Britten wacht klachtenregen Joden massaal uit Ethiopië Lambsdorff bitter na uitstel proces Hoorzitting over atoomproeven NAVO terughoudend over incident met kruisraket Proces Popieluszko heldert weinig op Asielaanvraag EG-paspoort ANC bevrijdt zes leden in Swaziland Ontvoering VS formeren 'elitetroepen' VRIJDAG 4 JANUARI 1985 BUITENLAND PAGINA 7 LONDEN - Britse militairen liepen in de jaren '50 en '60 vrij rond op terreinen waar nog geen dag eerder atoombommen waren getest en tot ontploffing gebracht. Dat viel giste- sen de VS en de Sowjet-Unie niet ren te horen op de eerste dag van een hoorzitting in Londen. BRUSSEL/OSLO/HELSINKI (AFP/Rtr./UPI) - De NAVO heeft gisteren terughoudend gereageerd op de schending van het Noorse luchtruim vorige week door een kruisraket uit de Sowjet-Unie. Het Britse defensiestudiecentrum Ja ne's meent dat het om een nogal verouderd type gaat. Een woord voerder van het ministerie van bui tenlandse zaken in Moskou zei dat hij geen commentaar had. In Brussel verklaarde de NAVO, waarvan Noorwegen lid is, dat elke schending van het luchtruim van een NAVO-lidstaat door de Sowjet- Unie een ernstige zaak is en dat Noorwegen op het punt staat in Moskou een protestnota in te die nen. Maar functionarissen wijzen er op dat de NAVO de kwestie voorzichtig benadert en dat ze het klimaat rond de besprekingen tus- wil belasten. Begin volgende week praten de ministers Shultz en Gro- myko in Genève over een mogelij ke hervatting van de besprekingen over wapenbeheersing. De woordvoerder van het Noorse ministerie van defensie verklaarde eerder op de dag dat Oslo de zaak als een ongeluk beschouwt. Vorige week vrijdag was gedurende één minuut op de radarschermen van de noordelijke luchtverdediging van Noorwegen een onbekend vliegend voorwerp zichtbaar. Daarna verdween het in de rich ting van Finland. Vermoedelijk is de kruisraket - volgens de Noorse defensiewoord voerder en Jane's een SS-N-3 die sinds 1962 operationeel is en een reikwijdte heeft van 450 km - neer gestort in of bij het Inari-meer in noordoost-Finland. In de omge ving van het 1.000 vierkante kilo meter grote meer, dat met een laag ijs overdekt is, kan men slechts ge durende v' zoek doen geschonden om te zien hoe die lan den zouden reageren. In Finland reageren de autoritei ten zeer terughoudend op het inci dent. Finse grenswachten hebben een korte verklaring uitgegeven waarin staat dat een onbekend voorwerp dat met hoge snelheid vloog een week geleden het Finse luchtruim heeft geschonden, maar niet dat het om een raket ging. Ook staat er niet in waar het voorwerp vandaan kwam. Finland heeft sinds 1948 een vriendschapsver drag met de Sowjet-Unie dat het land verplicht aanvallen op zijn grote buurman af te weren. Waarschijnlijk heeft de Russi- ur per dag onder- sche kruisraket, nadat hij gelan- eventuele sporen. ceerd was vanuit een onderzeeër in de Barentsz Zee waar het Sowjetle- ger een oefening hield, een ver keerde route gekozen waardoor hij via het Noorse luchtruim in Fin land terecht gekomen is. Bij de NAVO sloot men de moge lijkheid categorisch uit, dat de Sowjet-Unie bewust het luchtruim van Noorwegen en Finland heeft De zitting wordt gehouden door Die proeven werden tussen 1952 een Australische Koninklijke en 1964 deels op verlaten stukken Commissie die enkele jaren gele- land in Australië, deels op Christ- den werd ingesteld, nadat de auto- door Henk Dam riteiten in Australië waren over spoeld door klachten van Australi sche militairen die ook aanwezig waren geweest bij de Britse atoom proeven. mas Island in de Stille Zuidzee ge houden, en werden bijgewoond door 20.000 militairen en burgers. Bij een aanzienlijk aantal van deze