Rakettenbesluit België verwacht Nelson Mandela wil niet vrij 'Stel top Zuid- Korea/VS uit' Franse PC herkiest Marchais Moskou Martens wil deze week knoop doorhakken Papandreou in Moskou Omstreden verhouding ds. Boesak met blanke Zuidafrikaanse regering moet eerst geweld stoppen' Luchtaanval Israël in Wegens mishandeling Kim Onrust op Nieuw-Caledonië MAANDAG 11 FEBRUARI 1985 PAGINA 7 BRUSSEL - In België wordt verwacht dat het kabinet-Martens nog deze of uiterlijk volgende week zal besluiten tot plaatsing van 48 kruisraketten op de basis in het Waalse Florennes. In maart zouden de eerste 16 geplaatst moeten worden, de rest in 1987. ATHENE - De Griekse premier Andreas Papandreou en zeven le den van zijn kabinet zijn vandaag een vierdaags bezoek aan de Sow- jet-Unie begonnen. En de buiten wereld is in de eerste plaats be nieuwd of de ontmoeting met de zieke president Tsjernenko door gaat die voor morgen op het pro- gezet. Martens zou de beslissing snel wil len nemen, voor de grote anti kruisrakettendemonstratie voor 17 maart in Brussel pland. Nu alle NAVO-bondgeno- werden gehouden. De PSC riep in Brussel het kabinet op zo snel mo- die gelük te gaan plaatsen. Bij de CVP in Gent bleven congresuitspaken achterwege, maar was de stern- tegen ten Belgie hebben laten weten niing niet uitgesproken niets voor uitstel te voelen, wil plaatsing, zoals vooraf wel was ver- Martens de knoop doorhakken. A De CVP heeft de laatste maan den diverse malen aangedrongen op uitstel van de plaatsing om de onderhandelingen tussen Ameri kanen en Russen (die op 12 maart beginnen) een kans te geven. Als gevolg van die CVP-druk maakte minister van buitenlandse zaken Leo Tindemans een ronde langs de bondgenoten om hun mening over een ander plaatsingsschema te ho- door Hans de Bruijn Het op dit punt eensgezinde rooms-liberale kabinet kan zich daarbij gesterkt voelen door het verloop van de congressen die za terdag door de twee christendemo cratische regeringspartijen, de Vlaamse CVP en de Waalse PSC, Dat antwoord was overal nega tief, ook in Nederland. Omdat Mar- voortduurt. JOHANNESBURG - Dominee Al- (SACC) en het Verenigd Democra- lan Boesak heeft zaterdag toegege- tisch Front in een kwaad daglicht ven, dat hij een buitenechtelijke te stellen. Boesak is een van de op- verhouding heeft gehad met zijn richters van de brede multiraciale naaste medewerkster binnen de oppositiebeweging UDF en is te- Zuidafrikaanse Raad van Kerken, vens vice-president van de SACC. Melanie Scott. Boesak maakte dit Boesak zei op de bijeenkomst in bekend op een politiek-oecumeni- Mitchells Plain, dat hij de afgelo- sche meeting voor zo'n 3000 men- Pen 18 maanden veel steun heeft sen te Mitchells Plain, ongeveer gehad van mevrouw Scott: „Nie- twintig kilometer buiten Kaapstad, rnand mag gedwongen worden om Boesak, een kleurling, zei niet of publiekelijk over zijn innerlijke ge- zijn volgens de Zuidafrikaanse voelens te praten. Ik zal dan ook apartheidswetgeving illegale ver- niet proberen de verhouding uit te houding met de blanke Scott, nog leggen", aldus Boesak. Emotioneel kondigde hij aan Zuid-Afrika niet te zullen verlaten, hoewel een aantal vrienden hem dat geadviseerd hebben: „Als mijn vijanden denken, dat ik nu zal weg kruipen in een hol om niet meer gezien te worden, dan vergissen ze zich", aldus Boesak. Het is echter aannemelijk dat zijn positie als president van de Wereldraad van Hervormde Kerken nu in het ge ding is, evenals zijn aanstelling als dominee van de NG Sendingkerk in Belville, een wijk bij Kaapstad. Opvallend was, dat Boesak giste ren niet sprak op een UDF-bijeen- komst in Soweto, ter gelegenheid van de huldiging van bisschop Tu tu, als Nobelprijswinnaar, terwijl hij wel als officiële spreker was aangekondigd. Dominee Beyers Naude, de nieu we