Onbegonnen Werk Sneuvelt de Toren van Teswa door truttigheid? Provincie betaalt na vijf jaar schuld af... LWH en LVL definitief naar Harteveltcomplex Botsing op Lelylaan Lezers schrijven PAGINA 4 LEIDEN VRIJDAG 25 JANUARI 1985 Woontoren (1) In de jaren zestig streefde elk gehucht naar zijn eigen wolken krabber. In de jaren zeventig bleek er zoiets als flatneurose te bestaan en werd hoogbouw in sommige kringen tot een taboe verklaard. In de jaren tachtig wil het Leidse gemeentebestuur, aange voerd door een duo van PvdA- wethouders, een woontoren van vijftig meter aan de rand van de binnenstad neerzetten. Het is alsof je van de pettycoat via de minirok weer terugkeert naar de pettycoat. Het ordenen van de ruimte is kennelijk zeer onderhevig aan trends en modegevoeligheid. Dat is meteen een reden om zowel de argumenten voor als tegen hoog bouw met enige argwaan te be schouwen. Een korrel zout hier en daar kan geen kwaad. Wethouder Tesselaar zei deze week "te hopen dat de woontoren niet zal sneuvelen op de Leidse truttigheid". Alsjeblieft. Wie niet vóór de woontoren is, is een trut. Trutten aller straten, verenigt U! Hoewel..als de scheidslijnen van de partijpolitiek ergens in het vage verdwijnen, dan is het wel bij dit soort vraagstukken. Vraag of de Waardgracht ge dempt dan wel opengegraven moet worden, en alle gemeente raadsfracties zijn onderling ver deeld. Moet De Gijselaarsbank te rug op haar oude plek? Daar is geen socialistisch, liberaal of christen-democratisch antwoord op mogelijk. Moet aan de oever van het Galgewater bij de Mors- weg een woontoren worden ge bouwd? Lees de krant van giste ren er op na. Het PvdA-raadslid Eikerbout zegt "zeer sceptisch" te staan tegenover het plan; zijn partijgenote Van der Molen noemt het plan "verschrikkelijk mooi". CD A-raadslid Geelkerken verklaart zich namens het meren deel van zijn fractie tegen de woontoren; in elk geval niet na mens Van Zijp die het voormali ge Nieuwenhuizen-terrein aan de Morsweg "een ideale plek" noemt. Ook D'66-raadslid Van der Ham toont haar scepsis, maar moet mededelen dat de an dere helft van deze fractie, Hoe- kema, de woontoren "fantas tisch" vindt. Namens de PPR heeft het enige raadslid, Van Lint, zich nog met uitgesproken, maar wie weet hoe verdeeld zijn steunfractie is. Van de commu nist Brands weten we zeker: die is van mening dat het standpunt van de CPN niet deugt. En, het hoge woord moet er maar uit: ook de schrijvers van deze rubriek zijn verdeeld. Het geen, gelukkig, in het geheel niet ter zake doet. Dat relativeren van al die standpunten die nu met zoveel stelligheid worden betreden, geen kwaad kan, bewijst de geschiede nis van zo'n dikke tien jaar gele den. Toen onststond er, met name in het linkse gedeelte van de Leidse gemeenteraad, grote opschud ding over een plan dat de Belgi sche projectontwikkelingsmaat schappij Sokol in samenwerking met het Leidse bouwbedrijf IBBI Kondor had gemaakt voor het terrein aan de Zuidsingel, waar de Grofsmederij heeft gestaan. Aan dat plan waren even merk waardige als twijfelachtige ne- overstag omdat er werkgelegen- heid in het geding was. Toen hij een paar maanden later de macht had, ging wethouder V/aal, eerder dat jaar nog 'ge woon' PvdA-raadslid, driftig op zoek naar middelen om alsnog een streep door de plannen te zet ten. Dat lukte. Bovendien bleef de Grofsmederij nog een tijdje be staan (in Zoeterwoudehet latere faillissement had uiteraard niets te maken met de bebouwing aan de Zuidsingel), verging het IBBI Kondor steeds beter en is het Waardeiland toch bebouwd. Woontoren (2) De betrekkelijkheid van argu menten, die wollige taal om maar een schijn van