Rijksmuseum krijgt Rembrandt-portret 'Nederlandse muziek lijkt kansrijk exportprodukt' 'Haesje' op zicht Marieke Blankenstijn wint Mozartconcours Veelsoortig werk bij 'Ars' 'Niets rijmt' overtuigt niet Curro Velez nog steeds ster van Fiesta Gitana Hecht samenspel Leids trio DONDERDAG 24 JANUARI 1985 PAGINA 23 DEN HAAG/HILVERSUM (GPD) De Nederlandse overheid ziet brood in de ex port van Nederlandse lichte muziek. Daarom heeft de Exportbevorderings- en Voorlichtingsdienst (EVD) dit jaar voor het eerst de MIDEM, de belangrijkste mu- ziekbeurs ter wereld, in het actieprogram ma opgenomen. Op de beurs, die van 28 januari tot 1 februari in het Zuidfranse Cannes wordt gehouden, zal de EVD on dersteunende activiteiten ontplooien. Eveneens voor de eerste maal zal de NOS namens de Nederlandse omroepen deel nemen aan de MIDEM (Marché Interna tional du Disque et de l'Edition Musicale). Plaatsvervangend algemeen directeur van de EVD, ir. K. A. de Jong, zei gisteren tijdens de presentatie van de plannen in Den Haag dat zijn dienst kansrijke secto ren van het Nederlandse bedrijfsleven naar veelbelovende afzetmarkten wil brengen. De Jong: „De Nederlandse mu ziek lijkt een kansrijk exportprodukt". Hij wees erop dat vorig jaar voor onge veer 370 miljoen gulden aan in ons land gefabriceerde grammofoonplaten en mu- ziekcassettes is geëxporteerd. Ten opzich te van 1983 betekende dat een groei van 5 procent. De binnenlandse markt toont evenwel een ander beeld. Sinds 1981 geeft die een daling te zien van gemiddeld 5 procent per jaar. De Jong: „Gelukkig zijn er aanwijzin gen dat 1984 vermoedelijk iets minder slecht zal uitpakken, zodat een voorzichti ge conclusie zou kunnen worden getrok ken dat de magere jaren van de muziek- branche in Nederland tot het verleden gaan behoren. Met een stagnerende thuis markt is de export voor het bedrijfsleven dubbel belangrijk. Dat zien we niet alleen bij de muziekbranche, maar bij vele ande re sectoren van het Nederlandse bedrijfs leven. De muziekbranche heeft dus wel licht goede exportmogelijkheden". De Jong noemde de kwaliteit van de Nederlandse platen goed, de uitvoering van de hoezen opvallend door hun origi naliteit, de produkten inventief en de dis tributieorganisaties goed functionerend. De Jong: „Wij hebben jarenlang voorop gelopen met deze branche ten opzichte van andere Europese landen. Er komt nu meer concurrentie op dit gebied, maar dat wordt algemeen als gezond ervaren. Ook hier geldt: kwaliteit, een goede service en een concurrerende prijs zijn doorslagge vend". Eveneens wees De Jong erop dat diver se Nederlandse artiesten het niet slecht doen in het buitenland. Hij noemde onder meer The Shorts, The Starsisters, Berdien Stenberg, Chris Hinze, Thérèse Steinmetz en Louis van Dijk. Ook de omroep is ditmaal vertegen woordigd op de MIDEM. Op de beurs zul len zowel de Nederlandse omroepen als de Wereldomroep zich collectief presente ren, in samenwerking met het BUMA- fonds, Conamus, de EVD en een groot aantal Nederlandse platenmaatschappij en en muziekuitgeverijen. Het aandeel van de omroep zal vooral bestaan uit de presentatie van ruim honderd recente klassieke en lichte muziekprodukties op cassettes en langspeelplaten. Ook zal in Cannes de aandacht worden gevestigd op het koor- en muziekapparaat van de NOS. AMSTERDAM (ANP) - Het Rijks museum in Amsterdam zal een schilderij van Rembrandt ter waar de van tien miljoen gulden aan zijn collectie kunnen toevoegen. Het doek - een portret van Haesje Cley- burg uit 1631 - wordt het museum geschonken door een jubileum fonds in verband met het 100-jarig bestaan van het huidige museum gebouw. Het portret