maken ze zich druk om? Verslaggever Weert Schenk ging kijken in
Petten, waar een loods voor het gevaarlijke afval tijdelijk in gebruik is. Ook sprak hij met
de burgemeesters van Zijpe en Velsen die als geen ander weten van verzet tegen en emoties
rondom de opslag van kernafval.
k De opslag van kernafval in Petten.
PETTEN - De overval van mi
nister Winsemius (milieubeheer)
op de gemeente Velsen is al weer
twee jaar geleden. Op 7 decem
ber 1982 reisde Winsemius naar
Velsen om zijn oplossing voor
het probleem van dumping van
radioactief afval in zee bekend te
maken. Hij had een mooie lap
grond gekocht op een industrie
terrein in Velsen-Noord, waar
het spul zou worden opgeslagen.
Terwijl Winsemius het ge
meentebestuur van Velsen in
lichtte, werd in de gemeente al
een folder verspreid met infor
matie over de opslagplaats. Bur
gemeester Molendijk was woe
dend over de verrassingsactie
van de minister. Hij kondigde
aan al het mogelijke te zullen
aangrijpen om het besluit van
Winsemius ongedaan te maken,
ook al omdat hij de uitverkoren
plek niet de meest geschikte
vond voor de opslagplaats.
De bevolking van Velsen-
Noord reageerde eveneens fu
rieus. Acties en demonstraties
werden op touw gezet. Ambtena
ren van het ministerie van mi
lieubeheer, die wilden uitleggen
wat de opslagplaats precies in
hield, werden bekogeld met drol
len en rotte tomaten. Zelfs de ei
gen burgemeester werd niet
meer vertrouwd en voor rotte vis
uitgemaakt.
door
Weert Schenk
Op verzoek van de Tweede Ka
mer ging Winsemius, net als mi
nister aangetreden en belast met
een erfenis van ex-staatssecreta
ris Lambers-Hacquebard (D'66),
op zoek naar een alternatief. Uit
eindelijk werd in april overeen
stemming bereikt met de ge
meente Zijpe voor tijdelijke op
slag van het afval op een aange
kocht hoekje van het ECN-ter-
Velsen ontspande zich. De in
woners van Zijpe gingen ook
over tot de oyde van de dag. Zij
hielden geen grote protestde
monstraties, want aan bedrijvig
heid met radioactieve straling
waren ze wel gewoon. Wel liepen
ze te hoop tegen de pelotons
ME'ersrondom het gemeente
huis die mogelijke ordeversto
ringen moesten voorkomen. Der
gelijke toestanden kenden ze al
leen van de Amsterdamse kra
kersrellen op de televisie.
Winsemius vond zelf ook niet
dat hij de schoonheidsprijs voor
zijn beleid had verdiend. De mi
nister nam zich voor het de vol
gende keer beter te doen. Eind
vorig jaar installeerde hij een
commissie en benoemde de erva
ren bestuurder mr. W. J. Geertse-
ma, oud-commissaris van de ko
ningin in Gelderland, tot voorzit
ter. De commissie zou in alle rust
een paar lokaties voor het kern
afval selecteren en de bestuurlij
ke weerstand daartegen peilen.
Maar Geertsema had nog maar
Burgemeester Molendijk van
Velsen: emoties worden onder
schat. (fotoGPD)
net nadere informatie gevraagd
over eventueel geschikte loka
ties of alle katten hingen in de
gordijnen. Provincies en ge
meenten wijzen om allerlei rede
nen de opslagplaats af. Winse
mius noemt dat het Nimby-syn-
droom. Nimby staat voor 'Not in
my backyard' (niet in mijn ach
tertuin). Iedereen is het eens met
Greenpeace dat het niet in zee
mag, maar niemand wil het bij
zich in de buurt hebben.
De voorzitter van de commis
sie begrijpt dat niet. „De opslag
van kernafval is net zo veilig als
dat van griesmeelpap". Een bot
klinkende uitspraak, waar het
gaat om zeer gevaarlijk afval dat
voor een deel vaak voor vele tien
duizenden jaren ook gevaarlijk
blijft.
