'Van die tegenstellingen
zijn wij wel geschrokken'
Democratie Korea
blijft achter bij
niveau welvaart
Kerk Zevendedag-adventisten op Viditel
Reportage
Ben ter Veer neemt na zeven jaar afscheid als voorzitter van IKV
VRIJDAG 25 JANUARI 1985
PAGINA 17
GRONINGEN (GPD) - Ben ter
Veer (49) is zeven jaar voorzitter
geweest van het Interkerkelijk
Vredesberaad, alom bekend als
IKV. Een getal met een bijbelse
symboliek. Maar de werkelijk
heid is dat er voor hem prakti
sche redenen zijn om een punt te
zetten achter het werk als voor
zitter van dit beraad.
De functie is volgens Ter Veer
niet meer te doen naast een ande
re baan. Het IKV heeft het geld
niet om er een redelijk betaalde
betrekking van te maken, terwijl
er wel zeer veel tijd in gaat zitten.
Ter Veer heeft daarom gekozen
voor zijn baan bij het Polemolo-
gisch Instituut in Groningen
waar hij wetenschappelijk mede
werker is (polemologie is de we
tenschap die zich bezighoudt
met vraagstukken op het gebied
van oorlog en vrede).
Hij nam zeven jaar geleden het
voorzitterschap van het IKV
over van generaal-m^joor M. H.
von Meyenfeldt. Vermoedelijk
zal hij worden opgevolgd door
professor dr. J. van Putten, poli
ticoloog aan de Vrije Universiteit
in Amsterdam.
Het IKV heeft in de kerken
veel discussie en conflicten te
weeg gebracht. „In de eerste drie
jaar van de IKV-campagne tegen
de kernwapens had je op geen
stukken na de conflicten die er
nu zijn. Pas de laatste jaren is
heel sterk die polarisatie geko
men. Die verscheiping van te
genstellingen. We zijn er wel van
geschrokken dat dit het gevolg
van ons optreden was. We zijn
ook nog niet aan het eind van het
proces, maar ik heb het idee dat
we, wat die polarisatie betreft,
het ergste nu wel hebben gehad.
Het komende jaar moeten we
vanuit de kerken en vanuit het
IKV kijken of die polarisatie in
de greep is te krijgen. Niemand
is er gelukkig mee dat de verhou
dingen zo zijn verstoord. Het ge
sprek dat wij in de kerken op
gang willen brengen stokt nu te
vaak. Daar moeten we uit zien te
komen".
„Er zijn al een paar projectën
aan de gang om de uitersten
weer met elkaar in gesprek te
brengen. In de omgeving van
Heerenveen zijn tien kerken drie
jaar lang bezig geweest om via
speciale bijeenkomsten gesprek
ken op gang te houden. In Gro
ningen gaan zestien kerken dat
voorbeeld volgen. Het is bij die
projecten duidelijk de bedoeling
dat de uitersten elkaar treffen.
Het IKV staat zelf buiten de or
ganisatie, maar het is heel goed
dat dit gebeurt. Die verstoorde
verhoudingen zijn de onbetaal
bare rekeningen van het IKV".
Dominee
'Toen wij in 1976 begonnen
met onze duidelijke oproep
'Help de kernwapens de wereld
uit, om te beginnen uit Neder
land', waarschuwde dominee C.
Mak, de preases van de gerefor
meerde synode, ons. Hij vroeg of
wij ons wel voldoende realiseer
den wat er zou gebeuren in de
kerkelijke gemeenten en of wij
er als organisatie bij konden zijn
om de zaak op te vangen. In het
begin liep het wel. Er was een he
le serie gesprekken in de Her
vormde Kerk en in de Rooms
Katholieke Kerk over het vraag
stuk van de vrede. Dat was een
goed en vruchtbaar proces en er
waren geen tekenen van polari
satie".
„Ik heb er geen spijt van dat
we destijds zo duidelijk positie
hebben gekozen. Als wij die keu
ze niet hadden mogen maken,
dan was het óns niet gelukt om
zoveel in beweging te brengen.
Maar als je dan in een sterke po
larisatie terechtkomt, moet je
wel zoeken naar oplossingen.
Dat kiezen van een positie mag
er niet toe leiden dat het gesprek
vastloopt".
