Krant en andere
media in de klas
Blei: Synode moet bezoek aan paus opnieuw overwegen
'R-brigade':
Rolpatroon doorbreken
Les op onderwijstentoonstelling
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1985
PAGINA 17
Eindredactie Annemiek Ruygrok
Telefoon 071-144941, toestel 217
De R-Brigade. Dat is de titel van'
een nieuw programma van de
Nederlandse Onderwijs Televi
sie, de NOT. Maandag 25 februari
om half elf is de eerste uitzen
ding van deze serie die gaat over
'rol-patronen' en de mogelijkhe
den om die patronen te doorbre
ken.
De serie is bestemd voor leer
lingen in de lagere klasen van het
voortgezet onderwijs.
Hoofdrolspelers in de R-Briga
de zijn vier meisjes: Yvonne,
Winny, Ingrid en Miriam. Het
viertal vormt samen de brigade
die speurt naar rol-patronen. On
der. rol-patronen verstaan zij de
als vaststaand aangenomen rol
verdeling tussen mannen en
vrouwen, bijvoorbeeld de verde
ling in mannen- en vrouwenbe
roepen. Zo vinden veel mensen
dat een vrouw geen automonteur
kan worden en dat een man geen
kleuterleider kan zijn.
Het viertal vindt die vastge
roeste rolpatronen maar vreemd.
De meisjes trekken er op uit en
merken al gauw dat op tal van
terreinen dergelijke ingewortel
de rol-patronen bestaan. Niet al
leen op school en op het werk,
maar ook in de media: in recla
mespotjes, in advertenties en in
tv-programma's. De R-Brigade
laat in een aantal treffende en
soms komische situaties zien
waar die rolpatronen toe leiden.
Alle scholen voor voortgezet
onderwijs, van lhno tot mavo en
Anne Frank-
krant op school
AMSTERDAM - De Stichting 1940-
1945 bestaat dit jaar veertig jaar.
Ter gelegenheid hiervan ontvan
gen alle scholen half maart een ex
emplaar van de nieuwe Anne
Frank-krant. De Stichting 1940-
1945 wil hiermee het belang van
een goede voorlichting over de
Tweede Wereldoorlog onderstre
pen.
In de Anne Frank-kranten wordt
aandacht besteed aan bezetting,
vervolging en verzet. Ook worden
de lijnen doorgetrokken naar het
heden, nu racisme en discriminatie
weer de kop opsteken.
Het is de bedoeling dat de Anne
Frank-krant in de schoolbiblio
theek voor iedereen ter inzage ligt.
De krant verschijnt niet eenmalig,
maar geregeld door het jaar heen.
van lts tot atheneum, hebben in
middels een handleiding voo2
het programma toegestuurd1 ge
kregen. Dat kon dank zij een spe
ciale subsidie van het ministerie
van onderwijs en wetenschap
pen.
De serie telt vier delen en is be
doeld voor alle leerlingen van 15,
16 jaar oud. Het is de bedoeling
dat de uitzendingen op school
worden bekeken en dat er daar
na uitvoerig over wordt gepraat.
Ook kan de leraar opdrachten ge
ven. Voorbeelden van die op
drachten staan in de handlei
ding.
LEIDEN - Twaalf leerlingen van
de Mondriaan Scholengemeen
schap voor lager beroepsonder
wijs uit Leiden hebben afgelo
pen vrijdag 'leraartje' gespeeld.
Dat gebeurde op de Nederlandse
Onderwijs tentoonstelling
(NOT), waar zij de bezoekers lie
ten zien hoe het vak 'natuurwe
tenschappen' bij hen op school
wordt gegeven.
De leerlingen en twee leraren
van de Mondriaan waren uitge-
Leerlingen van de zesde klassen
van de mr. J.J.L. v.d. Brugghen-
school in Katwijk en de vijfde
klas van De Wegwijzer in Rijns
burg zijn de afgelopen weken
heel wat meer te weten gekomen
over de krant. Op beide scholen
zijn namelijk projecten aan de
gang waarin naast een aantal
andere zaken ook kranten en
alles wat daarmee samenhangt
aan de orde komen.
Op de v.d. Brugghenschool -
een basisschool houden de
kinderen van de laagste tot en
met de hoogste klas zich bezig
met het project 'vrije tijd'. Tij
dens dat project komen ook de
'media' ter sprake: een dure ver
zamelnaam voor radio, televisie,
tijdschriften en kranten.
