'Kamer laks met
wet euthanasie'
Burgers willen drugshandel vernietigen
Joegoslavië zit
met dissidenten
in de maag
Vereniging wil behandeling D'66-plan
Filmnet Abonnee Televisie
begint in maart met zenden
Initiatiefnemers Gideon Stichting anoniem uit angst voor represailles
Groenland verlaat EG
ZATERDAG 2 FEBRUARI 1985
PAGINA 11
UTRECHT (ANP) - De Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NWE) be
speurt bij de politici grote onwil om het vraagstuk van de vrijwillige euthanasie wettelijk
te regelen. De NVVE verwijt de Tweede Kamer in een open brief dat die tot nu toe
„weinig constructief' heeft gereageerd op het afgelopen zomer ingediende initiatief
wetsontwerp van mevrouw Wessel-Tuinstra (D'66), dat beoogt de strafbaarheid van eu
thanasie op te heffen.
NWE-voorzitter dr H.M. Ter-
borgh-Dupuis zei desgevraagd dat
men name de grote politieke partij
en PvdA, CDA en WD „buitenge
woon lauw" op het D'66-initiatief
hebben gereageerd. „Het CDA pro
beert op zich honorabele godsdien
stige bezwaren aan anderen op te
dringen en PvdA en WD houden
zich om partijpolitieke redenen op
de vlakte. Ik ben er van overtuigd
dat ze dat doen om het CDA als
mogelijke coalitiepartner in het
kabinet niet voor het hoofd
DUITS BEZOEK - De Westduitse
minister van defensie Wörner
brengt maandag een officieel be
zoek aan zijn Nederlandse ambtge
noot De Ruiter. Dat heeft het mi
nisterie van defensie gisteren mee
gedeeld.
Wörner zal op het departement
van defensie in Den Haag bespre
kingen voeren over een aantal de
fensieaangelegenheden. Aan het
eind van de middag zal Wörner
worden ontvangen door premier
Lubbers.
te stoten", aldus mevrouw Ter-
borgh.
De NWE schrijft dat het parle
ment „het respect voor de mense
lijke waardigheid en wat onder uw
kiezers leeft niet langer mag nege
ren. Partijpolitieke belangen, zorg
om machtsverhoudingen en mis
plaatste morele eenzijdigheid moe
ten opzij als het gaat om iets zo zeer
fundamenteels als een waardig
sterven".
Volk wil
Volgens de NWE toont het ini
tiatief-wetsontwerp van D'66 grote
overeenkomst met de opvattingen
van rechters en artsen en is het een
neerslag van de maatschappelijke
discussie over euthanasie. De
NWE wijst er verder op dat een
meerderheid van het Nederlandse
volk een regeling van het euthana
sievraagstuk wenst.
Volgens meer dan 70 procent van
de Nederlanders en meer dan 50
procent van de CDA-kiezers moet
euthanasie worden geaccepteerd
als mogelijke uitkomst van overleg
tussen arts en patiënt. Over eutha
nasie is er volgens de NWE ook
een grote mate van overeenstem
ming tussen artsen en patiënten.
„Deze concensus gaat er niet over
dat euthanasie aanbevelenswaar
dig zou zijn, maar dat euthanasie in
een situatie van grote nood een
mogelijke keus moet kunnen zijn."
De NWE zegt dat de politieke
partijen kunnen laten zien dat de
wensen van de kiezers ze ter harte
gaan door het D'66-wetsontwerp
volstrekt serieus te nemen. „Het
moment is aangebroken om de de
mocratische gezindheid en de to
lerantie die het debat over eutha
nasie in de afgelopen jaren bepaald
hebben voort te zetten en te bekro
nen met een waardige parlementai
re behandeling van het initiatief
wetsontwerp. Het minste dat de sa
menleving van het parlement mag
verwachten is dat het in zijn dis
cussies het niveau van inzicht en
wijsheid probeert te behalen dat
die samenleving zelf kennelijk be
reikt heeft", aldus de NWE.
AMSTERDAM (ANP) - Abonnee Televisie Nederland. (ATN) en de Ver
enigde Nederlandse Filmcompagnie van filmproducent Rob Houwer, sa
menwerkend in Filmnet bv, hebben overeenstemming bereikt over een
volledige fusie op het gebied van abonnee-televisie in ons land. Beide
partijen hebben gisteren de contracten getekend.
