Omroepen: minister onredelijk over reclame Beckett zonder ballast ZM3Ï2HEHM- Brinkman wil afkoelingsperiode zonder boetes De knapsten van de Idas 'Peter Grimes' drijft op bijrollen Boudewijn Büch in Burcht Sky Channel wordt stereo George Tor overleden MAANDAG 14 JANUARI 1985 PAGINA 21 HILVERSUM (GPD) - Het be leid van minister Brinkman (WVC) is niet redelijk en er valt door de omroepen niet mee te werken. De minister heeft bij het uitdelen van in totaal 2,3 miljoen gulden aan boetes voor het overtreden van de sluikre- clameregels op tv, de wettelij ke regelingen onjuist toegepast en hij creëert daarmee „een cri sissfeer rond het maken van programma's, die de program mamakers ernstig belemmert in hun journalistieke vrijheid". Brinkman heeft met zijn boete beschikkingen van vlak voor Kerstmis procedurefouten ge maakt en hij baseert zich op een vaag artikel in de Omroep wet (artikel 11), dat hij voorziet van aanvechtbare en onhan teerbare ministeriële regels en een onduidelijke uitleg door zijn ambtenaren. Dit zijn de voornaamste bezwa ren die de omroepadvocaat mr. E. J. Dommering uit Den Haag aan voert tegen de sluikreclameboetes van minister Brinkman. De minis ter heeft vrijdag kennis genomen van het 28 pagina's tellende be zwaarschrift dat door Dommering is opgesteld, in overleg met de be strafte omroepen Veronica, TROS, KRO, VARA, AVRO en NOS. Minister Brinkman heeft inmid dels bekend gemaakt een afkoe lingsperiode te overwegen; waarbij hij de omroepen geen boetes zal opleggen. In het verweerschrift staat dat de handelwijze van Brinkman ..nau welijks als procedure te betitelen" is en wordt zelfs gesuggereerd dat de gang van zaken onbehoorlijk is. Juister zou zijn, volgens de omroe pen, als een onafhankelijke com missie van deskundigen ou wor den opgericht om toe te zien op de naleving van de sluikreclamere- gels. Een dergelijke commissie zou moeten worden samengesteld uit reclamedeskundigen, programma- deskundigen en media-rechtelijke deskundigen uit de omroep, die advies aan de minister uitbrengen over het al dan niet beboeten van omroepen die artikel 11 van de Omroepwet overtreden. Brinkman heeft echter inmiddels laten weten niets voor het instellen van een dergelijke commissie te voelen. Tijdens het spoeddebat met de kamercommissie van WVC, op 27 december naar aanleiding van de boetebeschikkingen, had Brink man gezegd dat zijn kijk- en luis- terdienst voldoende deskundig heid heeft en dat de dienst in staat is de juiste procedures te volgen. De omroepjurist beweert in het verweerschrift het tegendeel. Bovendien wrijft Dommering de minister een onjuiste voorstelling van zaken aan, op twee punten. Brinkman zou op 27 december de Tweede Kamer onjuist hebben geïnformeerd met zijn stelling dat er over de nu gewraakte reclamere gels in 1983 en 1984 op beleidsni veau overleg is geweest tussen WVC en de omroepen, waardoor de regels duidelijk zouden moeten zijn. De omroepjurist wijst er op, dat het overleg in die periode recla meregels van geheel andere aard betrof, namelijk: nevenwerkzaam heden van omroeppersoneel, recla me voor de eigen omroep (leden werving), reclame in sportversla- gen en het tonen van beeldmerken (vignetten). Over het maken van sluikreclame in tv-programma's zou niet gepraat zijn, afgezien van een toelichtend gesprek in novem ber 1984 te Hilversum met twee WVC-ambtenaren maar die be spreking werd door de omroepen als frustrerend en zeer onduidelijk ervaren. Ook zei de minister toen dat hij de rapporten van zijn Kijk- en Luisterdienst aan de omroepen had opgestuurd. De omroepen hebben die rapporten nooit ont