Schaken Dammen Vindingrijk en geraffineerd Basgitaar in glansrol JAZZ Verpletterend oppervlakkig Hokjesgeest doorbroken Onherkenbare composities ZATERDAG 19 JANUARI 1985 EXTRA PAGINA 25 die men heeft gepland zijn voor lopig "New in Chess Magazine" en "New in Chess Yearbook" ge realiseerd. Het eerste is een voortzetting va] "Schaakbulletin", moet een concurrent worden voor de Informator. de halfiaar- door Dirk Sikkel Onder de naam "New in Chess" heeft Elsevier een ambitieus pro- jekt opgezet Met veel tamtam delen de uitgevers mee dat New in Chess een complex van publi- katies is, gebaseerd op een data- yjicse Joegoslavische uitgave bank die voortdurend aan de ak- met aHe belangrijke partijen van tualiteit wordt aangepast. Hier- half jaar. De Informator is door is het mogelijk om met de je^s goedkoper en bevat naast computer snel alle partijen van partijen ook informatie over een bepaalde speler, alle partijen toernooien en de internationale van een bepaald toernooi of alle ratingüjst. Het "Yearbook", dat partijen met een bepaalde ope- 57 gulden kost, bevat dit soort ning die tussen 1920 en 1930 ge- extra informatie niet, maar het is speeld zijn op te roepen. Aan de wei veel verzorgder uitgevoerd, hand hiervan hopen de uitgevers De invloed van de databank doet kwalitatief goede en vojledige ^ch gelden doordat de bronnen 1 van boek uitgebreider zijn en belangrijke ontwikkelingen in Van de vele publikatievormen de openingstheorie beter tot hun Tenslotte het volgende fraaie miniatuurtje uit het "Yearbook". recht lijken te komen. Een voor keur is, zeker in dit beginsta dium nog moeilijk uit te spreken, maar het lijkt me dat zowel voor blad de Informator als voor het "Year- Het tweede book" een publiek zal bestaan. Wit: Gil; zwart: Leontxo, Sparye 1983. 1. d4 d5 2. c4 e5 3. de5: d4 4. Pf3 Pc6 5. g3 Lg4 6. Lg2 Dd7 7. 0-0 0-0-0 8. Db3 h5 9. Pbd2!? (Als beter staat Tdl bekend) h4 10. Ph4: Le2: 11. Tel d3 12. Phf3 Df5 13. Db5 a6 14. Da4 (DIAGRAM) Pe5: 15. Pe5:? Df2:+Ü en wit gaf op. Op Kf2 volgt Lc5 mat! Horizontaal 1. Wat is de afstand naar de boerderij van R? 4. Dit houdt een doodgewone caféruzie in. 6. Vee is verbonden met de vlag. 7. Is ontkennend en bevestigend. 9. Als deze niet samen gaat met 27, dan dis crimineren we. 10. Dit is ook zo'n ding als 20. 13. Een los bol is dit niet, die een reeks voor Amerika meeneemt. 15. Momenteel al een eind weg? Dat is niet zo schrander. 17. Ik heb de moed om te zeggen dat het niet gaar is 18. en als het wel gaar is gaat El weg, zodat de Javaan al leen overblijft. 19. Na het oor of uit de pan, 't blijft een af straffing. 20. Een voertuig tussen uitschot, drink maar eens uit. 22. Schiet Lukas goed of doet hij zo maar wat? 24. Om 6 uur is het uur van de molen, eet ze. 27. Arm in arm met 9, dat is liefde. 29. H20 wordt droog als 'ie er bij komt. 30. Reeds om de elite. 31. Slagen geven op spijkers. 82. Bij de vroege vingers zijn. Verticaal 1. Jammer genoeg lijkt dit wel voer uit de onderwereld. 2. De autoweg van de huis vrouw? 3. Geeft een voertuig een dierengeluid? 't Is wel een aardig lied. 4. Steeds zit tende Europeaan geeft geld uit. 5. Zuivelprodukt met weinig opleiding als trek pleister. 6. De elasticiteit op het water. 8. Weet u hoeveel hier staan? 