x
X
1
i
lx
X
1 L
Klassiek
Curiosum uit
19de eeuw
Mahler wordt
ongrijpbaar
Handel helder
en feestelijk
Tweemaal
Ravel
Alan Hacker
Eeuwenoude
klarinetten
Onovertroffen
Mendelssohn
KRYPT0GRAM
X
r
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
XX
X
X
X
X
X
X
X
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
x
X
X
X
X
X
X
X
X
1
OPLOSSING
3
-
O
SS
1
Hl
'O
O
ZATERDAG 2 FEBRUARI 1985
EXTRA
PAGINA 29
bijdragen van Paul Korenhof
Louis Spohr
('Historische') - Symfonie nr. 9
op. 116. Symfonie-orkest van de
Bayerische Rundfunk o.l.v. Karl An
ton Rickenbacher (Orfeo S 094 841
A).
Het jonge Duitse label Orfeo
heeft zich in enkele jaren tijd bij
kenners en verzamelaars een
grote faam verworven. De fraaie,
donkerblauwe hoezen bevatten
dikwijls muziek die men zelden
of nooit op de grotere labels te
genkomt, en in merendeels voor
treffelijke uitvoeringen. De twee
symfonieën van Spohr vormen
daarvan een typisch voorbeeld,
al moet daar meteen bij worden
gezegd, dat deze plaat niet het in
teressantste item uit de Orfeo-ca-
talogus is. Menigeen zal Lpuis
Spohr (1784-1859) alleen kennen
dankzij een van zijn vioolconcer
ten (of helemaal niet...) en hij be
hoort ook inderdaad niet tot de
ware grootheden van de vorige
eeuw. Zijn negende symfonie,
onderverdeeld in schilderingen
van de vier jaargetijden, is ook
weinig meer dan een gelegen
heid tot aangename verpozing en
elegant musiceren, wat het
Beiers Radio-orkest onder Ric
kenbacher dan ook voortreffelijk
doet.
Veel interessanter is zijn zesde
symfonie, een merkwaardig cu
riosum dat hij als ondertitel 'His
torische' meegaf. In de vier delen
poogt hij imitaties en indrukken
te geven van achtereenvolgens
de tijd van Bach en Handel, de
periode van Mozart en Haydn, de
Beethoven-periode en zijn eigen
tijd (met overigens de nadruk op
de ïYanse muziek). Of hij daarin
geslaagd is, kan men misschien
betwijfelen, maar het is vanuit
musicologisch en cultuurhisto
risch standpunt wel leuk om te
horen, hoe een componist in 1840
tegen muzikale ontwikkelingen
uit verleden en heden aankeek.
Ciaudio Abbado. (foto p.rj.
Claudio Abbado
Mahler: Symfonie nr. 7. Chicage
Symphony Orchestra o.l.v. Claudio
Abbado. (DG 413 773-1, 2 lp's of 413
773-2,2 cd's)
Zoals de vierde symfonie tot de
'gemakkelijkste' symfonieën van
Mahler behoort, zo behoort de
zevende tot de 'moeilijkste' en
zeker ook tot de minst gespeelde.
Een belangrijke reden daarvoor
is de vreemde, nachtelijke atmo
sfeer die de eerste vier delen be
heerst (twee ervan heten zelfs
'Nachtmusik'), terwijl het uitge
breide slotdeel een merkwaardi
ge, on-Mahleriaanse zonnigheid
ten toon spreidt, Haitink, de gro
te specialist voor dit werk, streef
de in zijn interpretaties van de af
gelopen jaren vooral naar even
wicht. De door duisternis over
heerste eerste delen leidden bij
hem via één enorme climax naar
een finale die opbloeide als een
stralende en tegelijk ietwat
zwoele zomerdag.
De Italiaan Abbado komt met
een geheel andere interpretatie,
die een fascinerend contrast
biedt met die van Haitink. Met
een in het (nog) langzame(re) eer
ste deel plaatst hij de fel attaque
rende strijkers tegenover de rau
we solo van de tenorhoorn en
werkt naar een grotere levendig
heid door de diverse instrumen
tengroepen meer gelegenheid te
bieden op de voorgrond te tre
den. Nachtmusik heeft bij hem
iets ongrijpbaars, alsof de duis
ternis voortdurend wordt terug
gedrongen door manestralen en
allerlei geluiden uit de verte. Hij
geeft de walsflarden in het scher
zo iets van een nachtmerrie
(Mahler als voorloper van Ravel).
