Zwarten wijzen
rede Botha af
Dalende
hypotheek
rente...???
Latijns-Amerika verliest geloof in paus
Apartheid blijft voortbestaan
Nieuw Caledonië wil
over toekomst praten
ïf
vi&M
Neo-nazi's veroordeeld
Israël verhuurt omstreden grond
Moskou laakt Discovery
Vonnis Torun niet
het enige dat telt
ZATERDAG 26 JANUARI 1985
KAAPSTAD - De redevoering van president P. W. Botha bij de opening gisteren van de
eerste volledige zitting van het nieuwe drie-kamerstelsel maakt slechts duidelijk, dat de
Zuidafrikaanse constitutie een schijndemocratie is.
Vf
Dat is de reactie van de zwart-radi-
cale oppositiebeweging, de Azapo,
op de aankondiging van Botha, dat
vanaf nu de constitutionele en so
ciaal-economische ontwikkeling
door
Ruud de Wit
van de zwarte bevolking meer aan
dacht zal krijgen. De Azapo zegt
verder, dat de aandacht van Botha
voor de zgn. stadszwarten slechts
laat zien, dat de apartheid voort
gaat met de weigering te erkennen
De Zuidafrikaanse bisschop en
Nobelprijswinnaar Desmond Tutu,
die gisteren een tweedaags bezoek
aan Nederland afsloot, noemde de
belofte van Botha „nonsens" Bo
tha vergist zich als hij denkt dat we
ons tevreden laten stellen met wat
hij als blanke noodzakelijk vindt te
zeggen, aldus het commentaar van
bisschop Tutu. Hij zei verder dat
Botha een machteloos lichaam wil
oprichten om de apartheid in stand
te houden.
De officiële oppositieleider van
PARIJS - De Nieuwcaledonische
onafhankelijkheidsleider Jean-Ma-
rie Tjibaou heeft geantwoord op
het verrassende voorstel van Dick
Ukeiwé, de leider van de regionale
regering op het eiland, om elkaar te
ontmoeten en „over de toekomst te
door
Rudolph Bakker
praten". Tjibaou verklaarde dat
praten over de vraag of Nieuw-Ca-
ledonië al dan niet onafhankelijk
diende te worden geen vraag meer
ADVERTENTIE
Bij de Bouwfonds RenteKeuze
Hypotheek daalt de rente mee.
U zet de rente pas vast als u het
moment gunstig acht. Zonder
voorwaarden. Zonder kosten.
En.altijd, dus ook na het
tekenen van de hypotheekakte.
Inlichtingen
Bouwfonds-infocentrum
Haarlem, Anegang 29,
(023)3138 52.
Den Haag, Nassauplein 13,
(070)65 08 00.
Of bij uw verzekeringsadviseur
of makelaar.
nv Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten
was. En dat hij alleen met Ukeiwé
van gedachten wilde wisselen over
„de wijze waarop tot de onafhanke
lijkheid kan worden gekomen".
Zowel Tjibaou als Ukeiwé zijn in
Parijs. Tjibaou heeft met behulp
van de vo.orlichtingsexpert van
president Mitterrand binnen enke
le dagen voor alle denkbare radio
stations en tv-programma's het
woord gevoerd en hij heeft een in
terview gegeven in het toonaange
vende 'Le Monde'. Hij vertelde er
steeds bij_financieel noch door de
Franse regering noch door de pre
sident geholpen te zijn.
De regionale regeringsleider
Ukeiwé vertelde bij zijn aankomst
in Parijs dat hij Tjibaou nooit zou
willen spreken, omdat hij hem -
als hoofd van een zogenaamde
voorlopige regering van een onaf
hankelijk Nieuw-Caledoniè - als
'buiten de wet' beschouwde. Tij
dens de debatten over de verlen
ging van de uitzonderingstoestand
op zijn eiland voerde Ukeiwé ech
ter in de Senaat het woord en hij
riep, toen tot ieders verrassing op
'tot dialoog'. Premier Fabius, die
tijdens het debat aanwezig is, liet
na afloop opgelucht weten „getrof
fen te zijn door Ukeiwé's toon".