gelijk te krijgen. Lees maar eens hoe het archi tectenbureau dat het plan voor de woontoren heeft gemaakt het kruispunt bij het Galgewater en de spoorbrug omschrijft. "Nade re beschouwing van het kruis punt geeft een tamelijk amorf Leidse kroniek door Ruud Paauw en John Kroon Kortom: bouw een woontoren aan de Morsweg en zie: weg amorf beeld, bouwvormen met onderlinge samenhang en opeens maakt de niet bebouwde ruimte deel uit van een samenhangend concept. Kortom: het Ei van Co zo'n woontoren, je vraagt je af waarom nooit iemand eerder op het idee is gekomen, eerder dus dan de toenmaligewethouders Tesselaar en Waal, die in stad- (bouw)huiskringen met hun ideetje al de bijnaam architec tenbureau Teswa hadden ver- Het wachten is nu nog op de bouw van de toren. Vervolgens zal in de jaren negentig de vrou welijke Pvd A-wethouder van ruimtelijke ordening verklaren dat de 'toren van Teswa' een ty pisch produkt van de jaren tach tig is, een fallussymbool van de door mannen gedomineerde ar chitectuur uit die tijd. En de grootste trutten zullen zich achter haar scharen. Hoe de panden aan de Groenhazengracht overeind moeten worden gehouden, is bekend. Hoe je van de nood een deugd kan maken, toont deze foto. (foto Dirk Ketting) veneffecten verbonden als het voortbestaan van de Grofsmede rij en IBB/Kondor en het stichten van een luxueuze woonwijk op het Waardeiland, zodat het de plannenmakers niet aan pressie middelen ontbrak om het college van B en W, op de rand van de gemeenteraadsverkiezingen in 1974. te 'overtuigen'. De hoogste flat zou 26 meter bo ven de begane grond uitsteken en, zei de architect, dat was no dig want de in de nabijheid gele gen meelfabriek was nog veel ho ger (45 meter). Alles wat links was viel van zijn stoel. Argumen ten weerklonken als "hier is hoog bouw onaanvaardbaar als sterk schaalverstorend en horizonver- vuilend". De gemeenteraad, in clusief de PvdA, ging slechts beeld te zien van zeer uiteenlo pende bouwvormen zonder veel onderlinge samenhang, terwijl ook de niet bebouwde ruimte in het gebied geen deel uitmaakt van een samenhangend ruimte lijk concept". Het Galgewater is niet gewoon mooi, nee het is "het belangrijkste structuurbepalende element waarvan de fraai begroeide ran den, vooral aan de oostzijde van de brug een aantrekkelijk milieu vormen, dat echter veelal niet in de openbare sfeer is gelegen". En wat verwacht het bureau van de woontoren? "De nieuw op te richten bebouwing zou ge noemde bezwaren moeten wegne men en samenvatten in een nieuw concept". Links veertje Ontwikkelt zich in de fractie van de PvdA-Leiden een links vleugeltje? Het heeft er iets van weg, al doet men er verstandig aan voorlopig maar te spreken van een 'links veertje'. Vers in het geheugen ligt nog de dramatische discussie over de Technisch Bewonersadviseurs, waarbij de drie PvdA'ers Anne ke Boot, Toos Fallaux en Steven de Vreeze tegen de eigen wethou ders én de meerderheid van de fractie in stemden en zodoende samen met de oppositie de TB A's van een hechter fundament voor zagen. Dat drietal (en wellicht voegt Van Meijgaarden zich daarbij) lijkt nu weer dwars te gaan lig gen in de kwestie rond de uitbrei ding van het Instituut Burger raadslieden (IBR). Dat instituut kan het werk niet meer aan en heeft er een kracht bij gevraagd. Het door de PvdA gedomineerde college van B enW wil wel even iemand daar neer zetten, maar alvorens definitief over de uitbreiding te beslissen, moet er eerst een onderzoek ko men naar het takenpakket van het IBR. Dat nu was precies wat de So ciale Dienst aan B en W had voorgesteld in zijn geheime, maar uitgelekte boevenbrief: eerst iemand tijdelijk