Loodgieter komt
nu handen tekort
Al 85 doden
Voor gas en stroom (nog) geen extra kosten
Tips voor
thuis en
voor auto
Tal van
winterse
artikelen
uitverkocht
DONDERDAG 10 JANUARI 1985
PAGINA 13
De winter heeft keihard en
op alle fronten toegeslagen
Moonboots? Uitverkocht. Sneeuwschuivers? Uitverkocht.
IJskrabbertjes, anti-vries, slotontdooiers? Uitverkocht.
Een taxi? Drie kwartier wachten is gewoon. De loodgieter
komt handen tekort om gesprongen waterleidingen en ka
potte verwarmingen te repareren. Schaatsverkoop? Top
drukte.
Kortom, de winter heeft toegeslagen. Keihard en op alle fronten. De za
kenman weet niet hoe hij het heeft. Hij zit met lege vakken. De groothan
del kan hem niet helpen. Taxibedrijven kunnen niet of nauwelijks hun
klanten bedienen. En het busvervoer zit ook al in de knoop, ondanks dat
de gemeenten vele tonnen zout hebben gestrooid om de wegen wat
begaanbaar te maken.
Of dat allemaal nog niet genoeg is, stijgen de prijzen van olieprodukten
op de vrije markt met vele dollars. Een gevolg van een sterk toegenomen
vraag uit West-Duitsland. Onze oosterburen hebben te lang gewacht met
het aanvullen van hun voorraad. Nu zijn hun tanks zo goed als leeg.
Vooral de vogels hebben het moeilijk
Klaagzang alom. Wie het vooral moeilijk hebben in deze barre winterse
dagen, zijn de vogels. Beheerder Van der Niet van het Noordwijkse Voge
lasiel heeft zijn handen vol aan de vaak uitgehongerde slachtoffers die
dagelijks bij hem worden gebracht.
"Kijk maar eens naar jezelf', zegt hij. "Als je een week niks te eten hebt
gehad, verrek je van de honger. Dat is ook het geval bij de vogels. Die
beestjes gaan om half vijf 's avonds al op stok en komen er pas af als het
licht wordt. De kou vreet energie. Begrijpelijk dat ze hongerlijden."
Het Vogelasiel krijgt allerlei soorten vogels aangeboden: roodborstjes,
merels, spreeuwen, watervogels. "Er zitten ook koperwieken tussen. Ze
komen uit het hoge noorden, via ons land, om in het zuiden te overwinte
ren. Hier worden ze nog eens overvallen door een ferme kou. Veel van die
vogels zijn zo sterk vermagerd, dat ze het niet overleven."
Van der Niet vraagt zich ook af waarom gemeenten de zwanen niet uit de
vijvers halen en ze in een dierenparkje onderbrengen. "Wat zie je?", zegt
hij, "die zwanen komen het water uit om in de buurt van de huizen wat
eten te zoeken. Ze kunnen niet alleen ongelukken veroorzaken - als ze
voor een auto komen kan die niet remmen - maar bezorgen zichzelf be
vroren poten. Uren achtereen zitten ze soms in de sneeuw. Dat houdt
geen enkel dier uit."
DEN HAAG (ANP) - Veel mensen
kampen op het ogenblik met be
vroren waterleidingen en radia
torbuizen en auto's die, ook in de
garage, vanwege de kou niet wil
len starten. Flink stoken helpt,
maar kost veel geld. „Het blijkt
dat mensen die hebben geïsoleerd
nu in het voordeel zijn, ook omdat
hun huis langer warm blijft", al
dus een woordvoerder van de
Stichting Voorlichting Energie
besparing Nederland (SVEN) gis
teren. De zegsman van de SVEN
suggereerde ook de kleine
raampjes, zoals wc- en bijkeuken-
raampjes, goed gesloten te hou
den en ze alleen te openen om
even te luchten.