De Franse pers is het er in het
algemeen over eens dat onafhanke
lijkheidsleider Tjibaou direct na
aankomst zich zelf met al te krasse
uitlatingen overschreeuwd had.
Ook zijn aanwezigheid op de geno
digden-tribune in de assemblee tij
dens de debatten over de verlen
ging van de uitzonderingstoestand
is niet door iedereen in dank afge
nomen. De verlenging werd ten
slotte aangenomen met alleen de
socialistische stemmen voor.
De handreiking van Ukeiwé,
waarvan uit diens rede in de Se
naat bleek, zou een wending bete
kenen in de opvatting van de gaul
listische oppositie van Jacques
Chirac, die zich het felst heeft ge
keerd tegen erkenning van Tjibaou
en tegen het plan van regeringsaf
gezant Pisani om Nieuw-Caledoniè
een hoge mate van zelfstandigheid
te geven.
het blanke parlement, dr. Van Zyl
Slabbert, zei daarentegen, dat de
uitspraken van de staatspresident
over mogelijke burgerrechten voor
zwarten het begin kunnen beteke
nen van een nieuw, betekenisvol
politiek debat over de toekomst
van blank en zwart Zuid-Afrika.
Van Zyl Slabbert, leider van de
Progressieve Federale Partij,
noemde de opmerkingen van de
president wel "schuchter" en "ui
terst voorzichtig".
Een uitgesproken negatieve
reactie kwam van de leider van de
Conservatieve Partij, Andries
Treurnicht. Volgens de conserva
tieve blanke leider blijkt uit de re
de van Botha, dat de regering een
voorstander is van politieke inte
gratie van de zwarte bevolking.
„De regering is er duidelijk op uit
om de separate ontwikkeling in
Zuid Afrika uiteindelijk te schrap
pen", aldus Treurnicht, die aan
kondigde de regering op alle ma
nieren in het parlement te zullen
aanvallen.
President Botha sprak zijn rede
uit na een kleurrijke parade door
de straten van Kaapstad, die een
vergelijking met de rit van de gou
den koets op prinsjesdag volledig
kon doorstaan. Hij zegde in de ge
zamenlijke parlementszitting van
de blanke, kleurlingen- en Aziaten-
kamer toe, dat de zwarte bevolking
over grondrechten kunnen be
schikken, ook buiten de zgn. thuis
landen. Tevens kondigde hij aan,
dat er een forum zal komen, waarin
'verantwoordelijke' zwarte leiders
zitting zullen kunnen nemen om te
praten over hervormingen.
Het recht om over land te kun
nen beschikken betekent volgens
de president evenwel niet, dat de
zwarten nu ook andere vestigings-
en politieke rechten zullen krijgen.
Wel zei hij, dat de Zuidafrikaanse
regering een enigszins andere hou
ding zal gaan innemen tegenover
de politiek van gedwongen verhui
zingen uit gebieden, waar volgens
de heersende wet alleen maar blan
ken mogen wonen.
li
MANILLA - In de Filippijnse hoofdstad Manilla hebben zeker vijftien
honderd studenten gisteren gedemonstreerd tegen het regime-Marcos en
de Amerikaanse invloed op de economie. Er werd een plakkaat verbrand
waarop Marcos een marionet van de VS werd genoemd. (foto ap»
BONN - De neo-nazi's Michaël
Kühnen (29) uit Hamburg en Arnt-
Heinz Marx (27) uit Hanau zijn gis
teren wegens verboden propagan
da tot respectievelijk drie jaar en
vier maanden en tweeëneehalf jaar
gevangenisstraf veroordeeld. De
officier van justitie had tegen Küh
nen vier en tegen Marx drieëneen
half jaar gevangenisstraf geëist.
