Actie dwingt
feestvierende
universiteit
tot verhuizing
lei forestier
n
Over de weerstand tegen typhus
Van Rood belicht bacteriën en virussen in Diësrede
Bezetters overnachten
in Academiegebouw
'Bedrij vencentrum goed
voor kennisoverdracht'
Twee vrouwen
gaan onderuit
6*e \fccVC<
VRIJDAG 8 FEBRUARI 1985
LEIDEN
LEIDEN -
Wat is de reden dat sommige men
sen een zoveel effectievere afweer
tegen bepaalde bacteriën en virus
sen hebben dan andere? Deze bin
nendringers zoveel sneller herken
nen? Prof.dr.J.J. van Rood heeft
daarover vanmiddag in de Pieters
kerk gesproken. De aanleiding
daarvoor was de jaarlijks terugke
rende viering van de stichtingsdag
van de Leidse universiteit. De tra
ditie is om tijdens deze viering een
eminent geleerde uit de Leidse
universiteit een verhaal te laten
houden over zijn vak.
Dit keer dus de eer aan professor
van Rood, hoogleraar in de inwen
dige geneeskunde met een bijzon
dere leeropdracht in de immuno-
hematologie. Van Rood heeft baan
brekend werk verricht op het ge
bied van de herkenning van weef
selstructuren (HLA-systeem),
waardoor onder meer mogelijk is
geworden dat transplantaties een
beter verloop hebben dan voor
heen. Hij was de initiatiefnemer tot
oprichting van de Stichting Euro-
transplant die bemiddelt bij nier
en andere transplantaties in ver
schillende landen in Europa.
Herkennen, hoe gaat dat in zijn
werk? Van Rood: "Die herkenning
gebeurt via twee mechanismen.
Anti-stoffen en de witte bloedcel
len die beide in het hele lichaam
zijn verspreid. Anti-stoffen, ook
wel anti-lichamen genoemd, zijn
eiwitten. Hun belangrijkste taak is
zich te hechten aan virussen en
bacteriën, die dan snel onschade
lijk kunnen worden gemaakt. Anti
stoffen worden gemaakt door geac
tiveerde witte bloedcellen. Dan is
er nog een andere groep van witte
bloedcellen die de bacterie of het
virus direct kan aanvallen".
Hoe gebeurt dat? Van Rood:
"Daartoe zijn witte bloedcellen uit
gerust met structuren op hun cel-
membraam, die lijken op fraaie
boeketten. Elke bloedcel is een
bolletje waarop 20.000 van dergelij
ke boeketten voorkomen. Die zijn
actief. Elke bloem van het boeket
is in staat een bepaald virus of bac
terie te herkennen en zich daaraan
te hechten als een vleesetende ane
moon. Ze lijken hierin op anti-li
chamen, die dat ook kunnen, maar
tegelijkertijd is er ook een heel
groot verschil. Het verschil ligt in
het feit dat anti-lichamen niet,
maar de boeketten op de witte
bloedcellen wel worden geërfd van
de ouders. Ze lijken in dat opzicht
op de bloedgroepen en we noemen
ze daarom ook wel weefselgroe-
pen. En van die weefselgroepen
zijn miljoenen verschillende com
binaties mogelijk".
Waarom zijn we niet allemaal in
staat om bijvoorbeeld een typhus
epidemie te overleven? Zij die 'ge
voelig' voor typhus zijn, sterven en
daarmee sterft die gevoeligheid
toch uit? Van Rood: "Het ant
woord op deze vraag is simpel: nee.
De eigenschap 'gevoelig-voor-ty-
phus' sterft niet uit, omdat zij
slechts tot uitdrukking komt als
het individu zo'n 'gevoelige' weef-
Professor Van Rood: "De
eigenschap 'gevoelig-voor-typhus'
sterft niet
selgroep van beide ouders heeft
geërfd. Dit gebeurt maar bij een
kwart van de kinderen: de andere
kinderen krijgen deze eigenschap
niet of maar van één van de ouder
en kunnen dus weerstand bieden
tegen typhus, blijven leven en dra
gen deze weefselgroep weer op
hun kinderen over".
Kortom, doordat de mensen ver
schillende weefselgroeprn hebben,
heeft de een geen en de ander wel
een effectievere afweer tegen be
paalde infecties. Het spreekt van
zelf dat de hoogleraar veel en veel
dieper in deze materie is gedoken.
Bij orgaantransplantaties is het bij
voorbeeld van groot belang dat de
weefselgroepen van de donor over
eenkomen met die van de patiënt.