aanreiken en via een onderzoek greep op het lastige, onafhankelijke IBR krij gen. Voor dat bedenkelijk wal mende geschrift heeft de Sociale Dienst inmiddels zijn excuses aangeboden. Het er in vervatte plan is, zoals we nu zien, toch bo ven de markt blijven hangen. De behandeling van deze zaak valt onder VVD-wethouder Schoute. Hij roept steeds het beste met het IBR voor te hebben, de vraag is alleen wat hij daaron der verstaat. De drijvende krachten om macht en stem van de beide bur gerraadslieden in te dammen, zijn ongetwijfeld de PvdA-wet- houders. Het is dezelfde situatie als met de TB A's: de burger raadslieden tikken wethouders en ambtenaren wel eens op de vingers en daar is in die kringen geen behoefte aan. De oppositie vindt, kort gezegd, dat die extra burgerraadsmanl vrouw er meteen moet komen. omdat de hoeveelheid werk bij het IBR dat vereist. En voor die laatste opvatting lijkt weer een kleine meerderheid te vinden te zijnPSP. SP, PPR, CPN, D'66, CDA en enige PvdA'ers. Er zit zowaar weer even span ning en muziek in de raad. De PvdA met zijn dissidenten (zijn er socialistische grava men?) gaat een beetje op het lan delijke CDA lijken en het CDA, ja, wat is daar eigenlijk mee aan de hand? Met verbazing zal menigeen de houding van de christen-demo craten gadeslaan. Kijk, dat PSP, PPR, CPN, SP, D'66 en enige gramstorige PvdA'ers elkaar op bepaalde terreinen kunnen vin den, is nog wel begrijpelijk. Al lerlei kleurtjes rood, nietwaar. Maar dat het CDA in zaken die nu niet direct de hare zijn als de TB A's, het IBR en straks de kra kers van het Medisch Archiefge bouw in zeer links vaarwater meeroeit, is hoogst opmerkelijk. Getergd door de hautaine be- stuurshouding van de PvdA en VVD lijkt Walenkamp c.s. er nu op uit deze partijen waar moge lijk gewoon voor de kop te ram- Het is goed dat de oude heer Romme dit alles niet meer hoéft te beleven. Schouwburg We wisten het natuurlijk al lang: hel gaat slecht met de Leid se Schouwburg. Hoe slecht bleek uit het artikel ("Leidse Schouw burg steeds meer een sterfhuis") van afgelopen dinsdag. Vooropgesteld moet worden dat de situatie verre van eenvou dig is met een eerst weinig com petente en daarna zieke direc teur. Wat de afhandeling van die kant van de zaak betreft, zal de gemeente met grote voorzichtig heid te werk moeten gaan. Maar zelfs als men dat voor ogen houdt, had men van wethouder Schoute wat meer mogen verwachten dan het overijverige zwijgen dat hij nu al maanden ten toonspreidt. Het beleid voor de Schouwburg kan niet wachten tot de directeur keurig administratief en finan cieel verantwoord ter zijde is ge schoven. Er moet wat gebeuren. Schoute's partijgenote Laila Driessen-Jansen heeft onlangs vertoornd uitgeroepen dat het nou eens afgelopen moet zijn met dat "gedonder" rond de Schouw burg. De wethouder reageerde in de trant van: wacht nu maar rus tig af. Huiver overviel ons bij die woorden. Vooroorlogse politici plachten ze te bezigen als ze ergens abso luut geen weg mee wisten. LEIDEN De Leidse Werkgroep Homoseksualiteit (LWH) en de Lesbiese Vrouwen Leiden verhui zen over een aantal maanden naar het pand Langegracht 65, het voor malige Harteveltcomplex. De raadscommissies financiën en maatschappelijke aangelegenhe den gingen gisteravond akkoord met een krediet van 230.000 gulden om het pand te verbouwen. Naar verwachting begint de verbouw in februari en zal die ongeveer drie maanden in beslag nemen. De LWH en de lesbische vrou wen zitten nu nog in het pand Cae- ciliastraat 18, maar dat is te krap. Al geruime tijd werd er overleg ge voerd met de gemeente over een nieuw onderkomen. Uiteindelijk kwam het pand aan de Lange