secretaris-generaal van de SACC kon nog geen commentaar geven. Hij zegde een reactie toe, nadat het uitvoerend comité van de Zuidafrikaanse Raad van Ker ken, waarvan Boesak deel uit maakt, bijeen is gekomen. door Ruud de Wit De buitenechtelijke verhouding van Boesak, die vier kinderen heeft, kwam het eerst in de publici teit tijdens het omstreden bezoek van de Amerikaanse senator Ed ward Kennedy aan Zuid-Afrika, in de tweede week van januari. Het dagblad De Star, dat in Johannes burg verschijnt, publiceerde er over, omdat het blad had ontdekt, dat leden van de Zuidafrikaanse veiligheidspolitie een roddelcam pagne rond Boesaks liefdeleven hadden georganiseerd. Boesak ontkende toen evenwel bij hoog en bij laag dat er sprake was van een verhouding tussen hem en mevrouw Scott en zei dat de roddelcampagne tegen hem was opgezet om zowel zijn persoon, se nator Edward Kennedy, de Zuid afrikaanse Raad van Kerken tens en Tindemans steeds bena drukt hebben een nieuw plaat singsschema alleen te willen als de bondgenoten er mee instemmen, lijkt het nu onvermijdelijk dat het kabinet tot plaatsing zal besluiten. Het CVP-congres speelde zich zaterdag grotendeels achter geslo ten deuren af. Achteraf bleek dat in de Commissie Buitenland de meer derheid, onder aanvoering van de CVP-jongeren, opnieuw voor uit stel had gepleit. Maar in het open bare gedeelte bleek dat de partijlei ding dat standpunt niet had over genomen. Er werd ook heel bewust van enige stemming afgezien, om te voorkomen dat het kabinet in problemen zou worden gebracht. CVP-voorzitter Frank Swaelen, tot voor kort fervent voorstander van uitstel, onthield zich nu van in houdelijke uitspraken en zei slechts het volste vertrouwen te hebben in Martens, Tindemans en de andere CVP-ministers. Daaren tegen haalde Swaelen scherp uit naar de socialisten (die tegen plaat sing zijn) en de vredesbeweging in Belgie. Het Vlaams Aktie Komite tegen Atoomwapens (VAKA), een van de grotere actiegroepen op dit terrein, werd door Swaelen een 'wolf in schaapsvacht' genoemd. 'De VA- KA is geen vredesbeweging. De VAKA is een eenzijdige anti-raket- tenorganisatie, een anti-CVP-orga- nisatie die tegen tweezijdige ont wapening is'. Volgens Swaelen wil het VAKA de andere vredesbewe gingen haar wil opleggen met een zijdige leuzen tegen de Amerikaan se raketten. Swaelens woorden werden met een donderend applaus van de 2000 CVP'ers begroet, waarmee de stemming in de partij getekend lijkt. Slechts de CVP-jongeren blij ven volharden in hun pleidooien voor uitstel. Het VAKA wees de beschuldigingen gisteren van de hand,«n schreef ze toe aan de grote meningsverschillen die binnen de CVP zelf over de kruisraketten kwestie bestaan. De liberale coalitiepartners PW (Vlaams) en PRL (Waals) zijn grote voorstanders van plaatsing. Mocht het kabinet-Martens inderdaad binnen de komende twee weken beslissen, dan zal rond 15 maart met de plaatsing begonnen kun nen worden. De regering zou de ra ketten al willen binnenhalen voor dat het parlement over het besluit heeft gedebatteerd. Dat kan formeel, omdat de rege ring geen toestemming vooraf van het parlement nodig heeft. Het plaatsingsbesluit zal aan het parle ment worden medegedeeld. De Belgische Tweede Kamer rest dan slechts dit te aanvaarden of het ka binet-Martens naar huis te sturen. door Frans van Hasselt Het bezoek valt in een periode waarin de Grieks-Amerikaanse be trekkingen weer eens zwaar be wolkt zijn na de uitlatingen van de Amerikaanse minister van defen sie Weinberger die Papandreou zo'n beetje de schuld gaf voor de bomaanslag op een bar vol Ameri kanen vorige week, omdat die in zijn eigen land zo'n anti-Ameri kaans klimaat had geschapen. De Griekse regeringsgezinde pers ver wijst schamper naar de tientallen aanslagen op Amerikaanse objec ten in