11. Het kost je geld maar daar is het dit dan ook voor. 12. U komt in een klap in de heester. 13. Gewas om grotten te openen? 14. Naar binnen getuimeld? Wat een idee. 16. Vee voor een voertuig blijft toch ook vee? 20. Autoversiering? Daar kan alles mooi in. 21. De dieren wereld van Albert geeft ons een dier. 22. Veel leven om niets op het water. 23. Dit brood komt je de keel uit. 25. Het dier in een bos bloemen. 26. Zaken die je probeert te krijgen. 28. Een bol is er bij met melk. De prijs van 25,- werd toe gekend aan A. Hoek, Groen van Prinstererweg 146, 2221 CD Katwijk aan Zee. De prijs wordt de winnaar toegezonden. Oplossingen met vermel ding van 'Puzzel' voor don derdag op briefkaart of in en veloppe zenden aan Redactie Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. 29th Street Saxophone Quartet 'Pointillistic Groove' (Osmosis 6002) Saxofoonkwartetten zonder ritmesectie vormen een ver trouwd verschijnsel in zowel de klassieke muziek als de jazz, maar er zijn vermoedelijk maar weinig van deze ensembles die zo spiritueel, lichtvoetig, humo ristisch en vooral veelzijdig hun muziek beoefenen als het 29th Street Saxophone Quartet. Deze viermans formatie met twee alt saxen, een tenorsax en een bari tonsax kwam in 1981 tot stand als straatorkest in New York, en onderscheidde zich al spoedig van vele van haar beroemde voorgangers als het World Saxophone Quartet, het Britse 'S.O.S.' en bijvoorbeeld het New York Saxophone Quartet. Het kwartet, waarvan deze op namen in 1983 werden gemaakt in Utrecht en in het BIM-Huis te Amsterdam, bestaat uit de altis ten Ed Jackson en Bobby Wat son (speelde vier jaar bij Art Bla- key's Jazz Messengers), tenorist Rick Rothenberg en baritonsa xofonist Jim Hartog. Het heeft niet de absolute perfectie van het World Saxophone Quartet of van het - klassiek spelende - Neder lands Saxofoon Kwartet, maar beschikt wel over een grote mate van vindingrijkheid die wars is van conventies. De kracht van deze formatie schuilt in geraffi neerde arrangementen, die varië ren van prachtig harmoniërende renaissance-stukken tot swin gende ritme-figuurtjes in de cho- russen en komische vraag-ant- woord improvisaties aan de hand van bijvoorbeeld een lachende alt (in het titelnummer 'Pointil listic Groove'). Het titelnummer is trouwens ook het boeiendste en langdurigste stuk, waarin een sterk solerende alt voortdrijft op de lagere registers van de overige drie saxen die beurtelings agres sief en rustig brommend hun ge meenschappelijke thema blazen. Prachtig is ook de beroemde compositie van Charlie Parker - Anthropology - die zich ken merkt door een swingend arran gement van typische 'sax-rifjes' waarbij de vier instrumenten duidelijk zijn ingedeeld in een solo- en ritmegroepje. Wie - kortom - van saxofoon en/of van jazz houdt, kan niet om deze plaat heen. Jamaaladeen Tacuma Henaissance Man' (Gramavi- sion Records DMM). Jamaaladeen Tacuma - hierna te noemen Tacuma - is een basgita- rist met geheel eigen opvattin gen over ritme, improvisatie en vooral ook over de rol van zijn instrument dat toch in de meeste gevallen wordt geacht een onder steunende functie te vervullen. Tacuma speelt op 'Renaissance Man' evenwel de hoofdrol. Een krachtige hoofdrol met een vier- of vijfsnarige basgitaar die in de meeste arrangementen domi neert ten opzichte van reguliere V Bijdragen: Wim Wirtz door Hans Vermin Door al die drukte rond Kerst en Nieuwjaar ben ik u nog een aan tal oplossingen van problemen schuldig, zodat ik daar maar mee begin. Problemen van 29 decem ber: Dl wit: 25, 30, 32, 34, 35, 38, 45, 47, 48 zwart: 7, 14, 17-19, 23, 24, 28, 36, 48-42, 47-41, 25-20, 20x29, 45x34 35x2; D2 wit: 29, 34, 43, 50 en dam op 45 zwart: 19, 25 en dam op 39. 