betrokkenen hebben zich de afge lopen jaren ernstige medische klachten ontwikkeld. De Britse regering heeft altijd ontkend dat deze klachten (in vele gevallen vormen van kanker) zou- TORUN (DPA/AFP) - Ook de vier de dag van het proces in Torun te gen de moordenaars van Jerzy Po pieluszko heeft niet duidelijk ge maakt in hoeverre hooggeplaatste personen binnen het Poolse minis terie van binnenlandse zaken daadwerkelijk bij de moord op de priester betrokken zijn geweest. Gisteren herhaalde ex-luitenant Waldemar Chmielewski (29) dat naar zijn mening hoge functiona rissen van de ontvoering wisten, maar de enige naam die in dit ver band viel was die van ex-kolonel Adam Pietruszka, die wegens me deplichtigheid terechtstaat. Chmielewski's directe superieur ex-kapitein Piotrowski zou tijdens de voorbereiding van de ontvoe ring herhaaldelijk hebben laten doorschemeren dat „de opbracht van boven kwam" en dat „de top CHIGAGO (Rtr./UPI/AFP) - De voorstaande Sowjet-kernfysicus Artem Kulikov heeft eind decem ber asiel aangevraagd in de Ver enigde Staten. Dat hebben Ameri kaanse functionarissen gisteren meegedeeld. De kerngeleerde was samen met drie andere Sowjet-na- tuurkundigen twee maanden in de VS in het kader van een uitwisse lingsprogramma. Kulikov vroeg op kerstavond asiel aan, kort voordat hij naar huis zou terugvliegen. Hij ging wel naar de luchthaven, maar verscheen niet aan boord van het toestel, dat hem naar de Sowjet-unie had moe ten brengen. alles accepteert", zo zei Chmie lewski. Uit het verhoor kwam ver der naar voren dat de aangeklaag de in der veronderstelling verkeer de dat ook andere afdelingen van de politie, met name de militie van Warschau, bij de affaire betrokken den kunnen worden toegeschre ven aan een tekort aan veiligheids maatregelen rond de nucleaire proeven. In Australië gelooft nie mand daar meer in. Vandaar de Koninklijke Com missie, die in Australië zelf al vele militairen heeft gehoord en giste ren in Londen is begonnen met het verhoren van 26 Britse militairen die destijds bij de atoomproeven aanwezig moesten zijn. Het werk van de commissie brengt de Britse regering in grote verlegenheid. Niet alleen zijn de Britten be vreesd dat de hoorzitting zal duide lijk maken dat de veiligheid rond de atoomproeven een lachertje was, zoals ex-militairen in Enge land en Australië steeds beweerd hebben, maar bovendien is de re gering bang voor substantiële ei sen tot schadevergoeding uit Au stralië en eigen land. Aanvankelijk weigerden de Brit ten de Australische Koninklijke Commissie alle medewerking, maar toen de voorzitter van de commissie, rechter James McClel land, dat dreigde te publiceren, deelde de Britse regering mee toch medewerking te zullen verlenen. Daarvan is tot dusver niets geble ken, zo zei McClelland gisteren. Ook schoof Chmielewski de schuld van de moord herhaaldelijk in de schoenen van Piotrowski en ex-luitenant Leszek Pekala (32). Piotrowski is naar zijn mening de hoofdverantwoordelijke voor de dood van de geestelijke, die in ver band met zijn uitgesproken steun aan hct_vcrboden vakverbond Soli dariteit moest worden „geïntimi deerd". De priester is volgens Chmielewski „mishandeld door Piotrowski en Pekala", terwijl hij zelf tot drie maal toe tevergeefs heeft geprobeerd Popieluszko's le ven te laten sparen. Hij bekende de Popieluszko te hebben ontvoerd maar ontkende schuldig te zijn aan de dood van de geestelijke. Eerder liet ook Pekala weten dat Popie luszko's dood hem niet kan wor den aangerekend. Het verhoor van Chmielewski werd bemoeilijkt door de slechte o conditie waarin deze beklaagde Ch'ristmasTsland sinds zijn arrestatie verkeert. Cp het moment dat daar een Chmielewski, die