„Je moet als kerk de durf heb
ben om een keus te maken. Het
IKV is wel eens vergeleken met
de verspieders van het joodse
volk dat na een tocht door de
woestijn bij Israël terechtkwam.
Toen werden er verspieders
vooruit gestuurd om te kijken
hoe de stand van zaken was. Wf;
zijn de verspieders van de ker
ken in de barre werkelijkheid.
Wat wij waarnemen moeten wij
bij de kerken melden en wij moe
ten daar onze voorstellen bij le
veren".
„In de kerk zijn grote tegen
stellingen wel uit te houden om
dat je samen gebonden bent aan
het evangelie. Je mag elkaar niet
zomaar laten vallen. Je hebt met
de kerk wel snel dat uitspraken
een absoluut karakter krijgen.
Als een kerkelijke beweging zich
met politiek bezighoudt bestaat
de neiging om aan de politieke
kant ook dat absolute mee te ge-
„Een club als het IKV moet
duidelijk maken dat ze met poli
tieke uitspraken niet die absolu
te pretenties heeft. Wat wel abso
luut is, dat is onze afwijzing van
de afschrikking als een aan
vaardbaar concept. Het is in
strijd met alles om elkaar op deze
manier met zulke wapens af te
schrikken. Maar die leus 'Help
de kernwapens de wereld uit, om
te beginnen uit Nederland', is
geen absolute leus. Het is een op
roep. Vooral het tweede deel
daarvan is een politiek voorstel.
Wie iets beters weet moet het
zeggen. Wij verwerpen de af
schrikking. Als je daarvan af
door
Wim Bisschop
wilt, moet je wegen zoeken om
uit de problemen te komen. Je
mag geen weg voorstellen die het
risico op oorlog vergroot".
Eenheid in NAVO
„De grote tegenstellingen zijn
pas gekomen na het besluit in
1979 om in Europa en Nederland
de kernwapens te moderniseren.
Daar hebben wij ons tegen verzet
omdat het militair niet nodig is
en nooit nodig was. Dat is inmid
dels ook wel duidelijk gebleken.
Het enige argument dat nog
speelt is de eenheid in de NA
VO".
„Het verschil tussen ons en de
meerderheid van de politici is
dat wij afschrikking te boven
willen komen. Wij zijn voor een
type initiatieven dat je afhanke
lijk maakt van stappen elders.
Dus als het Oostblok iets doet
dat in onze ogen positief is, gaan
wij een stap verder. Wij kijken of
er door initiatieven van ons we
derzijds zaken op gang te krijgen
zijn. Wij storen ons aan de opvat
ting dat er geen enkele ruimte is
voor zulke stappen. Die is er wel,
want militair gezien blijft er on
danks veranderingen wel een
evenwicht".
„Maar het doorgaan met mo
dernisering heeft vooral een psy-
cho-politieke functie. Daardoor
krijg je een druk naar het Oost
blok, maar ook een interne druk
in het bondgenootschap om de
leden daarvan in het gelid te hou
den. Het wordt op die manier een
politieke prestigeslag. Kijk maar
naar Amerika. Daar wilden ze
eerste beslist de MX-raketten
bouwen. Nu lijkt het inmiddels
geen ramp meer voor de veilig
heid als die raketten er toch niet
komen. Ik heb het gevoel dat er
binnen de vredesbeweging zeer
goed overeenstemming te krij
gen is over een gematigde posi
tie. Je moet daarover wel voort
durend goed overleg voeren.
Maar ik beleef het IKV niet als
een ondoordacht gezelschap".
„Je hebt in ons beraad en el
ders in de vredesbeweging na
tuurlijk mensen die onder alle
omstandigheden nee zullen zeg
gen tegen plaatsing van nieuwe
raketten. Die willen op geen en
kele manier mee-verantwoorde-
lijk zijn voor de aanwezigheid
Ter Veer: niet anti-Amerikaans.
van zulke wapens. Maar in ande-
re delen van de vredesbeweging
i bestaat wel een gevoeligheid
i voor het argument dat je de
standpunten opnieuw moet be
kijken als er nieuwe politieke
omstandigheden komen. Bij
voorbeeld als onze medewerking
wordt gevraagd voor een verdrag
waarbij uiteindelijk de kernwa
pens zullen worden opgeruimd".