Uarel van de Nadort, een van
de leraren van de v.d. Brugghen
school, legt uit wat er zoal is ver
teld over de krant: "De kinderen
hebben het een en ander te horen
gekregen over het ontstaan van
kranten, hoe ze worden gemaakt
en wat zaken als persvrijheid en
censuur inhouden".
Daarbij is het niet gebleven.
De leerlingen moesten ook enke
le opdrachten uitvoeren. Zo
mochten ze bijvoorbeeld een
aantal kranten van thuis meene
men. Die zijn op school 'kritisch'
doorgelezen. Van de Nadort: "Ze
moesten er bijvoorbeeld op let
ten hoe twee verschillende kran
ten over één onderwerp hebben
geschreven. Daarbij bleek dat
berichten van krant tot krant
nogal behoorlijk kunnen ver
schillen".
Overigens werd niet alleen
aandacht besteed aan het ge
schreven woord. Tijdens het pro
ject kwamen ook tekeningen en
spotprenten uit de krant aan de
orde. De kinderen moesten zien
te ontdekken wat de tekenaars
met deze prenten proberen uit te
beelden.
Gedurende het project zijn de
leerlingen driftig in de weer ge
weest met lijmpot en schaar. Er
werd van hen gevraagd om colla
ges te maken van vignetten uit
de krant, van koppen die boven
berichten over één onderwerp
nodigd om nu eens te laten zien
hoe het er in de praktijk toegaat.
De leerlingen doen zelfstandig
allerlei proefjes en gebruiken
daarbij echte materialen. Op de
Mondriaan wordt ook geleerd
dat natuur-, scheikunde en biolo
gie geen losse vakken zijn, maar
stonden en van krantefoto's. Bo
vendien hebben de kinderen aan
het begin van het project mensen
moeten interviewen over hun
meningen over de krant. Al deze
werkstukken - en de dingen die
leerlingen van de andere klassen
hebben gemaakt - worden mor
gen in de school tentoongesteld.
Ook in de basisschool De Weg
wijzer in Rijnsburg wordt mor
gen een tentoonstelling gehou
den van werkstukken van leer
lingen over - onder meer - de
krant. De leerlingen op deze
school hebben zich vorige en de
ze week beziggehouden met het
project 'Het levende woord'. Met
name de kinderen uit de vijfde
klas hebben de krant onder de
loep genomen.
"We hebben enkele regionale
en landelijke dagbladen ge
vraagd of ze ons dagelijks wat
nummers wilden toesturen en
daarmee zijn de kinderen aan de
slag gegaan", vertelt G.S. Slager,
het hoofd van De Wegwijzer. De
leerlingen hebben bijvoorbeeld
gekeken naar de advertenties in
de verschillende kranten. Ze
konden hun mening geven over
deze advertenties en ze hebben
geprobeerd zelf een 'lokkende'
advertentie te maken.
Net als op de v.d. Brugghen
school hebben de Rijnsburgse
leerlingen artikelen vergeleken
in verschillende kranten. Daar
naast is hen verteld hoe een
krant tot stand komt, hoe een
krant via abonnementen en ad
vertenties het hoofd boven water
kan houden, hoe een verslagge
ver werkt, wat nu precies het
werk is van een redactie en noem
maar op. Om dit nog eens nader
toe te lichten heeft iemand van
het Leidsch Dagblad een praatje
gehouden over de krant.
De kinderen van de vijfde klas
hebben, met alle kennis die ze
hadden vergaard, zelf krantepa
gina's gemaakt. Deze zullen mor
gen ook op de tentoonstelling te
zien zijn. Het is ook nog de be
doeling dat de kinderen over eni
ge tijd een bezoek zouden bren
gen aan 'De Rijnsburger' om te
kijken hoe het bij een plaatselij
ke krant toegaat.
met elkaar te maken hebben.
Voor bezoekers van de ten
toonstelling was het leuk om tus
sen al het computergeweld een
'echte les' te krijgen. En voor de
leerlingen was het een hele erva
ring om 'les te geven'. Ordepro
blemen hadden ze niet. De be
zoekers letten allemaal goed op.
Deze week is het de 'Krant-in-de-
klas-week'. Misschien hebben
jullie op school wel een project,
waarbij je meer over de krant te
weten komt. Wist je trouwens
hoeveel kranten er in Nederland
zijn? Op deze foto zie je de mees
te kranten verzameld.
Omdat deze week op veel scho
len aandacht aan de krant en an
dere 'media' (televisie, radio)
wordt besteed, kan KITS niet
achterblijven. We hebben het da-
nook over de krant, over school
televisie en over projecten die
met de krant te maken hebben.