Ontnuchterend
Een bezoek a^n de opslag-,
plaats in Zijpe werkt heel ont-'
nuchterend. Is hier nou al die
drukte voor nodig? „Een nuclai-
re vuilnisbelt ziet er heel wat
aantrekkelijker uit dan een belt
voor huishoudelijk afval", zegt
ir. J. Vrijen, directeur van de Co-
vra (Centrale organisatie voor
opslag van radioactief afval). Een
grote tennishal, waarin betonnen
vaten keurig staan opgestapeld,
meer is het niet. Er lopen een
paar mensen rond. Niet in spe
ciale beschermende kledij, maar
in gewone werkpakken.
Vrijen: „Er is hier geen gevaar
voor de gezondheid. Op de grens
van ons bedrijf mag niet meer
dan 15 millirem extra straling
zijn. Dat is ongeveer tien procent
van de straling die elk mens ont
vangt vanuit de ruimte en de aar
de. Buiten ons hek neemt de
straling per meter kwadratisch
af'.
Zijn collega dr. H. Codée, stra
lingsdeskundige, voegt er aan
toe: „Een mens kan zonder ge
vaar voor de gezondheid 5000
millirem per jaar ontvangen. Een
gemiddeld mens krijgt per jaar
ongeveer 200 millirem, dat hangt
ook een beetje af van voeding en
woonplaats op zand of klei. De
Covra-werknemers zitten daar
iets boven, maar blijven op dit
moment zeker beneden de 500
millirem".
„De stralingsmeters geven in
dit kantoortje net naast de op
slagloods al niet meer aan dan in
de woonkamer bij mij thuis.
Overal is natuurlijke straling.
Vandaar dat dit een normale in
dustriële activiteit is. De beton
nen verpakking en de construc
tie van de loods schermen alle
niet-natuurlijke straling naar
buiten toe zo goed als helemaal
af'.
In Zijpe ligt alleen laag- en
middel-radioactief afval. Het
maakt volgens de twee Covra-
mensen niet uit dat er in de nieu
we opslagplaats hoog-radioactief
kernafval komt te liggen. „Dan
wordt dat gewoon iets dikker in
gepakt in beton. En het doet er
niet toe of je nou één blokje be
ton neerzet of honderd stuks. De
hoeveelheid naar buiten komen
de straling blijft dezelfde", zegt
Vrijen.
Voor de rest worden er ook
geen onaanvaardbare risico's ge
lopen, zeggen beiden. Het gaat
om het afval isoleren, beheersen
en controleren. „Onze taak is om
het afval te scheiden van de bio
sfeer. Als er iets binnen fout gaat,
komt een eventuele besmetting
nooit naar buiten. Buiten ons
hek zal niemand er last van heb
ben". Vrijen heeft het dan niet
over van buiten komende geva
ren, zoals een bomaanslag of een
neerstortend vliegtuig.
Bleekwater
Codée: „Je moet verantwoord
met het spul omgaan. Het is het
zelfde als de moeder die weet
wat bleekwater is en het daarom
niet in het kastje zet waar haar
kind kan bijkomen. Wij zorgen er
op dezelfde wijze voor dat het
kernafval geen gevaar oplevert
voor de maatschappij".
Op dit moment werken nog
maar zes mensen bij de Covra. In
de nieuwe lokatie zal dat aantal
toenemen tot 120. Het is de be
doeling dat de Covra dan het ver
pakken van het afval, wat nu bij
het ECN gebeurt, zelf gaat doen.
Ook kan dan niet meer worden
geprofiteerd van de bewaking en
andere dienstverlening van het
ECN.
Vrijen wil geen voorkeur voor
een nieuwe lokatie noemen. Hij
is bang dat daarmee de discussie
zou worden vervuild. Wel zegt hij
een centrale ligging in het land
belangrijk te vinden. „Je moet
proberen te voorkomen dat er te
veel reiskilometers over land
worden gemaakt. Je moet niet
over grote afstanden met het
spul in het verkeer zitten". Delf
zijl en Vlissingen zijn daarom on
gunstige uithoeken, zegt hij.
Vrijen heeft niet de illusie op
korte termijn waar dan ook emo
tionele barrières te kunnen
slechten. „Het is moeilijk men
sen ervan te overtuigen dat de
opslagplaats geen risico inhoudt.
We kunnen ze alleen laten zien
dat er op een verstandige manier
met het afval wordt omgespron
gen".
