'De IJssalon': geslaagde 'oorlogsfilm' Brian de Palma geeft publiek wat het wil billik llllk Programma Film International belooft veel Prachtige hoofdrol van Gerard Thoolen UiiiiiinniiiiiHiiiiiiiiniiiiiiiii Televisie Veertiende editie met Robert Altman en Michael York als gast Vrij circuit 'Quartetto Basileus': een film in het spoor van Luehino Visconti VRIJDAG 25 JANUARI 1985 PAGINA 11 BLIJVERS '1984' - Beklemmende verfilming van Orwells boek met een teleur stellend einde, Studio, Leiden. 'Amadeus' - Milos Formans specta culaire verfilming van het toneel stuk van Peter Shaffer over Mozart en Salieri, Lido 2, Leiden. 'Ghostbusters' - Komisch trio be strijdt spoken, Euro, Alphen. 'Gremlins' - Bekwame mix van hu mor en spanning, Lido 1, Leiden. 'Purple Rain' - Sexsymbool Prince in zijn eerste speelfilm, Euro, Al- The never ending story' - Vakkun dig gemaakte (sprookjes)film, Tria non, Leiden. 'Under the volcano' - Eresaluut van John Huston aan schrijver Lowry, Lido 4, Leiden. Tightrope' - Clint Eastwood als nukkige politieman in spannende film, City 1, Katwijk, Euro, Alphen. Top Secret' - Niet geheel geslaagde persiflage op de spionagefilm. Euro, Alphen. (OP)NIEUW The Natural' - Robert Redford als honkbalspeler. City 2, Katwijk. 'Battle truck' - Schurken teisteren vredelievende gemeenschap City 3, Katwijk. 'Piranha 2' - Rampzalige visjes, City 4, Katwijk. SEXFILMS •Verlangens van een tlenerf - Rex, Leiden. NACHTFILMS •Meisjes met beroepsgeheim' - Rex, Leiden. Top Secret' - Euro, Alphen. De erotische kijkdoos' - Euro, Al phen. Tightrope' - Euro, Alphen. •Voor vrijende vogels' - Euro. Al phen. DEN HAAG 'Ghostbusters' - Asta (463500), al. 'Gremlins' - Asta, al. 'Amadeus' - Babylon 1 (471656), al. 'Ghostbusters' - Babyion 2, al. Terms of endearment' - Babylon 3, al. 'Body Double' - Cineac 1 (630637), 16 jr. The naked face' - Cineac 2, 12 jr. 'Midnight express' - Cineac 3, 16 jr. The never ending story' - Euro (667066), al. ,'t Begint met liefde' - Metropole 1 (456756), al. 'Gremlins' - Metropole 2, al. 'Paris, Texas' - Metropole 3, al. 'Electric Dreams' - Metropole 4. al 'Los Santos Innocentes' - Metropole 5. 16 jr. 'De IJssalon' - Odeon 1 (462400), 12 jr- C.H.U.D.' - Odeon 2, 16 jr. The ninja mission' - Odeon 3, 16 jr. 'Edith et Marcel' - Odeon 4, al. 'Marilyn' - Le Paris 1 (656402), 18 jr. 'Wilde katjes' - Le Paris 2, 18 jr. 'Katharina, de naakte tsarina' - Le Paris 3, 18 jr. 'Bachelor party' - Passage (460977), 12 jr. AMSTERDAM 'Paris, Texas' - Alfa 1 (278806), 16 jr. 'Broadway Danny Rose' - Alfa 2, al. 1900 novecento deel 1- Alfa 3,16 jr. '1900 novencento deel 2' - Alfa 4, 16 jr- 'Once upon a time in America' - Al- hambra 1 (233192), 12 jr. 'Gremlins' - Alhambra 2, al. 'Amadeus' - Bellevue Cinerama (234876/266227), al. ,'t Begint met liefde' - Calypso 1 (266227/234876), al. 'Bachelor Party' - Calypso 2, 12 jr. 'Edith et Marcel' - Calypso 3, al. 'Prikkeling der zinnen' - Centraal (248933). 18 jr. 'MGM Diamanten jubileum festival' - Cineac (243639). 'Fellini week' - Cinecenter (236615), 16 jr. 'Under fire' - Cinecenter, 16 jr. 'Under the volcano' - Cinecenter, 16 jr. 'Parfait amour' - Cinecenter, 16 jr. 'Gremlins' - Cinema 1 (151243), al. 'Jaws-3' - Cinema 2, 12 jr. The hot, the cool and the vicious' - Cinema Rex (246132), 16 jr. 'Ghostbusters' - City 1 (234579), al. The neverending story' - City 2, al. 'Anti-gang brigade contra politie' - City 3, 16 jr. Terms of endearment' - City 4, al. 'C.H.U.D.' - City 5. 