VS boycotten Internat. Hof Orthodoxen eisen monopolie jood-zijn op Groeiende armoede oorzaak gewelddaden op Jamaica Rome sluit vrede met Carthago Europeanen voelen voor vereniging Inzake kwestie-Nicaraqua Poolse kolonel liet bewijzen vernietigen Pro-Franse betoging in Nouméa ZATERDAG 19 JANUARI 1985 BUITENLAND PAGINA 7 Eind november vorig jaar sprak het Internationale Hof uit, dat Ni caragua ontvankelijk was in een klacht die het in april 1984 had in gediend wegens (para)militaire ac tiviteit van de Verenigde Staten en dat het Hof over deze klacht kon oordelen. De uitspraak van november vo rig jaar behelsde tevens dat het Hof een gedetailleerd onderzoek zou instellen naar de inhoud van de Ni caraguaanse klacht. Hieraan zullen de Verenigde Staten dus geen me dewerking verlenen. In de verklaring van het ministe rie van buitenlandse zaken, die door de ambassade in Den Haag is Aanslag RAF op ministerie mislukking HANNOVER (AP) - Sympathisan ten of leden van de terroristische Rote Armee Fraktion hebben ge probeerd om met zes kilogram ex plosieven geplaatst in een brand- blusapparaat het ministerie van binnenlandse zaken van Nedersak- sen op te blazen. Dit is gisteren be kendgemaakt door een woordvoer der van het ministerie. De aanslag mislukte en politieagenten met speciaal afgerichte honden ontdek ten de brandblusser in een nis van een buitenmuur van het gebouw. Bij het onklaar maken van de bom moesten twee aangrenzende woningen uit voorzorg worden ontruirpd. Het ministerie werd donderdag in een schrijven opmerkzaam ge maakt op de bom. De briefschrij vers betreurden het dat de aanslag niet was gelukt en bestempelden het ministerie als 'centrum van de binnenlandse oorlogvoering'. NOUMEA (AP) - Voor het bezoek van de Franse president Mitter rand aan het roerige gebiedsdeel Nieuw Caledonië zijn duizenden soldaten en politieagenten ingezet. Mitterrand komt vandaag in Nouméa aan om in twaalf uur tijd te trachten de rust op het eiland te herstellen. In de straten van de hoofdstad patrouilleerden zwaar bewapende politiemannen en op het omringende platteland zijn eli te-eenheden van parachutisten van het Franse leger ingezet. Tegenstanders van onafhanke lijkheid hebben opgeroepen van daag massaal te demonstreren in Nouméa. Mitterrand zei naar Nieuw Cale donië te willen gaan om zijn steun te betuigen aan de speciale bemid delaar Edgard Pisani, die pogingen in het werk heeft gesteld om een politieke oplossing te vinden voor de problemen op het eiland. Pisani heeft een gedeeltelijke on afhankelijkheid voor Nieuw Cale donië voorgesteld. Volgens dat voorstel zou Frankrijk belast blij ven met defensie en binnenlandse veiligheid. De leider van het Onafhankelijk heidsfront van de autochtone Ka- nakenbevolking Jean-Marie Tjiba- ou zei gisteren op een persconfe rentie dat hij bereid is Mitterrand te ontmoeten, hoewel hij nog niet is uitgenodigd voor een gesprek. Mitterrands verrassende besluit om zich persoonlijk met de kwes tie te bemoeien kwam na twee da gen van rellen van anti-onafhanke lijke Europeanen in Nouméa het vorige weekeinde en na de dood van twee leiders van het Onafhan kelijkheidsfront bij gevechten met de politie. Het Socialistische Nationale Be vrijdingsfront der Kanaken (KSNLF) eist onafhankelijkheid verspreid, herhalen de Verenigde Staten hun bezwaren tegen de be handeling van de Nicaraguaanse klacht door het Internationale Hof. Washington meent dat het conflict in Midden-Amerika zich niet leent voor behandeling door het Interna tionale Hof, maar dat het slechts kan worden opgelost met politieke en diplomatieke middelen. Volgens Washington misbruikt Managua met zijn klacht het Hof voor politieke en propaganda-doel- einden. De ambassadeur van Nicaragua in Den Haag noemde het verbijste rend dat de Verenigde Staten hun