gracht - dat eigenlijk 'De Kroon' heet als mogelijk alternatief te voorschijn, maar de financiële las ten zouden voor de twee groepen te hoog worden. De gemeente en de twee groepen hebben echter een oplossing ge vonden voor de veel hogere huur. Halverwege vorig jaar besloot de gemeenteraad een jaarlijkse subsi die van vijfduizend gulden te ver strekken, zodat daarmee de hogere huur voor een deel kon worden op gevangen. Bovendien wordt een groot deel van de investering die nodig is voor de verbouwing a fond perdu betaald. Dat wil zeggen dat daarvoor geen geld moet worden geleend, maar vanuit een of ander portje direct wordt betaald. Het a fond perdu verstrekte geld 175.000 gulden - keert dan niet te rug in de huur, zodat die op een aanvaardbaar en vooral betaalbaar niveau blijft. Voor de nieuwe ruim te moeten de LWH en de Lesbiese Vrouwen Leiden overigens jaar lijks wel ruim 5.600 gulden meer huur betalen per jaar vergeleken met de huidige situatie. Werk Utrechtse Jaagpad begint LEIDEN - Als de dooi doorzet, zal worden begonnen met de recon structie van het Utrechtse Jaagpad tussen de watertoren en de Leider- dorpsebrug. Drie werkzaamheden moeten worden verricht. De be schoeiing van de walkant moet worden vernieuwd, nieuwe riole ring aangelegd en een nieuwe be strating en straatinrichting aange bracht. De totale duur van het werk schat de gemeente op onge veer acht maanden. EXHIBITIONIST - LEIDEN Op de Apothekersdijk is gister morgen vroeg een man gesigna leerd, die zijn geslachtsdeel had ontbloot. De politie kreeg een ano nieme tip van een omwoner die zei dat de man richting Aalmarkt liep. De politie ging kijken maar trof niemand aan die voldeed aan de gegeven beschrijving. LEIDEN - Een 39-jarige Voor- schotense vrouw heeft gister morgen haar auto in de prak ge reden bij een aanrijding met een NZH-bus op de Dr. Lely laan. De vrouw zag het rode verkeerslicht niet bij de krui sing van de Dr. Lelylaan met de speciale busoversteek ter hoog te van de Diamantlaan. Bussen die daar aankomen rijden, krijgen vrijwel direct groen licht, zodat ze zo weinig mogelijk tijdsverlies hebben. Hoewel er een flinke materiële schade was ook de bus werd flink geraakt - liep niemand persoonlijk letsel op. (foto Holvast) LEIDEN - Door een technische storing heeft de vloerverwarming in de Vliettunnel onder de Voor- schoterweg bijna twee jaar aange staan. De energienota steeg daar door met ongeveeer 35.000 gulden. De storing deed zich voor in 1978 en '79,. maar is nu pas bekend ge worden. Dat komt omdat de pro vincie Zuid-Holland nu - vijf jaar later besloten heeft een deel van de energierekening te betalen. De vloerverwarming in de tunnel is bedoeld om het wegdek voor de fietsers berijdbaar te houden. In de winter zou bij vorst en sneeuw het gebruik anders onmogelijk zijn. Ei genlijk komen de kosten van ver warming en verlichting van de tun nel voor rekening van de gemeente Leiden. Maar de gemeente kan niet bij de technische installatie ko men. De provincie zorgt voor het onderhoud. Daarom werd begin 1980 een rekening ingediend bij de provincie. Ondanks herhaalde mondelinge en schriftelijke ver zoeken om antwoord kwam dat pas onlangs. De provincie wil 28.000 gulden betalen. Het geld wordt gestopt in het fonds onderhoud bruggen. Daaruit is in '78 en '79 ook de hogere ener gierekening betaald. En dat had weer tot gevolg dat noodzakelijk onderhoud aan bruggen noodge dwongen moest worden uitgesteld, aldus de gemeente. Brug afgesloten LEIDEN De Spanjaardsbrug wordt vanavond om middernacht afgesloten voor onderhoudswerk zaamheden. De brug over de Zijl is niet te gebruiken tot morgenoch tend half zeven, zo