Deze krant, het Leidsch/Al-
phens Dagblad, bestaat in maart
125 jaar. KITS snuffelde daarom
eens in stapels oude kranten
('leggers') en ontdekte, dat in
1910 ook al een 'jeugdkrant'
werd gemaakt. Een heel klein
krantje, zonder foto's, maar wel
met tekeningen, puzzels, gedich
ten en moppen. Nu vinden wij
die moppen een beetje flauw,
maar vast staat dat de jeugd van
toen (onze oma's en opa's van nu)
er best om hebben kunnen la
chen. Ze stuurden vaak zelf mop
pen in (dat mogen jullie ook wel
eens doen trouwens), maar dan
onder een schuilnaam.
Zo kwam 'Rietvinkje' met de
ze: JONGENSIDEAAL. "Frits
wat wil je worden?"
"Politieagent".
"En dat waarom?"
"Dan kan ik iedereen wegja
gen als er wat te zien is".
Kennelijk was de jeugd in die
tijd nogal schrijf-graag, want
twee meisjes klaagden dat hun
schrijfsel niet was geplaatst. Het
antwoord van de krant daarop
was: "Jannetje en Marietje La-
court. Als je bijdragen niet ge
plaatst werden, waren ze er zeker
niet geschikt voor meisjes. Dat
gebeurt wel meer".
Nou daar konden ze het mee
doen. Waarom hun bijdragen
nietgeschikt waren, zullen ze
wel nooit te weten zijn gekomen.
Wil je trouwens meer over de
krant weten: dat kan. Bij deze
krant werkt Harry Mos en die
heeft een. heleboel informatie
over de krant. Misschien kan hij
bij jullie op school eens iets ko
men vertellen. Hy heeft ook een
diaserie en verder heel veel ma
teriaal om te gebruiken bij pro
jecten. Zijn telefoonnummer is
071-144941, toestel 141.
De pagina-westrijd loopt bijna
ten einde. Tot 15 februari kun je
nog inzenden. Daarna gaat de
KITS-redactie uitkiezen welke
ideeën het leukst zijn om in
werkelijkheid uit te voeren.
Leerlingen van de Mondriaan geven 'les' in natuurwetenschappen.
De Haarlemse predikant dr. K.
Blei (52) zal het moderamen (be
stuur) van de hervormde synode
verzoeken, de ontmoeting met de
paus (13 mei in Utrecht) op de
agenda te zetten van de synodever
gadering van maart. Dr. Blei is lid
van de synode. Om zijn verzoek te
ondersteunen heeft hij een paar
medestanders onder de synodele
den gevonden. Hij deelde dat giste
ren mee in het KRO-radioprogram-
ma 'Kruispunt'.
Aanleiding tot het verzoek is de
bisschopsbenoeming in Den
Bosch. Door naar de bijeenkomst
met de paus te gaan, werkt de Her
vormde Kerk eraan mee, dat het
Vaticaan de Nederlandse kerkpro
vincie een bepaalde kerkvisie op
dringt, vindt dr. Blei.
De basis voor de oecumenische
samenwerking met de rooms-ka-
tholieken in ons land lag in de ont
wikkelingen na het Tweede Vati
caanse Concilie. De Rooms-Katho-
lieke Kerk in Nederland kon min
of meer haar eigen gezicht bepalen.
De bisschopsbenoemingen van de
laatste jaren - zei dr. Blei in 'Kruis
punt' - versterken het oude beeld
dat alles van bovenaf wordt opge
legd. De benoeming van Ter Schu-
re bevestigt dat nog eens. "Als pro
testants theoloog strijkt mij dat te
gen de haren in".
De hervormde synode sprak in
november zijdelings over de uitno
diging van de Rooms-Katholieke
Kerk tot deelneming aan de 'oecu
menische ontmoeting' met de
paus. Omdat dit in de rondvraag
gebeurde, kon de synode er geen
besluit over nemen. Kort daarna
heeft het algemene bestuur van de
synode ('breed moderamen') de
uitnodiging aangenomen. 'Rome'
was bereid, aan enkele voorwaar
den van hervormde- kant te vol
doen.
In hetzelfde radioprogramma
verklaarde de voorzitter van de ge
reformeerde synode, dr. H. J. Kou-
wenhoven, dat de Gereformeerde
Kerken hun besluit om de paus te
ontmoeten niet opnieuw in over
weging zullen nemen. "De benoe
ming van mgr. Ter Schure is voor
ons des te meer reden om de paus
te laten horen dat wij graag een an
der beleid vanuit Rome zouden
- Het kerkbestuur van de Ze-
vendedags-adventisten heeft de
uitnodiging vandaag afgewezen.