Beide veroordeelden mogen bo
vendien gedurende vijf jaar (Küh
nen) en drie jaar (Marx) geen open
bare functies bekleden en stem-
door
Hans Amesz
De voorzittende rechter ver
klaarde dat Michaël Kühnen als
symboolfiguur nummer één van
het Westduitse neo-nazisme geldt.
De oprichter van het ANS (Ak-
tionsfront Nationaler Sozialisten),
die ooit luitenant in het Duitse le
ger was, is al verschillende keren
veroordeeld, voor het laatst in 1978
tot vier jaar wegens geweldver-
heerlijking, opruiing van het volk
en aanzetten tot rassenhaat. Na zijn
vrijlating in 1982 ging Kühnen
door met zijn activiteiten. Er werd
een internationaal arrestatiebevel
tegen hem uitgevaardigd omdat hij
inmiddels was gevlucht.
In oktober vorig jaar werd hij
door Frankrijk aan de Bondsrepu
bliek uitgeleverd, nadat eerder het
tv-actualiteitenprogramma Pano
rama en het weekblad Stern de
neo-nazi in de buurt van Parijs
hadden opgespoord.
De rechter vergeleek Michaël
Kühnen in zekere zin met Adolf
Hitler. De laatste had vanuit de ge
vangenis in Landsberg het boek
'Mein Kampf geschreven, Kühnen
vanuit de gevangenis het boek
'Das vierte Reich'. Volgens de
rechtbank is Kühnen meer dan
middelmatig intelligent, wat zijn
activiteiten, namelijk de lof zingen
van de nazi-ideologie, nog meer in
duister licht plaatst.
TEL AVIV - Enkele dagen voor
dat de besprekingen tussen Israël
en Egypte beginnen over het
grensgeschil in Taba aan de Rode
Zee, heeft de Israëlische regering
stukken grond van het omstreden
gebied voor 49 jaar verhuurd aan
Israëliërs die er een hotel en een
vakantiedorp exploiteren zo meldt
de Israëlische krant Ha'artz.
door
Taco Slagter
Met het huurcontract zouden de
Israëlische regering Egypte nog-
eens duidelijk willen maken dat
over de soevereiniteit over Taba
niet valt te praten. De regering in
Cairo daarentegen wil pas de ban
den met Israël weer aanhalen en
over vrede in het Midden-Oosten
praten als de kwestie volgens de
eerder gemaakte afspraken is gere
geld.
Volgens het krantebericht zou
premier Peres van Israël van de
zaak niets hebben afgeweten. De
Israëlische regeringsleider die niet
nalaat toenadering tot Egypte te
zoeken zou erdoor in verlegenheid
zijn gebracht.
De onderhandelingen over de
vierkante kilometer woestijngrond
die na vele keren te zijn uitgesteld
morgen in de Israëlische stad
Beersjeva beginnen, kunnen door
de recente handelswijze van israel
in gevaar komen. De Egyptische
consul in Israël Hassan Issa wilde
gisteravond nog geen commentaar
geven. „Ik moet de zaak nog bestu
deren, maar als het waar is dan is
dat de zoveelste provocatie van Is
raël in deze zaak".
Burgemeester Hochmann van de
toeristenstad Eilat waaronder Taba
resorteert, ontkende desgevraagd
dat het huurcontract met de ex
ploitanten enkele dagen geleden is
getekend. „Er is wel een huurover
eenkomst maar die dateert uit een
veel vroegere periode", aldus
Hochmann.