50-44 nu op 39x50 29-23, 43-39 en 34-30, op 39x30 43-39, 29-24 en 44-39, en op 39- x48 44-40 en 40-35; D3 wit: 22, 23, 28, 32, 34, 39, 44 zwart: 29, 33, 42, 45. 44-40, 34-29 39x48; D4 wit: 25, 27, 28, 32, 35-38, 40, 43, 47-49 zwart: 2, 3, 6,10, 11, 13,14, 16, 18-20, 23, 26. 48-42 dreigt 37-31 en 40-34 terwijl op 20-24 27-22, 32x21, 21-17 en 42-37 volgt; D5 wit: 25, 26, 28, 32-36, 38-40, 42, 44, 45. 47 zwart: 7. 9-19,21,22,24.34-29 (22-27) 29- x20 28-22 26x8 (13x2) 38-32, 39-34, 25x1; problemen van 5 ja nuari; Dl wit: 17,21,27,33,38,40, 42,43 zwart: 8,9,12,16,18,19, 23, 30. 40-34, 33-29, 38-32, 27-22 (16x27) 22x2, 2x31 (9-14) 31 - 26 - 3 - 9 - 4 (19-23) 4-15 etc, D2 wit: 16,19 24,29,33-35,38,39,43, 44 en dam op 50 zwart: 3,7,8,13, 21, 22, 27, 28 en dammen op 4 en 36. 38-32, 16x9, 33x22, 29x18, 50- x24, 25x15. Normaal gesproken zou op dit tijdstip de competitie afgelopen zijn. Dit jaar is dat niet het geval omdat de wedstrijden meer ver spreid zijn. Het is echter te ho pen dat volgend jaar weer het ou de systeem uit de kast wordt ge haald, want doordat de tijd tus sen 2 wedstrijden zo lang is (ge middeld 3 weken) verliezen de meeste mensen hun interesse voor de competitie. Uit de wed strijd V.A.D.—R.D.G. heb ik voor u de volgende leuke partij ge licht: De Boer-Ivens. 31-26 16-21 37-31 11-16 41-37 6-11 31-27 18-22 27x18 13x22 37-31 1-6 33-28 22x33 39x28 12-18 46-41 7-12 31-27 9-13 36-31 4-9 41-36 2-7 38-33 20-24 43-38 14-20 42-37 10-14 44-39 18-22 27x18 12x23 31-27 24-29 33x24 20x29 37-31 5-10 49-43 (50-44?) 29-33 38x18 13x44 50- x39 7-12 39-33 12-18 43-38 8-13 47-42 3-8 34-30 15-20 30-25 20-24 48-43 10-15 43-39 18-22 27x18 13x22 31-27 22x31 36x27? beter lijkt mü 26x37 of i.p.v. 31-27 32-28. 8-13 40-34 13-18? Hier was 19-23 winnend geweest b.v. 34-30 (33-28?) 13-19 en 23-28 is beslissend om dat op 33-28 17-22 volgt, of ook 45-40 13-19 33-28 23-29 34x23 17-22 27x18 15-20 etc. 34-29? Ook 34-30 was niet goed ge weest maar 42-37 18-23 27-22 17x28 33x22 11-17 22x11 6x17 ziet er redelijk uit, terwijl ook mogelijk is de remise combinatie 33-29,27-22,26x17 11x22 45-40 48x30 35x4 44x35 38-33 18-23 4x36 35-40 36-41 etc. 24-30? 35- x4 15-20 4x22 17x48 27x17 48x49 en na deze klapper gaf wit maar snel op. door Hero Wit Tussen 1080 en 1085 werd in het Nederlandse Limburg Norbert of Norbertus, zoon van Heribert, heer van Gennep geboren. Het was deze Norbert van Gennep die in het jaar 1121 te Prémontre nabij Laon in Frankrijk de Orde van Prémontré, of de Norbertij nenorde stichtte. De Belgische Regie heeft op 14 januari ter gele genheid van de 850e sterfdag van de heilige Norbertus een 22 frank-zegel uitgegeven. Op de ze gel staat een beeld van Norber tus afgebeeld. Oplage: 2,7 mil joen. Het achtste tweejaarlijkse cul turele festival Europalia, dat van 24 september tot 24 december in Brussel en tal van andere Belgi