hangt al op zicht in het museum. Minister Brinkman van WVC stelde gisteren namens het rijk 2,5 miljoen gulden voor het geschenk beschikbaar. Het jubileumfonds haalde onder leiding van oud-Shell topman Wagner zelf al 3,5 miljoen binnen. De overige vier miljoen gulden moeten van het publiek komen. Een eerste .collecte' werd gister avond gehouden in het nabij gele gen Concertgebouw, waar het or kest van die naam een speciale uit voering verzorgde. Het huidige gebouw van het rijksmuseufn trok in de honderd jaar van zijn bestaan naar schatting 45 miljoen bezoekers, aldus minis ter Brinkman in een korte toe spraak. Het bezoekersaantal nu is ongeveer een miljoen per jaar. De directie van het rijksmuseum is van plan het eeuwfeest van het gebouw - een creatie van architect Cuypers - te vieren met speciale exposities en uitgaven. Directeur S. Levie van het museum wilde gisteren niet zeggen wie nu eige naar is van het te schenken schil derij. „Het doek is ons via een kunsthandelaar door een buiten landse stichting aangeboden", was het enige wat Levie kwijt wilde. Hij verklaarde dat het zelden voor komt dat een schilderij van Rem brandt te koop is. De tien miljoen die voor het portret van Haesje Cleyburg betaald moeten worden, vindt Levie een hoog bedrag, maar - relatief niet duur. Het is overigens een uitzondering dat het museum een prijs noemt. Levie verklaarde dat de Rem- brandt-collectie in het Rijksmu seum een redelijk overzicht geeft van Nederlands beroemdste schil der. Er zitten lacunes in onze Rem- brandt-collectie, die niet zomaar zijn op te vullen. Als er al een Rem brandt te koop is, dan is het schil derij meestal onbetaalbaar. Het Rijksmuseum bezit twintig schilderijen en vele tientallen teke ningen van Rembrandt. Het mu seum heeft ook een aantal doeken van de schilder in permanente bruikleen zoals de Nachtwacht, die eigendom is van de stad Amster dam. Het Rijksmseum begon zijn acti viteiten 185 jaar geleden in het Trippenhuis aan de Kloveniers burgwal in Amsterdam. De taak van het museum is volgens Levie een zo goed mogelijk overzicht te geven van de Nederlandse kunst door de eeuwen heen, waaronder de schilderkunst. De Rembrandt- verzameling in het museum ont stond pas na 1900. Comité Voor de inmiddels begonnen ac tie .Geschenk Rijksmuseum' is een comité van aanbeveling opgericht bestaande uit Berend Boudewijn, Martine Bijl, Christina Deutekom, Jan Dibbets, Paul Huf, Hans van Manen en Cees Nooteboom. Over enkele weken worden in heel Ne derland vlugschriften over de actie verspreid. Dé activiteiten van het Rijksmu seum zelf in dit jubileumjaar be staan uit o.m. andere een expositie gedurende de zomermaanden van circa 60 tekeningen van Rem brandt. Verder wordt er een kleine tentoonstelling ingericht over het huidige museumgebouw. Daar over wordt ook een album uitgege- De bezoekers kunnen in de loop van het jaar kennis maken met be wegwijzering in het hele gebouw. Geïntroduceerd worden verder een 25-tal looproutes van elk een half uur. De feitelijke verjaardag van het gebouw is medio juli. De officiële herdenking wordt wegens de vakantietijd verschoven naar eind september 1985. DEN HAAG (ANP) - De violiste Marieke Blankenstijn (21) uit Den Haag heeft in het Oostenrijkse Salzburg, het internationale Mozartconcours gewonnen. De jury kende geen tweede prijs toe. Wel was er een gedeelde derde prijs. In totaal namen dertig violisten uit zeven landen deel aan het concours. Marieke Blankenstijn liet in 1981 al van zich horen door in Amsterdam het Oscar Backconcours te winnen. Zij was toen leerlinge van Herman Krebbers. Haar opleiding voltooide zij aan het Mozarteum in