Maar hoe dat nu allemaal precies in
elkaar zit, weet zelfs Van Rood nog
niet helemaal. Misschien bij zijn
volgende rede.
LEIDEN - Veertig leden van de actiegroep "Een nieuwe
lente" hebben de nacht doorgebracht in het Academiege
bouw van de Leidse universiteit. Het Academiegebouw
aan het Rapenburg werd gistermiddag om een uur bezet.
Het gevolg was dat de geplande lustrumviering ter gele
genheid van het 410-jarig bestaan van de universiteit,
waarbij minister Deetman was uitgenodigd, moest worden
verplaatst. De actievoerders, die ook student zijn, hebben
vanmorgen toegezegd het pand vanmiddag te zullen verla
ten.
De studentbonden hadden aan het
begin van de week al aangekon
digd de komst van minister Deet
man naar Leiden te zullen aangrij
pen om te demonstreren tegen de
nieuwe studiefinanciering en de
verhoging van het collegegeld.
Parkeeroverlast
in Pieterswijk
LEIDEN De parkeeroverlast
rond de Pieterskerk dreigde gister
middag en gisteravond zodanig uit
de hand te lopen dat de politie in
allerijl dranghekken liet aanruk
ken om te voorkomen dat brand
weer en ambulance in geval van
nood niet bij de kerk zouden kun
nen komen. Automobilisten die de
Pieterswijk in wilden voor de we-
tenschapsmarkt moesten door de
politie worden teruggestuurd.
Al wat lacherig was er in de wan
delgangen steeds geroepen dat het
het thema van het lustrum 'Univer
siteit in beweging' eer werd aange
daan als er ook een ouderwetse de
monstratie aan te pas zou komen.
Welnu, zo'n twintig studenten
bezetten na een protestmars door
de stad zonder problemen het Aca
demiegebouw. Anno 1985 had nie
mand daar nog echt rekening mee
gehouden. De tegen tweeën toege
stroomde genodigden restte niets
anders dan in de vrieskou te wach
ten, totdat het college van bestuur
een alternatieve ruimte had gevon
den. Tot onmiddellijke ontruiming
van het Academiegebouw wilde de
politie niet overgaan omdat het ri
sico voor relletjes gedurende de
rest van de dag te groot zou zijn. 's
Avonds had de universiteit nog
een grote manifestatie georgani
seerd in de Pieterskerk; speciaal
bedoeld voor het Leidse publiek
dat hier kon kennismaken met de
honderden vakgroepen en institu
ten van de Leidse universiteit.
Uitgeweken
Tegen half drie kon minister
Deetman, die zich tot die tijd keu
rig had schuil gehouden, zijn rede
beginnen in een afgekeurde colle
gezaal van het Zoölogisch Instituut
aan de Kaiserstraat. De demon
stranten togen daarop naar de in
gang van het gebouw en poogden
zich binnen te vechten. De politie
die inmiddels met zo'n 15 man was
uitgerukt, kon niet verhinderen
dat via een noodingang drie actie
voerders de zaal binnenkwamen.
Na enige opmerkingen in de trant
van 'vieren jullie hier gezellig feest
over de hoofden van de studenten',
konden er twee worden afgevoerd.
Een meisje bleef achter. Tijdens
het betoog van oud-minister Van
Kemenade schreef zij op het
schoolbord: 'Studeren alleen voor
de rijken?'. Daarna werd ook zij ge
sommeerd met de hoofdcommissa
ris van de Leidse politie mee te
gaan, een bevel waaraan ze zonder
morren gehoor gaf.
Daarna bleef het nog lange tijd
onrustig voor het gebouw. De ac
tievoerders probeerden de aan
dacht van minister Deetman te
trekken door met stenen ritmisch
op containers te bonken. Later ver
klaarden zij graag een gesprek met
de bewindsman over het nieuwe
studiefinancieringsplan te hebben
gehad. De actievoerders vrezen dat
door dit plan zo'n 50.000 studenten
hun studie niet af kunnen maken.
De minister liet zich echter niet
tot een gesprek vermurwen. Tegen
half zes toen praktisch alle demon
stranten en spandoeken waren ver
dwenen, verliet de minister van on
derwijs en wetenschappen het
pand. Slechts een enkeling slinger
de hem nog een onwelvoeglijke
woord naar het hoofd. Hij leek er,
in tegenstelling tot enkele Leidse
bestuurders, niet door aangesla
gen.
Van Zeil slaat eerste paal:
LEIDEN - "Het is verheugend dat
de Leidse universiteit zo open staat
voor contacten met het bedrijfsle
ven", zei staatssecretaris Van Zeil
gistermiddag vlak voordat hij de
eerste paal van het Academisch
Bedrijvencentrum (ABC) sloeg.