medewerking aan de procedure hebben opgezegd. Ambassadeur Arguello Gomez zei het onheilspel lend te vinden dat de regering-Rea- gan deze beslissing heeft genomen aan de vooravond van de inaugura tie van de Amerikaanse president TORUN (DPA) - Ex-kolonel Adam Pietruszka, die terechtstaat we gens zijn aandeel in de ontvoering van en de moord op priester Jerzy Popieluszko, heeft tijdens het vooronderzoek voor hem belas tend bewijsmateriaal laten vernie tigen. Dit hebben twee functiona rissen van het ministerie van bin nenlandse zaken gisteren tijdens het proces in Torun verklaard. De functionarissen Janusz Drozdz en Zbigniew Stromecki verklaarden dat de belangrijkste beklaagde, Grzegorz Piotrowski, op de dag van de ontvoering zijn medewerkers had gezegd dat hij die dag niet aanwezig zou zijn en dat kolonel Pietruszka daarvan op de hoogte was. De ex-kolonel werd tijdens deze verklaringen wit van van Frankrijk. Tegenstanders van onafhankelijkheid zijn voorname lijk te vinden onder de Europese, Polynesische en Aziatische bevol kingsgroepen, ongeveer 57 procent van de 150.000 inwoners van het ei land. Sinds half november zijn bij on geregeldheden tussen voor- en te- gefstanders van onafhankelijkheid 19 doden gevallen. Honderden Eu ropeanen zijn uit hun woningen gevlucht uit vrees voor brandstich ting. De Franse autoriteiten hebben gezegd geen enkel risico te zullen nemen en het bezoek van Mitter rand met strenge veiligheidsmaat regelen te zullen begeleiden. Er is een avondklok ingesteld van 9 uur 's avonds tot 5 uur 's morgens. Frankrijk heeft naar schatting 6300 man legereenheden, mobiele eenheid, oproerpolitie, parachutis ten en mariniers naar Nieuw Cale donië gestuurd. De troepenmacht wordt ondersteund door twee be zoekende Franse oorlogsbodems. Gisteren werden in Nouméa twee schoten gelost op de woning van een Aziatische zakenman, een aanhanger van het Onafhankelijk heidsfront, maar niemand raakte daarbij gewond, aldus de politie. Andere incidenten hebben zich niet voorgedaan. Het Onafhankelijkheidsfront zei niet te verwachten dat het bezoek van de Franse president een oplos sing brengt voor de problemen op het eiland, aldus T^jibaou. 'Wat komt Mitterrand hier eigenlijk doen?' zei hij. Mitterrand zal na zijn aankomst in Nouméa gesprekken voeren met leden van de Territoriale Assem- blée, burgerlijke en politieke lei ders, en met vertegenwoordigers van vakbonden en religieuze groe peringen. voor een tweede ambtstermijn. Op maandag 21 januari wordt Reagan ingezworen voor een nieuwe perio de als president voor vier jaar. De Nicaraguaanse ambassadeur verklaarde dat de procedure ge woon doorgaat, omdat het Interna tionale Hof zelf juist in november vorig jaar heeft beslist de klacht van Nicaragua in behandeling te In april 1984 deponeerde Nicara gua een klacht bij het internationa le gerechtshof met betrekking tot Amerikaanse militaire en para-mi litaire activiteiten. Managua was er in het bijzonder over ontstemd, dat voor Nicaraguaanse havens mijnen werden gelegd. In mei vorig jaar trof het Hof, het hoogste juridische orgaan in de wereld, voorlopige maatregelen en gelastte het de VS hun activiteit tegen Nicaragua stop te zetten. woede en omschreef een van de ge tuigen als een onverantwoordelij ke en op sensatie beluste persoon. Beide getuigen zeiden dat het af delingshoofd generaal Zenon Pla- tek na het bekendworden van de ontvoering van de priester alle per soneelsleden van de afdeling had opgedragen op te schrijven wat zij op 19 oktober, de dag van de ont voering, hadden gedaan. Zowel de secretaresse van Piotrowski als Stromecki vermeldden onder an dere dat kapitein Piotrowski die betreffende dag afwezig was ge weest en dat kolonel Pietruszka wist waar de kapitein verbleef. Pie truszka las de verklaringen en be val het tweetal vervolgens de pas sage die naar hem verwees te schrappen. BRUSSEL (GPD) Komt er naast de Verenigde Staten van Amerika ook een Verenigde Staten van Eu ropa? Als het aan de meerderheid van de Europese burgers ligt wel. Ruim de helft is enthousiast voor het idee van de vorming van een 'Verenigde Staten van Europa' naar het model van die aan de an dere kant van de Atlantische Oce aan. Slechts een op de vijf Euro peanen is tegen dit idee. Dat blijkt uit een enquête die de Europese Gemeenschap heeft la ten houden onder zijn burgers naar de mate waarin 'Europa' leeft on der hen. Het enthousiasme voor een VS in Europa is bedrieglijk: een toenemend aantal Europeanen zal de Europese gedachte een zorg zijn. VENETIË - Twee rechtse terroris ten zijn gisteren door de rechtbank in het Italiaanse Venetië tot levens lang veroordeeld. Het duo stond te recht wegens de moord op twee ca rabinieri. (foto EPA) ROME (AP) - Rome en Cartha go hebben na 2131 jaar einde lijk besloten de strijdbijl te be graven, na de vernietiging van deze Noordafrikaanse stad door de Romeinen in de Puni sche Oorlogen. De burgemeester van Rome, Ugo Vetere, kondigde gisteren aan op 3 februari naar Carthago te zullen reizen om een symbo lisch 'vredesverdrag' te sluiten met zijn Carthaagse ambtge noot, Chadli Klibi, die tevens secretaris-generaal is van de Arabische Liga. "Wij willen het buitenlands beleid van ons land niet door kruisen, maar ik ben van me ning dat dit verdrag een ver sterking symboliseert van de al bestaande vriendschappelijke en vreedzame betrekkingen tussen Italië en Tunesië," zei Vetere. Het 'idee van een symbolisch verdrag kwam onlangs ter spra ke tijdens Klibi's bezoek aan Rome. In de derde eeuw voor Christus begon Rome in de Pu nische Oorlogen een campagne tegen de oppermacht van de stadstaat Carthago. Scipio Afri- canus Minor leidde Rome na de derde Punische Oorlog (149-146 v.Chr.) tot de overwinning met de vernietiging van Carthago. Men is - op de Denen na - voor meer Europese eenwording. Zes van de tien Europeanen vinden het lidmaatschap van hun land van de EG 'een goed ding'. Maar het aan tal echte sympathisanten neemt af. Opmerkelijk genoeg is, ten opzich te van bijvoorbeeld tien jaar gele- KINGSTON (GPD) Na een korte afkoelingsperiode zijn gisteren de gewelddadigheden in de hoofdstad van het Caraibische eiland Jamai ca, Kingston, opnieuw opgelaaid. Bij gevechten tussen rivaliserende groepen zijn tot nu toe zeker tien mensen om het leven gekomen en werden tientallen mensen gewond. Oorzaak van de onrust zijn de sterk gestegen kosten van levensonder houd, vooral wat betreft brandstof. door Elly Wempe Halverwege vorig jaar sloot pre mier Edward Seaga een overeen komst met het Internationale Mo netaire fonds. Deze hield in dat het IMF de afbetaling van de 3,2 mil jard dollar aan buitenlandse lenin gen opnieuw wilde bekijken. Voor waarde was dat er drastisch bezui nigd zou worden op de overheids uitgaven. Dat betekende ontslag voor 8000 ambtenaren, minder geld voor volkswoningen, onder wijs en gezondheidszorg en verho ging van de benzineprijzen en de elektriciteitstarieven. Bij veel men sen is de afgelopen maanden de elektriciteit afgesloten omdat zij de hoge rekeningen niet konden beta len. De Jamaicaanse economie ver keert in een ernstige crisis. „De laatste jaren is de bodem uit onze economie weggeslagen", zo ver klaart dr. Carl Stone, socioloog aan de Universiteit van West-Indië in Kingston. De landbouwproduktie is sterk verminderd. De opbreng sten van het suikerriet, de bauxiet en uit het toerisme werden tot de het jodendom heeft bekeerd en daarnaast geen andere religie is toegedaan". Voorlopig hadden de toen in de Knesset zetelende godsdienstige partijen er vrede mee. Maar de strijd laaide bij elke coalitievor ming weer op. Het opperrabbinaat, dat vanwege het ontbreken van een absolute scheiding tussen kerk en staat het religieuze monopolie bezit, bleef middels haar vertegen woordigers in de Knesset dram men de omstreden wet aan de hala- cha te onderwerpen. Met name de 'verlichte' joodse gemeenschappen in de diaspora lieten telkens weer een luid protest horen, dreigden zelfs de banden met Israël te verbreken, wat voor de Amerikaanse liberalen en con servatieven zoveel betekende als de aanzienlijke financiële bijdra gen stop te zetten. De toch al zo wankele economie van Israël zou daar fors onder lijden, maar erger nog: de relatie tussen de joden in Israël en die in de rest van de we reld zouden onherstelbaar bescha digd kunnen worden. Maar de fun damentalistische rabbijnen had den daar geen oren naar. Pluralis me in de joodse godsdienst is hen een gruwel. De worsteling om hpt karakter van de Israëlische staat is er een van voortdurende aard. Van ortho doxe kant is het maar al te duide lijk dat de voorkeur uitgaat naar de theocratie. Godsdienstige institu- den, alleen in Groot-Brittannië sprake van een groeiende steun voor de Europese gedachte. Even opmerkelijk is, dat vier maanden na de verkiezingen voor het Europees Parlement, in juni 1984, minder mensen verklaarden iets over dat parlement gehoord of gelezen te hebben dan er naar de stembus zijn gegaan. Het Europees Parlement is dus 'Het ene oor in en het andere weer uit' gegaan. Men hecht steeds minder belang aan die verkiezingen, men ver klaart niet precies te weten waar zij om gingen of simpel 'niet geïnte resseerd' te zijn. De meningen over het Europees Parlement blijken ten slotte niet of nauwelijks gewij zigd te zijn ten opzichte van twee maanden voor de verkiezingen. helft teruggebracht. Door de deva luatie van de Jamaicaanse dollar werden de kosten van levenson derhoud bijna driemaal zo hoog. Voor de armen is het moeilijk om aan voedsel te komen. Iemand die steelt in een winkel, wordt eenvou digweg gelyncht door het publiek. Zelfs de politie grijpt dan niet in. De conservatieve premier Ed ward Seaga beloofde sociale rechtvaardigheid na de overweldi gende verkiezingsoverwinning in 1980 op Michael Manley. De geld kraan vanuit de Verenigde Staten werd opengedraaid. Jamaica werd het voorbeeld voor het Caraibisch gebied. Seaga's vriendschap met de machtige noorderbuur leverde hem tienmaal zoveel Amerikaanse hulp op als in de tijd van Michael Manley. Terwijl ex-premier Manley had geweigerd aan de leiband van het Internationale Monetaire Fonds te lopen, kreeg de regering van Ed ward Seaga volop leningen. Daar mee werden de voedselimporten betaald en de consumptiegoederen van de Noordamerikaanse wel vaartsmaatschappij. Door de open economische poli tiek namen de investeringen toe, maar dat wil niet zeggen dat er meer werkgelegenheid kwam. De importgoederen vormden echter een zware concurrentie voor de lo kale produktie. Bedrijven gingen failliet en er vielen ontslagen. De tekorten op de betalingsba lans dwongen de regering eind 1983 tot een forse devaluatie. De Jamaicaanse dollar noteerde nog maar de helft van de vroegere waarde. De hoop was, dat de geld stroom aan leningen de economie zou stimuleren, zodat uiteindelijk ook de armen ervan zouden profi- ten zoals het opperrabbinaat en de religieuze rechtbanken zouden in deze visie het dagelijkse leven moeten dicteren, met de 'halacha' als een praktisch richtsnoer. Falasja's Die voor de seculiere en veel ge matigder traditioneel godsdiensti ge Israëli's bedenkelijke opvattin gen leidden onlangs tot een schrij nende toestand voor de massaal naar Israël overgebrachte Ethiopi sche joden. Hoewel bij de religieu- ze en burgerlijke wetgeving er kend als de afstammelingen van de Israëlitische stam Dan, bepaalde het opperrabbinaat dat het met het jood-zijn van dc Falasja's volgens de halacha niet helemaal pluis zat. Na alle vernederingen en onder drukkingen van 2500 jaar lang wer den deze stuk v^or stuk diepgelo vigejoden uit zwart-Afrika voorge schreven reinigingsrituelen te on dergaan om als 'hernieuwde'joden daaruit te voorschijn te komen. Bo vendien zouden de al volgens de joodse traditie besneden mannen van deze groep zich opnieuw aan een symbolische besnijdenis moe ten onderwerpen. Maar de krachti ge protesten hiertegen, zowel van de Ethiopiërs zelf als van talrijke Israëli's, deed het rabbinaat ver stommen. Deze maatregel werd dan ook rap ingetrokken, maar de rituele wassingen handhaaft het opperrabbinaat nog steeds. Geen hulp VS aan verzet in Cambodja BANGKOK (AP) - De Verenigde Staten zullen geen militaire hulp aan Cambodjaanse verzetsgroepen geven die momenteel worden ge confronteerd met een zwaar Viet namees offensief. Dit zou namelijk nadelig kunnen zijn voor pogingen om een politieke regeling van het Cambodjaanse vraagstuk te tref fen, zo is gisteren verklaard door Paul Wolfowitz, de Amerikaanse onderminster voor Oost-Azië en de Stille Oceaan. Wolfowitz voegde hieran toe dat anderen in een betere positie ver keren om militaire hulp te geven aan de guerrillastrijders in Cam bodja. De Thaise ministerr van buiten landse zaken oefende donderdag kritiek op Washington uit, omdat het geen wapens levert aan het Cambodjaanse verzet. De Vietna mese troepen zijn uitgerust met zware wapens van Russische ma kelij en overtreffen hun tegenstan ders qua getalsterkte. De guerrilla strijders hebben allen maar lichte wapens. Amerikaanse functionarissen verklaarden eerder dat de VS geen wapens aan de coalitie van twee niet-communistische groepen en de communistische Rode Khmer kan geven, omdat de Rode Khmer verantwoordelijk is voor de wreed heden begaan tijdens hun schrik bewind van 1975 tot 1978. Vietnam heeft gisteren op een conferentie van de ministers van buitenlandse zaken van Cambodja. Laos en Vietnam beloofd dat het dit jaar troepen uit Cambodja zal terugtrekken. De Vietnamese ver tegenwoordiger voorspelde dat 'het zogenaamde vraagstuk Cam bodja zich vanzelf zal oplossen. teren. Maar daar is niet veel van te rechtgekomen. Een onderzoek door de universi teit heeft aangetoond dat een kwart van de Jamaicaanse gezin nen slechts één maaltijd per dag heeft, zonder vlees of vis. Drie kwart van de kinderen die in het ziekenhuis worden opgenomen, is ondervoed. Het leger van armen, dat met marihuana als enige troost bedelt in de straten van Kingston, groeit met de dag. Oppositieleider Michael Manley riep donderdag op om de gewelddadigheden te stop pen. „De bevolking eist sociale rechtvaardigheid", zo verklaarde hij, „de armen voelen de IMF- maatregelen het ergst". Coup verijdeld in Bolivia LA PAZ (Rtr) - Het Boliviaanse le ger heeft gisteren een poging van militairen verijdeld om de regering van president Hernan Siles Zuazo omver te werpen. Dit heeft een re geringsfunctionaris meegedeeld. Het was de tweede poging tot een militaire staatsgreep in een week tijd. Vakbondsleden houden in 43 fa brieken in La Paz zeker 150 werk gevers in gijzeling. Met deze actie willen ze hen dwingen de loonsver hogingen te betalen die de vakbon den in november met president Si- les Zuazo zijn overeengekomen. Bij de couppoging waren twee voormalige legerofficieren betrok ken die gezocht worden sinds zij in juni gedurende enkele uren de pre sident ontvoerden. De orthodoxe rabbijnen verden ken de mannelijke Falasja's ervan dat zij zich in de diaspora hebben vermengd met niet-joden. Daar door zouden de kinderen uit die huwelijken al generaties lang vol gens de halacha geen joden meer zijn. Ook is de orthodoxie bevreesd dat de huwelijken niet in overeen stemming met de joodse religieuze wetgeving zijn gesloten en dien tengevolge de daaruit geboren kin deren als buitenechtelijk moeten worden beschouwd. Door het eeuwenlange isolement kennen de Ethiopërs dt pas in het rabbinale jodendom ontwikkelde wetten uit de halacha niet en heb ben zij gehandeld naar de wetten van Mozes in de Tora. Maar dat achten de rabbijnen onvoldoende om een 'echte'jood te kunnen zijn. De democratische krachten in Is raël zijn tot op heden sterk genoeg gebleken om het joodse fundamen talisme in politiek opzicht te beteu gelen. Maar voor hoe lang? De twee belangrijkte wereldlijke poli tieke partijen, de Arbeiderspartij en het Likoed-blok, bewezen een uur na het afstemmen van het amendement alweer lippendienst aan de religieuze partijen. Die zijn onontbeerlijk bij de volgende ver kiezingen of bij een breuk in de huidige regering van nationale eenheid om een meerderheidscoa litie te kunnen vormen. En zulks is onmogelijk als aan de orthodoxie geen concessies worden gedaan. ADVERTENTIE yBRKE r.nmF rfizf I02HK1 r GOEDE REIZEN. LAGE PRIJZEN TEL AVIV - Wie is een jood? Deze vraag was de afgelopen dagen, hoe merkwaardig dat ook moge klin ken, in Israël het hoofdthema van felle discussies en onderhuidse kuiperijen in en buiten de Knesset, het Israëlische parlement. door Taco Slagter Het door de religieuze politieke partijen ingediende amendement op de wet op de terugkeer was daarvoor de aanleiding. De wets wijziging behelsde dat al diegenen die ooit eens tot de joodse gods dienst zijn overgegaan, slechts aan spraak op de immigratiewet kun nen maken als hun bekering vol gens de 'halacha' (de joodse reli gieuze wetgeving) tot stand is ge komen. Dat zou hebben betekend dat alle door de liberale ën conser vatieve joodse gemeenschappen in Europa en de Verenigde Staten wel erkende bekeerlingen in feite van de Israëlische gemeenschap zouden worden buitengesloten. Want de orthodoxie erkent het 'verlichte' jodendom niet. De nog nooit bijgelegde twist tussen de religieuze orthodoxie en de meerderheid van het niet-gods- dienstige deel van de Israëlische bevolking zwiepte de emoties weer hoog op. Het verbale geweld, poli tieke dreigementen en de op volle toeren werkende religieuze lob byisten schoven Israëls wereldlij ke problemen voor het moment op de achtergrond. Maar tegen de verwachtingen in werd het amendement woensdag in de Knesset met een krappe meerderheid verworpen. Dit tot woede en ontsteltenis van de reli gieuze partijen die steun was toe gezegd door het rechtse Likoed- blok met 41 zetels. Doordat er ne gen parlementariërs van deze par tij bij dë~stemming met opzet afwe zig waren of zich afzijdig hielden, incasseerde de orthodoxie op dit punt de zoveelste nederlaag. De wet op de terugkeer geeft jo den het recht zonder restricties naar Israël te emigreren. Tot 1970 stond er geen enkele difinitie in die de joodse identiteit beschreef. De 'alia' (immigratie) uit alle windstre ken verliep probleemloos. Maar voor het orthodoxe kamp was deze door de zionistische pioniers gefor muleerde immigratiewet en de in terpretaties daarvan een doorn in het vlees. Coalitie De socialistische premier Golda Meir gaf in 1970 toe aan de religieu ze druk - zonder steun van de Na tionale Religieuze Partij kon zij geen coalitite vormen het jood zijn in de wet te definiëren. De voor veel rechtgeaarde joden over bodige tekst luidde: „Een jood is een persoon geboren uit een joodse moeder of als iemand die zich tot DEN HAAG (ANP) - De Verenigde Staten trekken zich terug uit de procedure die Nicara gua bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag heeft aangespannen. Dit heeft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken gisteren in Washington bekendge maakt. Mitterrand in Nieuw Caledonië

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7