last heeft van ze- atoombom tot ontploffing werd ge- nuwtrekken in zijn gezicht en bracht. Een halve minuut nadat de moeilijkheden bij het spreken, bom was ontploft, kreeg het schip staat onder voortdurenden medi- opdracht naar het eiland koers te sche controle en mag tijdens de zetten. verhoren blijven zitten. De vier functionarissen van het ministerie van binnenlandse zaken die momenteel in verband met de moord op Popieluszko terecht staan, kunnen indien zij schuldig worden bevonden tot minimaal acht jaar gevangenisstraf of de doodstraf worden veroordeeld. Documenten waarom de com missie gevraagd heeft, zijn niet bo ven water gekomen, met als argu ment „dat zoiets heel wat zoek werk vraagt". Alles wijst erop dat de Britse regering zoveel mogelijk buiten schot wil blijven, aldus McClelland. Gisteren bleek uit de eerste ver horen al waarom. Jonge militairen werden in de jaren '50 en '60 zon der enige informatie van betekenis naar de terreinen gestuurd waar de ontploffingen plaatsvonden. Van beschermende kleding was nauwe lijks sprake, zo hoorde de c Een van de militairen, ex-mari- ïeman John Berry, vertelde hoe zijn schip augustus 1955 op nog geen zeven kilometer afstand van anker lag, WASHINGTON —Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden herkoos gisteren in ruime meerderheid de Democraat Thomas (Tip) O'Neill tot voorzitter. Op de inzet wordt O'Neill gefeliciteerd door zijn driejarige kleindochter. (foto's ap> De wolk van de bom groeide en groeide boven het schip, zo vertel de Berry, die geen beschermende kleding kreeg, en niet ontsmet of iets van die aard werd. De marine man kreeg al snel klachten in borst en benen, en lijdt thans aan ge zwellen. BRUSSEL (UPI/DPA) - In slechts vijf van de tien lidstaten van de Europese Gemeenschap kunnen de burgers vanaf 1 ja nuari het nieuwe Europese pas poort aanschaffen. Het Europese paspoort heeft dezelfde wettelijke status als een nationaal paspoort, maar er wordt een grote symbolische waarde aan gegeven omdat dit het eerste document wordt dat voor alle 270 miljoen burgers van de EG van toepassing is. Het wijnrode paspoort waarop behalve het land van uitgifte, Europese Gemeenschap staat vermeld, is sinds nieuwjaar verkrijgbaar in Italië, Frank rijk, Denemarken, Ierland en Luxemburg. Groot-Brittannië en de Bondsrepubliek Duitsland hebben laten weten pas met de uitgifte van het Europese pas poort te beginnen als er een versie is ontwikkeld die niet te vervalsen is en met een machi ne kan worden gelezen. In Bel gië en Nederland wordt de ver traging geweten aan „techni sche moeilijkheden". TEL AVIV - In het geheim zijn de afgelopen weken duizenden Ethio pische joden via een luchtbrug naar Israël gevlogen. Hoewel van officiële zijde in Jeruzalem geen bevestiging wordt gegeven, heeft de voorzitter van de emigratie-af deling van het Joodse Agentschap, Jehuda Dominitz, gisteravond op een persconferentie de massale evacuatie van de zogenaamde Fa- lasha's openbaar gemaakt. Bijna alle 25.000 joodse Ethiopiërs zou den al in opvangcentra in Israël zit ten. door Taco Slagter Vanwege de openhartigheid van Dominitz heeft het Joodse Agent schap hem van zijn functie onthe ven. Al enkele weken circuleerden geruchten over de mammoetopera tie, maar van officiële zijde werd dat steeds met klem tegengespro ken. De Ethiopische joden zouden veelal te voet naar Soedan zijn ge vlucht, om vandaar met hulp van „derden" met vliegtuigen naar Is raël te worden gebracht. Velen zouden uitgeput en gekweld door tropische ziekten in medische cen tra in Israël worden verpleegd. BEIROET (AP) - De zaakgelastig de van de Zwitserse ambassade in Beiroet is gisteren door vier onbe kende mannen ontvoerd