„Bij de start van de campagne
tegen kernwapens in 1977 vroeg
het toenmalige AR-kamerlid
Hannie van Leeuwen ons al of
wij tegen kernwapens zouden
zijn als er een akkoord kwam
waarbij werd afgesproken dat
die wapens eerst uit Duitsland,
verwijderd moesten worden. Wij
hebben toen gezegd dat we on
der die omstandigheden kernwa
pens in Nederland acceptabel
vonden. Het is ons nooit alleen
om Nederland gegaan".
„Ik geloof dat er dit jaar in Ne
derland geen besluit zal worden
genomen om nieuwe kruisraket
ten te plaatsen. De politieke inzet
van het CDA was vorig jaar niet
dat er beslist geplaatst moest
worden. De inzet was het behoud
van de eenheid in de NAVO. Er
zal veel van afhangen of er een
formule wordt gevonden waarbij
die eenheid er blijft zonder dat er
in 1988 nieuwe raketten worden
geplaatst. Ik denk dus dat dat
niet gebeurt. Maar de vredesbe
weging zal daarvoor de komende
jaren heel goed moeten opere
ren. De eenheid moet bewaard
blijven en er moeten geen acties
komen die averechts werken".
„Nu is die eenheid binnen het
'Komitee Kruisraketten Nee' er
zeker. Wat er in de PvdA, die ook
in dat comité zit, verschuift dat is
marginaal. Dat Ien Dales en Re-
lus ter Beek vraagtekens hebben
gezet bij het absolute nee tegen
nieuwe raketten, heeft geen ver
dere invloed gehad. Het zou ook
erg slecht zijn voor de vredesbe
weging als de grootste politieke
partij zou gaan schuiven. Ik ben
erg blij met de uitspraak van
PvdA-voorzitter Max van den
Berg dat het punt van het niet
plaatsen van nieuwe kruisraket
ten voor de PvdA niet onderhan
delbaar is".
"Die partij is nu onze grootste
bondgenoot. Ik zie ook niet in
beroepen te Benthuizen A. Hoo-
gerland Dirksland.
Kwaad
Vanmiddag heeft dr. D. C.
Mulder (65) afscheid genomen
als hoogleraar godsdienstweten
schap aan de Vrije Universiteit
in Amsterdam. In zijn afscheids
college stelde hij het vraagstuk
van de dialoog tussen de gods
diensten aan de orde. Mulder,
voorzitter van de Raad van Ker
ken in Nederland, is lid van de
commissie van de Wereldraad
van Kerken voor het gesprek
met aanhangers van wereldreli
gies en ideologieën.
De dialoog tussen aanhangers
van verschillende godsdiensten
is belangrijk, zei de scheidende
hoogleraar, al was het alleen
maar omdat in naam van de
godsdienst mensen elkaar zoveel
kwaad hebben gedaan. De vraag
is echter, of er in de godsdien
sten een gemeenschappelijke ba
sis is voor die dialoog.
Ter gelegenheid van zijn af
waarqm de PvdA tot een ander
standpunt op dit terrein moet ko
men. Je ziet dat die partij aan
slaat bij de kiezers en als de
PvdA bij de komende verkiezin
gen zo sterk wordt dat die partij
in een coalitie niet gemist kan
worden, dan kan men zich het
eenvoudig niet veroorloven om
in 1988 wel nieuwe raketten te
plaatsen. We moeten de komen
de tijd wel duidelijk laten zien
dat het onder de huidige omstan
digheden zinvol is om nee te blij
ven zeggen tegen die plaatsing.
De PvdA moet zich harnassen te
gen de aanval waarbij gezegd
wordt dat ze op dit punt tot een
realistischer politiek moeten ko
men. Veel zal ervan afhangen
hoe in mei 1986 de verkiezingen
zullen uitvallen".
„Het CDA zal het komende
overleg in Genève misschien ge
bruiken om opnieuw over de
zaak te praten. Maar ik vrees dat
deze regering in november van
dit jaar gewoon de rekenmachi
ne zal hanteren. Dan zal blijken
dat men het eigen ontwapenings
element in het besluit niet se
rieus neemt. Deze regering moet
niet plaatsen, maar zorgen dat
andere landen meedoen aan een
rustpauze in de kernbewape
ning. Het Nederlandse besluit
over de plaatsing werkt mislei
dend. Het gaat alleen over de SS-
20 in de Sowjet-Unie en boven
dien is tellen niet het enige punt.