heeft de ver keersdienst van de Leidse politie meegedeeld. Bingo In restaurant van zwembad de Zijl wordt zaterdag een bingo/ disco-avond gehouden. Aan vang: 20.00 uur. Met medewer king van het majorettecorps De Kooigirls. Majoretten De Vereniging van Zelfstandi ge Majoretten Groepen organi seert op zondag de Leidse Twirl- Kampioenschappen voor solo's en duo's. Deze kampioenschap pen worden gehouden in het Uni versitair Sportcentrum aan de Wassenaarseweg. De wedstrijden zullen beginnen om 12.00 uur. Prestatieloop AV Holland organiseert zon dag een prestatieloop op het fiets pad tussen Wassenaar en Scheve- ningen. De afstanden variëren van 2 tot 16 kilometer. Men kan zich vanaf 10.00 uur inschrijven bij het parkeerwachtershuisje op het laatste parkeerterrein voor de strandafgang naar de Wasse- i Slag. Woontoren Wellicht betaamt het mij niet, om, als medewerker aan de realisering van een aantal bouwplannen van de Leidse Universiteit, buiten me deweten van de Bestuurders van die Universiteit mijn hart te luch ten over de nieuwste plannen, die het College van Burgemeester en Wethouders koestert ten aanzien van de bebouwing van het terrein aan de Morsweg, waar voorheen in de fabriek van Van Nieuwenhui- zen een groot aantal Leidenaars werk vond in de conserven-indus- trie! Daar waar eens een bloeiend bedrijf stond -en hoeveel van die bedrijven zijn sindsdien al niet uit onze stad verdwenen?- moet nu een 'monumentale woontoren ko men met een hoogte van 50 meter! Allerlei kunstzinnige argumen ten worden door de van Gemeente wege aangezochte en betaalde ar chitect-aangevoerd, die voor de bouw van zo'n 'gezichtsbepalend' bouwwerk pleiten. Komend vanuit zuidelijke, noordelijke en westelij ke richting zal men Leiden einde lijk kunnen herkennen aan de hori zon! En nóg belangrijker: uit het midden van de stad zul je éindelijk de begrenzing van Leiden kunnen zien! Toch zéker iets waard wan neer je in de Smidsteeg loopt! Ja, ja, aan Meneer Tesselaar zal het niet liggen, als die woontoren er niet zou komen! Nee, dan ligt dat aan de mensen, die hun verstand nog weten te gebruiken en die niet voor het wonen in zo'n "monu ment anno 1985" geporteerd zijn! Vijfentwintig jaar geleden, of daaromtrent, was er al een (zeer be kende) architect, die voor de Leid se Universiteit een plan ontwikkel de voor de bouw van een z.g. facul teitstoren aan de Witte Singel, op. de plaats waar toen nog het Diaco- nessenziekenhuis stond. Die toren zou vijfenveertig meter hoog wor den en al diegenen een werkplek kunnen bieden, die nu, verspreid in het huidige Witte Singel- én Doelenkomplex van de Universi teit hun dagelijks brood verdienen! Maar toen het ontwerp van de ar chitect, Ir. Zandstra, gereed was en zijn voorbereidende werkzaamhe den met een boel geld door de overheid waren betaald, kwamen de tongen los! Wooraen ais groot schaligheid, horizonvervuiling, sil- houet-verpesting, enz, enz, waren niet van de lucht! Die Universiteit dééd maar wat ze wilde, ging haar gang maar, hield met niemand re kening, etc. Hele actiegroepen kwamen in het geweer tegen die 'toren van Zandstra' en uiteinde lijk besloot het toenmalig College van Burgemeester en Wethouders dat voor die toren geen bouwver gunning zou worden verleend. Lei den had 'horizonbepalende her kenningspunten' genoeg! Basta! Bijna twee miljoen gulden aan voorbereidingskosten in het Witte Singelwater gegooid, maar wie daarop let is een knies-oor! De uni versiteit (maar lees: de belasting betaler!) moest naar nieuwe oplos singen zoeken. Die werden dan uit eindelijk gevonden door óók het terrein van de voormalige Doelen kazerne in de uitbreidingsbehoefte te betrekken. En