Een derde tip die de stichting
geeft om bevroren buizen te voor
komen is 's nachts de thermostaat
van de verwarming op 20 graden
te laten staan. De bewoners moe
ten dan alle radiatoren open
draaien, ook die in bijkeuken en
garage. Om het energieverbruik
binnen de perken te houden dient
de waterthermostaat op de ver
warmingsketel op 40 graden te
worden gezet. Deze staat normaal
op ongeveer 90 graden. „Het huis
wordt dan wel koud maar de lei
dingen kunnen niet bevriezen",
aldus de woordvoerder.
Auto's die ook in de garage niet
willen starten, mankeren meestal
iets aan de ontsteking, want een
auto moet starten bij temperatu
ren van min 15 tot min 20 graden,
zo liet een woordvoerder van de
ANWB gisteren weten. „Maar als
je weet dat je auto startproble
men heeft kun je bij voorbeeld 's
avonds de accu mee naar binnen
nemen en warm te houden en die
's morgens weer in je auto zetten.
Dan doet hij het wel."
Een veel voorkomend probleem
is ook 'vlokkende' (gedeeltelijk
bevroren) diesel- en huisbrando
lie. Aan dieselolie kan dan het
beste 10 tot 15 procent normale
benzine worden toegevoegd en
aan huisbrandolie 25 procent pe
troleum.
Het Vogelasiel in Noordwijk zit praktisch vol met slachtoffers van het winterse l
Hoewel het Vogelasiel al aardig vol
begint te raken, heeft Van der Niet
nog wel wat plekjes vrij om gewon
de of zieke vogels op te vangen.
Lang moet dit weer echter niet
aanhouden, want dan zit hij prop
vol.
Wat dan? "Ja, dan moet je een
beroep doen op mensen die een ga
rage hebben of een andere ruimte
waar we de vogels kunnen onder
brengen. Zeker, ik heb dat wel
eens meer bij de hand gehad. Al ja
ren geleden. Ik geloof in 1956. Toen
was het werkelijk bar en boos. Ik
kan me herinneren dat de vogels
dat jaar als een blok uit de hemel
vielen, dóórdat er plotseling een ij
zig regentje viel. De vleugels van
die vogels bevroren in de lucht.
Wat een ellende was dat."
Tips
Zelf is Van der Niet nu ook be
gonnen met het voederen van de
vogels. Elke dag opnieuw gaat hij
naar verscheidene voederplaatsen.
"Ik zou zo graag willen dat ieder
een zijn steentje bijdraagt", zegt
hij. "Het is toch een kleine moeite
om wat brood of ander eten op een
bereikbaar plaatsje te leggen? Als
de mensen dat doen moeten ze het
niet zo maar in de- tuin gooien,
maar op een plankje van een centi
meter of dertig in het vierkant dat
op een paaltje van anderhalve me
ter hoog is bevestigd. Zo voorkom
je dat de trage vogels een gemak
kelijke prooi voor de katten wor
den."
Busdiensten
De opmerking is al gemaakt: het
openbaar vervoer ziet geen kans
om op tijd te rijden. Gevolg: vertra
gingen en gemiste aansluitingen.
Centraal Nederland (CN) meldt
zelfs dat een paar bussen in de
sneeuw zijn te komen vastzitten,
onder meer in Ter Aar. Bovendien
is er een enorme toevloed van reizi
gers, een kwart-tot de helft meer
dan normaal. Dat zijn vooral de
mensen die de fiets of de auto al
dan niet noodgedwongen moe
ten laten staan.
CN heeft de 'mottenballenvloot'
de reservebussen, moeten inscha
kelen en elders een aantal bussen
moeten huren om de stroom van
reizigers op te vangen. "Er is nog
geen busdienst uitgevallen", meldt
het bedrijf trots. "Pas als het hele
maal niet meer te doen is, bijvoor
beeld door ijzel, dan stoppen we er
mee. Maar voorlopig streven we er
naar de gehele dienstregeling, of
het met een half uur vertraging is
of niet, uit te i
Wachttijden
Wie daarvan weer profiteerden
waren de taxibedrijven. De tele
foon bij hen stond roodgloeiend.
