Griekse premier
bezoekt Moskou
De Zuidafrikaanse schijneenheid
Sjaron verliest
zaak tegen Time
Libanon-overleg afgebroken
Russisch materieel voor NAYO-leger
Reagan: Iran
helpt bewind
in Nicaragua
Leiding Union Carbide was
gewaarschuwd voor giframp
VRIJDAG 25 JANUARI 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
ATHENE/MOSKOU (Rtr./AFP/DPA/ANP) - De Griekse premier Papandreou zal in de
eerste helft van februari een officieel bezoek brengen aan Moskou. Het is een tegenbe
zoek voor dat door premier Nikolai Tikhonov aan Athene in 1983. Dit is gisteren bekend
gemaakt door het Russische persbureau TASS.
De aankondiging van het bezoek
komt op een moment waarop de
spanning tussen Athene en de NA-
VO is gegroeid. Griekenland maak
te gisteren als eerste lidstaat van
de NAVO - bekend militair mate
rieel in de Sowjet-Unie te kopen.
Griekse officieren en diplomaten,
zei Athene dezelfde dag, zullen
geen seminars meer bijwonen op
het defensiecentrum van de NAVO
in Rome. Dit na een opdracht aan
deelnemers een draaiboek te
schrijven voor een militaire staats
greep in Griekenland na een ver
kiezingsoverwinning van links.
De spanning tussen Athene en
de NAVO zal nog kunnen toene
men bij het naderen van de dit jaar
te houden algemene verkiezingen
in Griekenland, vrezen diploma
ten.
Eerder in januari aanvaardde de
Griekse regering een nieuw defen
siebeleid, waarbij NAVO-lid Tur
kije een grotere bedreiging voor
Griekenland werd genoemd dan
het Warschaupact. Tijdens NAVO-
vergaderingen zijn regelmatig
WASHINGTON (AFP/DPA/UPI) -
President Ronald Reagan heeft
gisteren gewaarschuwd voor het
„nieuwe gevaar" dat de hulp van
radicale landen, met name Iran,
aan Nicaragua voor Midden-Ame-
rika beteként. Reagans verklarin
gen volgen op de aankomst woens
dag van de Iraanse premier, Hos
sein Moussavi, in Managua voor
een driedaags bezoek.
„Het nieuwe gevaar dat wij in
Midden-Amerika zien is de steun
aan de sandinisten door het Libië
van kolonel Gaddafi, de PLO en,
recentelijk, het Iran van ayatollah
Chomeini. De subversie waar wij
het nu over hebben betekent een
schending van het internationaal
recht", aldus Reagan.
•„De sandinisten vallen hun bu
ren sinds 1979 door middel van ge
wapende subversie aan", zo be
toogde de president. Hij wees erop
dat de Organisatie voor Ameri
kaanse Staten (OAS) Cuba in het
verleden sancties had opgelegd
voor dergelijke aanvallen". „De
overgang naar democratie is, met
name in Midden-Amerika, gepaard
gegaan met een gezamenlijke en
goed gefinancierde inspanning van
het Sowjet-blok en Cuba, om de
democratische instellingen te on
dermijnen en de macht de grijpen
van degenen die in democratie ge
loven", zo zei de president voorts.
„Daar tegenin gaan door de vrij
heidsstrijders (contra's) in Nicara
gua te steunen is voornamelijk een
handeling van zelfverdediging, die
zeker in overeenstemming is met
die bepalingen in het handvest van
de Verenigde Naties en van de
OAS die betrekking hebben op de
individuele en collectieve veilig
heid", aldus meende Reagan.
De Amerikaanse regerings
woordvoerder Larry Speakes deel
de mee dat er behalve het bezoek
van Moussavi aan Nicaragua nog
meer bewijzen zijn van Iraanse
hulp aan het Middenamerikaanse
land, maar hij wilde daar niet ver
der op in gaan.
woordenwisselingen losgebarsten
tussen Griekenland en Turkije
over territoriale rechten in de Egei-
sche Zee. Griekenland boycot alle
NAVO-oefeningen in deze zee.