MOSKOU/CAPE CANAVERAL
(Rtr./UPI/DPA/AP) - De Sowjet-
Unie heeft scherpe kritiek gele
verd op de militaire missie van het
Amerikaanse ruimteveer Dis
covery, dat donderdag werd gelan
ceerd. In de pers werd de ruimte-
vlucht de eerste stap genoemd van
president Reagans Star-Warsplan-
Het partijdagblad Prawda.
schreef dat de Discovery wordt ge
bruikt door diegenen die van de
ruimte een slagveld willen maken
om de heerschappij over de wereld
te verkrijgen. „Dit toont aan dat in
de Verenigde Staten de voorberei
ding voor de spiraal van de wapen
wedloop in de ruimte in toenemen
de mate doorgaat", aldus de Praw
da. Het dagblad beschouwt het zo
genoemde Star-Warsprogramma
niet als een defensief systeem,
maar als een „zwaard om de eerste
'slag toe te brengen".
De Prawda wees erop dat de Dis
covery een hypermoderne kunst
maan voor spionage in de ruimte
zal brengen. Deze satelliet komt op
een vaste positie ten opzichte van
de aarde, zodanig dat militair ra
dioverkeer en proeven met raket
ten in de Sowjet-Unie in de gaten
kunnen worden gehouden. De
spionagesatelliet (Sigint) werkt en
kele malen nau keuriger dan de
huidige spionagekunstmanen.
De commandant van het ruimte
veer meldde gisteren dat de voor
bereidingen op de lancering van de
supersionagesatelliet van 300 mil
joen dollar geheel volgens plan
verloopt. De satelliet zou gister
avond worden gelanceerd, maar de
NASA en het Pentagon zeiden dit
pas te zullen bevestigen wanneer
de operatie goed en wel achter de
rug is. De schaarse berichtgeving
over de satelliet is een van de maat
regelen die zijn genomen om te
voorkomen dat de Sowjet-Unie
ontdekt wat de satelliet doet.
In Polen nadert het proces tegen
de ontvoerders en moordenaars
van pater Jerzy Popieluszko zijn
einde, maar nu al staat vast dat
het vonnis onbevredigend zal
zijn. De verdachte leden van de
geheime dienst (Piotrowski, Pie-
truszka, Chmielewski en Pekala)
zouden in het uiterste geval tot
de doodstraf kunnen worden
veroordeeld. Daarop is zeker
kans, maar daarmee is de zaak
niet afgedaan. De procesgang
heeft zich beperkt tot de rol van
de vier verdachten en enkele van
hun superieuren; de onderste
steen komt niet boven.
door
Ton van Brussel
Polen stond afgelopen oktober
in het teken van nationale rouw,
na de ontvoering en de dood van
de populaire priester Popielusz
ko. Een aanhanger van de verbo
den vakbond Solidariteit die zijn
idealen openlijk bleef belijden,
het regime tartte en zo, veel meer
dan de behoedzaam aan de zijde
van de leiders manoeuvrerende
kardinaal Glemp, het symbool
was van het Poolse geloof in
strijd en martelaarschap.
Popieluszko werd het slachtoffer
van een slepende machtsstrijd in
de communistische partij, waar
de scherpslijpers met lede ogen
het relatief gematigde bewind
van generaal Jaruzelski bezien.
Die strijd kreeg afgelopen zomer
een nieuwe impuls toen Jaru
zelski een amnestieregeling af
kondigde die 35.000 gevangen
Polen vrijheid bracht. Meest op
vallend was de amnestie voor 652
politieke gevangenen, onder wie
vier leiders van de dissidenten
beweging KOR die terecht moes
ten staan wegens staatsonder-
mijnende actviteiten.
Signaal
De maatregel van Jaruzelski was
een signaal in vele richtingen.
Tegenover de Solidariteitsbewe
ging, de rechtervleugel van zijn
partij en het Oostblok bevestigde
de generaal zijn streven naar 'na
tionale verzoening'. Het kritische
Westen werd een handreiking
gedaan de sancties die na de
staat van beleg werden afgekon
digd geleidelijk op te heffen.
De zaak tegen de KOR-leden
werd in Polen gezien als het pro
ces van het jaar, maar op het mo
ment van de amnestie kon nie
mand vermoeden dat daarvoor
enkele maanden later een veel
geruchtmakender proces in de
plaats zou komen.