Christa Filippo van Taxi De Groot
in Leiden. "We hebben het onge
looflijke druk gehad. Wachttijden
van een half uur tot drie kwartier
waren normaal. Iedereen die belde
dacht dat er gelijk een auto voor
hem beschikbaar was. Alle wagens
die we hebben, waren ingezet en
nog konden we niet aan de vraag
voldoen. We hebben gedaan wat
we konden, maar het was
werkelijk verschrikkelijk."
Wanneer was het vooral druk?
"Vroeg in de ochtend", vertelt
Christa. "Stuk voor stuk telefoon
tjes van mensen die anders zelf
met de auto naar hun werk gingen
maar daar gisterochtend geen gat
in zagen. De sneeuwruimers waren
op dat moment nog niet geweest,
dus er lag een behoorlijk pak
Trouwens, zelf durfde ik
er ook niet door."
Eenmaal achter de centrale rin
kelde de telefoon onophoudelijk.
Christa: "Echt, ik kon geen minuut
weglopen. De een had nog maar
net afgebeld, of een ander hing al
weer aan het apparaat. Zo ging het
uren achter elkaar door. De men
sen hadden er gelukkig wel begrip
voor dat ze geduld moesten heb
ben. Onze chauffeurs moesten het
rustig aan doen om ongelukken te
voorkomen. Uiteindelijk hebben
nog een chauffeur die nachtdienst
had gedraaid uit z'n bed gebeld om
de allerlaatste auto die m de garage
stond ook te kunnen inzetten. We
hadden duidelijk een tekort aan
mankracht."
Run
Shophouders bij benzinestations
kunnen er over meepraten: de run
op anti-vries, slotontdooiers en ijs-
krabbertjes was gigantisch groot.
Binnen de kortst mogelijke keren
was de hele voorraad uitverkocht.
"We hebben het ergste nu wel ge
had", zegt Bas Duijs, kassier bij het
benzinestation Boot in Alphen aan
den Rijn. "Ik heb nog wat anti
vries in huis. Overgehouden van
vorig jaar. Waar je nu ook aanklopt.
Sneeuwschui
vers zijn uitver
kocht. Maar met
een schep kan er
ook sneeuw wor
den geruimd.
Overigensieder
een is, volgens de
politieverorde
ning, verplicht
om de stoep voor
zijn huis sneeuw
vrij te maken en
te houden.
(foto Holvast)
ik denk dat ze overal 'nee' moeten
verkopen. Hetzelfde geldt voor de
ijskrabbertjes, slotontdooiers en
spuitbussen voor het ijsvrij maken
van de ramen. Misschien ligt er
nog een enkel dingetje, maar dat is
te verwaarlozen. Ik ben gewoon
uitverkocht. Als ik naar andere ja
ren kijk, dan heb ik zo het idee dat
de omzet van deze artikelen dit jaar
heel wat groter is. We konden het
niet aangesleept krijgen. Weet je
wat me eigenlijk ontzettend is
meegevallen? Dat ik zo weinig
klachten over accu's heb gehad.
Het is de gewoonste zaak van de
wereld als die het bij aanhoudende
vorst begeven. En het heeft toch
behoorlijk gevroren. Wat mij be
treft is er nauwelijks vraag naar ac
cu's geweest."
Isolatie
De handel in isolatiemateriaal
loopt momenteel ook als een trein.
"We hebben de laatste week een
flitsende omzet gemaakt", meldt
de Alphense bouwmarkt Gamma.
"We zitten met lege vakken waar
normaal 500 strekkende meter ma
teriaal ligt." Volgens het bedrijf
gaat het daarbij voornamelijk om
voorzetramen, tochtisolatie en lei
dingisolatie.