Milieuvriendelij k
Burgemeester J. Gutker van
Zijpe zegt dat hij geen enkele last
heeft ondervonden van de op
slagloods. „De bedrijvigheid is
milieuvriendelijk. Ik zou willen
dat het chemisch afval net zo zou
worden behandeld". Toch is hij
blij als de loods straks weg gaat.
„Dat betekent dat de afspraken
worden nagekomen". Tot nu toe
is Gutker dik tevreden over het
tempo waarin Winsemius naar
een semi-pfermanente opslag
plaats zoekt.
Er zijn mensen die zich erover
hebben verbaasd dat Zijpe niet
op het lijstje van Geertsema
stond. Afgezien van de vraag of
er 30 hectare industrieterrein be
schikbaar is, was deze gemeente
de enige die het nooit had kun
nen worden. En over vijf jaar is
Zijpe voorgoed van de troep af
en behoudt de gemeente de belo
ning van verminderde schietoe
feningen. Is Gutker de slimste
burgemeester van Nederland?
Gutker: „Dat weet ik niet. Er is
steeds gezegd: voor de langduri
ge bovengrondse opslag is geen
gemeente uitgesloten, ook Zijpe
niet. Niettemin zou ik heel te
leurgesteld zijn als ik toch in de
prijzen zou vallen. Een dergelij
ke dank voor onze medewerking
zou niet goed zijn voor het ver
trouwen in derijksoverheid. Dan
is in de toekomst geen enkel pro
bleem meer op te lossen".
Hij ontkent dat Zijpe zich in
eerste instantie tegen de opslag
verzette als drukmiddel om de
ergeniswekkende schietbaan
te heffen. „In Zijpe werd het
val al verwerkt. We hadden jaar
lijks te maken met het transport
naar IJmuiden voor de dumping.
Het ECN en de schietbaan zijn
hier. Dat vonden we welletjes.
We wilden niet de afvalbak van
Nederland worden. Let wel, die
opslagloods was ook eerst buiten
het ECN-terrein gepland".
„Maar wij hebben de zaak niet
verkocht. We zagen aankomen
dat de minister toch Zijpe zou
aanwijzen als wij zouden blijven
weigeren. Daarom hebben we
gezegd: laten we dan in vredes
naam maar zelf een aantal voor
waarden stellen. We waren bang
voor negatieve gevolgen voor de
recreatie in onze gemeente. Zo
doende is de loods op het ECN-
terrein gekomen en zijn de
schietactiviteiten met 50 procent
verminderd".
had, maar voor de collega's ligt
het toch minder simpel. Wij heb
ben hier alleen laag- en middel-
radioactief afval. Op die nieuwe
opslagplaats komt ook het hoog-
radioactieve afval van de kern
centrales. Die centrales zijn
maatschappelijk zeer omstre
den".
Zijn collega P. J. Molendijk
van Velsen is nog steeds blij dat
de beker met kernafval aan hem
voorbij is gegaan. Op het indus
trieterrein dat het rijk voor de
opslagloods aankocht, werken
nu 400 mensen. Dat is heel wat
aantrekkelijker voor de gemeen
te dan de zes arbeidsplaatsen van
de huidige Covra.
„De emoties die loskomen
worden onderschat. Het gaat er
niet om of de reacties terecht
zijn, maar je moet er rekening
meehouden".
„Ik ben ervan overtuigd dat er
steeds grotere heibel komt naar
mate de selectie vordert. De
mensen reageren niet rationeel.
Dat is een zeer belangrijke factor
voor plaatselijke bestuurders. Er
is bij de mensen een groot wan
trouwen, zeker waar het gaat om
kerncentrales, radioactief afval
en kruisraketten".
'Het is hetzelfde als met de bo
demverontreiniging. Bij een gif
vondst wordt meestal eerst ge
zegd: er is geen gevaar voor de
volksgezondheid. Maar daarna
worden hele wijken afgegraven.
Dat geeft wantrouwen. Wij had
den hier jaarlijks het laden van
het kernafval in schepen voor de
dumping. Er werd gezegd: er is
geen straling. Maar de ECN-men-
sen droegen stralingsmetertjes.
Wat zeiden de politiemensen en
de bevolking: ze belazeren de
boel. Ze stellen ons bloot aan
straling",
f Emoties
Cadeautje
Gutker benadrukt dat het ei
sen van 'bestuurscompensatie',
een cadeautje om aan oplossin
gen mee te werken, niet vies is.