Westeuropese landen die er aan vooraf zijn gegaan. Overigens gaat het hier om een zuiver toeval Papandreous be zoek is al maanden geleden gepro jecteerd. Hij is ook niet de eerste Griekse premier die naar Moskou gaat: in 1979 was daar reeds de rechtse Karamanlis die intussen president is geworden. De visite van deze week is een tegenbezoek voor dat van de Russische premier Tichonov aan Athene twee jaar ge leden. Men kan ook niet zeggen dat de Griekse premier door Moskou wordt beloond voor zijn veelvuldig anti-Amerikaanse opstelling. Het Turkse regime dat men nauwelijks anti-Amerikaans kan noemen, wordt door Moskou haast nog vriendelijker en voorzichtiger aan gepakt. Met Kerstmis was Ticho nov in Ankara en regelde een ver tienvoudiging voor de komende vijfjaar van de wederzijdse handel. Ook werden het Turkse staats hoofd Evren en premier Ozal naar Moskou uitgenodigd. Papandreous bezoek is dus ei genlijk „nietsbijzonders" en er worden geen spectaculaire resulta ten van verwacht. „Protocol van wederzijds beraad" dat is aange kondigd en waarbij de twee landen zich verbinden, elkaar regelmatig te zullen blijven raadplegen, is door de Russen ook al met Dene marken en Italië gesloten. Er zul len drie verdragen worden onder tekend, op het gebied van verkeer, koopvaardij (reperatie van Russi sche schepen op Griekse werven) en uitkering van pensioenen aan Griekse politieke vluchtelingen die lang in de Sowjet-Unie hebben gewerkt. Aangaande de conflicten tussen Griekenland en Turkije zal Mos kou, dat zeker niet Ankara's vij andschap wil opwekken, zijn mid denpositie handhaven, een positie die eigenlijk nog iets dichter ligt bij Turkse standpunten omdat de Russen, net als de Turken, beducht zijn voor een Griekse uitroeping van een 12-mijlszone in de Aegei- sche Zee. Het interessantste aspect van het bezoek is eigenlijk het binnen lands-Griekse. De Moskou geo riënteerde communistische partij neemt hier de laatste weken name lijk een zeer felle houding in tegen over de socialistische regering, vooral naar aanleiding van de Kies wet die vorige maand is uitgedok terd. Zij beklaagt zich ook over de behandeling van stakende bouw vakkers en constateert over de hele linie een „verrechtsing" van de re gering Papandreou. Het commu nistische dagblad Rizospastis sloeg over al deze zaken juist zon dag nog een ongekend felle toon De vraag is of Papandreous be zoek aan de Sowjet-Unie ertoe zal kunnen bijdragen dat het „morato rium" (de opschorting van conflic ten) dat driejaar tussen de socialis ten en de communisten heeft ge heerst zou kunnen worden her steld bij de nadering van de verkie zingen die hier uiterlijk in oktober moeten worden gehouden. Ontvoering Axel Springer opgelost MÜNCHEN/CHUR (DPA) - De politie in München heeft gisteren bekendgemaakt dat in de geheim zinnige ontvoeringszaak van de 19- jarige Axel Sven Springer, klein zoon van de uitgever Axel Caesar Springer, in München en in Zwit serland twee jonge mannen zijn aangehouden op verdenking van medeplichtigheid aan de ontvoe ring in het Zwitserse kanton Grau- bünden drie weken geleden. Een 22-jarige Westduitser die in Zwitserland studeert heeft na het eerste verhoor zijn medeplichtig heid toegegeven. Een even oude student is in München aangehou den, toen hij een "aandeel" van 200.000 mark voor de latere vrijla ting van de jonge Springer wilde ophalen. Voor de vrijlating van Axel Springer was een losgeld van 15 miljoen mark gevraagd. SEOEL - De straten rondom de woning van de Zuidkoreaanse oppositieleider Kim Dae-Jung zijn dit weekein- oost-Libanon de door de politie hermetisch afgesloten. Alleen familie en buitenlandse journalisten werden tot het huis toegela ten. (foto AP» TEL AVIV/DAMASCUS (UPI/Rtr) Israëlische vliegtuigen hebben gisteren in de Oostlibanese Bekaa- vallei