"Het centrum kan veel bijdragen
aan de kennisoverdracht naar het
bedrijfsleven".
Van Zeil wees de aanwezigen op
LEIDEN - Twee mensen zijn gis
terochtend gewond geraakt als ge
volg van gladheid. Op de Huigbrug
kwam omstreeks kwart over acht
een 25-jarige Leidse vrouw ten val.
Zij belandde dermate ongelukkig
op het achterwerk dat zij haar
stuitbeen brak. Een half uurtje la
ter ging een 58-jarige Leidse vrouw
op de Maresingel onderuit. Ook zij
is naar het Academisch Ziekenhuis
gebracht, vermoedelijk met een
hersenschudding.
de maatregelen die de rijksover
heid treft om deze kennisover
dracht te stimuleren. De komende
drie jaar kunnen de ABC's een be
roep doen op subsidies en een
overheidsdeskundige in het cen
trum gedetacheerd krijgen.
De staatssecretaris waarschuw
de echter dat bedrijvencentra,
waarvan er in ons land inmiddels
enkele tientallen zijn gebouwd,
geen statussymbool mogen zijn.
"We moeten deze centra alleen
bouwen als er echt behoefte aan is.
Dat dat zo is kunnen we in Leiden
overigens wel vaststellen", gaf Van
Zeil toe, wijzend op het feit dat het
ABC, waarvan hij de eerste paal
sloeg, inmiddels is volgeboekt.
Het 400 vierkante meter grote
ABC in aanbouw, aan de Niels
Bohrweg bij het Huygens laborato
rium van de universiteit, blijkt zo
populair dat een tweede gebouw
van 800 vierkante meter inmiddels
in voorbereiding is. In het gebied
er omheen moet in de toekomst het
Leidse bio-science-park verrijzen,
zodat deze belangrijke schakel tus
sen universiteit en biotechnologi-
sche bedrijven voor alle betrokke
nen vlak nast de deur ligt.
ADVERTENTIE
restaurant nwl
frans getinte gerechten
Vlooienmarkt (1)
Sinoloog Wilt Idema zei eerder
op de middag tijdens een bijeen
komst dat hij zich een lustrum
viering van de universiteit heel
anders voorstelde dan een zaal
vol studenten en wetenschappe
lijk personeel die luisteren naar
wat een paar deskundigen heb
ben te vertellen over de arbeids
markt voor studenten in de lette
ren. Maar ja, de moeilijke tijden
noopten de organisatoren tot het
beleggen van bijeenkomsten
waarop de redevoeringen bijna
steevast een sombere ondertoon
hadden.
Nee, als Idema aan een lu
strumviering dacht, dan zag hij
vooral hossende studenten op
het Rapenburg voor zich. Men
sen die veel jolijt maakten. Een
soort kermis dus. Wist die Idema
veel. Beschikte de sinoloog over
voorspellende gaven, hij zou zich
anders hebben uitgelaten: aan
het einde van de middag en in
het begin van de avond was het
namelijk kermis. In de Pieters
kerk om precies te zijn, alwaar de
vertegenwoordigers van de uni
versitaire disciplines standjes
hadden opgebouwd en de pas
santen van informatie over hun
studies voorzagen. En die Idema
nog tegen zijn gehoor zeggen:
gaat u om half vijf vooral naar de
lustrummanifestatie in de Pie
terskerk. Alsof hij bang was dat
er geen hond zou komen.
Na het bezoek aan die manifes
tatie waren de hersenen in eerste
instantie niet meer in staat om
een zinnig verhaal te vertellen.
Flarden tekst werden losgelaten,
zoals dat ook gebeurt na een be
zoek aan een drukke kermis of
jaarmarkt: microbiologie, sper-
mabank, broodjes, mensen, Ita
liaans, genetica, onderwijskun
de, mensen, missiologie, kunst
geschiedenis, kinderen. Nor-
Vlooienmarkt (2)
Nee, dat de manifestatie ter ge
legenheid van het 410-jarig be
staan van de universiteit een
groot succes was, werd al duide
lijk bij de ingang van de Pieters
kerk. Een lange rij wachtenden
verdrong zich voor de poort van
wat in hun ogen een soort Wal
halla moet zijn geweest. Bomvol
was het binnen. En dan te beden
ken dat er nog een tent aan d<
kerk zat 'vastgeplakt' ook.
"Hoe noemden ze dit vroeger
nou ook weer", vroeg een heer
zich in de kerk af. "O ja, een hap
pening". En een andere bezoeker
deelde mee dat hij even het ge
voel had alsof hij een cake-walk
betrad.