De betrekkingen tussen Grie
kenland en de NAVO zijn gespan
nen sinds de socialist Andreas Pa
pandreou in 1981 aan de regering
kwam. Aanhangers van Papand
reou beschuldigden de NAVO er
van te hebben samengewerkt met
de kolonels, die van 1967 tot 1974
aan de macht waren in Grieken
land. Zijn socialistische PASOK-
partij is steeds meer uit de pas
gaan lopen met de NAVO in haar
houding tegenover Moskou.
De Griekse premier bracht func
tionarissen van het bondgenoot
schap tot woede met redevoerin
gen waarin hij de VS veroordeelde
om hun imperialisme en begrip
toonde voor de Sowjet-Unie.
Spionage
Toen de Sowjet-Unie in 1983 bo
ven haar grondgebied een Zuidko-
reaans vliegtuig neerschoot, waar
door 269 mensen om het leven
kwamen, weigerde hij zich aan te
sluiten bij een veroordeling van de
Sowjet-Unie door het bondgenoot
schap. Hij onderschreef vorig jaar
de stelling dat het vliegtuig een
spionage-opdracht had.
Bij het niet alleen in de Sowjet-
Unie, maar ook in Tsjecho-Slowa-
kije en Japan bestelde militaire
WASHINGTON (AP) - Een veilig
heidsteam van Union Carbide
Corp., het Amerikaanse concern
waarvan de activiteiten in het In
diase Bhopal leidden tot de dood
van ruim 2.000 mensen, heeft nog
geen drie maanden voor de milieu
ramp in India gewaarschuwd voor
een dergelijke catastrofe in een
vestiging in het Amerikaanse Insti
tute. Dit is gebleken uit een intern
memo dat gisteren is gepubliceerd.
Het memo, dat werd opgesteld
door een inspectieteam van het
concern en op 19 september vorig
jaar werd gezonden aan de direc
teur van de fabriek in Institute,
West Virginia, waarschuwde voor
twee 'belangrijke' gebreken in ver
band met de opslag van de giftige
chemicaliën in het complex.
Het team maakte melding van
'de mogelijkheid van een uit de
hand lopende reactie' in de tanks
waarin giftig methyl-isocyanaat
(MIC) werd bewaard en wees erop
dat ingevolge de reglementen van
de maatschappij binnen 60 dagen
een gecorrigeerd 'werkschema'
diende te worden opgesteld.
De onderzoekers concludeerden
dat in de MIC-eenheid 'een reële
mogelijkheid van een ernstig inci
dent aanwezig is' en stelden vraag
tekens achter de bestaande veilig
heidsprocedures, met name of die
'tijdig of effectief genoeg zouden
zijn om een catastrofaal functione
ren van de tank' te voorkomen.
Het team voegde hier echter aan
toe dat het de problemen niet be
schouwde als zo ernstig dat een
•onmiddellijke correctie' nodig zou
zijn.
Op 3 december ontsnapte naar
schatting 45 ton MIC uit de vesti
ging te Bhopal. Volgens functiona
rissen van Union Carbide had deze
fabriek hetzelfde werkschema en
dezelfde veiligheidsprocedures als
de zustervestiging in Institute.
Union Carbide sloot na de trage
die in Bhopal de vestiging aldaar
en besloot tot dezelfde maatregel
met betrekking tot de MIC-pro-
duktie-eenheid te Institute.
Het interne document werd vrij
gegeven door de afgevaardigde
Henry Waxman, die zei niet te we
ten af de leiding van de fabriek in
Institute op grond van het memo
had besloten tot maatregelen of dat
de directie van de vestiging in Bho
pal van het memo op de hoogte
was gesteld.
Volgens Waxman toont het me
mo aan 'dat Bhopal voorkomen
had kunnen worden'.