een kantoor van Palestijnse guerrillastrijders aangevallen. De aanval was gericht op een huis in Taalabaya, 35 km oostelijk van Bei roet, waar guerrillastrijders van het marxistische Democratische Front voor de bevrijding van Palestina (DFLP) waren gevestigd. Volgens radio-Beiroet werd één persoon bij de aanval gedood en werden twee anderen gewond. De Syrische zender radio-Damascus meldde dat twee kinderen om het leven kwamen toen Israëlische ja gers de basis, in door Syrië be heerst gebied, aanvielen. De luchtaanval is de eerste op Li banese doelen in ruim een maand. De aanval wordt gezien als een ver gelding van de aanslagen op Israë lische militairen bij hun terugtrek king uit Zuid-Libanon. Gisteren kwamen bij verschillende aansla gen in het gebied vier Israëlische soldaten om het leven. Ook op de westelijke Jordaanoe- ver is er sprake van een escalatie van het geweld. Sommigen wijten dit aan de heropening van een be langrijk PLO-kantoor in Amman, de hoofdstad van Jordanië. Het kantoor zou opdracht geven tot ge welddaden op de Westoever om de populariteit van PLO-leider Yasser Arafat weer wat op te vijzelen. Sportvissers in benarde positie MOSKOU (AP) - Ongeveer 900 Russische sportvissers zijn met roeiboten en helikopters gered, toen het ijs waarop zij stonden afbrak en de Zee van Azov op dreef. Dat is zaterdag gemeld door de regeringskrant Izves- tia. 'Er stak een warme wind op en een grote ijsschots met vele vissers dreef langzaam uit de' kust naar zee', aldus de Izves- tia. Piloot L. Kordubin van een van de reddingshelikopters verklaarde dat de eerste ijs schots ongeveer vijf kilometer was weggedreven voordat allen die zich er op bevonden in vei ligheid waren gebracht. Onge veer 100 vissers werden met roeiboten van het ijs gehaald, maar het overgrote deel van de reddingen werd verricht door helikopters. op het vliegveld. De kranten wezen erop dat Kim nog 18 jaar gevange nisstraf heeft uit te zitten op basis van een veroordeling in 1980. De regering heeft echter verklaard 'dat hij niet naar de gevangenis ge stuurd zal worden, maar thuis mag uitrusten, dit om humanitaire rede nen.' aldus een krantebericht. De pers wees erop dat vrijdag al- gres-leden en de ex-ambassadeur leen buitenlandse journalisten SEOEL (AP/Rtr.) - Een Ameri kaanse delegatie die de Zuidkore aanse oppositieleider Kim Dae- Jung afgelopen week heeft verge zeld bij zijn terugkeer uit balling schap, heeft gisteren het Witte Huis gevraagd om uitstel van het bezoek van president Chun Doo- Hwan aan Washington in april. De delegatie, waarvan twee Con- SOWETO/JOHANNESBURG - De tot levenslang veroordeelde ANC-leider Nelson Mandela heeft gistermiddag een vrijlatingsaan bod onder voorwaarden, dat presi dent Botha vorige week aan hem en andere politieke gevangenen deed, van de hand gewezen. Dat bleek, toen zijn dochter Zindsi een verklaring van Mandela voorlas op een bijeenkomst van het Verenigd Democratisch Front te Soweto. Deze bijeenkomst was georgani seerd om hulde te brengen aan bis schop Desmond Tutu voor de toe kenning van de Nobelprijs. door Ruud de Wit laat en ballingen naar hun land laat terugkeren. Ook kan Botha, vol gens Mandela, dat tonen door vrije politieke activiteiten te garande ren, zodat het volk zelf kan beslis sen wie namens hen regeert. Toen Zindsi Mandela meedeel de, dat haar vader het aanbod van Botha moest afwijzen, omdat slechts vrije mensen kunnen on derhandelen barstten vele aanwe zigen in tranen uit. „Ik kan geen overeenkomst sluiten met deze re gering, zolang jullie en ik niet vrij zijn. Jullie vrijheid en die van mij kan niet gescheiden worden", al dus Mandela. Nelson Mandela zit sinds 20 april 1964 een levenslange gevange- nisstr uit op beschuldiging van sa botage en hoogverraad. Aanvanke lijk zat hij op Robbeneiland, maar