16 jr The naked face' - City 6, 12 jr. 'De IJssalon' - City 7, 12 jr. 'Medea' - Kriterion, (231708), 16 jr. The postman always rings twice' - Studio K (231708), 16 jr. 'De nacht van de minnende vrou wen' - Parisien (248933), 18 jr. Tuareg, the desert warrior' - Rem- brandtpleintheater 1 (223542), 16 jr. "You only live twice' - Rembrandt- pleintheater 2, 12 jr. 'Paris, Texas' - The Movies 1 (245790), 16 jr. 'Los santos inocentes' - The Movies 2, 16 jr. 'Basileus Quartet' - The Movies 3,16 jr. 'Body double' - Tuschinski 1 (262633), 16 jr. 'De IJssalon' - Tuschinski 2, 12 jr. 'Gremlins' - Tuschinski 3, al. 'Midnight express' - Tuschinski 4, 16 jr. 'Electric dreams' - Tuschinski 5, al. 'Ghostbusters' - Tuschinski 6, al. '1984' - De Uitkijk (237460). 12 jr. schoots gerevancheerd voor een uitermate treurig begin. De eerste vijf minuten vormen een haast on voorstelbaar dieptepunt. Voor Ko- libri staan de ex-vrienden Hans en Luuk elkaar in het gezicht te kef fen en liedjes te fluiten, de één balt een vuist, de ander brengt de Hitle- r-groet. Een potsierlijk en stomp zinnig tafereeltje. De bijrollen vormen trouwens de grootste makke van 'De IJssalon'. Kees Hulst is puur slecht als ge noemde Hans, hij maakt er een met speed volgepropte NSB'er van. Frits Lambrechts is zelfs nog iets slechter als een nationaal-socialis- tische partijbons, waarom daar nu weer zo'n karikatuur van gemaakt? Gelukkig zijn de drie hoofdrol len beter bezet. Renée Soutendijk en Bruno Ganz spelen hun rollen ruim naar behoren en Gerard Thoolen schittert als nooit te vo ren. De acteur die steeds meer het gezicht van de Nederlandse cine ma bepaalt, overtreft zichzelf als de joyeuze Otto Schneeweiss. Werkelijk onvergetelijk in een sce ne, waarin hij door Gustav het Ge stapo-kwartier wordt binnenge smokkeld. Als een Berlijnse pro fessor overdondert hij zijn gehate gastheren. Thoolen draagt de film, dat kan zonder overdrijving worden ge steld. Waarmee overigens niets ten nadele van de film is gezegd. 'De IJssalon' is rijk aan allerlei kleur rijke 'motiefjes', zoals het Hollands provincialisme en de vriendschap tussen Otto en Gustav. Dat en Thoolens inbreng maken 'De IJs salon' voor de volle negentig minu ten het aanzien waard. Zo mogen er nog wel honderd films over de oorlog worden gemaakt. BART JUNGMANN Films over de oorlog worden wel gemaakt, maar schijnen eigenlijk niet meer te mogen. Al te vaak was de bezetting kennelijk voer voor speelfilmers. Dus zeggen zij die het toch niet konden laten: deze film gaat niet over de oorlog. Wat zegt Renée Soutendijk bijvoorbeeld over 'De IJssalon'? "Het gaat voor al om een extreme situatie waarin mensen belangwekkend kunnen reageren. En ik vind dat de oorlog niet echt geaccentueerd wordt". Ir llj|||l,r JÊ? 'De IJssalon'; regie: Dimi- tri Frenkel Frank; hoofd rollen: Gerard Thoolen, Renée Soutendijk en Bru no Ganz; theater: Studio, Leiden; alle leeftijden. Het is maar watje 'niet echt geac centueerd' noemt. Een film met Duitsers, joden, goede Nederlan ders, slechte Nederlanders en spe lend in 1941 lijkt toch een extreme situatie met flink wat oorlogsac centen. En waarom ook niet? De bezet ting is het enig recente gegeven uit de geschiedenis dat algemeen her kenbaar is. Volop dramatische in valshoeken en de hoek die Dimitri Frenkel Frank verkoos, heeft een in veel opzichten geslaagd produkt opgeleverd: 'De IJssalon'. Frenkel Frank was tot nu maker van niet en half gelukte films als 'De Boezemvriend' en 'Hoge hak ken, echte liefde'. Wat vooral