sche steden wordt gehouden, staat dit jaar in het teken van Spanje. Naar aanleiding van Eu ropalia 85 Espana verschijnt op 21 januari een 12 frank-zcgel (op lage 8,1 miljoen). Afgebeeld wordt een detail van het schilde rij "de Madonna van Leuven" van Jan Gossaert (1478—1536). OOSTENRIJK - Het Oosten rijkse postzegeljaar begon al op 4 januari. Op die dag werd met een zegel van 3,50 schilling (oplage 3.550.000 stuks) het 400-jarig be staan herdacht van de Karl-Fran- zens-Universiteit te Graz. Op de zegel het universiteitszegel. Op 15 januari werd met de uit gifte van een 4,50 s.-portretzegel (oplage 3,6 miljoen) de 100e ge boortedag gememoreerd van de chirurg prof. dr. Lorenz Böhler (1885-1973). Böhler verwierf grote bekendheid als chirurg van slachtoffers van ongevallen. VERENIGDE NATIES - Het jaar 1985 is het "jaar van de jeugd" en het "Europese jaar van de muziek". Acn beide "jaren" zullen tal van zegels worden ge wijd. De Verenigde Naties luid den het "jaar van de jeugd" op 15 november al in met de uitgifte van vijf zegels, waarop enkele fi guurtjes: 1,20 Zwitserse franc (oplage 1,3 miljoen), 20 dollar cent (1,4 miljoen), 35 dollarcent (1,4 miljoen), 3,50 Oostenrijkse schilling (1,7 miljoen) en 6,50 s. (1,7 miljoen). STEMPELNIEUWS - In Am sterdam, Arnhem, Den Haag, Den Bosch, Groningen, Haar lem, Leeuwarden, Roosendaal, Rotterdam, Sittard, Utrecht en Zwolle wordt van 2 januari tot en met 4 februari een bijzondere stempelvlag gebruikt met als tekst: NSL, Wereldlepradag help lepra bestrijden. Toezending van poststukken moet gebeuren aan elk postkantoor en voor iedere stempelvlag afzonderlijk. Op het omslag vermelden: Stempeling met stempelvlag Wertldlepra- dag. Ter gelegenheid van de inge bruikneming van het expeditie- knooppunt Utrecht wordt in Utrecht van 2 tot en met 31 ja nuari een bijzondere stempel vlag gebruikt met als tekst: Expeditieknooppunt Utrecht in bedrijf. Correspondentie naar: Postdistrict Utrecht, Postbus 99900, 3500 NA Utrecht. Op het omslag vermelden: Stempeling met stempelvlag Expeditiek nooppunt Utrecht in bedrijf. Deze ingebruikneming levert op 23 januari ook nog een bijzon der poststempel op. Correspon dentie daarvoor naar: Postdis trict Utrecht, Afdeling Sortering Briefpost, Postbus 99900, 3500 NA Utrecht. Op het omslag ver melden: Stempelen met posts tempel Expeditieknooppunt Utrecht. HERO DE WIT. solo-instrumenten als cornet, fluit en altsax. Alleen in het stuk 'Dancing in your head' geeft hij alle ruimte aan altsaxofonist Or- nette Coleman, die - en in zoverre hoeft het geen verbazing te wek ken - een grote muzikale invloed op hem heeft gehad. De bezetting op deze plaat be staat in een aantal gevallen uit drums, gitaar, altsax en verschil lende soorten slagwerk, maar daarvan is weinig of niets meer terug te vinden in het wel heel bijzondere stuk 'The Battle of Images'. Tacuma speelt daarbij met een strijkkwartet (zoals de ti tel van de plaat al aangeeft) re- naissance-achtige arrangemen ten op basis van een soort twee richtingsverkeer, met de basgi taar - opnieuw - op de voorgrond. Opvallend is ook de structuur van 'There he stood' waarbij een gedicht wordt voorgedragen met de pittige ritmische ondersteu ning van de basgitaar. Dat ge dicht - net als de hele plaat trou wens - is