Salzburg bij Sandor Veqh. In ons land is zij intussen opgetreden met tal van symfonie orkesten. Luise Ullrich (73) overleden MÜNCHEN (DPA) - De in Oostenrijk geboren Duitse toneel- en filmac trice Luise Ullrich is in een ziekenhuis in München op 73-jarige leeftijd overleden. De op 31 oktober 1911 in Wenen geboren Luise Ullrich speelde na haar opleiding aan de 'Akademie für Musik und Darstellende Kunst' aanvan kelijk toneel in haar geboortestad, Berlijn en München en beleefde in het begin van de jaren dertig in meisjes- en na de oorlog in moederrollen een grote filmcarrière. Voor wat de televisie betreft speelde Ullrich in het begin van de jaren zeventig 'oma' in Rainer Werner Fassbinders serie 'Acht Stunden sind Kein Tag'. Arthur Bryant (85) overleden LONDEN (ANP) - De Britse historicus sir Arthur Bryant is dinsdag avond op 85-jarige leeftijd overleden. Dit heeft het ziekenhuis in de Britse stad Salisbury, waar hij onlangs was opgenomen, gisteren bekendge maakt. Bryant is vooral bekend geworden wegens zijn vlotte manier van schrijven, waardoor hij geschiedenis voor een groter publiek aantrekke lijk wist te maken. Hij schreef o.m. een driedelige biografie over de 17e eeuwse dagboekschrijver Samuel Pepys, wiens aantekeningen een dui delijk beeld van de Engelse geschiedenis in zijn tijd verschaften. Gijs Brandsma directeur CPNB SCHIPHOL (GPD) - Het hoofd van het bureau perszaken en voorlich ting op de luchthaven Schiphol, Gijs Brandsma, vertrekt met ingang van 1 maart. Hij wordt dan directeur van de CPNB, de organisatie voor propa ganda van het Nederlandse boek. Brandsma heeft driejaar op de luchtha ven gewerkt. Brandsma had, voor hij bij Schiphol kwam werken, al een journalistie ke loopbaan van 17 jaar achter de rug. Hij heeft gewerkt bij o.m. de actualiteitenrubriek van de NCRV, Hier en Nu. SHAKESPEAREPRIJS - De Britse toneel- en filmspeler Sir Alec Guin ness krijgt dit jaar de Shakespeareprijs van de stichting F.V.S. in Ham burg. Naar de stichting meedeelde kende het Westduits-Britse college van curatoren hem eenstemmig de prijs van 25.000 mark toe. De Shakespeareprijs wordt verleend aan persoonlijkheden die zich door buitengewone prestatie op het gebied van de kunst, de literatuur en de geesteswetenschappen onderscheiden. Portret van Haesje Cleyburg door Rembrandt. Bibliotheek - Nieuwstraat, wandkle- ran Anneke van Overloop, tot 11/ 2; tijdens openingsuren bibliotheek te bezichtigen. Charousko - Oude Rijn la, gouaches n Paula van der Weerdt-Schmit, t 15/2; dag. van 12-22 uur. De Oude Rijn - Stille Mare 4, Johan nes Schimmer, olieverf, gouache, tot 18/2; di t/m za 10-18 uur, do tot 21 uur, zo 11-18 uur, ma van 12-18 uur. Stichting Burcht - expositie van gra fisch werk en advertenties van Hans Koetsier, tot 10/2; woe t/m zo van 12- Ars Aemula Naturae - expositie van werk van docenten, t/m 27/1; tijdens >p za en zo van 13-16 Piggelmee - Jan Vossensteeg, exposi tie pasteltekeningen Marian Visser, tot 1/2; ma 13-18 uur, di, woe, vr 9-18 uur, do 9-21 uur, za 9-17 uur. ten hardboard, t/m 30/1. Oegstgeest Jacques van Bellen - Lange Voort, pasteltekeningen van honden en kat ten door Marcelle Frijling, t/m 15/2; di t/m do 9-18 uur, vr van 9-21 uu 9-17 uur. Warmond Het Oude Raadhuis - Dorpsstraat, fo to's Peter Moerkerk, t/m 31/1; i do, zo. 14-16 uur, za 11-14 uur. Galerie de Pomp - Dorpsstraat, A. den Ouweelen, winterobjecten, t/m 31/1; di 17-21 uur, woe 10-12 en 14-16 uur, do, za, zo 14-16 uur. Mariènhaven - expositie brooddeegfi guren Carla Pont thema 'Circus', tot eind febr. Leiderdorp Muzenhof - gouaches en etsen van Margot de Jager, tot 6/2; ma t/m vr 14- 18 uur, za 