Alle spanning ontlaadt zich
dan in een uitbundige finale vol
zuidelijk temperament, waarin
het orkest uit Chicago alle kans
krijgt te bewijzen dat het niet
voor de Amsterdammers hoeft
onder te doen. Via de compact
disc klinkt het resultaat meer
dan meeslepend.
Trevor Pinnock
Handel: 6 Concerto grossi op. 3. The
English Concert o.l.v. Trevor Pin
nock (Archiv 413 727-1, lp of 413 727-
2, cd).
Op 23 februari is het precies 300
jaar geleden, dat Georg Friedrich
Handel in Halle werd geboren en
dat moet natuurlijk gevierd wor
den. Bij de platenmaatschappij
en komt momenteel vanwege dit
jubileum een ware diarree van
nieuwe opnamen en heruitgaven
los, die alleen nog wordt over
troffen door de belangstelling
voor Joh. Seb. Bach, van wie vol
gende maand hetzelfde jubileum
voor de deur staat. De keuze voor
de zes Concerti grossi opus 3, die
klavecinist Trevor Pinnock vorig
jaar opnam als vervolg op de in
1982 uitgebrachte Concerti gros-
si opus 6,. is eigenlijk vrij wille
keurig, maar ik heb er geen spijt
van. The English Concert be
hoort tot de jongste generatie en
sembles met een authentiek in
strumentarium en speelt daarop
met hetzelfde vakmanschap dat
we van de beste conventionele
orkesten verwachten, maar ook
met een enorme suggestie van
zelfverzekerdheid en ontspan
ning.
Dat laatste danken we voor een
belangrijk deel aan Pinnock, die
evenmin als Hogwood tot de ste
riele puristen behoort. Ook in
'authentieke' uitvoeringen mag
muziek weer leven, ademen en
zelfs - zij het in gepaste mate -
vibreren. Deze zes Concerti gros-
si, eertijds samengesteld uit los
se brokken gelegenheidsmuziek,
krijgen daardoor iets uitermate
feestelijks, dat nog versterkt
wordt door de helderheid van de
opname.
Kiri Te Kanawa (foto p.r.)
Kiri Te Kanawa,
Charles Benoit
Ravel: Shéhérazadc. Duparc: Mélo-
dies. Kiri Te Kanawa (sopraan) met
het orkest van de Nationale Opera te
Brussel o.l.v. Sir John Pritchard.
(EMI 067 270135 1).
Ravel: orkestwerken (Ma Mère
l'oye - Pavane pour une infante dé-
funte - Le Tombeau de Couperin -
Nogmaals Kiri Te Kanawa en
nogmaals moet ik constateren,
dat haar sopraanstem een van de
mooiste van dit moment moet
zijn. Toch ben ik met deze plaat
niet helemaal gelukkig. Het
klinkt allemaal heel fraai, maar
ik mis iets, dat zich moeilijk laat
definiëren. Het heeft te maken
met een klankpatroon vol subtie
le kleurnuances, dat essentieel is
voor de Franse muziek uit de de
cennia rond de eeuwwisseling.
Ravel is daar nog gevoeliger voor
dan Duparc, maar het lijkt of Kiri
Te Kanawa op dit punt een zesde
zintuig mist.
Haar Ravel, degelijk begeleid
door Pritchard met het orkest
van de Opera in Brussel, blyft
ondanks de mooie zang met twee
benen op de grond staan en dat is
toch niet het effect dat past bij
deze verklanking van de semi-
oriëntaalse gedichten van Tris
tan Klingsor.
Hoe het eigenlijk zou moeten,
horen we op een juweel van een
plaat met vier orkestwerken, ge
speeld door Dutoit met zijn Sym
fonie-orkest van Montréal (speel-
duur bijna zeventig minuten!).
Hier horen we perfect orkestspel
van een ensemble, dat de Franse
muziek kennelijk in het bloed
heeft zitten. De muziek klinkt
heel reëel en alle kleurnuances
zyn aanwezig, maar toch lijkt het
steeds alsof alles zich afspeelt op
de grens van droom en
werkelijkheid. Thema's en har
monieën komen helder en duide
lijk uit de luidsprekers, maar het
blijven flarden of ze worden zo
minimaal aangezet, dat ze het oor
lijken te ontglippen eer ze het
hebben bereikt. Daardoor krijgt
deze muziek iets ongemeen fas
cinerends. Van harte aanbevo
len.