uit de Renée Soutendijk en Bruno rechts laatste film sprak, was een ko misch talent met name in dialogen. Dat blijkt nu in combinatie met het tragisch gegeven van 'De IJssalon' goed te werken. Het idee van pro ducent Roeland Kerbosch (de ge schiedenis van de ijssalon Koco) boog hij om naar zijn eigen ge schiedenis, of eigenlijk die van zijn vader. Zo ontstond de salon Kolibri en de figuur van Otto Schneeweiss (Gerard Thoolen) Een jood die i wagen een dansje. Links Karin Bloei rijn goed lopende zaak aan de Ber lijnse Kurfürstendamm op moest geven en zich veilig waant in een Amsterdamse volksbuurt. 'Hier zal het toch niet zo'n vaart lopen', zegt hij en daar lijkt het ook op. De be zetter houdt zich koest en voor jon ge Nederlanders is het Duizendja rig Rijk inzet van simpel kinderge kibbel. Dan verschijnt Wehrmacht—ma joor Gustav (Bruno Ganz) ten tone le. Geen Nazi, een oude vriend van en als 'moffenhoer'. (foto pr> Otto en hij waarschuwt hem: de Gestapo zal heus nog wel toeslaan. Ook Trudi (Renée Soutendijk), het vriendinnetje van eerst Otto en la ter Gustav, probeert hem wijzer te maken. Maar Schneeweiss wil het niet zien en heeft hij het eenmaal onder ogen, dan sluit hij ze. Hij ver stopt zich in het verleden en de muziek van Mahler, geen verzet te gen het onafwendbare. 'De IJssalon' heeft zich, als de film in dat stadium is, al ruim- Filmliefhebbers kunnen komen de week lekker binnenblijven. Laat de beeldbuis stralen, mor genavond al. Duitsland 1 heeft in de serie Fassbinder-films om 20.15 'Lilli Marleen' in de aan bieding. Fassbinder beschikte over een flink budget en dat is aan de film af te zien. Hanna Schygulla speelt het zangeresje Lilli Marleen (gemodelleerd naar het leven van de vocaliste Lale Andersen). Een vrouw die met haar gelijknamige liedje zowel de Duitsers als de geallieerden ontroerde. De roem brengt voor al ongeluk. Ruim twee uur later begint op dezelfde zender 'Missing', de in middels befaamde film van Cos- ta-Gavras. Een Amerikaanse jon geman verdwijnt in Santiago spoorloos, kort na de staatsgreep van Pinochet. Zijn vrouw (Sissy Spacek) en vader (Jack Lem- mon) beginnen een uitzichtloze speurtocht. Vooral de wijze waarop vader Horman langzaam zijn vertrouwen in de landgeno ten verliest, is mooi opgebouwd. Lemmon werd er dan ook voor onderscheiden. Aanvang 22.35 Wie liever niet gestoord wordt door de nasynchronisatie kan al tijd nog uitwijken naar Neder land 2 voor de Hitchcock-klassie- ker 'Spellbound'. Met Ingrid Bergman als de psychiater die de psyche van Gregory Peck moet ontraadselen. Aanvang 23.15 uur. De VPRO bewijst de volgende dag eens te meer film-minded te zijn, misschien nog wel meer dan Jack Lemmon. de daarvoor zoveel geprezen VA RA. Vrijwel het hele programma staat in het teken van Film Inter national. Fragmenten uit daar vertoonde films, Adriaan van Dis praat met betrokkenen en tot slot 'Vidas Secas' van Nelson Pe- reira dos Santos, aan wie een re trospectief is gewijd. In de verta ling luidt de titel 'Droge vlakten' en de film gaat over een herder die daarvoor op de vlucht is. Een greep uit het verdere aan bod: maandag op Duitsland 1 'Malevil' (23.00 uur), over het le ven na de bom. Donderdag op België 2 'Shoot the Moon', een niet geheel geslaagde familiedra ma met Albert Finney en Diane Keaton (20.20 uur). Vrijdag op Belgiël een oudje van Coppola (20.25 uur): 'Finian's Rainbow'. Een musical over rassendiscri minatie met Fred Astaire. ROTTERDAM - "De Europese sterft. In landen als