„Bestuurscompensatie is legi
tiem voor het hebben van iets dat
maatschappelijk omstreden is.
Dat hoeft niet te betekenen dat
gemeenten moeten zeggen: kom
maar hier met het goedje als we
die sporthal maar krijgen".
De Zijper burgemeester ge
looft niet dat andere burgemees
ters ook eerst de geldbuidel wil
len horen rammelen. „Misschien
hebben we een voorbeeldfunctie
voor de bestuurscompensatie ge
Molendijk gelooft niet dat
langs rationele weg emoties zijn
te beheersen. „Het is niet voor te
stellen welk een massa emoties
losbreekt. We hebben het hier in
een extreme vorm gehad, omdat
de loods dicht bij een woonwijk
zou komen. Ik kan je een bandje
laten horen van een bijeenkomst.
Hoe dat daar tekeer ging laat zich
met geen pen beschrijven".
Volgens de burgemeester
speelt bij de mensen ook een be
langrijke rol dat niemand weet of
over vijf jaar de opvatting nog
bestaat dat de straling van de
loods veilig is. „Misschien is er
dan wel een atoomgeleerde die
zegt: we zijn fout geweest. Van
dat soort angst onder de mensen
komt een enorme agressie. Er is
al zo vaak verteld dat van alles
veilig was".
„Ik denk dat niemand vrijwil
lig zal meewerken aan de opslag
van het afval. De gemeenteraden
hebben te maken met de bevol
king en daardoor weigeren ze".
Molendijk besluit: „Hét is een
emotioneel probleem. Rationele
verklaringen helpen niet. Van
daar dat de uitspraken van
Geertsema niet verstandig zijn,
ook al heeft hij zakelijk gezien
gelijk. Hij voedt het probleem.
Tegen emoties valt weinig te
doen. Vandaar dat ik denk dat
Geertsema en Winsemius er niet
uitkomen. De minister zal het
machtswoord moeten spreken
en tegen de wil van een gemeen
te de lokatie aanwijzen".
Op vrijdag 1 februari ging een
schok door de Bondsrepubliek
Duitsland: de Rote Armee Frak-
tion (RAF) schiet weer! De man die
doodgeschoten werd, was Ernst
Zimmermann (55), voorzitter van
de raad van bestuur van de Moto-
ren- und Turbinen-Union (MTU)
en president van het verbond van
de Duitse luchtvaart-, ruimtevaart
en bewapeningsindustrie (BDLI).
Na een golf van brand- en bomaan
slagen in december en januari en
een hongerstaking van circa dertig
RAF-gevangenen, werd de vrees
van Duitslands hoogste aanklager
Rebmann helaas waarheid: Rote
Armee-terroristen moorden weer.
Gewapend verzet
Sinds 15 jaar terroriseert de Rote
Armee Fraktion de Bondsrepu
bliek Duitsland. Het zogenaamde
„gewapende verzet" van wat aan
vankelijk de Baader-Meinhofgroep
heette, heeft meer dan dertig men
sen het leven gekost. Alleen al in
het beruchte jaar 1977 stierven elf
mensen, onder wie de „represen
tanten" van de staat: procureur-ge
neraal Siegfried Buback, bankier
Jürgen Ponto en werkgeversvoor
zitter Hanns-Martin Schleyer.
Na de „Duitse herfst" van dat
jaar hebben RAF-terroristen nog
wel pogingen gedaan om persoon
lijkheden (onder anderen de Ame
rikaanse generaal Kroesen) doelge
richt te vermoorden, maar die mis
lukten. Zo ontstond de gedachte
dat de RAF eigenlijk vergeten kon
worden. Niet bij de specialisten
van de federale recherche, maar
wel bij het zogenaamde grote pu
bliek. Een treurige misvatting naar
nu is gebleken.
Tot de raadsels van het terroris
me behoort hoe de Rote Armee
Fraktion door de jaren heen altijd
weer toeloop kreeg van „revolutio
nairen". De harde kern bestond en
bestaat uit 15 tot 20 mensen, waar
onder relatief veel vrouwen, die al
lemaal bereid zijn tot „het uiterste"
te gaan. Ze waren en zijn bijna alle
maal afkomstig uit de „gegoede
burgerij" en in tegenstelling tot de
rechts-extremistische terroristen
hebben de leden van de RAF door
gaans een hogere opleiding gehad.