Jaruzelski verbond aan de vrijla
ting de voorwaarde dat de dissi
denten zich afzijdig zouden hou
den van politieke activiteiten en
ook dat signaal was bedoeld als
een waarschuwing niet alleen
aan de groep die werd vrijgela
ten, maar aan alle aanhangers
van Solidariteit en KOR. Popie
luszko behoorde tot de groep ac
tivisten die niet wilde zwijgen en
hoewel hij al eens was gearres
teerd, verkeerde hij in de veron
derstelling dat zijn positie als
priester hem een zekere onaan
tastbaarheid gaf.
Provocatie
Dat is, gezien het tegen hem be
raamde complot, een verkeerde
taxatie gebleken. De ontvoering
en moord zijn een provocatie van
de geheime dienst en een teken
dat de richtingenstrijd in de top
nog niet is beslecht. Even zag het
er naar uit dat Popielszko's dood
een tegengesteld effect zou sorte
ren. Jaruzelski, onder wiens be
wind al eerder reorganisaties van
de geheime dienst werden uitge
voerd, suggereerde dat de zaak
tot op de bodem zou worden uit
gezocht en dat hij na afloop zijn
conclusies zou trekken. Gespier
de taal die reikhalzend naar de
procesgang deed uitzien.
In Torun bleek al snel dat de aan
klacht zich tot de direct betrok
kenen zou beperken. De verkla
ringen van zowel Piotrowski als
van Pietruska bevatten voldoen
de aanwijzingen voor een com
plottheorie, die niet alleen top
functionarissen in de geheime
dienst, maar ook hoge ambtena
ren op het ministerie van binnen
landse zaken belast. De drie
rechters blijken evenwel vastbe
raden de zaak 'overzichtelijk' te
houden en een artikel in het par
tijblad Trybuna Ludo liet deze
week over de achtergrond van
hun keuze weinig te raden. Het
blad schrijft dat de regering over
geen enkele aanwijzing beschikt
van een wijdvertakt complot en
met die constatering staat de af
loop van het proces vast.
Show-proces
Niettemin zijn er voldoende re
denen om de term show-proces
voorzichtig te hanteren. Aan
klacht en behandeling passen
niet in de rechtspleging van het
Oostblok. Daarvoor is de afgelo
pen maand in Torun ook te veel
aan het licht gekomen. Er mag
verbazing zijn over de elkaar
soms tegensprekende en ten dele
gewijzigde getuigenverklarin
gen. Er is een stevig vermoeden
van meineed en er is de zeker
heid dat veel aanzienlijken bui
ten schot zijn gebleven.
Veel keuze had en heeft Jaruzels
ki niet. De bevolking en de kerk
eisten genoegdoening: de politie
en de geheime dienst drongen op
terughoudendheid aan. Nieuwe
uitbarstingen onder de bevol
king wilde Jaruzelski voorko
men; zonder politie en justitie is
zeker een Oostblokland niet te
regeren De rechters in Torun
moesten in een mijnenveld van
strijdige belangen hun werk
doen en ze deden dat zonder
twijfel in de wetenschap dat de
dictatuur eindigt, daar waar de
rechtstaat begint en omgekeerd.
Polen is bij lange na niet in de
positie om kleur te bekennen,
maar de komehde maanden kun
nen de bevestiging brengen dat
het belang van het proces verder
reikt dan het uitgesproken von-
MEXICO-STAD - Speldjes, stic
kers, gezegende kruisjes en me
daillons, posters, petjes, vlaggen
zelfs. Voor duizenden mensen be
tekent de nieuwe rondreis van Ka-
rol Wojtyla door Latijns-Amerika
een bron van inkomsten. Dit keer
is het hoogtij voor de armetierige
legers van ambulante verkopers in
Peru, Ecuador en Venezuela. En
ook op Trinidad en Tobago ligt de
Poolse paus op de trottoirs uitge
spreid in de vorm van kleurrijke
handelswaar.