De nieuwe maatschappij gaat Filmnet Abonnee Televisie Nederland
v.o.f heten. De maatschappij streeft er naar twee kanalen op de Neder
landse kabelnetten te exploiteren. Filmnet Abonnee Televisie Nederland
begint 29 maart met één kanaal in Den Haag, waar de gemeentelijke
besluitvormingsprocedure al werd afgerond. Het concept voor de pro
grammering van het tweede kanaal zal later bekend worden gemaakt,
aldus de fusiepartners.
Het programma van Filmnet Abonnee Televisie Nederland aan de
abonnees via de eigen satelliet en de gemeentelijke kabelnetten, bestaat
uit grote speelfilms en populaire televisieseries.
De directieraad bestaat uit v.l.n.r. zittendR. Houwer, programme
ring, C. Wolzak, marketing, en (staand) J. Nielsson, techniek, en H. Mei
ver, financiën. (foto ANP)
DEN HAAG - Het persbericht is
niet ondertekend, adres en tele
foonnummer blijven onvermeld.
Alleen aan de hand van een post
busnummer is de zojuist opgerich
te Gideon Stichting te achterhalen.
Feiten die in strijd lijken met de
bedoeling van de stichting om in
de publiciteit te treden. De club wil
immers met alle beschikbare mid
delen de handel in harddrugs be
strijden. Vanwaar dan toch al die
geheimzinnigheid
Woordvoerster Anne Andiek is
de enige die met naam naar buiten
wil treden. Praten over de doelstel
ling van de stichting mag, maar
wel onder een reeks van stringente
voorwaarden: er komen geen me-
door
Jos Heymans
dedelingen over het beroeps- en
privéleven van de woordvoerster,
vragen over de organisatievorm
van de stichting worden niet
beantwoord, er worden geen na
men verstrekt of beroepen ge
noemd van oprichters en mede
werkers, interviews aan tv-omroe-
pen worden niet gegeven en foto's
mogen niet worden gemaakt.
Angst is volgens Andiek de drijf
veer om bijna volledig anoniem te
blijven. „We gaan ih de komende
jaren de handel in harddrugs een
vernietigende slag toebrengen. Het
is duidelijk dat onze tegenstander
dat niet in dank zal aanvaarden.
Vooral handelaren in cocaïne - dat
spul wordt in Nederland steeds
meer gebruikt - beschikken over
een keiharde mentaliteit. In het
buitenland worden bestrijders van
de drugshandel bedreigd en neer
geschoten. Die risico's willen we
uitsluiten, vandaar die voorzorgs
maatregelen", vertelt Andiek.
Na enig aandringen wil me
vrouw Andiek wel kwijt wat voor
mensen achter de oprichting van
de Gideon Stichting zitten. Het
gaat om artsen, juristen, zakenlie
den, gevangenispersoneel, wel
zijnswerkers en familieleden van
junks. Volgens haar allemaal men
sen die elke dag zakelijk of privé te
maken hebben met de handel in
harddrugs. Over aantallen wil zij
niets zeggen.' „We opereren in het
hele land. Er is een kerngroep die
het beleid bepaalt. Daarnaast zijn
er medewerkers die dat beleid uit
voeren. Maar een getal noem ik
niet; we willen uit tactische over
wegingen onze machtsbasis niet
tonen".
De oprichters van de Gideon
Stichting komen allen voort uit de
groep 'Burgerverzet tegen hard
drugs' met als leidraad de uit
spraak 'Waar de overheid faalt,
moet de burger ingrijpen'. Twee
jaar lang hebben zij aan de hand
van hun ervaringen gediscussieerd
over de gevolgen van de handel in
en het gebruik van verdovende
middelen. Harddrugs, zo luidde de
conclusie, hebben tot nu toe geleid
tot te veel doden, te veel leed in ge
zinnen met verslaafde kinderen, te
veel gewonden door de toenemen
de criminaliteit en tot geestelijke
en lichamelijke vernieling van te
veel jongeren.
Bijbel
Enkele maanden terug waren de
oprichters van de stichting zo ver
de strijd aan te gaan. De naam Gi
deon is ontleend aan een verhaal
uit de bijbel. De Israëlieten werden
bedreigd door andere stammen.