Over informatie viel niet te kla
gen. Wie alle stencils, folders,
brochures en andere papieren
die gratis waren, zou hebben
meegenomen...tsja, die zou het
niet zonder pakezel hebben kun
nen stellen. Toch verhinderde de
drukte natuurlijk het aandachtig
opnemen van informatie, maar
dat was misschien ook niet de
bedoeling van deze intellectuele
vlooienmarkt.
De organisatoren hadden er
overigens wel alles aan gedaan
om zoveel mogelijk mensen de
kerk binnen te lokken. Drankjes
en hapjes genoeg. Een heer op
leeftijd vroeg zich zelfs verbaasd
af: "Allemaal gratis en ze hebben
het zo moeilijk? Je vraagt je af,
waar doen ze het van".
Vlooienmarkt (3)
Maar niet alleen de drankjes en
hapjes fungeerden als lokkers.
Er was ook muziek. En prijsvra
gen, niet te vergeten! Zo kon je
bij de afdeling archeologie raden
in hoeveel stukken een pot 3500
jaar geleden was gevallen. "Hoe
veel pap?", vroeg een jongetje
zich af, om vervolgens zelf een
antwoord te bedenken: "Vijfen
zeventig". Ons teisterde op dat
moment de gedachte: nog even
en ze kunnen de vraag verande
ren: in hoeveel stukken zal deze
pot dadelijk breken? Universi
teitsraadslid Buikstra won overi
gens een computer. Volgens be
stuurder Cath, die het 'prijsje'
uitreikte, was het geen doorge
stoken kaart.
Veel vertegenwoordigers van
de universiteit liepen zichtbaar
tevreden rond op deze manifes
tatie en dat valt te begrijpen. Van
een succes kon immers om een
uur of zes al worden gesproken.
(Meer dan tienduizend bezoekers
meldde men om een uur of ne
gen!)
Sommige universiteitsmensen
waren nauwelijks aanspreekbaar
omdat ze druk doende waren
met regelen. Zoals bijvoorbeeld
voorlichter Laurens Beets. Uit
gerust met een walkie-talkie
beende hij rond. Desgevraagd
verklaarde de voorlichter dat hij
de zaken in de gaten hield. Was
er in één van de standjes eigen
lijk ook informatie te krijgen
over de werking van een walkie-
talkie?
Woonlasten
'Proletarisch winkelen' werd
vorig jaar een begrip. Uit de win
kels en zeker uit de warenhuizen
jatten mocht, mits je althans een
minimum was. Het Woonlasten-
komitee propageert nu soortge
lijke methoden. In een foezelig
•stencil, afgelopen donderdag uit
gereikt bij de actie in het stad
huis, worden wat tips aan de
hand gedaan: "Wat u kunt doen
om er warmpjes bij te zitten. En
goedkoop. En comfortabel".
Hoe de gasmeter om de tuin te
leiden, hoe met de stroom te so
demieteren, het comité heeft er
allemaal trucjes voor. Wie het
simpeler wil, kan wat het comité
betreft alle openbare gelegenhe
den langs: de bibliotheek, de hal
van het stadhuis, het AZL, de
glazen kas van de Hortus en de
hal van het universitaire facilitei
tengebouw aan de Cleveringa-
plaats. "Daar kunt u ook goedko
pe maaltijden krijgen", zo weet
het comité kennelijk uit onder
vinding.
Voor wie toch liever thuis
blijft, heeft het Woonlastenkomi-
tee nog een tip om postorderbe
drijven te belazeren. Op het sten
cil wordt ook nog een rechtvaar
diging voor die oplichterij gege
ven: "Op die manier komen de
extra inkomsten uit gas vanwege
de koude van de overheid en 16
miljoen winst van het Energiebe
drijf Rijnland tenminste terug by
de gebruikers".
Dat klinkt heel mooi Robin
Hooderig, maar wat kunnen
postorderbedrijven doen aan de
winst van het EBR en de koude
van de overheid?
Staatssecretaris Van Zeil is in de dragline gekropen voor het slaan
de eerste paal. (foto Hoi
Het begin van de bezetting: de bezetters gaan het Academiegebouw naar binnen. Een aantal van hen zou daar
overnachten. (foto Holvast)
Actievoerders proberen de zaal te bereiken waar minister Deetman een rede hield. De politie vormde
cordon, maar kon niet verhinderen dat via een andere ingang demonstranten naar binnen wisten te komen.
(foto Hol\
De Pieterskerk gisteravond: het was zeer druk op de wetenschapsmarkt, een kermis gelijk. (foto Hoh