door
Rob Sprenkels
Het Caribische eiland is de laatste
halte van Johannes Paulus II alvo
rens terug te vliegen naar Vati
caanstad. Zijn vijfde trip naar La
tijns-Amerika begint vandaag. In
Venezuela wordt verwacht dat de
paus zijn recente aanbod om te be
middelen in het tumultueuze Mid-
den-Amerika verder zal specifice
ren. Ecuador wordt gezien als een
soort van routinebezoek, maar van
daar gaat het naar het bloedende
Peru, waar miljoenen hongerende
gelovigen om wonderen zittèn tc
springen. Evenals tijdens zijn be
zoek aan Midden-Amerika, twee
jaar geleden, heeft Wojtylavoor de
ze reis zijn pak van de „vredes-
paus" aangetrokken. Juan Pablo
II, de paus van de verzoening, zo
vermeldt heel wat van de speciale
handelswaar in de Peruaanse
hoofdstad Lima. En in Venezuela
zijn er posters met „de paus van de
vrede", wellicht nog over van de
Middenamerikaanse trip van 1983.
Zou Johannes Paulus II nu wel
vrede in Midden-Amerika kunnen
brengen? Is er een bemiddelings
rol voor hem weggelegd? Twee
jaar geleden was het juist wat Woj
tyla vergat: bemiddelen. In El Sal
vador veroordeelde hij de gewa
pende strijd om sociale verande
ringen te bewerkstelligen. Aan de
toenmalige president Magana be
loofde hij daarentegen te zullen
bidden opdat het in Washington
uitgedachte democratiseringspro-
ject tot vrede zou leiden. Inmiddels
is echter gebleken dat het resultaat
van die democratisering, de chris
ten-democraat José Napoleon
Duarte, niet in staat is om zich met
de gewapende oppositie te verzoe
nen. De vorig jaar met veel bomba
rie begonnen vredesdialoog met de
rebellen lijkt in ieder geval voor
onbepaalde tijd te worden opge
schort
Guatemala
In Guatemala had Johannes Pau
lus II felle kritiek op de evangelis-
tische dictator Rios Montt. Rios
Montt is inmiddels verdwenen.
Maar zijn opvolger, generaal Mejia,
treedt nog wreder op dan zijn voor
ganger. Honduras lijkt ondertus
sen definitief de militaire spring
plank te zijn geworden voor de
steeds verdergaande inmenging
van de Verenigde Staten, een in
menging die de Poolse paus tot nu
toe compleet heeft genegeerd.
Een verhaal apart is het sandinisti-
sche Nicaragua. Daar predikte de
paus gehoorzaamheid van de gelo
vigen aan hun maximale autoriteit,
aartsbisschop Miguel Obando y
Bravo. De sandinisten kregen de
indruk dat Wojtyla persoonlijk de
opstand stond te proclameren.
Mgr. Obando y Bravo is namelijk
een van de felste critici van het
sandinistische bewind en meer
dan eens is hij ervan beschuldigd
direct betrokken te zijn bij contra
revolutionaire praktijken.
Maar dat was niet alles. In Nicara
gua botste de paus met Ernesto
Cardenal, priester, dichter en mi
nister van cultuur sinds de revolu
tie. Eenmaal terug in Rome besloot
Wojtyla de kerkelijke wetten te
wijzigen. Eind vorig jaar werd het
alle geestelijken uitdrukkelijk ver
boden om publieke posten te bek
leden. Ernesto's broer Fernando.
de minister van onderwijs, was de
eerste die werd gestraft, recht
streeks vanuit het roomse hoofd
kwartier van de Jezuietenorde.