Gideon koos 300 man uit om die
dreiging het hoofd te bieden. „On
ze naam is symbolisch bedoeld.
Nederland wordt bedreigd door de
handel in harddrugs. Wij gaan die
bedreiging te lijf'. De oorlogs
verklaring, zoals de oprichters dat
strijdlustig noemen, is gedaan. De
doelstelling is de totale vernieti
ging van de handel in harddrugs in
Nederland. Een woordgebruik dat
onaangename associaties oproept
en riekt naar illegale praktijken.
Maar dat is volgens Andiek niet
juist. „We willen de drugshandel
alleen met wettelijke middelen be
strijden".
In vijftien jaar moet het doel zijn
bereikt. Een te optimistische ge
dachte, gezien het feit dat de over
heid er tot nu toe niet in is geslaagd
een succesvol beleid te voeren te
gen de handel in verdovende mid
delen? „Nee", zegt Anne Andiek
nadrukkelijk. „De handel in hard
drugs bloeit nu zo'n vijftien jaar,
sinds de opkomst van de flower-
power-beweging in ons land. We
vermoeden dat de beleidsmakers
in Nederland te weinig van de
drugshandel weten, er te ver vanaf
staan. Met onze praktijkervaring
beschikken we waarschijnlijk over
veel meer gegevens. Wij zijn in
staat die handel in vijftien jaar te
vernietigen".
De kerngroep heeft volgens An
diek een programma opgesteld dat
puntsgewijs zal worden uitge
voerd. Op de eerste plaats wil de
stichting korte metten maken met
de veronderstelling dat legalise
ring van de harddrugs en medische
verstrekking van heroïne leiden tot
de oplossing van het probleem.
„Dat zijn sprookjes, die absoluut
niet waar zijn. Het wettelijk toe
staan van harddrugs mag dan de
prijzen doen dalen, de criminaliteit
verdwijnt er niet mee. Nederland is
dan het enige land ter wereld, waar
een verslaafde vrij en ongestoord
harddrugs kan kopen. Door toe
stroming van buitenlandse junks
zal de criminaliteit in het gunstig
ste geval gelijk blijven".
Ook de medische verstrekking
van heroïne is geen oplossing. De
stichting zegt namelijk over cijfers
te beschikken waaruit blijkt dat
steeds meer zwaar verslaafden be
halve heroïne ook cocaïne gebrui
ken. In tegenstelling tot heroïne
kan cocaïne onbeperkt worden ge
bruikt. Mevrouw Andiek: „Van he
roïne kan maar een bepaalde dosis
worden ingenomen, anders sterft
de verslaafde subiet. Medische ver
strekking is pas zinvol als de junk
naast zijn dagelijkse portie heroïne
een ongelimiteerde hoeveelheid
cocaïne krijgt. Pas dan zal de ver
slaafde tot rust komen, maar wel
een dodelijke rust".
Het volgende punt op de agenda
van de stichting is de bestrijding
van de handel in harddrugs in pe
nitentiaire inrichtingen. De stich
ting zegt in maart een rapport op
tafel te kunnen leggen waaruit
blijkt hoe gedetineerden in staat
zijn drugs in gevangenissen te ko
pen. „Dat wordt de eerste harde
klap voor de handel, want wij zul
len aangeven hoe de verkoop van
harddrugs in gevangenissen en
huizen van bewaring kan worden
stopgezet", aldus Andiek.
Een opmerkelijk staaltje van op
portunisme. Directies van gevan
genissen zitten met de handen in
het haar, weten niet hoe de drugs
handel kan worden tegengegaan.
De Gideon Stichting zou dat vol
gens Andiek wel weten. „Zoals ik
al heb opgemerkt zijn onze mede
werkers praktijkmensen. We pra
ten veel met verslaafden, zonder
dat zij weten dat wij van de stich
ting zijn. Onlangs heeft een junk
zich versproken. We weten nu hoe
de drugshandel in gevangenissen
in principe wordt gefinancierd. We
hebben nog een paar weken voor
research nodig, maar dan zal de
handel in gevangenissen kunnen
worden beëindigd".