opgedragen aan de in 1976 overleden, beroemde neger bariton Paul Robeson, die in de jaren veertig werd nagejaagd vanwege een veronderstelde communistische gezindheid. Tacuma heeft nog maar enkele platen gemaakt ('Renaissance Man' bevat opnamen van 1983 en '84), maar wat mij betreft mogen er nog vele volgen. Milt Jackson Quartet door Ton Schipperheyn Van een lezer, de heer H.J. Meij er, ontving ik een aardige brief. De heer Meijer, een enthousiast bridger die al vele pupillen in de bridgekunst heeft ingewijd, be schrijft een oefenavond op de club. Zuid, één van zijn leerlin gen raapt een troosteloze verza meling op: Sch 8-6 Ha 8-5-4-3-2 Ru 10-8-4 KI 9-6-3 en besluit na 1 SA- 3 SA te starten 'voor zijn partner'. Sch 8 dus, in de hoop noords lange kleur te prikken, omdat noord uiteraard over de entrees zal beschikken. Uitste kend gedacht van zuid en in 99 van de 100 gevallen stellig juist, maar op die bewuste avond lag het spel zo: V92 V7 O AB653 HB B1075 AH96 O V2 1085 N AH3 W A B1° u O H97 Z AV742 86 85432 O 1084 963 En daar sta je dan als leraar: 13 slagen gemaakt. Hoe leg je dat nu weer uit? Dat agressie vaak loont is in deze hoek al eerder betoogd. In de belangrijke wedstrijd tussen Amerika en Oostenrijk tijdens de Olympiade bewezen de Oosten rijkers Fucik en Terraneo wat 108 HV6542 <0 652 93 AV952 10 O AH1074 A4 N 6 /~i A9873 W 0 O 93 Z B10762 HB743 O B O VB8 HV85 dat betreft uit het goede hout ge sneden te zijn: West gever, NZ kwetsbaar. De Oostenrijkse west opende 2 Ha (zwakke twee), noord doublet, waarop oost 4 SA bood. Oost ver telde daarmee op hoog niveau te willen redden in harten en maak te het de tegenpartij bovendien zo lastig mogelijk. Zuid dou bleerde (negatief) om aan te ge ven dat hij een leuk spel had en dat een bod van noord welkom was. West bood daarop 6 Ha en daar zat noord. Het was een beetje raadwerk geworden, maar noord deed het goed: 6 Sch. Oost wist evenwel genoeg; hij redde met 7 Ha en dat ging niet meer dan 5 down. Aan de andere tafel opende west ook 2 Ha. Noord bood hier 3 Ha, een sterk spel tonend en ook hier trachtte zuid roet in het eten te gooien (5 KI). Noord doubleer de voor straf, oost en zuid pas, en nu maakte west een taxatiefout. Hij bood slechts 5 Ha, noord 5 Sch, oost pas en zuid 6 Sch. En nu wisten NZ het niet meer. Red den of niet? De Amerikanen be sloten tegen te spelen, maar 12 slagen bleken onverliesbaar. 'Soul Route' (Pablo 2310-900). trombone, viool, bas, cello en slagwerk overwegend onherken bare composities, waarvan som mige onnavolgbaar en andere juist weer heel simpel en zelfs fri vool zijn. Het is geen muziek die een breed publiek zal aanspre ken - en dat is nog zwak uitge drukt. Maar dat is misschien een reden temeer om er een keer naar te luisteren. Dojoji Dojoji. (Plexus KMH 7091284) Dojoji is een betrekkelijk nieuwe Nederlandse formatie die zich ophoudt in het niemandsland van de funk, jazz en Latijnsame- rikaanse muziek. De groep ont stond in 1982 en heeft sindsdien volop geëxperimenteerd met vooral ritmische klanken, waar bij zij - zoals blijkt uit een bijge voegde biografie - 'constant in een muzikale ontwikkelingsfase' verkeerde. Met andere woorden: Dojoji is niet in een hokje onder te brengen. Maar dat hoeft ook niet. De naam van de groep is afge leid