vangen. Beleidsbezwaren Naast de bezwaren tegen het ont breken van overleg over de nu toe gepaste regels en de daardoor gro te onduidelijk ervan, protesteren de omroepen tegen de manier en het tijdstip waarop Brinkman zijn boetes bekendmaakte. De beboete omroepen hadden de ministeriële brieven nog niet binnen, toen Brinkman ze op tv bekendmaakte in het VAR A-program ma 'Bij Koos' op 21 december 1984. In het hoofdstuk 'Beleidsbezwa ren' wordt ook de haast bekriti seerd, waarmee Brinkman een zo juist van kracht geworden wetsar tikel (artikel 61) gebruikt om 'dis proportionele geldboetes' uit te de len, terwijl in het verleden altijd werd opgetreden met een beris ping of een waarschuwing. „De onjuiste toepassing van ter zake geldende wettelijke regelin gen" heeft tot onnodige verwarring en opschudding geleid, zo kan de minister in het verweerschrift le zen. Dit zou een behoorlijke dis cussie over een zakelijk verschil van mening bemoeilijken de om roepen zouden juist graag zien dat deze zaak wordt teruggebracht tot een „zakelijk verschil van mening over de juiste wettoepassing". Daarom stellen de omroepen voor om, indien de minister niet al- ziet van de boetes, via een versnel de AROB-procedure bij de afde- Trnni^ch ling Rechtspraak van de Raad van State duidelijkheid te krijgen over waar de grenzen van de sluikrecla- meregels liggen. Mocht de minister ingaan op het verzoek om uitsluitsel aan de rech ter over te laten, dan willen de om roepen niet dat de minister tot ver dere sancties overgaat voordat de rechter een definitieve uitspraak heeft gedaan. Gaat de minister in tussen toch door met beboeten, dan voorspelt de omroepadvocaat een chaos: „Het alternatief is na melijk een niet aflatende reeks waarschuwingen, beschikkingen, AROB-beroepen. met tot gevolg een toenemende irritatie en versto ring van verhoudingen, zonder dat dit de ook door u gewenste duide lijkheid sneller dichterbij brengt". Brinkman heeft zondagavond reeds gezegd inderdaad een afkoe lingsperiode te overwegen. Het belangrijkste juridische be zwaar is, dat de minister artikel 11 van de Omroepwet dat vaag zou zijn - voorziet van door het minis terie geformuleerde 'regels'. Bo vendien zou de 'uitleg' van die re gels door WVC-ambtenaren het wetsartikel een 'aanvechtbare en in de praktijk onhanteerbare strek king' geven. De Appel brengt 'Wachten op Godot' TVachten op Godot' van Samuel Bec kett door Toneelgroep De Appel. Vertaling;: Jacoba van Velde. Regie: Hugo Maerten. Gezien in het Appel theater op 12 januari. SCHEVENINGEN - Sinds de- première van Wachten op Godot is over de betekenis van het stuk eindeloos gediscussieerd en de geschreven commentaren op de ze tekst van Beckett zullen een flinke boekenplank waarschijn lijk ruimschoots vullen. Des te verfrissender is het daarom, dat de nieuwe voorstelling van De Appel kennelijk volkomen voor bijgaat aan alle quasi-diepzinnig- heden en vanuit een onbevoor oordeeld standpunt (voorzover dat althans mogelijk is) een on derzoek instelt naar de theatrale mogelijkheden van dit inmiddels legendarische stuk. Regisseur Hugo Maerten en zijn vier acteurs hebben daartoe de tekst ontdaan van alle metafy sische ballast en gewoon geke ken wat er zwart op wit op papier is gezet. Het resultaat is verras send. Dat Robert Prager en Henk Votel tot de grootste perfectio nisten behoren die het Neder landse toneel kent, wisten we al lang, zo ook dat beiden excelle ren in de steeds weer verrassend speelse manier van theater ma ken, die in de achter ons liggen de periode een van de visitekaar tjes van De Appel is geworden. En als twee van