9.30-12.30 uur. Wassenaar Auberge De Kieviet - Stoeplaan, teke ningen en aquarellen van Addi Kub- binga-Kwakkelstein, tot 14/2; dag. beh. ma, 9-12 en 15-19 uur. Noordwijkerhout Bibliotheek - beelden, aquarellen en olieverfschilderijen van Margreet Po- lanen, tot 15/2; tijdens openingsuren Docenten van Ars exposeren in het gebouw Ars Aemula Naturae, Pie terskerkgracht 9. Tot en met 27 ja nuari. Geopend: za. en zo. van 13-16 uur en tijdens de cursus-uren. LEIDEN - Konden we aan het eind van het vorige jaar al kennis maken met werk van zes Ars-do- centen, onder wie Gerard de Wit en Fanny Mazure, nu komen in een tweede docenten-expositie maar liefst acht anderen aan bod. Ieder van hen is vertegenwoor digd met een aantal werken, be halve Lucia Steinbach van wie slechts één werk getoond wordt. De prijzen variëren van 300 tot 7200 gulden. Om met het werk van Stein bach te beginnen: het gaat om een zeer groot olieverfschilderij op doek dat de titel 'Het goud der TTiraciërs' draagt. Eigenlijk is het een soort uitvergrote cartoon. We zien een groep grotendeels in blauwe duisternis gehulde ten toonstellingsbezoekers met cata logi in de hand bewonderend rond een belicht Thracisch kunstwerk staan. Het kunstwerk is een met sieraden bekleed, ge stileerd mensenhoofd van goud met starende ogen, zoals er ver schillende te zien waren op de unieke Rotterdamse expositie in het najaar van 1984. Rechts op de voorgrond van het schilderij loopt één van de bezoekers weg van de groep, ons verdwaasd aankijkend met een hoofd dat geheel de vormen van het Thra- cische portret heeft aangenome- n Een voorstelling die op de lachspieren maar niet minder op de denkspieren werkt! Frans de Haas, die ook een gro te tentoonstelling heeft in Gale rie Denise Stephan, toont bij Ars drie zorgvuldig uitgewerkte li nosneden met onder meer onwe zenlijk aandoende, modelachtige Boot op helling, acrylschilderij door Udo Bredow. (foto John Hakkaart) naakten. De mooie prent 'Zit tend naakt', met een jonge vrouw, een vaas bloemen en een drinkglas, ademt een bijzondere, dromerig-zomerse sfeer. Ook bepaald sfeervol en uiterst kleurrijk, zijn de grote impres sionistische landschapschilderij en van Hessel de Boer. In het 'Landschap in tegenlicht', is het tegenlicht, dat rond en door het geboomte schijnt, op knappe wijze uitgeschilderd. De Boer deed dit onder meer door de wit gele verf die hij voor het tegen licht gebruikte wat dikker op te brengen dan de verf er om heen. Het vangen en doorgronden van het (zon)licht, zo begeerd door Van Gogh en door de schilder Bavinck in Nescio's 'Titaantjes', zal wel altijd door kunstenaars nagestreefd blijven worden. Te noemen zijn verder vier consciëntieus geschilderde heel- al-fantasieën van Hans Klaui, met planeten en zwevende blok ken: beweeglijke en kleurrijke taferelen tegen een achtergrond van absolute duisternis. Udo Bredow toont twee strak ke figuratieve acrylwerken met schepen. Gevoelig uitgewerkt en bepaald ontroerend zijn Erli Es- selinks poëtisch-dromerige aquarelletjes, waaronder 'Rozen- kweker'. Andere exposanten rijn nog Jan Mank en Bettien Scherft. ANTOON ERFTEMEIJER 'Niets rijmt'. Spelers: José Alders en Esgo Heil. Vormgeving: Wilfred Al ders. Produktie: Toneelschuur Haar lem. Gezien op 23 januari in het LAK. LEIDEN Een man en een vrouw brengen samen een week einde door in een huis aan zee. Getrouwd zijn ze niet, wel is er sprake van een relatie. Aldus is het verhaal gegeven van deze To- neelschuur-produktie aan te ge ven. En alleen al op grond van deze verhaallijn kun je verwach ten, dat er van een gespannen verhouding tussen beide part ners sprake zal zijn, waarin