Inmiddels heeft de Nicaraguaanse
kerkleiding ook Ernesto zelf en de
andere twee regerende priesters
(Miguel d'Escoto van buitenlandse
zaken en Edgar Parrales, de sandi
nistische vertegenwoordiger bij de
Organisatie van Amerikaanse Sta
ten) verboden om nog langer pas
torale taken uit te voeren. Parrales
heeft uit protest het Vaticaan ver
zocht om hem van zijn priester
schap te ontheffen. Zijn redene
ring komt er in het kort op neer dat
het geen zin heeft om de Roomse
Kerk te vertegenwoordigen als die
Kerk tegen de belangen van het
volk handelt.
Contadora
Al met al lijkt het onwaarschijnlijk
dat de sandinisten Johannes Pau
lus II als een bemiddelaar zullen
aanvaarden. Miguel d'Escotto
heeft de paus desalniettemin opge
roepen om zijn morele invloed aan
te wenden tegen de bemoeienissen
van de Verenigde Staten. Ook de
Contadoragroep (bestaande uit
Mexico, Venezuela, Panama en Co
lombia) die militaire ontspanning
probeert te brengen in Midden-
Amerika hoopt op morele steun
van de rooms-katholieke regent.
Misschien zal de paus de stuklo
pende vredesdialoog in El Salva
dor een nieuw leven kunnen inbla
zen, maar de kansen zijn uiterst ge
ring.
Ook deze reis van Karol Wojtyla zal
niet gespeend zijn van politiek te
vertalen stellingnames. Behalve de
Middenamerikaanse problematiek
is er het door zijn buitenlandse
schuld verpauperde Peru. En de
Peruaanse autoriteiten zijn zojuist
door Amnesty International
scherp veroordeeld wegens de
moord op honderden personen en
het doen verdwijnen van meer dan
duizend andere.
De staatsterreur van het ten einde
lopende bewind van president Be-
launde Terry treft in feite iedereen,
maar vaak gaat het om vakbonds
leiders en progressief gezinde lera
ren. Onder het mom van de strijd
tegen de guerrilla lijkt het Pe
ruaanse bewind de mobilisatie van
het hongerende volk te willen
voorkomen. Het resultaat is dat de
aanhang van het gewapend verzet
stijgt.
Peru is ongetwijfeld de meest
spectaculaire stop van de paus tij
dens deze trip. Hij zal onder meer
Ayacucho bezoeken, het bolwerk
van de botsingen tussen het Pe
ruaanse leger en de maoïstische
guerrillabeweging Sendero Lumi-
noso, het Lichtend Pad. Daarnaast
is een groot gedeelte van de Pe
ruaanse geestelijken, de zoge
noemde bevrijdingstheologie, aan
hangig.
Vorig jaar zorgde kardinaal Ratzin-
ger, de ideologische rechterhand
van Johannes Paulus II, voor de
nodige opschudding toen hij de
nodige kritiek leverde op die op de
armen gerichte kerkelijke leer. En
het spektakel steeg ten top toen de
Braziliaanse theoloog Leonardo
Bóff naar Rome werd geroepen om
zich te verantwoorden. Door de fel
le protesten vanuit met name de
Latynsamerikaanse kerkwereld
liep de kwestie echter met een sis
ser af.
Van Wojtyla wordt nu in Peru een
duidelijke stellingname verwacht
Volgens specialisten verzet hij zich
tegen het bewust maken van dear-
men vanuit zijn Poolse ervaringen,
progressief gezinde revoluties nei
gen immers meer naar het Oosten
dan naar het Westen. Maar de paus
kan zich natuurlijk moeilijk tegen
de armen keren. Naar het heet, zal
Johannes Paulus II in Peru een
soort van verzoeningstheologie
proclameren, de armen bijstaan,
hun lijden verlichten en de kerk als
een bemiddelend contact met de
autoriteiten. Een middenweg dus
tussen de uit de bevrijdingstheolo
gie voortgesproten kerk van het
volk en de traditioneel nauw met
de staat en bourgeoisie verbonden
kerkelijke hiërarchie in Latijns-
Amerika.