Het Amerikaanse Bureau voor
Bescherming van het Milieu EPA
publiceerde woensdag een rapport
waarin werd gezegd dat zich sinds
1980 te Institute 28 lekkages van
MIC hadden voorgedaan. Overi
gens wordt zelfs door critici van de
Amerikaanse chemische industrie
erkend dat de Union Carbide-vesti-
ging te Institute één van de best ge
leide fabrieken in de V.S. is.
materieel ter waarde van ongeveer
275 miljoen gulden gaat het om ap
paratuur voor de genietroepen, zei
het Griekse ministerie van defen
sie. Zestig procent van de orders
gaat naar de Sowjet-Unie, 27 pro
cent naar Japan, zes naar Tsjecho-
Slowakije en de overige zeven pro
cent naar een Grieks staatsbedrijf.
Op de order was ingeschreven
door 23 internationale onderne
mingen. De financiering zal voor
90 procent worden gedekt door uit
voer van Griekse produkten naar
de drie landen.
Het besluit van Athene geen
functionarissen naar het studie
centrum van de NAVO in Rome te
sturen werd genomen na een toe
lichting door de NAVO nadat Grie
kenland dinsdag bij het bondge
nootschap had geprotesteerd.
Het noemde het simulatiespel
een „niet te verklaren provocatie"
en een „belediging van het leger".
Gisteren verklaarde Athene tege
lijk met de bekendmaking van zijn
besluit het incident voor gesloten.
Diens bezoek aan Moskou wordt
rond 11 februari verwacht. Dit is
tevens de eerste gelegenheid waar
bij de Russische president Tsjer-
nenko weer in het openbaar zou
kunnen verschijnen, zeiden weste
lijke diplomaten in Moskou.
Tsjernenko is ziek, ofschoon niet
ernstig, hebben Russische functio
narissen verklaard. In elk geval is
de president sinds 27 december
niet meer in het openbaar gezien.
B1SR1, LIBANON - De leider
manschappen de frontposities.
NEW YORK (AFP/Rtr.) - Een jury
in New York heeft het weekblad
Time gisteren in het gelijk gesteld
in de aanklacht wegens smaad die
de Israëlische oud-minister van de
fensie Ariel Sjaron tegen het blad
had ingediend. De zes leden tellen
de jury vond wel dat Time een arti
kel met onjuistheden heeft afge
drukt, maar achtte het niet bewe-i
zen dat dat opzettelijk was ge
beurd. In het gewraakte stuk stond
stond dat Sjaron betrokken was bij
de bloedbaden in de Palestijnse
vluchtelingenkampen Sabra en
Chatila in 1982. De jury kwam tot
haar oordeel na elf dagen van be
raadslaging.
Generaal Sjaron eiste in het twee
maanden durende proces ruim 175
miljoen gulden van Time wegens
smaad en het besmeuren van zijn
reputatie. De vroegere minister
van defensie luisterde gisteren met
een onaangedaan gezicht naar het
voorlezen van het jury-oordeel.
Eerder werd Sjaron, die nu minis
ter van handel en industrie is, door
de jury in het gelijk gesteld bij
twee onderdelen van het proces.
De jury achtte het artikel van 21 fe
bruari 1983 beledigend voor Sjaron
en achtte het onjuist. Maar om het
proces te winnen dienden Sjaron
en zijn advocaten te bewijzen dat
het weekblad het artikel publiceer
de terwijl het wist dat het onjuist
was, het derde en cruciale beginsel
van „actual malice" (boos opzet).
De jury oordeelde eenstemmig dat
dit niet het geval was. In haar oor
deel zei de jury wel dat de redactie
en verslaggevers van Time met het
omstreden artikel „onachtzaam en
zorgeloos" hebben gehandeld.
NEW YORK - Ariel Sjaron staat
de pers te woord na de uitspraak,
van de rechter, dat het omstreden
artikel in het weekblad Time on
zorgvuldig was, maar niet opzette
lijk beledigend. Geen smartegeld,
wel eerherstel voor de voormalige
minister van defensie van Israël.
(foto AP)
NAKOERA (Rtr./UPI/DPA) - Israël
en Libanon hebben gisteren in de
Libanese plaaats Nakoera de be
sprekingen afgebroken over de Is
raëlische terugtrekking uit Zuid-
Libanon zonder een datum vast te
stellen voor een volgende bijeen
komst. Dat is bekendgemaakt in
een gezamenlijke verklaring.