zij el kaar voortdurend op de proef stellen. Dat is ook het geval. Het is de altijd weer opdoemende onze kerheid omtrent de houding van de ander, het is de angst voor de afhankelijkheid van die ander en het zijn de twijfels rond de ver dere ontwikkeling van een der gelijke verhouding. De tekst van deze voorstelling is enige tijd geleden in het kader van een projekt geschreven door Adriënne Kleiweg, Hans Ligt- voet en José Alders. Laatstge- noemde heeft het toen ontstane script opnieuw bewerkt en sa men met Esgo Heil deze voor stelling ontwikkeld. Zij kozen daarbij niet voor een diepgaande psychologische be nadering, maar legden de nadruk op het spelelement. Dat voor komt al te nadrukkelijke zwaar wichtigheid of voor de hand lig gende relatieproblematiek. Bij de opbouw van hun dialo gen (veelal in vraagvorm) en het bewegingspatroon is duidelijk niet naar realisme gestreefd. Er wordt daarentegen een span ningsveld opgebouwd tussen het gewone alledaagse en het afwij kende buitengewone. In zekere zin levert dat een boeiend theate- ravontuur op, waar echter toch een heel groot 'maar' achter de plaatsen is. van de willekeur. De speelvorm en het verhaalgegeven staan op een dusdanig gespannen voet, dat het eindprodukt niet meer voldoende kan overtuigen. Vorm en inhoud (om dat kunstmatige onderscheid maar weer eens te maken) lijken dan niet meer zin vol, maar volstrekt willekeurig op elkaar aan te sluiten. Waarom men op een bepaalde manier handelt, en niet anders, blijft on duidelijk. Er zit bijvoorbeeld naast Esgo Heil en José Alders nog een man op het toneel, die op geen enkele wijze in de handeling wordt be trokken. Hij drinkt wat, rookt een enkel sigaretje en glimlacht een enkele keer en tuurt naar het speelvlak. Nu kun je urenlang speculeren, wat zijn functie is binnen het geheel. Maar dat blijft dan toch heel erg vrijblijvend: zo kan elke toneelgroep wel een raadseltje inbouwen. WIJNAND ZEILSTRA. Fiesta Gitana da Silva, Spaanse fla menco. Gezien op 23 januari in de Leidse schouwburg. Nog te zien op 30 januari en 1 en 2 februari in het Congresgebouw, Den Haag en op 27 januari en 3 en 17 februari in de Stadsschouwburg, Amsterdam. LEIDEN - Het Fiesta Gitana dat impresario Da Silva jaarlijks or ganiseert, staat of valt bij de aan wezigheid van de grote danser Curro Velez. Als hij op het po dium komt, slaan de vlammen er vanaf. Hij weet de muzikanten, zangers en andere dansers te in spireren tot prestaties, die de fla menco recht doen. Een stijlvol danser, die zich op het podium graag wentelt in het succes. Zijn rug is naar de flamenco gaan staan als de stam van een boom die levenslang een orkaan heeft weerstaan. Hij is dit jaar voor de twintigste keer van de partij, maar leeftijd is voor de flamenco niet van echt belang. Het gaat om de 'duende', het duiveltje dat dansers en muzikanten tot grote verrichtingen inspireert. Dat duiveltje roerde zich voor de pauze alleen in de Baile de Fra- gua, de dans van de smidse. Die dans is een eerbetoon aan het ontstaan van de flamenco, als het ware gesmeed op het ritme van alledag. Een prachtige, hooghar tige dans voor vier mannen, slechts begeleid door het ritme van de hamer op het aambeeld. Daarna oogstte een solo van eer ste danseres Carmen Ledesma onbedoelde hilariteit door het stof dat ze met haar lange rokken deed opwaaien; de dansvloer had wel even aangeveegd mogen worden. Gangmaker El Toro be geleidde haar met zijn rauwe stem, wat zij met misprijzende blikken beantwoordde. Het is natuurlijk moeilijk om de spontaniteit van de flamenco te handhaven in een zo kunstmati ge omgeving als een tournee langs Nederlandse steden. Na