Zijn Leidse collega is met het
zelfde beeld geconfronteerd. In de
vakken met glaswol en leidingiso
latie slinkt de voorraad ziendero
gen. In Alphen vliegen bovendien
de sneeuwschuivers de deur uit.
"Ze zijn niet meer te krijgen. Zelfs
de leveranciers zitten zonder".
De handelaars in schaatsen in de
regio spreken eveneens van top
drukte. De voorkeur van het pu
bliek lijkt daarbij uit te gaan naar
kunst- en hockeyschaatsen, die de
hoge Noren kennelijk van de eer
ste plaats hebben verdrongen. De
voorraden zijn bijna op. Hetzelfde
geldt voor sleden. Moonboots zijn
helemaal niet meer te koop.
Een verkoopster van schoenhan-
del Haasnoot in Sassenheim: "We
zijn naar Rotterdam geweest om te
kijken of we daar nog wat te pak
ken konden krijgen. Maar ook hier
was de voorraad op. Ik moet al da
genlang 'nee' verkopen."
Overuren
Voor de loodgieter heeft het bar
re winterweer overuren tot gevolg.
Gesprongen waterleidingen en be
vroren centrale verwarmingsin
stallaties bezorgen de Rijpwete-
ringse loodgieter Olijerhoek overu
ren. Het afsluiten van één radiator
kan erin resulteren dat cv-leidin-
gen openscheuren en huizen onder
water komen te staan.
"Mijn man is nu tot 's avonds laat
in de weer. De mensen zijn vaak
slordig met het aftappen van lei
dingen of tappen ze helemaal niet
af', zegt mevrouw Olijerhoek, die
tevens laat weten dat haar echtge
noot zich van hot naar haar moet
reppen om leidingen te repareren
cf te ontdooien. Bij andere loodgie-
tersbedrijven valt de drukte echter
mee. Het stilliggen van bouwacti
viteiten is hiervan de oorzaak.
Sneeuwruimen
Overwerk is bij de gemeentelijke
sneeuwruimploegen
schering en inslag. Vijftig r
zijn vrijwel continu bezig met het
strooien van zand en pekel en het
ruimen van de overvloedige hoe
veelheden sneeuw. Om vier uur
's ochtends gaan de ploegen op
stap. Zij beginnen met de routes
voor brandweer, politie en zieken
auto's, pakken vervolgens de
DEN HAAG (GPD/ANP) - Het
"nog steeds aanhoudende winter
weer veroorzaakt nu ook proble
men voor de tuinders. Door de
strenge vorst is bijna alle winter
bloemkool bevroren en moet,
evenals de helft van de spruitkool,
als verloren worden beschouwd.
Ook de teelt van prei loopt gevaar.
In een week tijd zijn de prijzen van
de wintergroenten naar record
hoogten gestegen; op veel veilin
gen werden de prijzen gisteren ver
drievoudigd.
Gas
Ondanks het flink gestegen gas
verbruik in de eerste week van ja
nuari ziet het er voorlopig niet naar
uit dat de consument zijn, door het
gasbedrijf voorberekend, termijn
bedrag zal overschrijden. Dit ver
klaarde de heer Van Westen,
woordvoerder van de Vereniging
van Exploitanten van Gasbedrij
ven in Nederland (VEGIN). De ter
mijnvoorschotten zijn berekend op
normale winters „en dank zij het
ongewoon zachte weer in de maan
den november en december zal het
nu nog niet direct zo'n vaart lo
pen", aldus Van Westen.
De gevolgen van de koude voor
de stroomprijzen blijken mee te
vallen. Als lange perioden van
strenge vorst uitblijven, zijn de
voorraden met al te dure stookolie
bij de elektriciteitscentrales voor
deze winter nog voldoende.
Jacht
Minister Braks (landbouw en vis
serij) heeft in verband met de hui
dige extreme weersomstandighe
den overeenkomstig het advies
van de Jachtraad besloten de jacht
op waterwild, fazantehanen en
houtsnippen met ingang van mor
gen te sluiten.
