Mexico toneel politieke twist Europakanaal, droom en afschuw Tass somber over wapenbesprekingen Leger ingezet tegen conservatieven Slachtoffers Bhopal eisen $50 miljard Hof redt bos Speurtocht naar mogelijk Russische kruisraket Wrak vermist vliegtuig gevonden Ontkennen massamoord ioden is een misdaad Rote Armee Fraktion eist aanslagen op Filippijnse oppositie bereidt zich voor op dood Marcos OOSTDUITSERS NAAR HUIS DONDERDAG 3 JANUARI 1985 MEXICO-STAD - Het noorden van Mexico staat op zijn kop. In de belangrijkste steden van de staat Coahuila patrouilleert het Mexicaanse leger. Dit weekeinde werd in de grensstad Piedras Negras het gemeentehuis verbrand door militanten van de in de oppo sitie zittende Nationale Actie Partij, de PAN. En sindsdien hebben de incidenten elkaar opgevolgd. BEAUMONT (AP) Op grond van een bepaling in de wetgeving van de staat Texas heeft een groep ad vocaten woensdag ten behoeve van slachtoffers van de gasvergifti ging in de Indiase stad Bhopal een eis voor schadevergoeding van 50 miljard dollar ingediend tegen de Amerikaanse maatschappij Union Carbide. Een advocaat uit Houston, Ben ton Musslewhite, die deel uitmaakt van een team advocaten dat slacht offers van de ramp van 3 december vertegenwoordigt, verklaarde dat de eis is gebaseerd op een clausule in een wet van Texas die de staat rechtsbevoegdheid inzake de eisen voor schadevergoeding zou kun nen geven. De bepaling, artikel 4678, maakt het mogelijk dat burgers van ande- re naties bij rechtbanken in Texas eisen kunnen indienen voor scha devergoeding, aldus Musslewhite. De advocaat voegde hieraan toe dat in de meeste andere staten de wettelijke rechten van buitenlan ders niet zijn vastgelegd. Hoewel andere Amerikaanse ad vocaten bij verscheidene federale rechtscolleges ten behoeve van de slachtoffers in Bhopal eisen voor schadevergoeding hebben inge diend, zullen die federale rechters volgens Musslewhite waarschijn-, lijk oordelen dat de eisen moeten worden voorgelegd aan rechtscol leges in India. "In alle openheid, de centrale controverse is dat Union Carbide wil dat de zaak in India wordt afge handeld, waar uitkeringen voor persoonlijk letsel praktisch niet voorkomen, en de eisers willen dat de zaken worden behandeld in de Verenigde Staten, waar zij rechtvaardige schadeloosstellin gen kunnen krijgen," aldus Muss lewhite. Hij verklaarde dat civiele proce dures in India 14 tot 20 jaar kunnen duren en dat armen om financiële redenen moeilijk toegang tot de rechtscolleges hebben. WENEN (AP) - Op last van het Oostenrijkse Hooggerechtshof is gisteren het rooien van bomen voor de aanleg van een omstreden krachtcentrale aan de Donau bij Hainburg uitgesteld. Het hof deed zijn uitspraak in een proces dat was aangespannen door het Wereldnatuurfonds en drie boeren die land bezitten bij de voorgenomen bouwplek. De uit spraak was het gevolg van een pro cedurele fout van het ministerie van landbouw. Het rooien werd vo rige maand al stopgezet nadat dui zenden milieuactivisten in het bos langs de Donau hun tenten opsloe gen. De PAN is sinds jaar en dag de be langrijkste oppositiepartij in Mexi co, waar de officiële PRI-partij sinds de revolutie van het begin van deze eeuw de lakens uitdeelt. door Rob Sprenkels De oorzaak van de rellen in het noorden, waar de PAN traditioneel sterk staat, zit hem in de voor veel mensen ongeloofwaardige over winningen van de PRI-kandidaten bij de lokale verkiezingen van 2 de cember jl. De politieke spanningen kwa- HELSINKI (AP/UPI/Rtr) - De Fin se grenswacht is vandaag een speuractie begonnen naéir restan ten van mogelijk een Russische kruisraket die vorige