zulke raskome dianten op de absurdistische (of absurde?) teksten van Beckett worden losgelaen, gebeurt er iets bijzonders, ongeacht of men het daar als toeschouwer mee eens is of niet. Sterker nog: Prager en Votel blijken in staat al die ballast van zich af te schudden, waar met na me de zich 'deskundig' voelende toeschouwer niet van los kan ko men. Het resultaat is een onbe vangen benadering, waarbij de verbazing over de komische en zelfs onzinnige elementen in hun dialogen soms levensgroot op hun gezichten te lezen staan. Hun interpretatie van de eeuwig wachtende Vladimir en Estragon wordt een doorlichting van het Beckettiaanse theater en een haarscherpe analyse van het hele arsenaal aan kunstgrepen dat door de auteur werd toegepast. Natuurlijk is dat niet alleen hun eigen verdienste. Het hele concept van Hugo Maerten met de toneelbeelden van Niels Ha mel wijst in die richting. Een boom is alleen maar boom, zo lang dat voor het stuk nodig is, meteen daarna verliest hij zijn functie en wordt een namaak- ding in een emmer zand, die in de kleedkamer wordt neergezet als hij in de weg staat. Het toneel zelf is ook een toneel in de dub bele zin van het woord; het is het speelvlak waarop een groot deel van de handeling zich voltrekt, maar het is tegelijkertijd ook een verhoging waar zich allerlei din gen afspelen, waarop Vladimir en Estragon even verrast reage ren als een onvoorbereide toe schouwer. Dat kunnen hun eigen handelingen zijn, even zinloos als de zinloze bezigheden waar mee iedereen (behalve u en ik) zijn dagen tracht te vullen, maar het kan ook het optreden zijn van Pozzo en Lucky met hun vreemde verhouding van mees ter en knecht, die ook op einde loos veel manieren geïnterpre teerd kan worden. De Lucky van Henk Baten- burgh blijft bij De Appel nog te veel verkrampt om te kunnen meedraaien op de twee sporen, waarop Prager en Votel zich cbn- stant bevinden, maar voor Aus Greidanus leverde dat geen en kel probleem op. Virtuoos was zijn stemgebruik, waarmee hij gelijktijdig twee verschillende personages neerzette: de sociaal boven zichzelf uit gestegen snob (met een heerlijk proleterige kos tumering) en de acteur die een rol speelt in een stuk waarin ver warring onvermijdelijk is. Menige Backett-fan zal over deze lichtelijk bagatelliserende benadering minder enthousiast en mogelijk zelfs verbolgen zijn. Voor velen zal het echter een ver rassing vormen, dat een derge lijk zwaar beladen stuk zo'n Robert Prager (links) en Henk Votel kijken naar de liggende Henk Batenburgh en Aus Greidanus in 'Wachten op Godot'(foto Pan sok) speelse, schijnbaar pretentieloze voorstelling kan opleveren, en dat feit op zich is veel belangrij ker dan het signaleren van moge lijk minder geslaagde details. PAUL KORENHOF 'Beweegreden II', vier choreogra fieën voor amateur-dansers: 'Struggle for pleasure' (Henk Knaap/ fragmenten), 'Flashes' (Percy Munt slag/ Snijders), 'Onrust' (Denies Lou- werse/Stravinsky) en 'Sodemieter op! Wat,' (Hans Tuerlings/Antheil). Produktie: theater de Engelenbak in samenwerking met de Nieuwe Alk- maarse Balletschool. Gezien op 12 januari in De Engelenbak, Amster dam. AMSTERDAM - Theater De En gelenbak heeft het lofwaardige initiatief genomen vier beroeps- choreografen balletten te laten maken, die kunnen worden uit gevoerd door niet-professionele dansgroepen en balletscholen. Ze werden tijdens de voorstellin gen in Amsterdam gedanst door via audities geworven amateurs, die enkele maanden hebben ge- Vier balletten voor amateurs Het resultaat was daar ook naar, en had in feite weinig meer van doen met amateurdans, zoals die