De jacht op ander klein wild zo
als hazen, fazantehennen en patrij
zen is al sinds 31 december 1984 ge
sloten. Bovendien kent de jacht-
,wet beperkingen voor het jagen
onder winterse omstandigheden.
Desondanks acht minister Braks
het geboden, de jacht op genoem
de wildsoorten te sluiten.
Vervoer
Ook gisteren ondervond het ver
keer voor de vierde achtereenvol
gende dag weer veel problemen
door gladheid, sneeuw en stuifs
neeuw. Vooral het zuicfen van ons
land kreeg bergen
werken. Sneeuwschuivers moes
ten enkele dorpen in de buurt van
Gulpen, Zuid-Limburg, uit hun
isolement halen.
Het treinverkeer kwam in de
ochtend aanvankelijk goed op
gang, maar later op de dag veroor
zaakten bevroren en onderge
sneeuwde wissels forse vertragin
gen in het hele land.
Ook het internationale treinver
keer werd ontregeld. Vanuit Ne
derland reden treinen met bestem
ming Belgiè tot gistermiddag niet
verder dan Roosendaal. Omdat een
groot deel van de doorgaande trei
nen via de Brusselse stations moe
ten, veroorzaakten de vele bevro
ren wissels daar een enorme stag
natie. Er is nu een noodplan in wer
king: vanaf vandaag worden alle
treinen naar Brussel opgehouden
in een zevental voorstations. Van
daaruit mag dan een beperkt aan
tal treinen doorrijden naar Brussel-
Centrum. De treinen naar West-
Duitsland via Hengelo kwamen
vaak niet verder dan Bentheim.
Het dikke pak sneeuw speelde
ook het openbaar vervoer in de
grote steden en het streekvervoer
parten. Het verkeer op de autosnel
wegen kwam gistermorgen lang
zaam op gang. De meeste automo
bilisten reden niet harder dan 30
tot 40 kilometer op de rechterrij-
strook die door Rijkswaterstaat
sneeuwvrij gemaakt was
De Vervoersbond FNV wil een
extraatje voor werKnemers in het
openbaar vervoer. Volgens de Ver
voersbond is er thans sprake van
eilijke situatie.
Uiteraard doemen overal
sneeuwpoppen op. Dit exemplaar
heeft een fraaie plek gekregen, met
op de achtergrond molen De Valk
in Leiden. (foto Holvast»
hoofdwegen aan en daarna het res
terende gedeelte.
"We hebben aannemers inge
huurd die met schuivers en vracht
wagens de sneeuw onder meer uit
de binnenstad verwijderen", ver
telt voorlichter Tol van de Leidse
reinigingsdienst. "We willen het
Moonboots zijn uitverkocht.
Zelfs de groothandel is los.
door
Jan Westerlaken
en
Raymond Peil
tot in de puntjes doen. Dat is moei
lijk want we moesten gisteroch
tend ook grofvuil ophalen. De
fietspaden langs de Rijnsburger-
weg, daar konden we alleen niet op
omdat er te veel auto's fout waren
geparkeerd."
De Leidse reiniging heeft dit jaar
voor het eerst de beschikking over
zware tractoren met bezeminstalla
ties. "Die werken prima", aldus
Tol. "We hebben complimenten
gekregen voor het schoonhouden
van de fietspaden. Geen klachten,
nee." Tot dusver heeft de dienst
420 ton zand en pekel op straat ge
gooid. Voorraden hiervan zijn in
voldoende mate aanwezig.
Niet verantwoord
Autorijlessen liggen zo goed als
op hun achterste. "Het is niet ver
antwoord om met een leerling ach
ter het stuur over deze hoeveelhe
den sneeuw te rijden", zegt me
vrouw Verhoeven, de eega van de
gelijknamige Voorschotense rij
schoolhouder. "De binnenstad is
ontzettend slecht begaanbaar en je
kunt niet alleen stukjes snelweg
berijden met een leerling."