Mozart: Klarinetkwintet in A KV
581, Klarinetkwintet in bes KV 516c,
Kwintetfragraent in F voor klarinet
in C, bassethoorn en strijktrio KV
580b. Alan Hacker (klarinet) en het
Salomon String Quartet m.m.v. Les
ley Schatzenberg (bassethoorn).
(Amon Ra SAR 17, importeur: Clavi-
Besprekingen en recensies (dus
ook deze) zijn maar betrekkelijk
en bieden niet zelden tegenge
stelde meningen over hetzelfde
werk of dezelfde uitvoering. Zo
kon het gebeuren, dat deze plaat
met klarinetkwintetten van Mo
zart enige tijd geleden in het
(overigens uitstekende) radio
programma Diskotabel genade
loos werd neergesabeld, terwijl
een veel gunstiger beoordeling
eveneens te verdedigen zou zijn
geweest. Een feit is wel, dat de
directe en droge opname de af
zonderlijke instrumenten volle
dig van elkaar gescheiden houdt,
een euvel dat zich in de kille Hil-
versumse studio's zeker gewro
ken zal hebben. Wie echter niet
zonder meer vasthoudt aan klan
ken die romantisch in elkaar
overvloeien en daarbij deze
schitterende muziek graag op au
thentieke instrumenten wil ho
ren uitvoeren, kan zich best eens
in het avontuur storten om zijn
mening te toetsen aan die van
het Diskotabel-team.
De gebruikte instrumenten da
teren voor het merendeel van het
einde van de 18de en het begin
van de 19de eeuw. De klank is
hier en daar een beetje stug en de
intonaties zijn niet altijd feilloos,
maar ook dat verhoogt de 'au
thenticiteit' van de uitvoering,
die ontegenzeglijk een aparte
charme heeft.
Perlman en Haitink
Mendelssohn: Vioolconcert in e.
Bruch: Vioolconcert nr. 1 in g. Itzhak
Perlman met het Concertgebouwor
kest o.l.v. Bernard Haitink. (EMI 067
2701051 (lp) of CDC 7470742 (cd)).
Door een samenloop van om
standigheden heb ik deze plaat
niet gesignaleerd in december,
toen het 'plaat van de maand'
was, maar er is reden te over om
deze schade alsnog in te halen en
wellicht heeft de platenhandel
nog afgeprijsde exemplaren in
voorraad. (Overigens: de reduc
tie gold alleen voor plaat en mu-
sicassette; de toch al duurdere
compact disc was daarvan uitge
sloten). Perlman betoont zich in
deze beide concerten een mees-
terviolist van de oude stempel
met evenveel gevoel voor roman
tiek als indertijd Francescatti,
maar met een iets slankere
streek, die het in beide werken
uitstekend doet.
Het vioolconcert van Mendels
sohn behoort al sinds jaar en dag
tot de top-tien op dit gebied,
maar het heeft mq altijd ver
baasd, dat het g-concert van Max
Bruch nooit dezelfde status be
reikt heeft. Ik zou in elk geval
niet tussen beiden kunnen kie
zen. Ten aanzien van de uitvoe
ring lijkt mij echter geen twijfel
mogelijk. Perlman is een ware
reus op de viool en Haitink bege
leidt hem met een onwaarschijn
lijk gevoel voor balans en fines
se, terwijl het geheel perfect is
vastgelegd. Van geen van beide
concerten is mij momenteel een
betere versie bekend die ook in
technisch opzicht enigszins met
deze uitgave kan wedijveren.
Een absolute winnaar.
Itzhak Perlman
Horizontaal:
1. G is sneu aan die jongen
gekomen. 4. Een balk in een
hok en later daarop klein ma
ken. 8. Dat kun je wel doen
als 't mee mag spreken. 9. Zie
ik de beminden van 4 ge
bruik maken? 11. Kabinets
formateur! 14. Een draai van
bijvoorbeeld 45 graden op de
punt? 15. Één Engels café
aan de es waar een dame
komt. 16. Er is in het spel iets
om over door te zeuren. 18.
Fruit is anders voor de man
van de klokken. 21. Daar
waar u verblijft moet u een
sterkte van uw woning ma
ken. 24. Vervelende lui die El
in de openingen vasthouden.
25. Een os met veren? Daar
over praat alleen een snob.
26. Bestuurders die thee ver
liezen en daardoor nat wor
den. 27. Hele drama's spelen
zich daar af.