In 1988, vlak voor de werkelijke
plaatsing, zal er opnieuw geoor
deeld moeten worden".
Volksraadpleging
„Wij willen dit jaar een volks
petitionnement organiseren. Dat
gebeurt tussen nu en oktober
van dit jaar. Dat is een nieuw ac
tiemodel om te laten zien hoe
groot de bezwaren zijn onder het
Nederlandse volk. Over de vorm
van die volksraadpleging moet
nog worden beslist. We zullen
ons ook nog verder moeten bera
den op onze houding na novem
ber, wanneer er eventueel een
besluit tot plaatsing ligt".
„Voor mij is die kwestie van de
kernwapens maar één aspect van
de vredesbeweging. Hongarije
en wat daar gebeurde in 1956
was, na de kernwapens, de aan
leiding om mij aan te sluiten bij
scheid kreeg professor Mulder
de bundel 'Religies in nieuw per
spectief. Een van de schrijvers
daarin is de Indiër dr. Stanley
Samartha, oud-directeur van de
afdeling van de Wereldraad voor
de dialoog met aanhangers van
godsdiensten en ideologieën.
Economie en theologie. Er is
een werkgemeenschap 'Econo
mie en theologie' in de maak. Die
zal officieel worden opgericht tij
dens een bijeenkomst van het
'Multidisciplinair centrum voor
kerk en samenleving' op 22 en 23
maart. De behoefte aan zo'n
werkgemeenschap is ontstaan
bij economen die hebben deelge
nomen aan vergaderingen van
dit centrum, dat zich bezighoudt
met de relatie tussen kerk en we
tenschap.
De betrokken economen vin
den het belangrijk, dat grondig
wordt nagedacht over de relaties
tussen religie, wereldbeeld en
ethiek aan de ene en de beoefe
ning en ontwikkeling van de eco
nomische wetenschap aan de an
(foto GPD)
de vredesbeweging. Voor ande
ren ligt de motivatie in de ge
beurtenissen in Tsjechoslowa
kije in 1968, of in Vietnam of Chi
li van Allende of Nicaragua. Hon
garije en Tsjechoslowakije zijn er
voorbeelden van dat door de wa
penwedloop de zaken zo vast zijn
komen te liggen dat we niets
konden doen om de mensen daar
te helpen. Die wapenwedloop is
lafheid. Daarmee schermen wij
ons af tegen het politiek uitvech
ten van het conflict met die sys
temen in Oost-Europa".
„Die mensen daar moeten voor
ons de kastanjes uit het vuur ha
len. Vanwege onze veiligheid en
onze dit en onze dat hebben wij
ervoor gezorgd dat we niets meer
voor hen kunnen doen vanwege
die enorme bewapening en de
verdeling van Europa. Door die
vastgelopen situatie krijg je tel
kens dezelfde verschijnselen. In
Polen mislukt een experiment
voor meer democratisering, net
als daarvoor in Tsjechoslowakije
en Hongarije. Die mislukking
jaagt bij ons de angst voor het
Oostblok weer verder aan. En
dat wordt weer omgezet in nog
meer wapens".
„In 1972 bij de presentatie van
een rapport over de toestand in
Europa is al gezegd dat naast de
strijd tegen de kernwapens ook
geprobeerd moet worden de be
trekkingen met Oost-Europa te
verbeteren. Dat krijgt nu in de
campagne weer aandacht, al
blijkt dat in de praktijk erg moei
lijk te zijn. In 1981 kreeg ik het
verwijt dat ik Solidariteit in Po
len had laten vallen om het hach
je van de vredesbeweging te red
den en dat ik geen bewondering
had voor die beweging. Dat heeft
mij mateloos gestoken".