Italië, Frankrijk, Duits land, lijkt de filmkunst muurvast te zitten". Huub Bals constateert het met de hem ty perende somberheid. Ondanks zijn pessimisme heeft Bals voor de veertiende editie van het Rotterdamse festival een programma rond gekregen dat het waard lijkt om tot en met eind volgende week onder te duiken in de theaters Luxor, Lantaarn, Het Venster en de filmhuizen. De Cine-M-Art bijvoorbeeld, belooft inte ressant te worden. Bals heeft dit verandert in een podium waar onafhankelijke film makers ideeën kunnen uitwisselen. Maan dagmiddag wordt dit zij-evenement offi cieel geopend door Minister Brinkman, waarna zijn Griekse collega Melina Mercou- ri en de Italiaanse meester Bernardo Berto- lucci gastlezingen zullen geven. Tot de meest befaamde sterren die het festival bezoeken, behoren Michael York, Robert Altman, Jane Birkin, Geraldine Chaplin, Jonathan Demme en Nelson Pe- reira dos Santos. York komt als hoofdrol speler van 'Succes is the best Revenge', de nieuwe Skolimowski-film. Birkin en Cha plin spelen getweeën in de Rivette-film TA- mour par terre'. De Amerikaan Jonathan Demme en de Braziliaan Nelson Pereira dos Santos wor den beiden geëerd met een oeuvre-retros- pectief. Demme is een B-filmer die met op merkelijke eigenzinnigheid films pleegt te maken voor een groot publiek. Vier jaar ge- leden had hij succes met de tegendraadse tragikomedie 'Melvyn and Howard'. Perei ra dos Santos is e'e'n van de gelouterde voormannen van de Cinema Novo, de revo lutionaire filmbeweging die in de jaren zes tig met veelal symbolische strijdfüms partij maakte in Brazilië. De cineast raakt in de vergetelheid, maar vorig jaar in Cannes was hij ineens terug met de overrompelende ge vangenisfilm 'Memorias do Carcèré. Stam gasten die ook nu weer acte de présence geven, zijn Daniel Schmid, Ken Loach, Chan tal Akerman, Lothar Lambert en Cle mens Klopfenstein. Rotterdam geeft speciale aandacht aan de voorbeeldige activiteiten van het Zweeds Film Instituut. In dat verband wordt Ing- mar Bergmans monumentale afscheidsfilm 'Fanny Alexander' in de integrale versie vertoond, komt nog op de tv. Mogelijk ook op tv en nu in Rotterdam wordt de Duitse serie 'Heimat' vertoond. De verrassingen zullen in elk geval uit een andere hoek moeten komen. De in Amerika werkzame Brit Alex Cox zou een revelatie kunnen blijken met 'Repro Man'. Veel verwacht men ook van THorondelle et la Mésange, een onlangs in Frankrijk na 65 jaar pas gemonteerde speelfilm over Vlaamse binnenschippers, waarvoor de op namen indertijd gemaakt werden door André Antoine. Het wordt een wereldpre mière (met 'live' gespeelde Muziek). En de Nederlanders zouden wellicht nog opzien kunnen baren, want zowel 'Soldaten Zonder Geweren' (Kees Hin over de Fe bruaristaking) als het experimentele 'Voro Nova' (Dick Rijneke en Midred van Leeu waarden) beloven wat. Op de voorlaatste festivaldag moet er een verrassingsfilm ge draaid worden. Dat zou best wel eens 'A Strange Love Affair' kunnen worden, de nieuwe film van Eric de Kuyper. Anders lijkt ook het in 1983 in Venetië bekroonde 'Streamers', van Robert Altman, een aardi ge gok. 