in het is lamitische westelijke deel van Bei roet. De politie zei dat de auto van de diplomaat, de 45-jarige Eric Wuh- ry, op de Corniche boulevard aan de kust werd klemgereden. De di plomaat werd gedwongen over te stappen in de auto van ?ijn ont voerders. President Amin Gemayel heeft de leiders van de verschillende mi lities in Beiroet benaderd met het verzoek de diplomaat ongedeerd vrij te laten. JOHANNESBURG - Zwaar ge wapende guerrillastrijders van de Zuidafrikaanse bevrijdingsorgani satie Afrikaans Nationaal Congres (ANC) hebben zes ANC-leden be vrijd uit de gevangenis van het po litiebureau van Mbanane, de hoofdstad van Swaziland. De hoofdcommissaris van de politie van Swaziland, Majaje Simelane, heeft de overval bevestigd. door Ruud de Wit Volgens politiebronnen in Swa ziland voerden 15 ANC-strijders, gewapend met Russische AK-47 machinepistolen, de aanval op het politiebureau uit. Ze verrasten drie officieren en een chauffeur en dwongen hen de cellen te openen. Vervolgens gingen ze van cel naar cel om hun gevangen gehouden medestrijders te bevrijden. Drie van hen werden in de cellen aange troffen. Aan andere gevangenen vroegen ze of deze bereid waren zich aan te sluiten bij het in Zuid- Afrika verboden ANC. Drie van hen verlieten met de ANC-guerril- la's in gereedgehouden wagens het politiebureau van Mbabane. Volgens onbevestigde berichten probeerden de 15 ANC-guerrilla's daarna nog enige andere aanvallen uit te voeren op politiebureaus en gevangenissen in de omgeving, on der meer in Manzini. Ook belden ze de belangrijkste gevangenis van het land, te Matsapa, om de vrijla ting te bewerkstelligen van een van de leiders van het ANC, Eric Zuma. De pogingen om nog meer gevangen gehouden ANC-leden te bevrijden mislukten evenwel door de verhoogde paraatheid van de politie van Swaziland. De afgelopen maanden is de ver houding tussen het ANC en de re gering van Swaziland steeds meer verstoord, wat door waarnemers in verband wordt gebracht met de verbeterde relatie tussen Swazi land en Zuid-Afrika. Nog vorige week sloten de beide landen een nieuw akkoord af ter verbetering van de handelsbetrekkingen en Zuidafrikaanse ontwikkelings steun. Algemeen wordt aangeno men, dat Zuid-Afrika in ruil voor de steun van Swaziland maatrege len wenst tegen het ANC. De mi nister van buitenlandse zaken van Swaziland, M. Mnisi, verklaarde na het afsluiten van het akkoord met Zuid-Afrika, dat alle politieke vluchtelingen in het land welkom zijn, maar dat zij zich wel dienen te onthouden van elke politieke en gewapende activiteit. Bronnen in Pretoria zeggen te vreden te zijn over het optreden van de politie van Swaziland tegen het ANC. Ook heerst er tevreden heid over de wijze waarop Mozam bique na het afsluiten van het Nko- mati-akkoord met Zuid-Afrika in maart vorig jaar het ANC tegemoet is getreden. Sinds het Nkomati-ak- koord zijn de activiteiten van het ANC in Zuid-Afrika aanzienlijk af genomen, en nu ook Swaziland hard optreedt tegen het ANC, neemt men in Pretoria aan dat het ANC wat betreft haar aanvoerlij nen en uitvalsbases nagenoeg uit geschakeld is. Senaat wenst soepel overleg met Sowjets WASHINGTON/MOSKOU (AFP/ UPI) - De Amerikaanse senaat heeft met algemene stemmen een resolutie aangenomen, waarin een beroep wordt gedaan op president Reagan om soepelheid te tonen bij de komende besprekingen met de Sowjets over wapenbeheersing. In de resolutie wordt de president ge vraagd de besprekingen met „soe pelheid en verbeeldingskracht te voeren, rekening houdend met de veiligheid van de Verenigde Sta ten". De resolutie was ingediend door de republikein Ronbert Dole en de democraat Robert Byrd. De op roep van de senaat komt