„In Nederland is het beeld van
de vredesbeweging vaak dat van
een club die tegen kernwapens is
en tegen Amerika, en die geen
enkele reserve heeft ten aanzien
van de sandinisten in Nicaragua,
die zich niets aantrekt van Polen
en die een naïef beeld heeft van
de communisten. Voor mij geldt
uit dat rijtje alleen dat ik tegen
kernwapens ben. Ik ben vol
strekt niet anti-Amerikaans. Het
systeem in Oost-Europa staat mij
mateloos tegen".
dere kant. Daarbij zouden theo
logen, filosofen en beoefenaars
van de menswetenschappen
moeten worden ingeschakeld.
De werkgemeenschap is van
plan twee keer per jaar rond een
thema bijeen te komen. Als eer
ste staat het boek 'De macht van
het kapitaal' van dr. A. Th. van
Leeuwen op het programma.
Van Leeuwen is hoogleraar in de
'theologie van het maatschappe
lijk handelen' aan de Katholieke
Universiteit van Nijmegen.
Kerkbalans. Het resultaat
van de financiële actie 'Kerkba
lans 1985' ligt in de gereformeer
de kerk van Leiden tot nu toe 5
procent hoger dan de opbrengst
van vorig jaar. Zo meldde de
commissie van beheer met
vreugde.
Bedankt
De Church of England in
South Africa, een conservatieve
afsplitsing van de Anglicaanse
Zuid-Korea, bijgenaamd het Land
van de Ochtendkalmte, is niet al
leen economisch, maar ook poli
tiek in een stroomversnelling ge
raakt. Na het uitschrijven van par
lementsverkiezingen, die op 12 fe
bruari zullen worden gehouden, en
het verzachten van de politieke on
derdrukking door president en ex-
generaal Chun Doo Hwan is de op
positie in Zuid-Korea haar krach
ten aan het bundelen.
Vorige week werd in de hoofd
stad Seoel onder de naam Nieuwe
Koreaanse Democratische Partij
een partij opgericht, waarin de be
langrijkste nu nog buitenparle
mentaire groeperingen zich vereni
gen. In het huidige parlement is de
partij van de ex-generaal overheer
send. De overige parlementariërs
zijn zo gematigd, dat ze van het
predicaat 'oppositie' zouden
schrikken.
Ondanks enige recente liberali
seringen op politiek gebied is het
klimaat in Zuid-Korea nog verre
van vrij. Zo waren de gangmakers
van de oppositie niet in staat om de
oprichtingsvergadering van de
NKDP bij te wonen. Oppositielei
der Kim Young-Sam kon zijn huis
niet uit. De regering had het nodig
geoordeeld om een kordon van
tweehonderd politiemensen rond
zijn woning te leggen.
Een andere dissident, Kim Dae-
Jung, verblijft in ballingschap in
de Verenigde Staten. Dat is voor
Koreaanse begrippen al heel wat,
want nog maar drie jaar geleden
zat Dae-Jung in een Koreaanse
kerker. Aanvankelijk tot de dood
veroordeeld, wat later werd omge
zet in levenslang. Om gezondheids
redenen mocht hij in december
1982 naar de VS vertrekken. Het
markeerde het begin van de poli
tieke liberalisering.
Niettemin bestaat in Zuid-Korea
nog een zwarte lijst van personen,
die geen politieke activiteiten mo
gen ontplooien. Een parlementaire
democratie naar westers model is
het land van de ochtendkalmte nog
lang niet. En het westers model is
wel het model wat zo ongeveer alle
Zuidkoreanen, links en rechts,
voor ogen staat.
De kersverse oppositiepartij, uit
arrenmoede dan maar onder lei
ding van de 70-jarige ex-parlemen-
tariër Lee Min-Woo, onderschrijft
de koers van de regering wat be
treft de vrije markteconomie en de
meer dan vriendschappelijke rela
tie met de Verenigde Staten.
Pro-westers
Het is deze pro-westerse gezind
heid van de oppositie, die het mo
gelijk maakt dat de VS zware druk
uitoefenen op de Zuidkoreaanse
regering om aan de onvrijheden in
het land een einde te maken. De
VS en zeker het Amerikaanse be
drijfsleven hebben belang bij een
stabiel politiek klimaat in het voor
investeerders zo interessante Oos-
taziatische land.
Er is binnenlands geen commu
nistische dreiging zoals bijvoor
beeld op de Filippijnen die een
gewelddadige onderdrukking van
de oppositie in Amerikaanse ogen
zou rechtvaardigen. De Zuidkorea
nen verkeren, om zo te zeggen, in
de gelukkige omstandigheid dat de
communistische dreiging van 'bui
tenaf komt, van Noord-Korea.