ADVERTENTIE
BELGRADO (AP) - Het proces
dat in Belgrado tegen zes Joego
slavische dissidenten wordt ge
voerd, heeft volgens de verdach
ten en buitenlandse waarnemers
alleen maar in het nadeel ge
werkt van de autoriteiten, die
hadden gehoopt hiermee kritiek
te smoren.
De verdachten, die terecht
stonden wegens subversieve ac
tiviteiten en vijandige propagan
da, kregen soms applaus in de
rechtszaal. Getuigen charge
verklaarden dat verdachten niets
hadden misdaan. Op 17 januari
maakte Wladimir Seks, de procu
reur voor de verdediging, een
door het hof aangewezen advo
caat uit voor 'politie-provoca-
teur.' Een dag daarvoor hadden
vier verdachten een aanklacht
ingediend tegen de openbare
aanklager wegens het vervalsen
van stukken voor het begin van
het proces.
Het proces, dat op 5 november
begon, heeft veel langer geduurd
dan verwacht door allerlei juridi
sche trucs. De zaal op de tweede
verdieping van het gerechtsg-
Harde lijn
Het zestal werd vorig jaar in
april gearresteerd nadat een aan
tal voorstanders van de harde
lijn in de Communistische Partij
en de regering hadden geëist dat
de kritiek in de media en elders
werd onderdrukt. Deze eisen
werden steeds zwakker naarma
te het proces zich voortsleepte.
'Niemand wil er nu nog de ver
antwoordelijkheid voor nemen,'
zo verklaarde een Westerse di
plomaat die het proces van nabij
heeft gevolgd. 'Als het doel van
het proces was om dit soort dis
cussies te onderdrukken, dan is
het zeker mislukt; het heeft juist
het tegendeel bereikt.'
Niemand durft te voorspellen
dat alle verdachten zullen wor
den vrijgesproken, hoewel de eis
tegen Imsirovic is ingetrokken,
en de eisen tegen Milic, Nikolic
en Olujic zijn verzacht Ze wer
den aanvankelijk beschuldigd
van samenzwering en contra-re
volutionaire activiteiten, waar
een maximumstraf van 15 jaar op
staat. De verminderde eis, het
verspreiden van vijandige propa-
door
Larry Gerber/AP
bouw in Belgrado was meestal
afgeladen met journalisten,
plaatselijke toeschouwers, leden
van Westerse mensenrechtenor
ganisaties en diplomaten. Tij
dens de vele schorsingen van het
proces onderhielden de journa
listen zich vrijelijk met de ver
dachten en met hun advocaten.
Niemand was blijkbaar bevreesd
om zijn mening te uiten.
'Het wordt steeds geestiger,'
verklaarde verdachte Milan Ni
kolic. 'De rechter weet zich geen
raad met de verdachten. Die ge
dragen zich niet zo angstig als hij
verwachtte.' Nikolic onder
scheidt zich van de andere ver
dachten, omdat hij de enige is
die geen vertragingsstactieken
toepast, of veel misbaar maakt.
Nikolic, Dragomir Olujic, Wla
dimir Mijanovic, Miodrag Milic,
Gordan Jovanovic en Pavlusko
Imsirovic werden op 6 augustus
van het vorig jaar in staat van be
schuldiging gesteld nadat de po
litie een inval had gedaan tijdens
een informele studiebijeen
komst. Zulke bijeenkomsten be
stonden al zeven jaar. Volgens de
verdachten werden uiteenlopen
de wetenschappelijke onderwer
pen besproken, en kwam de poli
tiek slechts af en toe ter sprake.
'Joegoslaven houden van dis
cussiëren. Als dat verboden is,
zou ik ook gearresteerd worden,
en bijna iedereen die ik ken,' al
dus een plaatselijke journalist
die onbekend wilde blijven uit
vrees voor repressailles. De
plaatselijke media hebben het
proces wel verslagen, maar men
geeft toe dat de verslaggeving
meestal alleen aandacht besteed
de aan het standpunt van de aan
klager.
ganda, kan ten hoogste 10 jaar
gevangenisstraf opleveren. De
twee anderen worden apart be
recht op grond van de strengere
eisen.
Twee dagen nadat de eis tegen
hem was ingetrokken, organi
seerde Imsirovic een discussie
bijeenkomst in zijn appartement.
Het onderweip was het juridi
sche systeem in Joegoslavië.