Verticaal:
1. Vaste prik van hem, met
de mond aan de kraan te han
gen. 2. Deze heeft een be
hoorlijke misslag gemaakt. 3.
Boosaardig afval. 5. Zeg
z
3
V
7
9
O
'2
'3
V
li
'9
■20
y I
i2
ii
iV
1
is
V
proost aan de deur. 6. Waar
de bergplaats op rust als hij
onregelmatig loop. 7. Willem
Alexander en zijn broers zijn
mooi. 10. Deze is keurig ge
stekt. 12. De rest krijg je ca
deau, heel anders dan op de
auto's. 13. Een nat raam is net
zo doorschijnend als die
plant. 17. Hier staat een aan
tal technici waar je u tegen
zegt. 19. Misschien een din
getje van insecten? 20. Be
kend druppend water. 22. De
buitenlanders uit 24. 23. Ook
in de kerk is zij.
De prijs van 25,- werd toege
kend aan V.G. Langerak, Tol
straat 36, 2405 VG Alphen aan
den Rijn. De prijs wordt de win
naar toegezonden.
Oplossingen met vermelding
van "Puzzel" voor donderdag op
briefkaart of in enveloppe zen
den aan redactie Leidsch Dag
blad, postbus 54, 2300 AB Lei
den.
In de beginronden van het Hoog
oventoernooi demonstreerde
Jan Timman een grote vorm.
Schijnbaar moeiteloos won hij
zijn partijen en het was alsof zijn
tegenstanders nauwelijks iets
zinnigs deden. In de vierde ron
de rekende hij af met Kudrin.
Wit: Timman; zwart: Kudrin.
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4.
Lg5 h6 5. Lh4 c5 6. d5 d6 7. e3
Lc3:+ 8. bc3: e5 9. f3 Pbd7 10.
Ld3 De7 (Het begin van een plan
waarbij zwart zich op de e-lijn
sterk wil maken) 11. Pe2 g5 12.
Lg3 e4 13. Le4: Pe4:14. fe4: (DIA
GRAM I) (Hier blijkt het alle
maal toch tegen te vallen. Na
De4: 15. Ld6: kan zwart kiezen
tussen slaan op c4, e3 of g2, maar
het is allemaal slecht, bijvoor
beeld De3: 16. Dd2 Dd2: 17. Kd2
b6 18. Tael) Pe5 15. 0-0 0-0 (Beter
was h5. Nu is de zwarte konings
stelling te zeer verzwakt) 16. Le5:
de5: 17. Pg3 Dc3: 18. Tel De5 (Na
De3:+ verliest zwart kostbare
tempi) 19. Dh5 Dg7 20. Df3 Dg6
21. Df6 h5 (want na Df6: 22. Tf6:
wint wit of de d- of de h-pion) 22.
De7 f5 23. ef5: Lf5: 24. Pf5: Tf5:
25. Tf5: Dfi>: 26. Tfl Dg6 27. TfB
door
Dirk Sikkel
Dbl+ 28. Kf2 Db2+ 29. Kg3 en in
deze hopeloze stand verloor
zwart op tijd.
0-0 9. Tabl h6 10. de5: Pe5: 11.
Pe5: Le5: 12. La3 Te8 13. LfJ
(Misschien was dameruil hier
nog het beste) Dh4 14. g3 Da4 15.
Del Lc3: 16. Lb7: Lh3 17. Lb2
(Het enige) Lb2: 18.Tb2: Tad8 19.
Lg2 Lg2: 20. Kg2: Te2 21. c3 Tde8
22. Td2 a5 23. Db2 Dc6+ 24. Kgl
Dc4 (DIAGRAM II) 25. a3 (Hier
had wit met Te2: Te2: 26. Db3
Db3: 27. ab3: Tb2 nog het best
een eindspel met een pion min
der kunnen accepteren) Tel 26.
Tel: Tel:+ 27. Kg2 Dfl+ 28. Kf3
Dhl 29. Kg4 fl>+ 30. Kh3 Dfl
en wit gaf op.
t 9 h
In de vijfde ronde moest John
van der Wiel er aan geloven.
Wit: V.d. Wiel; zwart: Tim
man. 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Pc3 Pf6
4. Le2 (Een reeds lang in onbruik
geraakte opstelling. Timman de
monstreert waarom) d5 5. ed5:
Pd5: 6. 0-0 Pc3 7. bc3: Ld6 8. d4
De halve finale om de Neder
landse titel is dit jaar erg sterk
bezet. De stand in groep 1 is: 1.