ACHTERGROND
Raadsel
Wat willen ze? Ook dat is tegen
woordig een raadsel. Want terwijl
de eerste generatie van terroristen
rond Ulrike Meinhof, Andreas
Baader, Gudrun Ensslin, Jan Carl
Raspe en Holger Meins (de eerste
vier hebben hoogst waarschijnlijk
zelfmoord in de gevangenis ge
pleegd) nog via het concept van de
stadsguerrilla het imperialisme
wilde bestrijden, kan daar by hun
opvolgers geen sprake van zijn. De
moordenaars van nu en uit 1977 be
schouwen zichzelf niet meer als
„vechtende revolutionairen" maar
als slachtoffers van de staats
macht.
Daarom hebben zij een beeld van
de Bondsrepubliek Duitsland ont
worpen dat niets met de werkelijk
heid te maken heeft. Naast de Ver
enigde Staten zou West-Duisland
„het centrum van het internationa
le imperialisme en fascisme" zijn,
dat „folter en moord verbreidt".
De desperado's zijn, zoals het
weekblad Die Zeit het uitdrukt,
immuun tegen zichzelf. Het geeft
hen kennelijk niet te denken dat zij
mensen vermoorden, het geeft hen
niet te denken dat hun wensvoor-
stellingen geen stap dichterbij zijn
gekomen, het geeft hen niet te den
ken dat het overgrote deel van de
bevolking geen spatje sympathie
voor hun zogenaamde ideologie
kan opbrengen. De terroristen van
de RAF zijn blind voor alles, en
niemand kan daar kennelijk door
heen dringen. Het terrorisme is als
een hydra die alsmaar nieuwe kop
pen krijgt.
Bloedspoor
De Rote Armee Fraktion, die op
14 mei 1970 ontstond toen Ulrike
Meinhof en enkele geestverwanten
Andreas Baader uit de gevangenis
in Berlijn vrijschoten, heeft een
waarlijk bloedspoor door de ge
schiedenis van de Bondsrepubliek
Duitsland getrokken. In de vijftien
jaar durende terreurgeschiedenis
kan echter niet precies van ver
schillende generaties worden ge
sproken. In de harde kern van van
daag zitten uiteraard nieuwe perso
nen, maar in de gevangenis zitten
door
Hans Amesz
ook oude RAF-leden, die zich nooit
hebben gedistantieerd van de
waanvoorstelling van de guerrilla.
De eerste generatie is, als gezegd,
dood. Meinhof, Baader, Ensslin en
Raspe werden al in 1972, na een
overigens door velen als heksen
jacht omschreven actie, gearres
teerd en stierven later.
Na de „Duitse herfst" van 1977,
na de ontvoering en moord op
werkgeversvoorzitter Hanss-Mar-
tin Schleyer en de ontvoering van
een Lufthansa-Boeing (waarvan de
inzittenden in Mogadisjoe in So
malië konden worden bevrijd, na
dat de captain was vermoord) kon
den de „erfgenamen", Brigitte
Mohnhaupt, Christian Klar en
Knut Folkerts onder anderen, wor
den gepakt.
Vervolgens werden in juni 1984
zes vrouwen en mannen van de
RAF in een flat in Frankfurt opge
spoord. De politie werd gealar
meerd door een buurman die zich
verbaasde over een per ongeluk af
gegaan pistoolschot. Daar werd
ook een groot „archief' ontdekt
met allerlei plannen van de jongste
RAF-generatie. Hieruit bleek dat
de Rote Armee Fraktion de perso
nele gaten had opgevuld en dat er
nu een „kader" beschikbaar was
dat pas na midden 1984 was ont
staan. Zo bezien kunnen, hoe cy
nisch dat ook klinkt, de aanslag op
een NAVO-opleidingsschool in
Oberammergau en de moord op
Ernst Zimmermann beschouwd
worden als „gezellenstukken".
Commando
Volgens de anti-terreurbrigade
van de federale recherche beschikt
de RAF nu, net als in de tijden van
Andreas Baader, over een com
mando van ongeveer 15 personen.