enkele da gen voor de ontmoeting van de Amerikaanse minister van buiten landse zaken, George Shultz, met zijn collega Andrei Gromyko in Geneve. Shultz en Gromyko spre ken elkaar volgende week maan dag en dinsdag. Het officile Sowjet-persbureau TASS heeft bekendgemaakt dat het Politburo een beslissing heeft genomen over het standpunt, dat Gromyko volgende week zal inne men in Geneve. Volgens TASS heeft het Pilotburo „een passende beslissing genomen over de hou ding van de Sowjet-Unie". Nadere bijzonderheden werden niet gege ven. Westerse diplomaten noem den de aankondiging echter hoogst ongebruikelijk en zeiden dat zij was bedoeld om duidelijk te ma ken dat Gromyko de volledige steun heeft van zijn collega's, on danks onenigheid achter de scher- De Amerikaanse regering ver wacht dat de besprekingen in Ge neve positieve resultaten zullen opleveren, ondanks het feit dat de VS en de Sowjet-Unie een ander doel voor ogen hebben. WASHINGTON (AFP) - Ongeveer tweeduizend Amerikaanse solda ten, die behoren tot elite-eenhe den, krijgen momenteel een inten sieve traming voor acties tegen ter rorisme in de hele wereld. Dat heeft het Amerikaanse televisiesta tion NBC gemeld. Volgens NBC zijn twee betrek kelijk oude kernonderzeeërs, de Sam Houston en de John Marshall, omgebouwd voor het transport van ongeveer honderd militairen! van de anti-terrorismè-eenheid.| Deze ultra-geheime eenheid zou zijn samengesteld uit mannen die behoren tot de „Seals' Zeehond den), een elitegroep van de marine, of tot het commando Delta, dat af komstig is uit de beroemde 82e luchtlandingsbrigade van het Amerikaanse leger. De leden van de anti-terrorisme-groep zijn gese lecteerd op grond van buitenge woon zware lichamelijke en psy chologische eisen, aldus NBC. Een meisje uit Ethiopië krijgt medische verzorging in een opvangskamp in Jeruzalem. Het Joodse Agentschap maakte vandaag in een overzicht bekend, dat „de afgelopen jaren" slechts 10.000 „zwarte" joden naar Israël zijn geëmigreerd. Maar Jehuda Do minitz meende dat de tijd was aan gebroken het zorgvuldig bewaarde geheim bekend te maken. FRANKFURT (DPA/UPI/AFP) - In de Bondsrepubliek hebben aan hangers van de stadsguerrilla-orga- nisatie Rote Armee Fraktion (RAF) gisteren twee zonder ernstig gevol gen gebleven aanslagen gepleegd tegen Amerikaanse doelen in Hei delberg en Frankfurt. Dit heeft de Westduitse politie meegedeeld. In Frankfurt gooiden volgens ge tuigen zes of zeven jongelui een brandbom en een fles met rode verf naar de woning van de Ameri kaanse consul. Er werd een schade aangericht van enkele duizenden RAF-terreur laait weer op guldens. In de tuin werd een getyp te brief gevonden waarin stond dat „onze actie onderdeel is van het an ti-imperialistische front in West- Europa". Er werd steun geuit aan een dertigtal gedetineerde leden of sympathisanten van de RAF en de voorloper, de Baader-Meinhof- groep, die sinds begin december in hongerstaking zijn om te eisen dat ze in de gevangenis bij elkaar wor den geplaatst en opheffing eisen van het verbod op contact met de buitenwereld. De brief was gete kend met een vijfpuntige ster, het symbool van de RAF. Naar het naburige huis van de Franse consul werd ook een fles verf geworpen en er werd een soortgelijke brief achtergelaten. Gisterochtend om half drie wer den in Heidelberg vanuit een auto twee brandbommen gegooid naar een wachthuisje op het Ameri- kaanse militaire vliegveld. De Falasha's werden niet alleen door de hongersnood bedreigd, maar waren in het verleden ook veelvuldig het slachtoffer van anti semitisme in Ethiopië. Deze ver volgde joden waren lange tijd niet welkom in Israël, omdat zij niet werden erkend als afstammelingen van