„De delegaties handhaven hun
eerder ingenomen standpunten en
zijn het erover eens de datum voor
een volgende bijeenkomst open te
laten", aldus het communique. De
delegaties braken de onderhande
lingen kort na de lunchpauze af.
De woordvoerder van de Israëli
sche delegatie noemde de houding
van de Libanese „ongelooflijk" en
„volkomen onrealistish". J
De onderhandelingen over Is-
raëls terugtrekking begonnen 8 no-
Sven Springer
toch ontvoerd
CHUR (DPA AFP) - De Zwitserse
politie gaat er na uitgebreid onder
zoek toch vanuit dat de woensdag
avond opgedoken kleinzoon van
de Westduitse krantenmagnaat
Springer het slachtoffer is geweest
van een ontvoering, zo is van de
politie vernomen. Eerder had zij
hieraan getwijfeld.
De politie in Chur vroeg gister
avond in een verklaring om aanwij
zingen met betrekking tot de ver
blijfplaats van de 19-jarige Sven
Axel Springer. Zij gaf verder het
signalement van een van de ont
voerders. Volgens de verklaringen
van Sven Axel Springer is hij zon
dagavond uit zijn internaat in Chur
ontvoerd met twee auto's. De ont
voerders zouden een losgeld van 15
miljoen mark hebben gevraagd.
vember van het vorig jaar. Dit was
de veertien gespreksronde, waarin
Libanon eiste dat Israël een gede
tailleerd tijdschema geeft voor de
aangekondigde terugtrekking in
drie fasen. Libanon wil precies we
ten wanneer de Israëliërs bepaalde
gebieden verlaten om de gelegen
heid te krijgen de terugtrekking te
coördineren of de Verenigde Na
ties te vragen vredestroepen naar
de ontruimde gebieden te sturen.
Israël voert daartegen aan dat
het na de terugtrekking een zaak
van Libanon is om de veiligheid in
de ontruimde gebieden te garande
ren. Op 18 februari zal Israël de
kustplaats Sidon verlaten en ko
mend najaar moet de hele terug
trekking zijn voltooid.
f
CAPE CANAVERAL - De ruimteveer Discovery steeg gisteravond op
van de lanceerbasis Cape Canaveral om een spionage-satelliet in de
ruimte te brengen. (foto AP)
VS ontkennen
arrestatie
Joseph Mengele
WASHINGTON (AFP) - Het Ame
rikaanse ministerie van defensie
heeft gisteren tegengesproken dat
de voortvluchtige oorlogsmisdadi
ger Joseph Mengele in 1947 gear
resteerd is geweest en vervolgens
vrijgelaten door de Amerikaanse
bezettingstroepen in Oostenrijk.
„Geen enkele van de documenten
wijst erop dat Amerikaanse eenhe
den contact hebben gehad met de
arts of hem gevangen hebben ge
nomen na de oorlog", zo verklaar
de de woordvoerder van het Penta
gon, Michael Burch. Hij voegde er
aan toe dat functionarissen van
zijn ministerie de documenten
over deze periode hebben bestu
deerd.
De Amerikaanse afdeling vari
het onderzoekscentrum voor nazi
misdaden van Simon Wiesenthal
had woensdag in New York be
kendgemaakt geheime documen
ten te hebben gekregen van de
Amerikaanse inlichtingendienst
over de voormalige arts van het
concentratiekamp Auschwitz, die
de bijnaam „engel des doods" had.
Deze documenten gaven volgens
het onderzoekscentrum aan dat
Mengele in 1947 in Wenen mogelijk
gearresteerd is geweest door de
Amerikaanse autoriteiten en ver
volgens is vrijgelaten.
NASA lanceert
'Spy Shuttle'
CAPE CANAVERAL (AP) - Het
ruimteveer Discovery, voor de ge
legenheid bijgenaamd Spy Shutt
le, is gisteren met een vijfkoppige
bemanning van de lanceerbasis
Cape Canaveral opgestegen voor
de eerste Amerikaanse bemande
militaire ruimtemissie.
Het ruimteveer zal een 2,5 ton
zware spionagesatelliet in een baan
om de aarde brengen waarmee de
Amerikanen electronische en ra
diosignalen willen opvangen bo
ven de Sowjet-Unie en een groot
deel van de aarde.