de laatste jaren is hij opgesloten in de politieke vleugel van Polls- De woordvoerder van de Botha weigerde te reageren op de opmer kingen van Mandela in Soweto. De Zuidafrikaanse regering wacht een officiële reactie van Mandela af. In middels hebben de Zuidafrikaanse gevangenisautoriteiten wel be kendgemaakt, dat twee politieke gevangenen op Robbeneiland ak koord zijn gegaan met hun vrijla ting-onder-voorwaarden. Robert White deel uitmaken, klaarde dat verscheidene leden bij aankomst op het vliegveld van Seoel waren geslagen door veilig heidsagenten. In een verklaring zegt de delegatie dat het gebruik van geweld door de regering van Chun een belediging is van het Amerikaanse volk. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft inmid dels een formeel protest ingediend bij de Zuidkoreaanse regering, die weliswaar heeft toegegeven dat de politie inderdaad enkele leden van Kims groep heeft geduwd, maar dat er geen sprake is geweest van 'stompen en slaan', zoals Kim had gezegd. Voorts ontkende Seoel dat Kim onder huisarrest zou zijn ge plaatst. De 59-jarige oppositielei der zei echter dat de politie hem te kennen heeft gegeven dat hij zijn woning niet mag verlaten. Zondag werd zijn verzoek om naar de kerk te gaan afgewezen, aldus naaste medewerkers. De staatsmedia in Zuid-Korea meldden de terugkeer van Kim maar gingen niet in op het incident ren toegelaten op het vliegveld. De Korea Times meldde dat Lee Min- woo, de voorzitter van de opposi tiepartij Nieuw Democratisch Ko rea, vrijdag op weg naar het vlieg veld twee keer was aangehouden door de politie en uiteindelijk Kim niet getroffen had. PARIJS - In Nieuw-Caledonië is de onrust opnieuw opgelaaid, nadat zowel voor- als de tegenstanders van de onafhankelijkheid van dit Franse overzeese gebied het afgelopen weekeinde uitdagende taal hadden laten horen. De grote verliezer werd regeringsafgezant Edgar Pisani, die zich het afgelopen weekeinde diende te laten beschermen door een cordon van 350 parachutisten. Het eerste signaal van nieuwe problemen voor de regeringsafgezant kwam vanuit het congres van de onafhankelijkheidsbeweging Glnks. Bij resolutie werd niet alleen besloten actiegroepen te vormen die voor de „zelfverdediging" van de kanaks dienden te zorgen. Een andere taak van de actiegroepen zal zijn „de koloniale belangen te destabiliseren". Hiermee heeft de gematigde lijn van Flnks-leider Jean-Marie Tjiboau een ferme deuk gekregen en zagen de aanhangers van de door de gendar mes doodgeschoten „minister van de veiligheid" in de „voorlopige rege ring" van de kanaks, Machoro, kans hun onverzoenlijke politiek door te zetten. Verwacht wordt dat zij druk willen blijven uitoefenen om in de onderhandelingen met regeringsafgezant Pisani over de onafhankelijk heidswording hun positie te verbeteren. Botha: geen reactie Parlementariërs Israël bij Arafat TEL AVIV (GPD) - Zes Israëli- sche parlementariërs van de linkse Progressieve Partij voor de Vrede hebben afgelopen zaterdag in de Tunesische hoofdstad Tunis PLO- leider Yasser Arafat ontmoet. Het bezoek aan Arafat van de drie Ara bische en joodse Israëliërs is door rechtse politieke partijen scherp veroordeeld en bestempeld als landverraad. Na terugkomst in Israël gister avond werd de delegatie gedwon gen voor het hoofdgebouw van het vliegveld 'Ben Goerion' een geïm proviseerde persconferentie te houden, omdat de luchthavenauto riteiten weigerden een zaal op het vliegveld beschikbaar te stellen. Volgens een van de delegatiele den, de journalist Uri Avneri - in Israël verguisd vanwege zijn eerde re ontmoetingen met Arafat en an dere contacten met de PLO is Arafat gevraagd om „wederzijds de gewelddadigheden tegen elkaar te staken". Maar Avneri wilde niet zeggen wat de reactie van de PLO- leider daarop was geweest. De