het joodse volk. Schriftgeleer den van het opperrabbinaat heb ben zich jarenlang in de religieuze voorschriften verdiept, voordat de Falasha's voor hen als joden aan vaardbaar waren. Niettemin moe ten de Ethiopiërs ter bevestiging van de joodse afkomst een rituele wassing in Israël ondergaan. De Ethiopische joden zijn voor lopig in opvangcentra, verspreid over Israël, ondergebracht. Pas na scholing en religieus onderwijs zullen zij in de Israëlische samenle ving worden geintegreerd. BONN - De vroegere Westduitse minister van economische zaken, Otto Graf Lambsdorff (FDP), heeft er zijn twijfels over of het openbaar ministerie in de deelstaat Noord- rijn-Westfalen nog wel handelt overeenkomstig grondwettelijke regels. Dat verklaarde hij bitter na dat gistermiddag een woordvoer der van de rechtbank in Bonn be- door Hans Amesz Brauchitsch op 28 december een extra-aanklacht wegens belastin gontduiking is ingediend en dat de officier van justitie Lambsdorff hetzelfde verwijt. Of Friderichs ook van belastingontduiking zal worden beschuldigd, staat nog niet vast. Het openbaar ministerie wil dat Von Brauchitsch en Lambs dorff zich in één proces verant woorden voor zowel corruptie als het onttrekken van belastinggel den (in het geval Lambsdorff meer dan 2 miljoen mark). kend had gemaakt dat het omko pingsproces tegen diens voorganger Maar omdat dit laatste nu pas be- Lambsdorff, kend is geworden, moeten de ver- minister dachten en hun verdedigers de Hans Friderichs en de ex-Flick- legenheid krijgen zich ook hier- manager Eberhard von Brau chitsch voor onbepaalde tijd was uitgesteld. uit te spreken. Dat kost min stens twee maanden tijd. Daarna dient de rechtbank in Bonn dan, Oorspronkelijk had dit spectacu- net als bij de aanklachten wegens laire proces op 10 januari moeten omkoping en omkoopbaarheid, te uitstel betekent, is dat tegen Von Otto Graf Lambsdorff, die nog altijd Bondsdagafgevaardigde voor de FDP is, is van mening dat de officier van justitie ter elfder ure de belastingontduiking erbij heeft gehaald, omdat waarschijnlijk dui delijk is dat de aanklacht tegen hem wegens omkoopbaarheid geen stand kan houden. Hij wees erop dat het openbaar ministerie al vijfjaar lang onderzoek in zijn zaak verricht, dat een jaar geleden een aanklacht is ingediend wegens cor ruptie, die een half jaar geleden door de rechtbank is toegelaten. En nu, vier of vijf dagen voor het voorgenomen procesbegin op 10 januari, zou ineens ontdekt zijn dat hij als toenmalig penningmeester van de FDP giften niet aan de be lasting heeft opgegeven. „Dat kan geen toeval zijn", aldus Lambs dorff, die altijd heeft beweerd on schuldig te zijn, maar niettemin vo rig jaar als minister moest aftreden omdat hij ervan werd beschuldigd in ruil voor geld aan zijn partij het miljarden-concern Flick aan een gigantisch belastingvoordeel te hebben geholpen. De secretaris-generaal van de FDP, Helmut Hausmann, spreekt intussen van een mogelijk justitie- schandaal. Hij heeft de regering van de deelstaat Noordrijn-Westfa- len dringend verzocht alles te doen om Lambsdorff gerechtigheid te verschaffen. Dat betekent dat het proces tegen hem onverwijld moet beginnen. In Bonn doen verder ge ruchten de ronde dat de verschui ving van het proces te maken heeft met de komende deelstaatverkie zingen in Noordrijn-Westfalen. Die zijn op 12 mei. De SPD zou dan ge legenheid hebben om de Flick- Lambsdorff-affaire in de verkie zingscampagne te benutten. Zowel de procureur-generaal in Düsseldorf als de regering van Noordrijn-Westfalen hebben alle beschuldigingen aan hun adres verontwaardigd van de hand gewe- Lambsdorff: twijfels.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7