De kunstmaan heeft 300 miljoen
dollar gekost en moet in staat zijn
Russische raketproeven te signale
ren en militaire en diplomatieke
communicatie in een groot deel
van Europa, Afrika en Azië te on
derscheppen.
Het ruimteveer werd om 20.50
uur gelanceerd. Na tien minuten
meldde de vluchtleiding dat de
Discovery met een snelheid van
meer dan 28.000 km per uur in een
baan om de aarde was gekomen.
Het precieze tijdstip van de lance
ring was tot negen minuten voor
tijd angstvallig geheim gehouden.
Dat zou de Russen moeten belem
meren om de satelliet te volgen na
dat de ruimtevaarders het toestel
uit het vrachtruim van het veer
hebben gehaald.
Ook de NASA, die bij voorgaan
de vluchten van het ruimteveer uit
voerige inlichtingen had verstrekt,
gaf op aandrang van het Pentagon
maar mondjesmaat informatie.
KAAPSTAD - Vandaag gaat in
Kaapstad het nieuwe driekamer-
stelsel zijn eerste volledige jaar in,
maar vrijwel niemand gaat, weten
maar weinigen in Zuid-Afrika pre
cies hoe het zal gaan functioneren.
In de wirwar van kamers, gekozen
en benoemde leden, gescheiden en
gecombineerde vergaderingen,
commissies en subcommissies,
lijkt er maar een zaak feitelijk van
belang: concensus. Overeenstem
ming is het sleutelwoord van de
toekomstige Zuidafrikaanse poli
tiek geworden, maar niemand,
zelfs de grootste aanhanger van de
'nieuwe bedeling', is er zeker van
of er iets van terecht zal komen.
door
Ruud de Wit
De aanloop naar de officiële ope
ning van het nieuwe parlementaire
systeem is lang geweest en wordt
gemarkeerd door weinig eensge
zindheid. Sterker nog, onlusten en
doden, vooral onder de zwarte be
volkingsgroep die volledig er bui
ten is gelaten, lijken genoeg voe
dingsbodem op te leveren voor een
volledige mislukking bij voorbaat.
Al in het begin van de jaren ze
ventig benoemde de blanke min
derheidsregering een commissie
van experts, waaronder ook kleur
lingen, die zich moest buigen over
aanbevelingen ter verbetering van
de omstandigheden van de kleur
lingen. In 1975 ging een kabinets
commissie, o.l.v. de toenmalige mi
nister van defensie P. W. Botha aan
het werk met de aanbevelingen
van de Erica Theron Commissie en
besloot deze ook te laten gelden
voor de Aziatische' gemeenschap.
Deze kabinetscommissie legde de
basis voor de huidige nieuwe con
stitutie, waarvan de belangrijkste
elementen worden gevormd door
de creatie van een staatspresident
met uitvoerende macht; een parle
ment voor elk van de drie bevol
kingsgroepen, te weten de blan
ken, de kleurlingen en de Aziaten;
een kabinetsraad met vertegen
woordigers van de drie parlemen
ten en een presidentsraad.
Verworpen
Deze aanbevelingen werden wel
overgenomen door de regerende
blanke Nationale Partij, maar ver
worpen door zowel de kleurlingen
als Aziaten-raad (de CRC en de
SAIC). Maar de regering, toen
reeds onder leiding van P.W. Bo
tha, ging door en in mei 1980
bracht de Schlebusch-commissie
een interim-rapport uit aan het
blanke parlement. De senaat werd
afgeschaft en ervoor kwam een
presidentsraad, bestaande uit 60
blanke, gekleurde, Chinese en
Aziatische leden, welke de presi
dent moest adviseren over alle za
ken van nationaal belang, maar
specifiek over een nieuwe consti
tutie. De zwarte meerderheid werd
De mensen zullen regeren, zo staat te lezen op dit spandoek. In Zuid-
Afrika is dat nog lang niet aan de orde. De zwarte bevolking staat ook bij
het nieuwe driekamerstelsel buiten spel. (foto ap»
evenwel overal buiten gehouden,
omdat deze haar eigen constitutio
nele en politieke verlangens kon
doen gelden in de thuislanden en
zgn. 'Zwarte Onafhankelijke Sta
ten'.
die grotendeels voortborduurden
op de eerdere ideeën van de P. W.