daar staat nü vrij wel de helft van de universitaire ruimte, die in de 'toren van Zand stra' niet kon worden gerealiseerd, omdat die toren 'horizon-vervui lend' was en dus niet mocht wor den gebouwd. Een stukje van het Doelenterrein kon nog worden be nut voor het bouwen van wonin gen. De plaats waar die 'toren van Zandstra' aan de Witte Singel zou zijn gebouwd, ligt hemelsbreed nog geen halve kilometer van de plaats, waar meneer Tesselaar zijn droom-toren reeds ziet staan. Als er nu maar mensen komen, die in zijn toren willen wonen! Louter als Leidenaar denk ik, dat die mensen zich béter zouden hebben thuisge- voeld in een leuk, compléét woon- wijkje op het Doelenterrein, bin nen de stadssingels. Toch jammer, dat de Leidse universiteit destijds geen bouwvergunning kreeg voor die 'toren van Zandstra'. De be stuurders van de Gemeente Lei den, nü kennelijk zwaar gepor teerd voor de 'toren van Nieuwen- huizen', hadden dan de kans gehad dat complete woonwijkje op het Doelenterrein waar te maken! Soms kan men zich inderdaad af vragen, waar men mee bezig is! D.Vogelenzang. Woonschip 'Florens' achter Haagweg 51, Leiden Elfstegentocht Gaarne had ik gereageerd op het artikel in Uw krant van 21 januari j.l. van de heer W. Brands, getiteld: 'Ballerina's op een bobbellands- schap'. Dit artikel gaat over de on langs verreden eerste Elfstegen tocht. In dit artikel staan veel nagatieve dingen over de tocht. De organisa tie scheen slecht te zijn, omdat het ijs niet geveegd was. In het stukje stond het volgende: "Nee, het idee voor die Elfstegentocht was leuk, maar dan hadden de organisatoren wel eens iets aan dat ijs mogen doen: Wordt er volgend jaar weer een rit gehouden, dan is het mis schien niet zo'n slecht idee om de baan te vegen met het team dat de tocht organiseerde". Ik ben het er natuurlijk helemaal mee eens dat het ijs slecht was, maar houdt er wel rekening mee dat dit de eerste keer was en, om in schaats-termen te blijven, van vallen en opstaan moet men leren. Er werd verder ge zegd dat wij met het hele organise rende team de baan hadden moe ten vegen. Als U bedenkt dat de baan zo'n tien kilometer lang was en dat wij, de organisatoren, al om acht uur 's morgens op het ijs ston den om de controleposten in te richten en om de matten over de straat neer te leggen, dan begrijpt U zeker wel dat wij daarna (om half elf, vlak voor de start) niet meer met z'n allen het ijs op konden om met een paar bezems en sneeuw- schuiven de baan te gaan vegen. In het artikel staat verder ook niet vermeld wie de tocht heeft georganiseerd. Voor alle duidelijk heid: dit was de stichting Leiden Promotion in samenwerking met de Leidse Courant en een groot aantal Leidse padvinders. Zonder deze padvinders/zeeverkenners was de tocht een totale fiasco ge worden. De zeeverkenners hebben de route uitgezet, bemandden alle controleposten en werden overal ingezet waar dit nodig was. Er staat in het artikel: "de aanwezige pad vindertjes". Er stonden niet zo maar een paar welpen langs de kant, maar er was een groot aantal oudere jongens/meisjes aanwezig om kaartjes te verkopen, de men sen de weg te wijzen, om het ver keer bij café Aniba te regelen toen het erg druk werd, enz. enz. U ziet het, volgens mij zijn er in het artikel bepaalde mensen ten onrechte niet genoemd en waren er veel te veel negatieve opmerkin gen over de organisatie. Ik hoop dat U dit stukje wilt plaatsen in Uw rubriek 'Lezers Schrijven' en dat U een volgende keer wat meer volledig wilt zijn. R. Stouten, Lid van de zeeverkennersgroep 'Waigunga' Leiden, C. de Houtmanplts. 6, Voorschoten

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 4