verklaring van Mandela is overgebracht via zijn vrouw Win nie, die hem samen met zijn advo caat Ismael Ayob vrijdag in de ge vangenis Pollsmoor bij Kaapstad bezocht. Omdat ook Winnie Man dela niet in het openbaar mag spre ken, sprak zijn dochter Zindsi de verklaring van Mandela uit in het Jabulani-amfitheater voor zo'n 6000 toehoorders. Mede namens de andere politie ke gevangenen in Pollsmoor zei Mandela, dat hij het aanbod van president Botha afwees, omdat hij onvoorwaardelijk blijft vasthou den aan de koers van het ANC en diens leider in ballingschap Oliver Tambo. „Wij zijn het niet geweest, die geweld in Zuid-Afrika hebben gebracht, maar de respectievelijke presidenten Malan, Strijdpm en Verwoerd. Als Botha echt moed heeft, laat hem dan tonen, dat hij anders is dan zijn voorgangers". Volgens Mandela kan dat wan neer Botha afstand doet van ge weld tegen de zwarte bevolking, als hij een einde maakt aan de apartheid, als hij ANC weer toelaat in Zuid-Afrika, alle politieke ge vangenen onvoorwaardelijk vrij- PARIJS - De communistische partijleider Georges Marchais is in zijn functie herkozen aan het eind van het 25e congres dat de partij afgelopen week in de Parijse voor stad Saint Ouen heeft gehouden. De verkiezing vond achter geslo ten deuren plaats. Het Politburo door Rudolph Bakker besloot tegelijkertijd tot de verwij dering uit zijn midden van de vroe gere partijwoordvoerder Pierre Ju- quin, die zich als enige had laten verleiden tot een lange rede waarin hij de kameraden opriep tot een openhartige discussie over de oor zaken die tot de rampzalige achter uitgang van de partij hebben ge leid. nier waarop na Juquin nog veer tien andere partijfunctionarissen op lager niveau van hun functie werden ontheven. Ze hadden allen getracht op te roepen tot een open lijke discussie om daarmee het iso lement van de partij en zijn bijna zekere ondergang te voorkomen. Het congres was geëindigd met het aannemen van de voorstellen van Marchais en zijn aanhangers, waarin aan de onverbrekelijke banden met de Sowjet-Unie trouw werd gezworen en werd gesteld dat de partij in de afzienbare toekomst nooit meer een coalitie met enige andere partij zal aangaan. Het is deze houding van de partijleiding die door een handvol tegenstan ders fel was bestreden. Onder hen was oud-minister Ri- goud, een van de vier communis ten die na de socialistische stem busoverwinning op verzoek van president Mitterrand toetrad tot de regering-Mauroy. Het was een te leurstelling dat oud-minister Fiter- man, die vaak als opvolger van par tijleider Marchais wordt gedood verfd, geen hand uitstak om de 'ge matigden' tc helpen. Hii viel hen integendeel direct vanaf de be- stuurstribune aan en plaatste zich daarmee in het kamp van de houw degens rond partijleider Marchais. Marchais had in zijn rede op de eerste dag van het congres de schuld voor de moeilijkheden waarin de partij zich bevindt in de schoot geschoven van president Mitterrand. De communistische partij verloor de laatste jaren tus sen de honderd- en tweehonderd duizend aanhangers van zijn aan vankelijke totaal van 630.000. Het partijleven aan de basis is in vele plaatsen ontregeld sinds de kame raden teleurgesteld en ontmoedigd zijn door de steeds weer van posi tie veranderende politiek van par tijleider Marchais en door de ma nier waarop de samenwerking met de socialisten op geforceerde ma nier werd afgebroken. Terwijl de partij zich nu al wat aanhang betreft op het niveau be vindt van de ultra-rechtse natio- naal-fronters van Jean-Marie Le Pen, die bij de recente Europese verkiezingen 11 procent van de stemmen verwierf, wordt alge meen vermoedt dat de communis ten nog verder zullen terugzakken. Georg Marchais: "brengt alle mensen geluk".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7