de pauze wisten de artiesten elkaar tot groter enthousiasme aan te zetten. Een mooi duet tussen Carmen Ledesma en zanger Pa- co El Taranto zette de juiste toon. Een spel van vraag en antwoord tussen een in de kroeg hangende man en een verontwaardigde vrouw, tussen de zang en de 'za- pateados', roffels van voet en hak. Dan een onderonsje van de gita risten Carlos Heredia en El Cruz, eerst een 'rumba' met Zuidame- rikaanse invloeden en dan een virtuoze 'bulerias'. Jammer dat zij zich later niet de tijd gunden hun instrumenten goed te stem men, zodat de begeleiding van solozangeres Carmen Montoya tergend vals was. Daartussen een fraai duet van Velez en Carmen Ledesma, die overtuigend waar maakten de eerste dansers van het gezelschap te zijn. Met de ar men geheven draaiden ze om el kaar heen; de energie van het ge hele lichaam leek door de vinger toppen te knetteren. Zij waren de sterren, niet alleen door hun prestaties, maar ook door de ma te waarin ze publiek en collega's wisten op te laden. Nu ook het Theatro del arte Fla menco de Nederlandse podia (vorig jaar november in Leiden) langs gaat, is het mogelijk te ver gelijken. Beide groepen maken aanspraak op authenticiteit. Het 'Theatro' gebruikt meer moder ne, theatrale elementen. De ar tiesten die samen het Fiesta Gita na vormen leggen meer de na druk op individuele virtuositeit. Hun dans is ook statischer; de met vingers en voeten voortge brachte ritmes gaan veel minder met bewegingen van het gehele lichaam gepaard. ARIEJAN KORTE WEG Fiesta Gitana met als middelpunt Curro Velez. Trio Henny Ravestein, viool, Hans Stoop, klarinet en Henk Briir, pia no. Met werken van Schubert, Brahms, Poulenc, Lotoslawski Milhaud. Gehoord op 23 januari in de K&O-Kapelzaal in Leiden. LEIDEN - Hecht en gedurfd sa menspel door het trio Henny Ra vestein (viool), Hans Stoop (kla rinet) en Henk Briër (piano) viel gisteravond in de Kapelzaal te beluisteren in een gevarieerd programma. Kamermuziek, waarbij het trio het zich wat de programmakeuze niet gemakke lijk heeft gemaakt. Omdat som mige werken, zoals bijvoorbeeld de Sonate in f kl.t. van Johannes Brahms en de Suite voor viool, klarinet en piano van Darius Mil haud dusdanig onevenwichtig en onduidelijk van structuur wa- i dat men na kortstondig be luisteren via de radio geneigd zou zijn af te haken, maar gister avond 'live' door de ijzersterke interpretatie van het trio duide lijk overeind bleven. Vooral tij dens het attente vraag- en ant woordspel van het ronde klari net- en levendige pianospel van Stoop en Briër in het allegretto grazioso van Brahms. Een bijzonder indringend werk bleek daarna de Sonate in d kl.t. van Francis Poulenc voor viool en piano. De enige sonate, die Poulenc ooit voor strijkers geschreven heeft. Zelf was hij er minder tevreden over. En som mige passages lijken dan ook haast onmogelijk om te strijken. Het uit de jaren 1942/43 dateren de werk is een typische oorlogs sonate, geschreven in memor van de verdwenen dichter Lorca, irin het thema oorlog en de weerspiegelt. Henny Rave stein bewees haar klasse in de schier onmogelijke passages >r viool, waar als in een soort koortsdroom allerhande thema's voorbij flitsen, de hoop w spiegelend, opgewekt tot aan het absurde toe, om daarna als e< kaartenhuis ineen te zakken te eindigen in een melancholieke kreet. Gedurfd maar door beide solisten op virtuoze wijze ver tolkt. De vrolijke Dance Préludes van Witold Lutoslawski en hechte samenspel in de Suite van Darius Milhaud vormde prima slot aan dit heerlijke avondje strijk-, blaas- en toetsen- werk. ANNEKE VAN VLIET

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 23