Ruim dertig jaar na de beëindi
ging van de Koreaanse oorlog is de
verhouding tot de noorderbuur
nog altijd zeer gespannen. Herhaal
delijk doen zich langs de militaire
demarcatielijn op de 38ste breedte
graad schermutselingen voor,
waarbij over en weer doden vallen.
Veertigduizend Amerikaanse mili
tairen zijn permanent in het zuiden
aanwezig, voor een belangrijk deel
gelegerd langs de gedemilitariseer
de zone.
En net toen er enige tekenen van
ontspanningspolitiek waren in het
'Duitsland van Azië', zo genoemd
naar de tweedeling van het land,
schoten in het najaar van 1983 de
Russen een Koreaans verkeers
vliegtuig neer (zonder dat de
Noord-Koreanen er een traan om
lieten) en werden in de Birmaanse
hoofdstad Rangoon vier Zuidkore
aanse ministers en dertien andere
topfunctionarissen door een bom
aanslag gedood. De bomaanslag
Kerk in dat land, heeft bedankt
voor de Gereformeerde Oecume
nische Synode. De kerk telt
60.000 leden, verspreid over 200
gemeenten.
Reden van het bedanken: de te
hoge contributie. De kerk (die te
gen het Zuidafrikaanse apart-
heidsbeleid is) zal nu waarschijn
lijk een 'waarnemer' sturen naar
de volgende bijeenkomst van de
oecumenische synode (pas in
1988).
Priesters. Over de hele we
reld is het aantal rooms-katholie-
ke priesters vorig jaar met ruim 4
procent gestegen, meldt het
nieuwe pauselijke jaarboek.
Vasten. De rooms-katholieke
bisschoppen van Engeland en
Wales hebben hun gelovigen in
een brief herinnerd aan de plicht
om elke vrijdag als een dag van
boetedoening te beschowen. Zij
noemen daartoe vijf mogelijkhe
den: zich onthouden van bepaald
voedsel, in het algemeen minder
eten en het uitgespaarde geld ge-
ACHTERGROND
door
Leo Maat
zou het werk van de Noordkorea-
nen zijn geweest.
Deze twee incidenten leken op
dat moment de ontspanning op
losse schroeven te zetten, maar dat
viel achteraf mee. Vorig jaar wer
den er opmerkelijke gesprekken
gevoerd in Panmunjom, zowel
over economische samenwerking
als over gezinshereniging.
Belangen
De belangen die bij de toenade
ring in het geding zijn, zijn zo groot
dat zelfs de meest moorddadige in
cidenten overkomelijk zijn. Voor
het noorden is het de blamerende
economische achterstand, die het
ten opzichte van het zuiden heeft
opgelopen, die noopt tot een meer
open politiek. Het proces lijkt ook
een schaduwspel van de toenade
ring tussen China en de VS, waar
bij Noord- en Zuid-Korea als ma
rionetten de bewegingen van de
beide grootmachten volgen.
Voor Zuid-Korea lijkt de toena
dering eerder een prestige-zaak,
die echter in wezen ook is ingege
ven door economische motieven.
Japan tracht al enige tijd een voet
tussen de deur te krijgen op de
Noordkoreaanse markt en dat is
Zuid-Korea een doorn in het oog.
Zuid-Korea heeft in het begin
van deze eeuw 35 jaar lang gezucht
onder Japanse overheersing. Ja
pan heeft zich nu opgewerkt tot de
tweede economische macht ter we
reld. Reden voor de Zuidkoreanen
om met gemengde gevoelens, van
wrok en bewondering, de Japanse
diplomatie ten opzichte van
Noord-Korea gade te slaan.
Zuid-Korea spiegelt zich aan het
Japanse voorbeeld in de nationale
strijd voor een hoger welvaartspeil.
Nog behoort Zuid-Korea tot de
ontwikkelingslanden, maar de ge
stage groei van het Bruto Natio
naal Produkt met een jaarlijks
groeicijfer van rond de tien pro
cent geeft Zuid-Korea de hoop om
binnen afzienbare tijd toegelaten
te worden tot de club van rijke lan
den, de OESO.