Botha-commissie. Op 2 november
1983 mochten de blanke kiezers
zich per referendum uitspreken
over de voorstellen. 66 procent gaf
zijn goedkeuring, waardoor de
blanken (circa 4,5 miljoen) hun
House of Assembly met 178 leden
bleven behouden, maar de 2,7 mil
joen kleurlingen een House of Re
presentatives met 80 leden en de
870.000 Aziaten een House of Dele
gates met 40 leden kregen.
Boycot
Op 22 en 29 augustus van het vo
rig jaar mochten de kleurlingen en
Aziaten uiteindelijk stemmen,
maar dankzij een brede boycot
campagne van vooral het Verenigd
Democratisch Front (het. UDF)
bracht slechts een kleine minder
heid van circa 20% haar stem uit.
Ondanks het feit, dat niet alleen
de kleurlingen, Aziaten en natuur
lijk de meerderheid van zwarten in
Zuid Afrika de nieuwe constitutie
nadrukkelijk hebben afgewezen,
maar ook het buitenland, werd op
18 september van het vorig jaar het
nieuwe driekamerparlement in ge-
zamelijke zitting officieel door de
voor zeven jaar benoemde staats
president P. W. Botha geopend,
terwijl in zwarte woonwijken rond
Johannesburg ernstige rellen uit
braken vanwege de uitsluiting van
de zwarten.
Eigenlijk zijn er maar weinig
mensen die het volste vertrouwen
hebben in het welslagen van de
nieuwe constitutie. Omdat de drie
kamers in principe afzondelijke
vergaderen en via commissies en
subcommissies tot concensus
moeten zien te komen, is het on
mogelijk, dat een beslissing wordt
genomen, zonder de goedkeuring
van de Nationale Partij die over de
absolute meerderheid beschikt in
het blanke parlement. Professor
Willem Kleynhans van de politieke
afdeling van de Universiteit of
Zuid Afrika heeft het concensus-
idee dan ook treffend gekarakteri
seerd als 'boereverneukerij'.
Verlangens
Daarnaast blijft de gerechtvaar
digde twijfel bestaan, of de nu 'ge
kozen' parlementsleden voor het
kleurlingen- en Aziaten-parlement
wel in staat zijn hun eisen en ver
langens, zoals het opheffen van de
apartheidswetten en de uitsluiting
van de zwarte bevolking uit de
constitutie, voldoende ten gelde te
maken. Voor zover zij hun geloof
waardigheid naar de eigen bevol
kingsgroepen toe al niet hebben
verloren door tegen de meerder
heid in te collaboreren met de
blanke minderheid, zullen ze dat
zeker doen, wanneer ze geen klin
kende resultaten behalen.
Gezien de nog steeds groeiende
binnenlandse en buitenlandse kri
tiek op Zuid Afrika ligt daar overi
gens ook het enige positieve. Na
melijk dat staatspresident Botha
en zijn Nationale Partij redelijker
wijs aanzienlijke concessies zullen
moeten doen om een finaal fiasco
in Zuid Afrika te vermijden.
In dat licht is het in elk geval
hoopvol, dat de regering bij monde
van de minister van Samenwer
king en Ontwikkeling, Gerrit Vil-
joen, aan de vooravond van de ope
ning van het driekamer-stelsel
heeft aangekondigd, dat zij van
plan is een nieuw onderhande
lingsforum te creeren, waarin de
zwarte bevolking grotere zeggen
schap krijgt in de politieke hervor
mingen in het land. Maar zolang al
le bevolkingsgroepen niet over vol
ledige gelijkheid beschikken, vast
gelegd in een constitutie, moet de
huidige allereerst beschouwd wor
den als een verdoezeling van de
waarheid: namelyk dat Zuid-Afri
ka een een apartheidsland zonder
weerga is.