De directe omeving van tot actie
bereid zijnde sympathisanten zou
bestaan uit 200 mensen in circa
twintig steden. Verder nog eens
zo'n 200 personen die de doelein
den van de RAF in principe willen
steunen.
Dat lijkt allemaal bedrieglijk
veel op de situatie van 1977 en
daarvoor. Maar er zijn gelukkig
twee grote verschillen. In de eerste
plaats is het aantal mensen dat goe
de of vergoelijkende woorden kan
opbrengen voor de RAF, waar
schijnlijk geslonken tot de boven
vermelde vierhonderd. De tijd dat
de Baader-Meinhofgroep nog kon
rekenen op het delen van de tafel
en onderdak bij „idealisten" is
voorbij. Destijds was een ham
vraag in vooruitstrevende kringen:
„Wat doe je als Ulrike Meinhof aan
belt en vraagt of ze een nacht kan
blijven slapen?" Antwoord toen,
althans veelal in die kringen: „Ik
zal haar in ieder geval niet aange
ven bij de politie". Dat is nu verle
den tijd: de opvolgers of op-opvol-
gers van de eerste RAF-generatie
zijn op zichzelf aangewezen of
hoogstens op de hulp van nietswe-
tenden.
In de tweede plaats en wellicht
belangrijker: er is nu geen sprake
van hysterie in de Bondsrepubliek.
Zowel de overheid als de publieke
opinie gedragen zich opmerkelijk
rustig en niet opgewonden. Het
jaar 1977, de nachtmerrie van na de
oorlog, zorgde voor een wederop
standing van het spreekwoordelij
ke „Gesundenes Volksempfin-
den". Doodstraf werd geëist,
wraak verlangd. Die geluiden blij
ven nu (nog) uit.
De classis (regio) Delft van de
Hervormde Kerk zal de synode
vragen, in mei niét naar de paus te
gaan. De vergadering nam een
daartoe strekkende motie aan van
de predikant van Honselersdijk, G.
J. F. Versteegh (60).
In een toelichting zei de domi
nee, dat de paus hier een pastoraal
bezoek zal brengen en dat hij her
vormden in dat opzicht niets heeft
te zeggen. "Als wij ons niet laten
zien, heeft dat ook een signaalfunc
tie. Bijvoorbeeld dat de gods
dienstbeleving zoals deze paus
voorstaat veel angst, en onheil te
weegbrengt".
Brieven. Bij de dekens van
Den Bosch zijn tot nu toe ruim
1200 brieven binnengekomen naar
aanleiding van de benoeming van
mgr. Ter Schure tot bisschop. Alle
instanties en 90 procent van de par
ticuliere briefschrijvers betuigden
hun steun aan het standpunt van
de dekens, die de benoeming una
niem hebben afgewezen.
Er zijn tot nu ruim 300 telefoon
tjes geteld. Deken Tops, die na de
benoeming als woordvoerder van
de boze dekens optrad, wilde daar
over wel kwijt dat voorstanders
van de Roermondse hulpbisschop
geweldig kunnen schelden. Er wa
ren ook nogal wat anonieme tele
foontjes.
De zusters van 'Onze Lieve
Vrouw van Amersfoort' waar de
paus in mei één nacht zal verblij
ven - hebben de benoeming van
Ter Schure ook afgekeurd. Van al
le kanten krijgen de Bossche de
kens adhesiebetuigingen, van zus
ters, dochters, dekens, werkgroe
pen, besturen en cursisten.
Aan behoudende kant zit men
ook niet stil. Er loopt in Brabant
een anonieme briefkaartenactie
met een tekening van een kerkrat
die allerlei dwaze uitspraken doet
om priesters en pastorale werkers
belachelijk te maken. Deken L.
Bijl van Tilburg daarover: "Het is
de taal van blaadjes als Confronta
tie en Waarheid en Leven, die ook
spreken van een verloederde cle
rus en een afvallig kerkelijk ka
der". "Jammer dat bij zo'n benoe
ming dit soort geesten boven
komt".
Raad van Kerken. De Raad
van Kerken in Nederland heeft
zich op verzoek van de Israel-or-
ganen van enkele kerken - aange
sloten bij de protesten tegen het
besluit van staatssecretaris Ploeg
om het kosjer slachten voor de ex
port te verbieden.
- Verder kwam de raad in zijn
vergadering van deze week over
een, de banden met zending en
missie aan te halen. Beide krijgen
nu vertegenwoordigers in de raad.