"Wij hebben te weinig gevoelsbin-
ding met de rooms-katholieke ge
loofsgemeenschap om een dienst
met de paus als zinvol te kunnen
beleven".
- Aartsbisschop Simonis van
Utrecht en bisschop Bomers van
Haarlem hebben maandagmiddag
de paus ingelicht over de moeilijke
situatie binnen de Rooms-Katho
lieke Kerk van Nederland en de
voorbereidingen van het pausbe
zoek.
Vijf mei
"De zondag is bij uit
stek geschikt om als christelijke
gemeente in de samenkomsten de
grote daden des Heren te geden
ken en te vieren en in verband te
brengen met wat wij als volk in
1945 mochten ondervinden".
Schrijft het bestuur van de her
vormde synode in een brief aan de
plaatselijke kerkeraden over de
viering van de bevrijdingsdag op
zondag 5 mei.
"Natuurlijk mogen wy onze na
tionale geschiedenis en de viering
van de heilsfeiten niet zomaar la
ten samenvallen, maar anderzijds
gaat de verkondiging niet voorbij
aan wat in land en volk gebeurde
en gebeurt".
Het synodebestuur is zich ervan
bewust, dat velen in de kerk moei
te hebben met de algemene viering
op zondag. De predikanten kun
nen een 'handreiking' voor de pre
diking op 5 mei tegemoetzien. De
brief stelt de kerkeraden voor, ook
op andere manier de gemeente te
betrekken bij de herdenking van
de gevallenen en de viering van de
bevrijding.
"Dat zou ook kunnen betekenen,
dat u vanuit het centrale gebeuren
van de kerkdienst in uw eigen om
geving meewerkt aan een zo waar
dig mogelijke herdenking, waarbij
u tracht te voorkomen dat de vie
ring het karakter van de zondag
zou aantasten".
Overigens kan de bevrijding niet
worden losgezien van de toestand
van "velen in onze wereld die nu
door oorlogsgeweld worden geteis
terd of bedreigd". Zo besluit het
synodebestuur zijn brief.
Bijbelgenootschap
Het Nederlands Bijbelgenoot
schap geniet een groot vertrouwen,
maar slechts een deel van de trou
we kerkgangers steunt het met een
lidmaatschap, en dat zijn vooral de
ouderen onder hen. Dat is een con
clusie uit het onderzoek dat de
werkgroep 'massacommunicatie'
van de Utrechtse universiteit on
der leiding van professor dr. A. van
der Meiden - instelde op verzoek
van het bijbelgenootschap.
Mensen uit vrijwel alle Neder
landse kerken steunen het genoot
schap, de Rooms-Katholieke Kerk
en het Leger des Heils incluis. Van
de ondervraagde leden ging 66 pro
cent wekelijks naar de kerk, 18
procent twee of drie keer per
maand, 10 procent enkele keren
per jaar en 5 procent nooit. In het
noorden en oosten van het land
zijn, vergeleken met andere delen,
meer jongeren by het by belgenoot
schap betrokken. Van de totale
achterban is ruim 60 procent ouder
dan 50 jaar.
Veel leden blijven het werk steu
nen, ook al verminderen hun in
komsten. Van de ondervraagden
was 17 procent gepensioneerd of
werkloos.
Celibaat. Een onderzoek onder
rooms-katholieke priesters en reli
gieuzen in het aartsbisdom Keulen
wees uit, dat 78 procent voorstan
der is van ontkoppeling van pries
terambt en celibaat. Meer dan 80
procent van de priesters en reli
gieuzen is bereid gehuwde pries
ters te accepteren.
Kerk en staat. Het bestuur van
de Bond van Protestantse Kerken
in de DDR (Oost-Duitsland) heeft
partyleider Erich Honecker ge
vraagd om een nieuwe conferentie
tussen de leiders van kerk en staat.
Op deze conferentie zouden 'actue
le problemen' aan de orde moeten
komen.
De lutherse bisschop Johannes
Hempel, voorzitter van de kerken-
bond, verklaarde naar aanleiding
van dit verzoek, dat veel christe
nen de hun toekomende positie in
de maatschappij niet kunnen inne
men. Hij pleitte voor richtlijnen die
christenen gelijke rechten in on
derwijs en beroep geven. "Zo zou
de vrijheid van godsdienst en ge
weten worden gewaarborgd".