Ontspanning met de communis
tische noorderbuur is daarbij een
fmanciële en economische nood
zaak. Financieel, omdat de defen
sie meer dan een kwart van alle
overheidsuitgaven opslokt. Over
heidsuitgaven, die beter besteed
zouden kunnen worden aan de ont
wikkeling van het land.
Economisch, omdat de organisa
tie van de Olympische Spelen in
Seoel (1988) niet getroffen mag
worden door een boycot door het
Oostblok. Want de Zuidkoreanen
hebben heel goed begrepen, dat
sport en economische politiek alles
met elkaar te maken hebben. Werd
Japan niet ook in 1964, het jaar van
de Spelen in Tokio, tot de OESO
toegelaten?
President Chun Doo Hwan lfjkt
echter onvoldoende te beseffen,
dat de ontwikkeling van de demo
cratie achterblijft bij de economi
sche ontwikkeling. In een land dat
evenwicht letterlijk in zijn vaandel
heeft staan (de Koreaanse vlag be
staat uit symbolen voor positief en
negatief, water en vuur, hemel en
aarde) is dat een onevenwichtig
heid, die alleen door werkelijk
vrije verkiezingen ongedaan kan
worden gemaakt.
ven aan armen, niet drinken of
roken, meer gebed en extra aan
dacht voor armen, zieken, bejaar
den of eenzamen.
Joden. De Spaanse regering
zal binnenkort met de joodse ge
meenschappen in het land een
concordaat afsluiten, dat de
12.000 joden op voet van gelijk
heid brengt met de rooms-katho-
lieken en protestanten.
Volgens Samuel Toledano,
voorzitter van de federatie van
joodse gemeenschappen in
Spanje, is dit de eerste keer in de
geschiedenis dat een concordaat
aan joden religieuze vrijheid ga
randeert
Als eerste kerkgenootschap in
Nederland is de Kerk van de Ze
vendedag-adventisten (Advents-
kerk) begonnen met het opbou
wen van een beeldbestand op Vi
ditel. Deze week zijn de eerste
pagina's al uitgezonden.
De man voor communicatie en
voorlichting van deze kerk, de
heer C. E. van der Ploeg, deelde
mee, dat zijn kerk dit doet omdat
over de kerk in het algemeen en
dit kerkgenootschap in het bij
zonder nog veel misverstanden
zijn op te ruimen.
Van der Ploeg had voorheen
een functie in de public rela
tions-sector. TV vindt hij een ui
termate geschikt middel voor
kerkelijke informatie. De ver
schillende rubrieken zullen niet
alleen gaan over het kerkelijke
leven van de adventisten hier,
maar ook over de wereldwijde
kerk en de geschiedenis ervan in
Nederland. Die is in 1887 begon
nen. Over twee jaar zal het eeuw
feest worden gevierd.
Om de maatschappelijke be
trokkenheid van de kerk te laten
zien, zullen de beeldpagina's ook
algemeen kerkelijk nieuws ge
ven en informatie over concrete
problemen. Voorbeelden daar
van zijn cursussen op het gebied
van bijbelkennis, gezondheids
zorg en methoden om van het ro
ken af te komen.
In Nederland telt de Kerk van
de Zevendedag-adventisten -
ook de Leidse regio heeft zo'n
kerk - 4500 volwassen gedoopte
leden. Met de huisgenoten mee
rekenen ongeveer 12.000 mensen
zich tot deze kerk. Wereldwijd
zijn er ongeveer 5 miljoen leden,
de huisgenoten meegerekend
rond 15 miljoen. Het zwaarte
punt verplaatst zich nu duidelijk
van Europa en de Verenigde Sta
ten naar Afrika.
(Adventisten houden hun we
kelijkse samenkomsten niet op
zondag maar op zaterdag. Hun
vergaderplaats in de Leidse regio
is het gebouw 'Ontmoeting' in de
Voorschotense wijk Noord-Hof
land).
Beroepen. Hervormde Kerk:
beroepen te Wageningen G. M.
Rosbergen (werkzaam bij 'Kin-
derzorg') Zwolle; bedankt voor
Brakel H. W. Riphagen Papen-
drecht.
Gereformeerde Gemeenten:
