Leiden wil bouw 1000 woningen
'Het openbaar onderwijs is
op weg naar een bankroet
Plan voor bouw
woontoren op
terrein Morsweg
Geen bezwaar Gedeputeerde
Staten tegen nieuw Kijkhuis
Wachtlijst voor nier
transplantaties groeit
Actie schoolhoofd voor hoger bedrag per leerüng
ZATERDAG 19 JANUARI 1985
LEIDEN - Een woontoren van ne
gentien verdiepingen (vijftig meter
hoog) zou uitstekend op z'n plaats
zijn op het terrein van de voormali
ge conservenfabriek Nieuwenhui-
zen aan de Morsweg. Architecten
bureau H. Klunder bv schrijft dat
in een plan voor een woontoren dat
het op verzoek van de gemeente
Leiden ontwikkelde.
Een woontoren zou een bindend
element in de verder wat vormelo
ze Transvaalwijk worden, aldus
Klunder. Het architectenbureau
heeft twee verschillende tekenin
gen gemaakt, die dienen als illu
stratie van het idee. In beide geval
len wordt de woontoren, een idee
van ex-wethouder Waal, vijftig me
ter hoog. Het verschil zit hem in
het aantal woningen dat in de toren
komt. In de ene schets is de toren
breder en staat geheel los van de
bestaande bebouwing. Tussen de
bestaande gestapelde woning
bouw langs de Morsweg en de
woontoren zou in deze variant een
buurtparkje komen dat tot het Gal
gewater loopt. Aan de andere zijde
van de toren komen parkeerplaat
sen.
De andere variant sluit wel aan
op de bestaande bebouwing. Er
komt een aantal woningen gesta
peld langs de Morsweg, terwijl de
toren daar weer haaks op komt te
staan. Het parkje wordt door de be
bouwing afgesloten en ook kleiner.
De woningen in de toren zijn al
lemaal optimaal gelegen ten op
zichte van de zon en hebben uit
zicht op het verlengde van de Oude
Rijn. Indien de eerste variant
wordt gekozen - een vrijstaande
woontoren - bestaan de woningen
uit een woonkamer, twee slaapka
mers en een badruimte. In de twee
de variant is er een slaapkamer
minder.
Het grote voordeel van een
woontoren is volgens Klunder het
bindende element. Het terrein van
Nieuwenhuizen is een van de vier
hoekpunten van het kruispunt
Rijnzichtbrug en het Galgewater.
Klunder schrijft dat het een vorme
loos gebied is met "zeer uiteenlo
pende bouwvormen zonder veel
onderlinge samenhang". De woon
toren zou kunnen zorgen voor die
samenhang en tevens kunnen die
nen als markant punt dat gezien
vanaf de Vismarkt het eind van de
binnenstad aangeeft. De hoogte is
gelijk aan die van een aantal ande
re bouwwerken in Leiden "en
geeft daarmee de stad een nieuw
stukje silhouet", meent Klunder.
Geluidsoverlast van de spoorlijn
wordt ondervangen door de toren
er 35 meter er vandaan te plaatsen.
Om het verkeerslawaai van de
Morsweg te beperken wordt de to
ren voorzien van geluidsisolatie.
Kosten
Hoeveel de woningen gaan kos
ten, is voorlopig nog niet bekend.
De plannen van Klunder bestaan
nu nog uit schetsen, die als de ge
meente akkoord gaat verder wor
den uitgewerkt. Dan komt er ook
een prijskaartje aan te hangen. De
tekeningen worden volgende week
woensdag gepresenteerd aan de
raadscommissie voov volkshuis
vesting.
Wethouder Tesselaar heeft overi
gens in een eerder stadium al laten
weten niet te gaan bouwen voordat
er duidelijke belangstelling is. Hij
zei toen: "Als de uitkomst van de
studie is dat er een hoog gebouw
kan komen, dan gaan we adverte
ren om te zien wie daarin willen.
Zijn er geen gegadigden, dan gaat
het niet door". Vanuit de buurt zijn
overigens bij voorbaat al protesten
gekomen tegen de toren.
LEIDEN Leiden verwacht
dit jaar ruim duizend wonin
gen te bouwen, waarvan 415 in
de Stevenshof. Het rijk is be
reid voor de bouw van 752 hui
zen subsidie te verstrekken.
Verder wil de gemeente 1887
naoorlogse woningen laten re
noveren. Hiervan zijn de plan
nen voor 850 huizen onzeker
omdat de woningcorporaties
die ze in eigendom hebben fi
nancieel moeilijk zitten. De re
novatie van 218 vooroorlogse
woningen is eveneens voor dit
jaar gepland.
Van de woningwetwoningen en
premiehuurwoningen voor instel
lingen zonder winstdoel komen er
volgens de plannen 367 in de bin
nenstad, waarvan een aantal be
jaardenwoningen. Dit aantal om
vat de bouw van 46 woningen aan
de Minnebroersgracht, 60 aan de
Haagweg op het Perquinterrein, 39
in de Academiewijk waarvan een
deel aan het Noordeinde, 30 op het
terrein van Glascom, 30 aan de
Hekkesteeg, 40 aan de Lange-
gracht op het terrein van Clos en
Leembruggen, 33 op het terrein
van de directie reiniging aan de
Noorderstraat en enkele kleine
plannen.
In de Stevenshof komen 80 van
deze soort woningen en 46 woon
eenheden in dezelfde klasse.
Volgens de gemeen
telijke directie volkshuisvesting is
de vraag naar wooneenheden sterk
gedaald. Bovendien zijn woning-
bouverenigingen en de stichtingen
studentenhuisvesting en huisves
ting werkende jongeren momen
teel geen van alle bezig met de ont
wikkeling van bouwplannen in de
ze sector.
De overige woningen in de Ste
venshof zijn premie-A- (22) en pre-
mie-B- (59) woningen. In de vrije
sector is de bouw van 174 huizen
gepland, ongeveer 25 meer dan de
gemeente vorig verwachtte. De to
tale omvang van de bouwplannen
in de Stevenshof blijft overigens
ook enkele tientallen woningen
achter bij de verwachtingen.
In de binnenstad en de andere
wijken staan 218 woningwetwo
ningen en 152 premiehuurwonin
gen op het programma. Door het
plan voor 60 premiehuurwoningen
op het Schutterveld is voorlopig
een streep gezet. Ook de bouw van
44 huurwoningen op de grond van
de voormalige bioscoop Camera
aan de Hogewoerd komt niet dit
jaar nog aan bod.
Het plan van 97 premie-A-wonin-
gen op de hoek HoutmarkVOude
Singel staat voor dit jaar op de lijst.
De bouw van 71 premie-C-wonin-
gen van Nationale Nederlanden in
de Merenwijk moet eveneens dit
jaar beginnen. Twaalf premie-A-
woningen moeten op de hoek van
de Pelikaanstraat/Van der Werff-
straat komen en twaalf premie-C-
woningen op een braakliggend
stuk grond aan de Korevaarstraat.
Financiële moeilijkheden ver
wacht de gemeente bij de renova
tie van een groot naoorlogse aantal
woningen. Het gaat enerzijds om al
langer spelende probleemgevallen
zoals 110 woningen aan de Mors
weg, 50 aan de Frederik van Ee
denlaan en 218 aan de De Bazel-
straat van de woningbouwvereni
ging Tuinstadswijk. Van twee pro
jecten van Eensgezindheid (in to
taal 256 woningen aan de Hoflaan)
en één van De Eendracht (222 hui
zen aan de Beatrixstraat en omge
ving) denkt de gemeente dat ook
die financieel moeilijk haalbaar
zijn.
In 1985 moet er bijna 75 miljoen
gulden aan bijna 2100 woningen
worden verspijkerd. Het gaat in de
categorie 'naoorlogs' om ruim 450
woningen van Ons Doel aan de Su-
rinamestraat en de Boshof en om
liggende straten. Van de Leidse
Woningstichting zijn 68 huizen aan
de Boshuizerkade en de De Gijse-
laarstraat aan de beurt. Ons Belang
wil meer dan 300 huizen aan de
Druiven- en Kersenstraat en de
Marnixstraat aanpakken.
De Goede Woning is van plan 135
woningen aan de Brahmslaan en
omgeving op te knappen. De Een
dracht tot slot heeft een voor haar
betaalbaar renovatieplan voor 72
huizen aan de Willem de Zwijger
laan en omstreken in elkaar getim
merd.
Op de lijst van vooroorlogse wo
ningen prijken 53 gemeentelijke
woningen die verspreid over de
stad liggen. De Eensgezindheid is
voornemens 114 huizen aan de
Trompstraat en omgeving te reno
veren en Ons Doel gaat aan de slag
met 45 woningen aan de Kanaal
straat.
C en A hoopt in september te bouwen
LEIDEN - Het Kijkhuis heeft de
een van de laatste hordes voor zijn
nieuwe vestiging in De Camp ge
nomen. Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland, het dagelijks be
stuur van de provincie, hebben de
zogenaamde verklaring van geen
bezwaar afgegeven voor het bouw
plan. Jan Boer van het filmhuis wil
met de bouw beginnen zodra het
weer dat toelaat. Tegen de verkla
ring van geen bezwaar is slager
Van der Zon overigens in beroep
gegaan. C A gaat er vanuit in
september met de nieuwbouw aan
de Haarlemmerstraat te kunnen
beginnen. Het oude Kijkhuis wil
het bedrijf als magazijn gaan ge
bruiken.
De bouw van het nieuwe Kijk
huis is opgehouden door bezwaar
schriften van de winkeliersvereni
ging Haarlemmerstraat. Onder
aanvoering van voorzitter Van der
Zon werd bezwaar gemaakt, omdat
de bouw een vermindering van het
aantal parkeerplaatsen in de omge
ving zou betekenen. In december
van vorig jaar heeft het bestuur
van de vereniging, op aandrang
van de leden, het bezwaarschrift
ingetrokken.
De voorzitter van die club, slager
Van der Zon, heeft nu als privéper-
soon zijn strijd voor parkeerruimte
voortgezet. "De gemeente zegt niet
waar de parkeerplaatsen nu wel
komen", geeft hij als reden aan
voor zijn beroep tegen de beslis
sing van de provincie.
Als gevolg van deze verwikkelin
gen verloop de vestiging van C A
aan de Haarlemmerstraat verre van
vlekkeloos. De kledingwinkel wil
de huidige ruimte van het Kijkhuis
aan de Vrouwenkerkkoorstraat als
magazijn gaan gebruiken. Als het
bedrijf te lang moet wachten ver
dwijnt het waarschijnlijk uit Lei
den.
Woordvoerder E. Kloos van C
A heeft al eerder laten weten 'niet
eindeloos te willen wachten'. "We
vertrouwen op het gezond ver
stand van de indiener van de be
zwaarschriften". Volgens Kloos
zijn de bouwplannen met de ge
meente doorgesproken. "We zullen
gevoeligheden alle ruimte geven
die ze verdienen. De nieuwbouw
moet passen bij de omgeving, bij
voorbeeld bij de Hartebrugkerk.
We heben ook contact gehad met
de buurtvereniging en waar moge
lijk zullen we ook haar wensen in
het plan verwerken". De Leidse ar
chitect Kirch ontwerpt de nieuw
bouw van de kledinggigant.
Spreekuur
Jazz
In het kader van de Leidse Jaz-
zweek organiseert Jazz on Sun
day aanstaande zondag een spe
ciaal programma in het Waagge
bouw. Met video-jazzshows en op
treden van de playbackgroep
'Wall Street Crash' en het Kwar
tet van saxofonist Jaap Biezen
wordt de week afgesloten. Aan
vang half twaalf. De slotsession
vindt plaats om kwart voor zes.
Bleugrass
In de Uyl van Hoogland treedt
zondag aanstaande de Bleu-
grassgroep 'Scarecrow' op. Aan
vang vier uur.
Het KNOV houdt maandag
avond vanaf acht uur weer
spreekuur voor Leidse onderne
mers in het midden- en kleinbe
drijf. Allerlei vragen kunnen on
der strikte geheimhouding wor
den voorgelegd. Plaats van han
deling is Wienerwald, Steen
straat 2.
Koffieconcert
De Vrije School Leiden, op de
hoek van de Pasteurstraat en de
Maresingel organiseert zondag
een koffieconcert met medewer
king van Ellen Looyestijn (mez
zo-sopraan), Eveline Vis (so
praan en Hetty de Vries piano).
Uitgevoerd worden liederen van
Monteverdi, Purcell, Mozart, Ro-
drigo, Poulenc, Bosmans, Walton
en Montsalvatge. De aanvang is
half twaalf. Voor kinderen is op
vang in de creche mogelijk. De
opbrengst is voor de verbouwing
van de school.
Bingo
Speeltuinvereniging Rondom
de Maredijk houdt maandag een
bingo-avond in het speeltuinge
bouw. Aanvang acht uur.
In 84 376 patiënten geholpen
LEIDEN - Volgens de Leidse
Stichting Eurotransplant stijgt het
aantal Nederlandse nierpatiënten
die op een donornier v/achten
sterk. In 1984 breidde de wachtlijst
zich uit van 673 naar 806, een stij
ging van ongeveer twintig procent.
Het aantal niertransplantaties nam
in 1984 iets toe.
Volgens Eurotransplant werden
vorig jaar 376 nierpatiënten gehol
pen met een niertransplantatie, vijf
meer dan in 1983. Van hen kregen
er 29 een nier van een familielid,
twee minder dan in jaar ervoor.
Het aantal in Nederland beschik
baar gekomen donornieren steeg
in 1984 met 27 tot 369. Hiervan wer
den er 201 in eigen land getrans
planteerd. De rest ging naar bui
tenlandse patiënten 145 Nederlan
ders ontvingen een nier van een
buitenlandse donor.
In 1984 bemiddelde Eurotrans
plant bij een toegenomen aantal
hoornvliestransplantaties alsmede
bij lever-, hart- en alvleesklier-
transplantaties in Nederland, Bel
gië, Luxemburg en West-Duits-
land. Bovendien had uit uitwisse
ling plaats van donorharten en -le
vers met diverse centra van Euro
transplant in Engeland en Frank
rijk.
Vier maanden cel
DEN HAAG/LEIDEN - Het ne
gentienjarige meisje dat donder
dag werd veroordeeld door de
Haagse rechtbank, heeft een straf
gekregen van acht maanden ge
vangenisstraf, waarvan vier voor
waardelijk. Abusievelijk is giste
ren in de krant vermeld dat ze
twaalf maanden zou hebben gekre
gen, waarvan vier voorwaardelijk.
Ze is'veroordeeld wegens verschil
lende delicten op en rond de Uiter
stegracht.
LEIDEN - "Ik loop keihard tegen
tekorten aan. Iedereen zit te schui
ven op zijn stoel: hoe kom ik uit
met het budget? Niemand komt uit
met zijn centen. Gevolgen in de
praktijk zijn dat we geen methodes
kunnen vernieuwen. We werken
met een leesmethode uit de jaren
zestig. Als boeken kapot zijn kun je
ze niet vervangen. Via de ouder
commissie vragen we wel eens bij
stand, om materiaal voor
handvaardigheid te bekostigen bij
voorbeeld. De ouders krijgen geld
in kas door fancy fairs en Bingo
avonden te organiseren. Maar in
wezen is dat een verkapte ouder
bijdrage. Terwijl onderwijs ge
woon gratis moet zijn".
door
Raymond Peil
Het hoofd van de openbare lage
re school De Viersprong aan de
Drifstraat, Wim Versluys, heeft de
kat de bel aangebonden. Al enige
jaren hebben de openbare scholen
te weinig geld. Het bedrag dat zij
jaarlijks per leerling krijgen voor
het onderwijs, gemiddeld 91 tot 92
gulden vindt Versluys flink wat te
laag. "Er was het afgelopen jaar. op
grond van de inrichting van de
denkbeeldige school, een tekort
van 63,07 per leerling. Waar moet
dat heen? Het openbaar onderwijs
op weg naar een bankroet", schrijft
het schoolhoofd in een brandbrief
aan alle openbare scholen.
Hij is van plan een gezamenlijke
actie te ontketenen. De geplande
verhoging van het bedrag per leer
ling voor 1985, gemiddeld met 4,50
gulden, is volgens Versluys, name
lijk ruim onvoldoende. "In 1984 is
het prijspeil alleen al met zes pro
cent gestegen. Ik kan niet verder
bezuinigen. De school heeft toch
spullen nodig. En als ik te veel uit
geef dan krijg ik wat van de ge
meente te horen".
Verhoging
Met deze actie hoopt het hoofd
van De Viersprong te bereiken dat
de gemeente en de gemeenteraad
ervan doordrongen raken dat een
forse verhoging noodzakelijk is.
"De gemeenschappelijke school
raad heeft er de afgelopen jaren
steeds op gewezen dat het huidige
bedrag per leerling rampzalig is
voor de scholen", aldus Versluys.
"Ik weet best dat Leiden armlastig
is. Maar op een gegeven moment
houdt het op".
Hij wijst op de bevoordeling van
nieuwe scholen door de gemeente
"Een nieuwe school, bijvoorbeeld
de Stcvenshofschool, krijgt alles
nieuw en kan het eerste jaar bijna
het hele budget reserveren voor la
ter. Voor de aanschaf van nieuwe
leermethoden en dergelijke. Naar
mijn idee zitten alle openbare lage
re en kleuterscholen in Leiden met
deze problemen. Maar de oudere
scholen zijn er het ergst aan toe"
De verschillen tussen de scholen
in Leiden en de omliggende ge
meenten zijn, volgens Versluys,
groot. Maar ook in de gemeente
zelf krijgt de ene school meer geld
dan een andere. "In de omringende
gemeenten ligt het bedrag per leer
ling op 110 tot 140 gulden per leer
ling. Daar hebben de scholen te
vens de mogelijkheid om extra
kredieten aan te vragen Voor de
schoolbibliotheek krijgen die
scholen vier tot vijf gulden, wij
twee gulden per leerling. Bij de ka
tholieke scholen ligt het bedrag
per leerling minimaal op 140 gul
den", stipt hij enkele scheve ver
houdingen aan.
In de praktijk zijn de gevolgen
duidelijke merkbaar, zoals eerder
al even bleek. "Ik heb de helft van
de leesmethode van de eerste klas
kunnen vernieuwen, de andere
helft volgt misschien pas over een
paar jaar. De prijzen van boeken
stijgen schrikbarend, papier kost
goudgeld. En bij een school gaan
toch al gauw veertig- tot vijftigdui
zend kopieën per jaar de deur uit"
Computer
"De kinderen moeten de boven
ste lijn in hun schrift gebruiken en
tussen de opdrachten maar een re
gel overslaan. Als er geen klei meer
is dan kunnen de kinderen niet
meer kleien", somt Versluys op.
"Ik wil niet de indruk wekken dat
het onderwijs nergens meer naar
lijkt. Dat is ook niet zo. Maar het
probleem zou best eens wat meer
aandacht mogen krijgen"
"Een televisie we hebben een
zwart/wit-tv uit 1971. Ik mag vol
gend jaar misschien een andere ko
pen. Daar geeft de gemeente 367
gulden voor Van de oudercommis
sie heb ik een kleurentv gekregen
omdat alle schooltelevisiepro
gramma's in kleur zijn. Zeker bio-
logieprogramma's moet je toch in
kleur kunnen zien. Op andere
scholen gebeurt het ook zo".
"Ik praat nu over vervanging.
Als het om vernieuwing van onder
wijsmethoden gaat: een bepaalde
rekenmethode die ik nodig heb
omdat er bepaalde problemen zijn
met rekenen die kan ik niet kopen.
Computers: de minister roept dat
de scholen computers moeten heb
ben. Ik kan daarvoor in geen hon
derd jaar het geld bij elkaar krij
gen. Wat we zelf nog kunnen be
sparen is marginaal".
Volgens Versluys hebben de
kleinere scholen nog meer last van
financiële kortademigheid. "Een
typemachine of een stencilmachi
ne is altijd even duur. Toch krijgt
een kleinere school minder geld er
voor. omdat bedrag per leerling
voor de aanschaf vrijwel hetzelfde
blijft"
Klagen de ouders1 "Jazeker".
Schoolhoofd Versluys in een ran d
gen
antwoordt Versluys stellig 'Zij
zien ook de verschillen met de bij
zondere scholen. Zij halen soms
hun kinderen van een openbare
school en sturen hen naar een bij
zondere school. Hoe lang kunnen
we doorwerken op deze manier1
Zo kan het niet doorgaan. We hou
den het wel tot 1990 vol, maar dan
zitten we nog met boekjes uit 1960
En dan is ieder boek een losbladig
systeem".
Nijdig
Versluys is nu twee jaar school
hoofd in de Kooi. Daardoor kon hij
niet eerder fors aan de bel trekken
"Ik heb nu voldoende financieel
inzicht Aan de directie onderwijs
van de gemeente heb ik al ettelijke
verzoeken gestuurd Nu belooft ze
eerst dat het bedrag per leerling
een kwart omhoog zou gaan en dan
blijkt dat vijf procent te worden
Daar ben ik goed nijdig over".
Hij wil met zijn actie bereiken
dat de gemeenschappelijke school
klassen van de Viersprong Als boek
raad de gemeente adviseert het be
drag per leerling te verdubbelen en-
het jaar daarop eenzelfde bedrag
erbij doet. "Dat kun je dan terug
brengen tot een reeel bedrag Zo
kunnen we de achterstand inhalen
Het bedrag per leerling dat we nu
krijgen is in feite alleen voldoende
voor de aanschaf van verbruiks-
goederen 140 gulden per leerling
gulden, zoals andere scholen krij
gen, is ook niet genoeg, maar dat
zou wat meer luci.* bieden".
Onderwijsambtenaar Pedro Pe
ters noemt de zorgen van Versluys
'terecht'. "Daar zijn wij allemaal en
is de politiek het nadrukkelijk over
eens. Er komt volgend jaar een ini
tiatief van de gemeente om het be
drag per leerling eens goed te be
zien Dat het bedrag te weinig is, is
duidelijk"'
Volgens Peters wordt nog even
gewacht in verband met de invoe
ring van de wet op het basisonder
wijs Je gaat niet in 1984 alles op
zijn kop zetten als er in 1985 een
nieuwe wet komt waarin de finan-
•n kapot zijn. kun je ze niet vervan-
ifoto Holvast)
ciering helemaal nieuw wordt". De
commissie Londo is bezig met het
opzetten van een nieuw, voor het
hele land geldend, systeem voor de
berekening van het geld dat nodig
is om een school in stand te hou
den Peters schuift een groot deel
van de problemen door op het bord
van het rijk. "Je krijgt een vast be
drag voor onderwijs en moet dan
maar zelf uitzoeken hoe je het ver
deelt"
Verder wijst hij erop dat de ge
meente na het verschijnen van de
nota 'Leiden maakt basisonder-
Wijs' een pot in het leven heeft ge
roepen waaruit elke school jaar
lijks duizend gulden kan aanvra
gen voor onderwijsvernieuwingen
"Bijna alle scholen maken daar ge
bruik van", aldus Peters De ver
schillen tussen wat de bijzondere
en openbare scholen per leerling
kunnen besteden, wijt hij aan het
feit dat de bijzondere scholen de
mogelijkheid hebben om bijvoor
beeld geld voor onderhoud aan
leermiddelen uit te geven