op presentaties van ballet scholen te zien is. Gevarieerde choreografieën, een voorbeeldi ge aankleding en dansers, die be halve door hun techniek ook op vielen door hun karaktervolle presentatie. Voor de meeste bal letscholen zijn deze stukken be slist te moeilijk. Henk Knaap, choreograaf en Koetsier, tot 10/2; 1 Galerie Denise Stephan - Boisotkade, schilderijen en prenten van Frans de Haas, tot 24/2; vr, za en zo van 13.30 tot 17.30 uur. Rijksmuseum van geologie en mine ralogie - Hooglandsekerkgracht, 'Ne derland uit water', t/m 19/5; ma t/m vr van 10-17 uur, zo 14-17 uur. Sylvius Laboratorium - Wassenaarse- weg, expositie Judith de Vries, kera miek, t/m 15/1; ma t/m vr 8.30-17 uur. Lakenhal - Oude Singel, Maastrichts aardewerk, tot 3/3; di t/m za van 10-17 uur, zo van 13-17 uur. Cosi fan tutte - Gerrit Doustraat, gra fiektentoonstelling van Erik jan, t/m 25/1; ma t/m vr van 10-18 uur, za en zo van 11-17 uur. De Oude Rijn - Stille Mare 4, Johan nes Schimmer, olieverf, gouache, tot 18/2; di t/m za 10-18 uur, do tot 21 uur. zo 11-18 uur, ma van 12-18 uur. Piggelmee - Jan Vossensteeg, exposi tie pasteltekeningen Marian Visser, tot 1/2; ma 13-18 uur, di, woe, vr 9-18 uur, do 9-21 uur, za 9-17 uur. Holiday Inn - expositie Paul Franzen, olieverf op gekleurd karton of gespo ten hardboard, t/m 30/1. Galerie de Pomp - Dorpsstraat, A. van den Ouweelen, winterobjecten, t/m 31/1; di 17-21 uur, woe 10-12 en 14-16 uur, do, za. zo 14-16 uur. Leiderdorp Muzenhof - gouaches en etsen van Margot de Jager, tot 6/2; ma t/m vr 14- 18 uur. za 9.30-12.30 uur. Wassenaar Auberge De Kieviet - Stoeplaan, teke ningen en aquarellen van Addi Kub- binga-Kwakkelstein, tot 14/2; dag. danser by het Penta-theater, heeft zijn 'Struggle for Pleasure' nog het eenvoudigst gehouden. Een simpele, maar sierlijke dans voor drie danseressen, zichtbaar geïnspireerd op de Olympische Spelen. Twee meisjes kunst- zwemmen op het droge (jammer dat het plichtmatige tandpasta lachje ontbrak), een derde mag zich na betoonde kwaliteiten bij hen aansluiten. De stem van een commentator relativeert het ge toonde. De dans eindigt met een vlaggenparade. Deze choreogra fie zou het op de jaarlijkse uit voering van een dansschool goed kunnen doen. De van oorsprong Surinaamse choreograaf Percy Muntslag grijpt veel hoger. Zijn 'Flashes' gaat over rassenverhoudingen en werd gedanst door vier negers, blanken en vier Indische Een blank meisje en een donkere jongen voelen zich tot elkaar aangetrokken, wat wordt getoond in een veeleisend duet. De anderen reageren daarop met misprijzen. Muntslag heeft uit uiteenlopende bronnen als in landse dansen, jazzdans en klas siek geput. Het resultaat is een mengelmoesje, dat clichématig aandoet. Vooral de bezwerende bewegingen en zogenaamde ex tase zijn ronduit eng. De prachti ge aankleding met veel schmink maakt nog wat goed. 'Onrust' van de jonge Scapino- danser Denies Louwerse (21) is weer wat meer op het niveau van amateurs toegesneden. Een ab stracte dans met impulsief aan doende bewegingen voor een groep van zes dansers, die ook steeds gegroepeerd optreden. Trendy zwart-wit-grijze kos tuums versterken de nonchalan te sfeer. Het laatste werkstuk, 'Sode mieter op! Wat? van Hans Tuer- lings, stak met kop en schouders boven de rest uit. Tuerlings heeft van het viertal dan ook veruit de grootste choreografische erva ring. Hij maakte een zeer agres sieve en snelle dans voor zes meisjes en drie jongens, met ge stileerde bewegingen die aan vechtsporten zijn ontleend. Er wordt getrapt, gewurgd, aan ha- ,ren getrokken en geslagen. Eerst lijken de meisjes de