Jansen (G.) 6-8; 2. Vermin 5-7; 3.
Goudt en Jansen (H.) 6-7; 5. Van
Aalten 4-6; 6. Geurtsen, Brou
wers en Dollekamp 6-5; 9. Van
Westerloo 6-4; 10. Luteyn 5-3. En
in groep 2: 1. Scholma 6-8; 2. Pal
mer en Van der Kooy 6-7; 4. Bak
ker, Heusdens en Bies 6-6; 7.
Krcuenbrink, Bronstring, Meijer
en Bastiaannet 6-5. Zoals u ziet
hebben de internationale groot
meesters Bastiaannet en Hans
Jansen moeite om zich te hand
haven. Vandaag 2 fragmenten uit
de halve finale. In de partij Van
Westerloo-Dollekamp kwam dia
gram 1 als volgt tot stand: 33-29
16-21 31-26 11-16 37-31 7-11 31-27
1-7 36-31 19-23 35-30 14-19 40-35
10-14 38-33! u 4 u J
Het nu voor de hand
liggende 23-28 is verboden door
33x22! 17x37 26x17 12x21 44-40
37x26 29-24 20x29 34x1. Hierdoor
staat wit in hogere zin eigenlijk
al gewonnen. Na b.v. 20-24 29x20
15x24 33-28 komt zwart niet meer
los aan z'n korte vleugel. In de
m
m
m
m
m
m
'Q,
'Q
-
partij volgde 20-25 30-24 19x30
35x24 5-10 44-40 14-20 42-38 10-14
41-37 14-19 40-35 19x30 35x24 4-
10 45-40 10-14 50-44 14-19 40-35
19x30 35x24 9-14 44-40 23-28 (14-
19 40-35 19x30 35x24 18-22 27x18
3x14 29x18 20x40 18-13! en 39-34)
33x22 17x28 26x17 11x22 32x23
en geheel onnodig liet wit dit re
mise lopen.
Het is voor mindere sporters al
tijd een hart onder de riem als ze
zien dat ook toppers zich dood
gewoon kunnen vergalopperen.
In een reportage in een Ameri
kaanse krant die ik onlangs in
handen kreeg, werd daarvan een
schitterend voorbeeld beschre
ven:
V 9 8 2
B N 10 8 6
<?A84 W0<?HB52
<>VB 10 9 5 3 OH 87 2
*AB7 Z *H6
A92
V 10 9 7
O A 6
10 543
West, niemand. West opende 1
Ru, noord 2 Sch (het in Amerika
erg populaire zwakke sprong-
volgbod), oost doublet (negatief),
zuid 3 Sch, west 4 Ru en oost ten
slotte 5 Ru.
Noord startte met Sch H, zuid
speelde Sch 9 bij. Aangezien het
duidelijk was dat west een
singleton had, toonde die Sch 9
voorkeur voor hartennaspel.
Noord speelde in slag 2 Ha 6, die
de leider op tafel won met Ha H.
Nu volgde Ru 2 en 'zuid bleek te
slapen'. Hij speelde klein en be
treurde dat toen west vervolgde
met KI H, een schoppen ge
troefd, KI A, een klaveren ge
troefd en nogmaals schoppen ge
troefd. Dat leidde tot:
V 7 5
3
O -
9
- N -
O A8 WO°B52
O B 10 9 O H 8
- Z
O V 10 9
O A
10
Zuid werd met Ru A aan slag
gebracht en mocht vervolgens
Diagram 2 kwam voor tussen
Brouwers (wit) en Van Aalten.
Zwart speelde hier 34-39! 33x44
30-34 en stond plotseling in alle
varianten gewonnen, b.v. 32-27
34-40 44-39 40-45 39-33 7-12 33-28
45-50! Of ook 32-28 34-40 28-23 40-
x49 35-30 24x35 23-19 49-32 19-13
32-27 13-8 7-12! 18x7 27-16!! 17-12
16-2 36-31 35-40 31-27 40-44 27-21
44-50 21-16 50-45. In de partij
volgde 32-28 34-40 44-39 40-45 39-
34 7-12! 34-30 (28-23 24-29! 23-18
29x40!!) 24-29 28-22 (30-25 29-33
en 45-50) 29-34 30x39 45-50 en wit
gaf op.
kiezen uit het spelen van klave
ren in de dubbele renonce, of
harten. Zuid koos voor het laat
ste, maar west was klaarwakker
en liet de slag doorlopen naar de
boer: contract gemaakt.