'Les enfants du Paradis' mag met recht een filmklassieker worden genoemd. K O ver toont deze bijna drie uur duren de film van Marcel Carné dins dagavond. Het negentiende eeuwse theater dient als décor >r een aantal opmerkelijke ac teurs. (20.15 uur). Bij het LAK zijn die avond twee door Cinemien uitgebrach te films te zien: 'Ein ganz perfek- tes Ehepaar', waarin Uhla Stöckl in documentaire-stijl laat zien hoe een perfect huwelijk wordt verstoord. Daarna trekt in 'Der Schlaf der Vernunft' (ook van Stöckl) een vrouwelijke arts ten strijde tegen een farmaceutisch bedrijf. Haar man heeft een lei dinggevende positie in dit be drijf, dat een anti-conceptiepil met schadelijke bijwerkingen produceert (resp. 20.00 en 22.00 uur). Het Filmhuis LVC draait van avond en morgenavond 'La Pel- le' van Liliana Cavani. Het ver haal speelt zich af in Napels, waar zich tijdens de Tweede We reldoorlog een meedogenloze strijd tussen Amerikanen en Ita lianen om de zwarte markt ont wikkelt (met o.a. Marcello Ma- Marcello Mastroianni te zien in 'La Pelle' en TIngorgo'. (archieffoto) stroianni, Burt Lancaster en Claudia Cardinale, 21.15 uur). Woensdag is hier TIngorgo' van Luigi Comencini te zien. Ro me heeft te kampen met een langdurige verkeersopstopping. De automobilisten representeren de gestagneerde maatschappij. Donderdag draait 'La Luna' van Bernardo Bertolucci met Jill Clayburgh (20.00 en 22.30 uur). Na zijn 'remake' van het vijftig jaar oude 'Scarface' is Brian de Palma weer snel op zijn schreden terugge keerd. Met 'Body Double' fanta seert hij - net als voorheen - voort op oude filmthema's en uiteraard is Hitchcock weer zijn bron van in spiratie. Zonder nu weer in een uitgebrei de verhandeling te vervallen over de vraag of De Palma wel of niet een jatter is, kan toch rustig wor den gesteld dat Hitchcocks 'Rear Window' en 'Vertigo' hem niet on beroerd hebben gelaten. James Stewart had in de laatste film last van hoogtevrees, hoofdrolspeler Craig Wasson kampt met claustro fobie. Dezelfde Stewart zag in 'Rear Window' door een camera bij de buren een moord plegen, Craig Wasson overkomt hetzelfde (iets dergelijks zat trouwens ook al in Ten', het is dus niet altijd en alleen Hitchcock). Maar De Palma citeert nu ook De Palma: in 'Blow Out' raakt een on schuldige geluidsman betrokken bij een sinistere moord en nu is het een al even onwetende acteur die hoofdrolspeler wordt in een dode lijke confrontatie. Heel in het kort iets over het ver haal (van De Palma's mysterieën moet je nooit teveel ontsluieren): Jake Scully is een niet erg succes vol acteur die als gevolg van clau strofobie zijn rol verliest in een derderangs griezelfilm. Eenmaal thuis blijkt zijn vriendin zich naakt te vermaken met een andere heer. Het leven van Scully stort kortom in zijn geheel, privé en werk, in el kaar. Dakloze Scully krijgt echter on verwachts hulp van een pas ver worven vriend. Collega Sam Bou chard moet voor een paar weken naar Seattle en biedt hem een fraai appartement aan. Om het leven te vervolmaken heeft hij nog een aar digheidje voor Jake: de buurvrouw mag graag schaars gekleed door het huis dansen, met gebruik van een geavanceerde camera kan Scully daar mooi van genieten. Ge not maakt al snel plaats voor af schuw en angst, dat zal de De Pal- ma-liefhebber begrijpen. i verwachten van mijn films", ;ft de regisseur zelf gezegd en is maar al te waar. Alle elemen- uit vooral zijn laatste films als 'Dressed to kill' en 'Blow Out' zijn herkennen. Brian de Palma is en origineel filmer, dat wil hij k niet zijn. Maar hij geeft zijn pu bliek precies wat het wil hebben, zoals dat in de James Bond-films ook gebeurt. Hij mag inmiddels gerust de nieuwe 'master of suspense' (Hitchcocks eretitel) genoemd worden. 