De rijexamens lopen voor een
groot deel ook in de soep. Zij wor
den enkele uren tot ettelijke dagen
verschoven. Wat weer tot gevolg
heeft dat het lesrooster van de rij
schoolhouder overhoop moet wor
den gehaald.
Geen ijsvrij
De lesroosters van de scholen
blijven daarentegen overeind. Hier
en daar kan een uurtje worden ge
schaatst of mag de klas sneeuw
poppen maken, maar ijsvrij blijkt
althans in Leiden een door de tijd
achterhaald verschijnsel te zijn. De
snipperdagen die de scholen zelf
over het jaar mogen verdelen blij-
ken over het algemeen te zijn op
geofferd aan vakanties, laat de on
derwijsinspectie weten.
"Ijsvrij zou incidenteel kunnen
voorkomen, maar de meeste scho
len hebben daarvoor geen ruimte
op het rooster. Wel kan de school
zelf beslissen op gymlessen bij
voorbeeld op liet ijs of in de
sneeuw worden doorgebracht."
Misschien dat de schoolkinderen
hier een beetje aan kunnen bijdra
ge door de leerkrachten flink aan
het hoofd te zeuren. Zo vaak komt
een 'echte' winter ten slotte niet
voor in Nederland.
LONDEN/PARIJS/ROME/KEU-
LEN (GPD/UPI) - Het aantal do
delijke slachtoffers van Euro
pa's bittere winter is inmiddels
gestegen tot ongeveer 85. In Ro
me viel opnieuw sneeuw, even
als in Napels, en aan de Franse
Rivièra noteerde men de laag
ste temperatuur ooit gemeten.
In Frankrijk, waar de Parijse
overheid de metrostations na
sluitingstijd openstelde voor
mensen zonder vaste woon- of
verblijfplaats, stierven 36 men
sen van kou. De meesten waren
zwervers of bewoners van on
verwarmde huizen.
De Cóte d'Azur lag onder 40
cm sneeuw en het kwik daalde
er tot 11 graden onder nul. Het
vliegveld van Nice bleef geslo
ten en op de Promenade des
Anglais wordt volop gelang-
laufd.
Weersdeskundigen zeggen dat
Rome, Napels en Sardinië hun
ergste sneeuwoverlast sinds 28
jaar beleven. In Italië waren 13
vliegvelden gesloten. De trei
nen hadden vertragingen van
gemiddeld vijf uur en op de
meeste autosnelwegen waren
bandenkettingen geen overbo
dige luxe.
De Spaanse autoriteiten heb
ben meegedeeld dat hun winter
weer aan minstens 10 mensen
het leven heeft gekost. Negen
vroren dood in Barcelona en
een wak.
Sinds vorige week zijn in Joe
goslavië dertien mensen als ge
volg van het winterweer om het
leven gekomen.
In Oostenrijk zijn tot dusver 5
mensen doodgevroren. De mees
ten waren beschonken. Volgens
de Oostenrijkse televisie zal de
regering ongeveer 100 dakloze
zwervers in Wenen een tehuis
verschaffen tot het ergste van
de winter voorbij is.
Terug naar Frankrijk: in het
zuidelijke moerasland van de
Camargue zijn al ongeveer 200
vogels doodgevroren en bij
Grand-Lemps in de Franse Al
pen werd een auto waarin vijf
mensen zaten en die op een be
veiligde overweg in de sneeuw
was blijven steken, door een
trein gegrepen. Allen kwamen
om het leven, behalve de zesde
inzittende, die was uitgestapt
om poolshoogte te nemen.
De koudste plek van Frank
rijk ligt in de Doubs in de Jura,
parallel aan de Zwitserse grens.
Hier vriest het elke nacht stee-
vast 39 graden. Het nachtelijk
gemiddelde in Frankrijk lag
tussen de 10 en 15 graden onder
nul. een temperatuur die bij
voorbeeld voor de olijven in de
Provence rampzalige gevolgen
heeft.