Aan een andere tafel (het spel
was ontleend aan één der be
roemdste Amerikaanse paren-
toernooien) startte noord tegen 5
Ru ook met Sch H, hier gevolgd
door klaveren. West won op tafel,
waarna Ru 2 werd gespeeld;
'zuid bleek te slapen' en speelde
klein. Ook deze zuid betreurde
dat, want west vervolgde met...
enz., enz.: contract gemaakt.
Bofcby Wolff, één van de beste
Amerikaanse spelers, demon
streerde het verschil tussen win
naars en verliezers. Opnieuw
startte noord tegen 5 Ru met Sch
H, gevolgd door een tweede
schoppén, door de leider ge
troefd. West stak over naar KI H
en speelde Ru 2, maar zuid sliep
dit keer niet. Hij nam Ru A direct
en speelde klaveren na, waarna
de leider een verliesslag in har
ten niet meer kon ontlopen: één
down. Een leuk voorbeeld overi
gens van een eliminatie-speelwij-
DENEMARKEN - Omstreeks
1100 was in Denemarken het
christendom algemeen doorge
drongen. Tegen het midden van
de 16e eeuw werd vooral door
prediking van de "Deense Lu
ther", Hans Tausen, de reforma
tie algemeen en op 3 januari 1685
werd door koning Christian V de
acte getekend waarin de rechten
van de Lutheranen, die ze eigen
lijk al jarenlang hadden, werden
bekrachtigd. Ongeveer 98 pro
cent van de Deense bevolking is
thans evangelisch-Luthers. De
nemarken heeft op 24 januari 300
jaar "De Reformerte" herdacht
met de uitgifte van een rode 2,80
kr.-zegel waarop de Lutherse
kerk in Gothergade (Kopenha
gen) staat afgebeeld.
De Deense, de Finse en de
Zweedse post hebben in de loop
van januari hun frankeerseries
aangevuld en/of vernieuwd. De
nemarken breidde op 10 januari
de frankeerserie met het portret
van koningin Margrethe II uit
met drie zegels: 2,80 kr. (rood),
3.50 kr. (blauwgrijs) en 3,80 kr.
(blauw). Met deze nieuwe uit
breiding bestaat de serie nu uit
16 zegels.
Op 10 januari werden nog twee
ai zeer lang lopende series aange
vuld. Aan de serie v^n het type
"golf-lijnen" werden zegels van
80 öre (olijfgroen) en 2,50 kr.
(groen) toegevoegd en aan de se
rie met het "nationale wapen" ze
gels van 18,00 kr. (roodbruin) en
50,00 kroon.
FINLAND - Ook Finland
heeft de frankeerserie met het
staatswapen (Arma magni duca-
tus Finlandiae) uitgebreid en wel
op 2 januari met een zegel van
1,50 mark (turkoois). Met deze se
rie werd op 2 januari 1975 een be
gin gemaakt en bestaat nu uit
zestien zegels.
Finland herdenkt op 2 februari
het 25-jarig bestaan van de EF
TA, de Europese Vrijhandelsas
sociatie, met de uitgifte van een
1,20 mark-zegel (oplage 8 mil
joen), waarop een symbolische
voorstelling, die de levendigheid
van de internationale handel uit
beeldt. De EFTA werd in 1959
opgericht. In 1961 werd Finland
geassocieerd lid.
Drie dagen na het uitkomen
van de EFTA-zegel, op 5 februa
ri, wordt het 100-jarig bestaan
van de Zweedse Literaire Ver
eniging in Finland (Svenska lit-
teratur sallskapet i Finland) her
dacht met een 1,50 markzegel
(oplage 6 miljoen). Op de zegel
(links) een munt met het beeld
van de oprichter van de vereni
ging, Johan Ludvig Runeberg,
en rechts het embleem van de
vereniging.
ZWEDEN - In Zweden is de
frankeerserie met daarop por
tretten van koning Carl XVI
Gustaf en koningin Silvia (overi
gens op verschillende zegels)
niet aangevuld, maar vervangen
door een nieuwe. Op de zegels,
waarvan de eerste op 24 januari
aan de loketten verkrijgbaar zijn
gesteld, komen geheel nieuwe
portretten voor: 2,00 kr., koning
Carl Gustaf; 2,70 kr., de koning
en 3,20 kr., koningin Silvia. Alle
zegels zitten aan de rol.