klos te zijn, maar aan het slot liggen alle jon gens gestrekt. De uitvoering was voorbeeldig, de dansers maakten er een beklemmende en span nende voorstelling van. De zwart met donkergrijze, wijde pakken versterkten dat nog. Het lijkt me dat niet veel ama teurdansgroepen deze choreo grafie recht kunnen doen. Maar het schijnt dat de dansen eventu eel kunnen worden aangepast aan de gebruiker. Wie belangstel ling heeft: over enkele weken zijn videobanden bij De Enge lenbak te verkrijgen. De rechten worden zo laag mogelijk gehou den. ARIEJAN KORTEWEG Scène uit 'Sodemieter op! Wat?' van Hans Tuerlings. De omroepen geven in het be zwaarschrift blijk van verbazing over de rechtsongelijkheid die de minister zou toepassen door com merciële tv-stations zoals Sky Channel 'met zogenaamd niet op Nederland gerichte reclame' wel toe te laten en ook de exploitanten van abonneetelevisie niet onder dezelfde regelingen te laten vallen. Wat betreft de reclame op Sky Channel, hanteert de omroepjurist het wapen van de ironie: „zoals bij voorbeeld voor het in Nederland nergens te krijgen en nog niet geadverteerde wasmiddel Ariël, of voor de in geen Nederlandse stad te bekennen restaurants van McDonald". In scherpe bewoordingen keren de omroepen zich tegen de hoogte van de boetes, die aan de hand van 'verhoogde' STER-tarieven zouden zijn bepaald; de relatie met het om- roepbudget van 900 miljoen gul den wordt 'ondeugdelijk en onbil lijk' genoemd. Indien zal blijken dat de minister van WVC niet gevoelig is voor de bezwaren van de zes zendgemach tigden, hebben deze drie weken de tijd om een gerechtelijke procedu re te beginnen. Publiek: Sluikreclame wordt betaald HILVERSUM (GPD) - Een meerderheid van 61 procent van de Nederlandse bevolking denkt dat de omroepen betaald worden voor het maken van sluikreclame op tv. Van de vakmensen uit de reclamewereld denkt zelfs 78 procent dat bedrijven over de brug komen voor het, illegaal, reclame maken op de televisie Dit blijkt uit een telefonisch onderzoek van het marktonder zoekbureau 'Inter/View' dat is gepubliceerd in het reclamevak blad 'Adformatie'. Achtentwintig procent van de bevolking denkt dat bedrijven af en toe betalen voor sluikreclame, 23 procent denkt dat dit regel matig gebeurt en tien procent is van mening dat er vaak wordt betaald. Bij de vakmensen zijn deze percentages respectievelijk 33, 31 en 14 procent. 'Peter Grimes' van Benjamin Brit ten door de Ned. Operastichting m.m.v. het Utrechts Symfonie Or kest. Dirigent: Bruce Ferden. Regie: Elijah Moshinsky en Richard Greg- son. Gezien in de Stadsschouwburg op 11 januari. Voorts op 14 en 24 ja nuari in Amsterdam en op 17 januari in Scheveningen. AMSTERDAM - Het feit dat Brittens eerste opera, 'Peter Gri mes' behoort tot de weinige blij vende successen uit de jaren na de oorlog, is te danken aan de combinatie van twee factoren: het theatraal effectief uitgewerk te gegeven en de expressieve maar tegelijkertijd ook bijzonder welluidende muziek. In de door de Ned. Operastichting verzorg de reprise kwamen beide ele menten echter onvoldoende tot hun recht. De sfeervolle toneel beelden van Timothy O'Brien en Tazeena Firth hadden geen wijzi ging ondergaan (afgezien van een paar merkwaardige anachro nismen in de kostumering), maar de scenische invulling door Ri chard Gregson bleek aanmerke lijk vlakker dan de oorspronke lijke regie van Elijah Moshinsky. Bij de ensemblescènes was er een duidelijk onderscheid tussen solisten en koorleden die dankzij de vorige voorstellingen nog wel wisten wat ze deden en anderen, die daar minder goed van op de hoogte waren. Dat