Op gezette tijden zal het beleid van
de Zendingsraad (protestants) en
de Missieraad (rooms-katholiek)
op de agenda komen.
Afscheid. Volgende maand zal
professor dr. F. Haarsma wegens
pensioen afscheid nemen als hoog
leraar in de pastoraal-theologie aan
de Katholieke Universiteit van Nij
megen. Ter gelegenheid hiervan
hebben collega's en vrienden een
bundel samengesteld waarin de
toekomst van de kerk centraal
staat.
Het boek, getiteld: 'Toekomst
voor de kerk?', begint met een uit
voerige analyse van het werk van
Haarsma: 'Wat is pastoraal-theolo
gie?' De eindredactie van de bun
del berustte bij professor dr. J. A.
van der Ven.
Bijbel. Op dit ogenblik is in
1785 van de 4- a 5000 talen op de
wereld ten minste één bijbelboek
vertaald. De hele bijbel is beschik
baar in 294 talen. Zo meldt het Ne
derlands Bijbelgenootschap in zijn
deze week verschenen bulletin.
De bijbelgenootschappen zijn in
geschakeld bij projekten in 562 ta
len. In 376 daarvan wordt de bijbel
voor het eerst vertaald. Het meeste
werk gebeurt in Afrika. Daar wordt
in 253 talen aan de bijbel gewerkt.
Reis. De reis van de zeven Ne
derlandse religieuzen naar Nicara
gua begin vorig jaar was niet in
strijd met de richtlijnen van het
Vaticaan voor de betrekkingen tus
sen religieuzen en bisschoppen.
Dat schrijven pater R. Vaanhold,
voorzitter van de 'Samenwerking
Nederlandse Priester Religieuzen'
(SNPR), en zuster T. Metternich,
presidente van de 'Samenwerking
Nederlandse Vrouwelijke Reli
gieuzen' (SNVR), in een brief aan
mgr. J. Hamer van de congregatie
voor de religieuzen in Rome.
Hamer vond het onjuist dat de
reis was ondernomen buiten de of
ficiële verbanden van religieuzen
en bisschoppen om. Het kan, vol
gens de briefschrijvers, niet de be
doeling van de Vaticaanse richtlij
nen zijn, dat religieuzen geen enkel
initatief mogen nemen zonder
voorafgaande toestemming van de
bisschoppen van het land dat zij
willen bezoeken. Het initiatief tot
de reis ging in dit geval uit van een
groep religieuzen, met instemming
van hun oversten. Bovendien lag
er een uitnodiging van de confe
rentie van Nicaraguaanse religieu-
De twee voorzitters betreuren
het wel, dat de zeven niet de gele
genheid hebben aangegrepen om
contact te krijgen met de bisschop
pen van Nicaragua.
Concert. De organist D. E.
Cnossen geeft morgenavond om 8
uur een orgelbespeling in de her
vormde kerk van Koudekerk aan
den Rijn. Zijn programma ver
meldt werken van Pachelbel, Han
del, Paradiso en Pierné.
Samen. De hervormde ge
meente en de gereformeerde kerk
van Arnhem hebben een 'intentie
verklaring' uitgegeven, waarin zij
zeggen samen op weg te willen
gaan.
Beroepen. Hervormde Kerk:
toegelaten tot de evangeliebedie
ning mevrouw N. da Costa, Ter-
borg, en E. J. de Ruiter, Wolfheze;
toegelaten en beroepbaar H. Gij-
sen, Kampen, C. Huisman, Houten,
D. Jansz, Bussum, R. Kleijer, Em-
men, P. Oosterhoff, Zwolle, en P.
Overduin, Hoogvliet.
Steun. De Wereldraad van Ker
ken heeft het Verenigd Democra
tisch Front in Zuid-Afrika volle
steun toegezegd in zijn 'geweldloze
strijd tegen de apartheid'. Het
Front kwam in 1983 tot stand en is
een bundeling van ongeveer 600
organisaties die tegen apartheid
zijn.
Raketten. De commissie 'Jus-
titia et Pax' van de Rooms-Katho-
lieke Kerk in België spreekt zich in
een verklaring uit tegen plaatsing
van nieuwe Amerikaanse kernra
ketten op Belgisch grondgebied.