'Body Double' is in mooie, harde kleuren gefotografeerd en door bijvoorbeeld een gepast ge bruik van de 'subjectieve camera' (de camera en daardoor ook de kij ker blikt mee door de ogen van de hoofdrolspeler) houdt hij de span ning permanent vast. In de inven tieve wendingen die hij het verhaal aan het slot geeft, is hij zo langza merhand even bekwaam als Hitch cock. De vergelijkingen zijn dus, dat blijkt, onvermijdelijk. Je komt er vanzelf weer op terug. De Palma weet dat ook, wordt er kwaad en 'Quartetto Basileus'; regie: Fa- bio Carpi; hoofdrolspelers: Hec tor Alterio, Pierre Malet; thea ter: Kijkhuis. Visconti had zich waarschijnlijk niet geschaamd als hij 'Quartetto Basileus' had gemaakt. Dat ik de naam van deze overleden filmer noem, komt omdat de film van de in ons land nagenoeg onbe kende Fabio Carpi me soms deed denken aan het werk van Viscon ti. Zo herinneren de scènes die Carpi heeft opgenomen in Vene tië aan één van de mooiste films van de Italiaanse grootmeester: 'De dood in Venetië', de verfil ming van het boek van Thomas Mann, die overigens eenmaal wordt geciteerd door een hoofd rolspeler in 'Quartetto Basileus'. De film van Carpi handelt over de teloorgang van een strijk kwartet. Die ondergang - hoewel dat woord wellicht te zwaar bela den is - begint als één van de vier heren na een optreden sterft. Aanvankelijk is het overgeble ven drietal van plan om er mee op te houden. Leven, willen ze, want hebben ze al die jaren niet in een isolement gezeten? Inder daad, maar hun pogingen om de muziek te vervangen door alle daagse bezigheden mislukt. Hun nieuwe hoop verschijnt in de persoon van een eigenwijze, maar o zo begaafde jonge violist. Het kwartet kan weer optreden. Die jongeman brengt de steen echter wel aan het rollen. Zo wordt één van de kwartetleden, een homofiel en een groot be wonderaar van de boeken van Marcel Proust, verliefd op hem. En dat heeft rampzalige gevol gen voor de oudere man die na enige tijd schijn en werkelijk heid niet meer weet te onder scheiden. Denkt dat hij een hoofdpersoon uit de boeken van Proust is en als gevolg van een en ander dient te worden opge nomen in een kliniek. Ook de twee overgebleven oudere leden van het kwartet zullen uiteinde lijk afhaken. Hoe, dat verraad ik niet. Wat me het meest fascineerde in deze film is de wijze waarop Carpi de verhouding tussen de jongeman en de oudere heren ge stalte heeft gegeven. Ze weten niet echt goed wat ze met hem aan moeten. Enerzijds bewonderen ze hem omdat hij van het leven weet te genieten, wat voor hen niet echt geldt, anderzijds verfoeien ze hem omdat hij soms onmisken baar een gladde jongen is. 'Quartetto Basileus' is een mooie film. Wat me af en toe stoorde is dat Carpi soms iets te veel aanstuurt op melodramati sche effecten. Ook zonder een hemel die door een ondergaande zon rood wordt gekleurd, weet ik wel dat Venetië de stad van de dood is. WIM BRANDS 'Body Doublé'; regie: Brian de Palma; hoofdrol len: Craig Wasson, Gregg Henry en Melanie Grif fith; theater: Luxor, Lei den; 16 jaar doodmoe van, maar kan het in zijn films wel weer zelf mooi relative ren. Zo laat hij Craig Wasson rijden in een overduidelijk stilstaande au to, terwijl achter hem de omgeving op een doek wordt afgedraaid. Net zo knullig als Cary Grant in 'To catch a thief (Hitchcock, 1955) langs de Riviera koerste. Het ontbreekt er nog maar aan dat De Palma, gelijk Hitchcock, als een toevallige passant ergens op duikt. B.J. f Melanie Griffith als het pornosterretje Holly en Graig V/asson als de misleide acteur Jake Scully. (foto pr)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 11