vormde ook een belangrijke oorzaak voor de verzwakking van het centrale conflict tussen de vrijwel als een heid reagerende dorpsgemeen schap en de outsider Peter Gri mes, wiens optreden wordt erva ren als een bedreiging van de ze ker ook door hypocnsie gevoede rust en zelfgenoegzaamheid. Gri mes zelf werd door de tenor Wil liam Neill trouwens neergezet als een halve waanzinnige met een kale, onwelluidende stem, waar door hij van meet af aan de sym pathie van het publiek verspeel de. Sopraan Patricia Wells leek zich in de rol van de onderwijze res Ellen Orford niet erg thuis te voelen, maar of dat ook gold voor de bariton Julian Patrick (Cap tain Balstrode) viel moeilijk uit te maken, hij zong zijn muziek onopvallend en was als karakter gewoon niet aanwezig. Nu ging er ook weinig inspiratie uit van dirigent Bruce Ferden, die ken nelijk in de overtuiging verkeer de. dat 'moderne muziek' niet mooi mag klinken en die boven dien wel heel weinig begrip toon de voor lijnen en structuren. Van koor en solisten eiste hij con stant fortissimo's, en flinke ook, waardoor er van geacheveerd zingen weinig terecht kwam. en het USO kwam van de weerom stuit zelden verder dan grof en ongepolijst spel. Het mag een wonder heten, dat de voorstelling door een paar bij rolvertolkers toch nog op een aanvaardbaar niveau werd ge tild, maar de prestaties van met name Alexander Oliver als een verknipte methodist en Max van Weegberg als een gemoedelijke apotheker waren dan ook van het hoogste internationale ni- PAUL KORENHOF. LEIDEN - Onder de plechtige titel 'De Conversatie' begint bij Stichting Burcht morgenavond een serie literaire ontmoetingen. Daarvoor wordt telkens een schrijver uitgenodigd, die zijn eigen gesprekspartner mag uitkiezen. De reeks wordt geopend door Boudewijn Büch, die zal conver seren met Peter van Zonneveld, een neerlandicus, die hem op reizen naar bibliotheken over de gehele wereld heeft vergezeld. Beiden zijn kenners van de literatuur uit de negentiende eeuw. Die zal dan ook onderwerp van gesprek zijn. De inleiding zal worden verzorgd door F.L Bastet, con- versator bij het museum van Oudheden. Aanvang 21.00 uur. OUDEKERK AAN DE AMSTEL (ANP) - De Britse commerciële satel- liettelevisieorganisatie Sky Channel zal binnen enkele maanden ook in stereo uitzenden. Voorts is Sky Channel van plan om nog dit jaar radio programma's te gaan uitzenden. Dit heeft Sky Channel vrijdag bekend gemaakt in Oudekerk aan den Amstel. Als via de televisie op stereo-uitzending wordt overgegaan, zal gelijktij dig het muziekgedeelte tevens via een radiokanaal op de stereoinstallatie te beluisteren zijn. In Duitsland wordt met stereo-uitzendingen via de televisie geëxperimenteerd. De stereoprogramma's van Music Box. de Britse muzikale concurrent van Sky, hebben nog nauwelijks voet aan de grond gekregen in Nederland. Sky Channel zal een aantal onderdelen van een nieuw popprogramma live uitzenden. Een wekelijkse uitzending daarvan zal worden verzorgd vanuit een discotheek in Utrecht. AMSTERDAM (GPD) - George Tor, radio-producer bij de NOS, is vrij dag op 40-jarige leeftijd in een Amsterdams ziekenhuis overleden. Hij leed aan de ongeneeslijke ziekte AIDS. Tor was tot vorig jaar medewerker van het radioprogramma 'Langs de Lijn'. Hij begon zijn loopbaan bij de AVRO-jeugdomroep Minjon, werkte bij de KRO-radio en tenslotte by de NOS. Hij leverde onder meer bijdra gen aan radioverslagen van de Olympische Spelen en de Tour de France Bij de laatste Ronde van Frankrijk kon hij door zijn ziekte niet aanwezig zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 21