van een thema uit het Japan se Kabukitheater dat gepaard gaat met 'kabaal, emotie en wilde dans'. De gangbare bezetting wordt gevormd door drie man slagwerk plus bas, en een saxofo nist, in de meeste stukken aange vuld met gasten die zich bedie nen van de menselijke stem, op nieuw veel slagwerk, gitaar, viool en synthesizer. Het is wonderlijke muziek die hier en daar uitstekend zou pas sen in een nieuwe choreografie van Hans van Manen, of dienst zou kunnen doen als muzikale basis voor een theater met Wa jang-poppen. De groep heeft zelf, zo blijkt uit de biografie, ook al eens een poging gewaagd haar muziek te plaatsen, maar dat heeft tot niet veel meer geleid dan tot mystificaties die nu een maal de eigenschap hebben ver hullend te werken ('We maken fungle, een begrip waarin funk en jungle verborgen zitten. Fungle beat collective'). Ik denk dat je Dojoji zou moeten zien en horen tegelijk. Dat zou wel eens een heel plezierige avond kun nen opleveren. De vibrafonist Milt Jackson ont leent zijn bekendheid voorname lijk aan het legendarische Mo dern Jazz Quartet, waarin hij destijds samen met pianist John Lewis, bassist Percy Heath en drummer Connie Kay de kwalifi catie 'Hogepriester van de jazz' verwierf. Maar het MJQ leeft nog slechts voort in de herinnering. Milt Jackson is zijn eigen weg gegaan, maar heeft zich helaas niet kunnen losmaken - zoals Mi- les Davis dat wel heeft gedaan - van zijn oude stiel. De plaat Soul Route lijkt dan ook niet veel meer te zijn dan een onbewust Dojoji eerbetoon aan die goeie ouwe tijd. Jackson speelt in een viermans formatie met bassist Ray Brown (in welke, enigszins bejaarde combo's tref je hem niet aan?), pianist Gene Harris en drummer Mickey Roker. De plaat bevat een aantal welbekende 'traditio nals', waaronder 'In a mellow to ne', 'My Romance' en 'How long had this been going on', die op een welhaast routineuze manier worden vertolkt. Dat wil zeggen: een makkelijk over zijn instru ment rollende Milt Jackson met de hem typerende nagalm, een nogal saaie Ray Brown en een obligaat musicerende pianist van wie er - voorzichtig geschat - zo'n duizend op deze aardkloot rond dolen. Een leuk in het gehoor lig gende plaat, dat wel, maar van een verpletterende oppervlak kigheid. Guus Janssen Guus Janssen Septet (Claxon 84.4). Het Guus Janssen Septet maakt jazzmuziek in de beste traditie van het BIM-Huis in Amster dam', waar figuren als Willem Breuker, Leo Cuypers, Hans Dulfer en Han Bennink hun spo ren ruimschoots hebben ver diend. Janssen is ook een ge waardeerde gast van de Leidse jazz-zolder Hot House, die vorig jaar in haar jubileumbundel (15- jarig bestaan) van hem de vol gende uitspraak noteerde: "Dat (jazz) kan je niet leren op school. Jazz is improviseren. Dat moetje al doende leren". Dat concept spreekt ook dui delijk uit de plaat van Janssens Septet, waarvan de opnamen da teren van 1982 en '83, ofschoon er in een aantal stukken stevig is gearrangeerd. Dat geldt bijvoor beeld voor 'Vijzelstraat' en 'Daar om Juist' die sterk doen denken aan de muziek uit Leo Cuypers' 'Zeeland-suite', die enkele jaren geleden op de tv werd uitgezon den. Janssen (pianist) speelt met hobo, sopraan-, tenor- en bari tonsax (Ab Baars), klarinet,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 25