'Showprocessen' kwamen tij
dens de stalinistische jaren in de
Sowjet-Unie en in andere Oost
bloklanden veel voor. Joegosla
vië neemt binnen het Oostblok
een onafhankelijke positie in,
maar politieke processen zijn
hier niet nieuw. Volgens een
Westerse specialist vertoeven er
naar schatting 600 politieke ge
vangenen in Joegoslavische ge
vangenissen. De communisti
sche leiders zijn echter gevoelig
voor de publiciteit die dit proces
heeft gekregen.
De noodlijdende economie
heeft dringend behoefte aan bui
tenlandse leningen en buiten
lands toerisme, en het land pro
beert zorgvuldig een progressief
imago te handhaven. Communis
tische functionarissen omschrij
ven de Westerse verslaggeving
over het proces als 'druk van bui
tenaf.'
Solidariteit
Verdachte Nikolic, een socio
loog, verklaarde dat er zich in
Joegoslavië nog nooit een derge
lijk proces had voorgedaan. 'Ik
denk dat er de komende vijf jaar
geen politieke processen als dit
meer zullen plaatsvinden, in elk
geval niet in Servië,' aldus Niko
lic. Servië en Slowenië worden
beschouwd als de meest liberale
van de zes Joegoslavische repu
blieken.
'Rechter Zoran Stojkovic moet
een bepaalde rol spelen, en dat is
een erg moeilijke rol,' zo zei Ni
kolic. 'Hij moet twee dingen be
reiken. Hij moet een veroorde
ling uitspreken, en hij mag geen
juridische fouten maken. Hij
staat onder grote druk, en je kunt
hem vergelijken met een ballet
danser wiens voeten aan elkaar
zijn gebonden.'
Imsirovic, die een speldje van
het Poolse vakverbond Solidari
teit in zyn revers droeg, ver
moedde dat het proces in Joego
slavië een nieuwe situatie heeft
gecreëerd, en dat de meningsver
schillen tussen de haviken en de
pragmatici in de overheidsorga
nen zijn verscherpt.
De opvolgers van wijlen presi
dent Josef Broz Tito hebben te
kampen met een economie die in
een crisis verkeert. De waarde
van de dinar schrompelt steeds
verder ineen, en de kosten van
levensonderhoud zijn de afgelo
pen vier jaar met 322 procent toe
genomen. Er zijn in het land 1
miljoen werklozen, en het heeft
de grootste buitenlandse schuld
per hoofd van de bevolking van
alle landen in Europa, 20 miljard
dollar op een bevolking van 22
miljoen. De kritiek op het beleid
is toegenomen sinds de dood van
Tito in 1981, en deze gaat door
ondanks het proces.
'Naar mijn mening is dat wat
hier gedaan is, en wat de federale
overheid doet, volstrekt ver
keerd,' aldus Branko Horvat, een
gerespecteerd econoom. 'De fe
derale overheid moet gewijzigd
worden en vervangen worden
door een regering die de econo
mie kan runnen', zei hij in een
recente aflevering van het tijd
schrift Interview.
KOPENHAGEN (AP) - Groenland is gisteren zonder veel ophef uit de EG
gestapt. Het eiland is de eerste staat die de EG verlaat. Gisteren, 1 februa
ri, was de symbolische datum voor wat de Groenlandse leider Jonathan
Motzfeldt omschreef als 'onze vrijheid van Brussel'. Groenland, dat sinds
1979 een semi-autonome status heeft ten aanzien van het moederland
Denemarken, had al op 1 januari willen vertrekken maar door nalatigheid
van het Ierse parlement, dat de stap moest ratificeren, moest dat worden
uitgesteld tot gisteren.
Groenland werd in 1973 als onderdeel van Denemarken ingelijfd bij de
EG. Zeer tegen de wil van de 55.000 Groenlanders, die zich toen al met
een meerderheid van zeventig procent uitspraken tegen toetreding. Dit
vooral vanwege het visserijbelang. Door de uittreding wordt het 'grond
gebied' van de EG ruim gehalveerd, omdat Groenland meer dan vier
maal zo groot als Frankrijk is.
Overigens zijn de banden niet helemaal verbroken. Het eiland blijft
handel drijven met de EG op basis van een speciaal verdrag.