week vrijdag is neergestort in Fins Lapland. Dit is bekendgemaakt door een leger- woordvoerder. De Finse autoriteiten bewaren tot nu toe het stilzwijgen over het incident en hebben slechts meege deeld dat de luchtmacht via radar schermen "een niet-geidentifi- ceerd voorwerp" heeft waargeno men, afkomstig uit noordoostelijke richting. Het voorwerp werd het eerst ge signaleerd op Noorse radarscher men toen het vanuit de Barentszee door het Noorse luchtruim koerste. Het ministerie van defensie van Noorwegen verklaarde gisteren dat de Sowjet-Unie een tactische kruisraket vanaf een onderzeeër in de Barentszee heeft gelanceerd. De raket zou eerst over het noorden van Noorwegen (een NAVO-bond- genoot) en toen over het neutrale Finland zijn gevlogen om vervol gens in de buurt van de grens met de Sowjet-Unie van de radar te ver dwijnen. De Sowjet-Unie weigert commentaar te leveren op de be schuldiging van Noorwegen. De Noorse stafchef, generaal Fredrik Bull-Hansen, verklaarde dat hij niet wist of de raket met atoomkoppen was bewapend. Noorwegen is van plan een krachtig protest in te dienen bij Moskou, aldus regeringsfunctiona- LA PAZ-(DPA) - Bij het neerstor ten van een vliegtuig van de Ame rikaanse luchtvaartmaatschappij Eastern Airlines in Bolivia zijn waarschijnlijk alle 29 inzittenden om het leven gekomen. Volgens een woordvoerder van Eastern Air lines zijn er geen overlevenden ge signaleerd bij het wrak van het toe stel, dat is aangetroffen op een berghelling ten zuidoosten van de Boliviaanse hoofdstad La Paz. Het vliegtuig werd sinds gistermorgen vermist. Volgens reddingswerkers ligt het wrak tegen de helling van de berg Illimani ruim veertig kilome ter ten zuidoosten van La Paz. 'Niet beseft dat priester moest sterven' TORUN (DPA/AFP/Rtr.) - Tijdens het proces tegen vier Poolse ge heim agenten die in Torun terecht staan wegens de moord op priester Jerzy Popieluszko heeft ex-luite nant Pekala gisteren ontkend dat hij de priester wilde vermoorden, hoewel zijn superieur Piotrowski hem voor 'de actie' had meege deeld dat er slachtoffers konden vallen. „Pas in de bossen realiseer de ik me dat Popieluszko moest sterven", aldus Pekala. Pekala beschuldigde ex-kapitein Grzegorz Piotrowski ervan de in druk te hebben gewekt dat hoog geplaatste personen binnen het mi nisterie van binnenlandse zaken van de ontvoering op de hoogte waren en hun veiligheid zouden garanderen. Piotrowski liet zelfs doorschemeren dat een vice-minis ter van de „actie" wist, aldus Peka la, die eraan toevoegde „hetgeen absurd is". Evenals de voorgaande procesdagen werd er geen naam van een vice-minister genoemd. men afgelopen zaterdag in Piedras Negras tot een ontploffing omdat de volgens de PAN dankzij fraude gekozen PRI-burgemeester twee dagen te vroeg werd beëdigd. Zo'n vierduizend PAN-aanhangers be stormden het gemeentehuis en de gevangenis. Meer dan 45 gevange nen werden bevrijd en het ge meentehuis werd in brand gesto ken. De federale oproerpolitie greep hard in, even later gesteund door manschappen van het Mexi caanse leger. In totaal is er melding gemaakt van twee doden en 45 ge wonden, 22 van hen door kogels. De PAN is de afgelopen maan den het doelwit geweest van felle aanvallen van de PRI. De conser vatief geinspireerde oppositiepar tij gaf zelf het motief voor die aan vallen door een delegatie te sturen naar het congres van de Republi keinse partij in de Verenigde Sta ten, juist op het moment dat de Amerikaanse ambassadeur in Me xico, John Gavin, enkele voor Me xico nogal denigrerende uitspra ken had gedaan. De PAN werd zo doende geidentificeerd met het zgn. „nieuwe rechts" in de Ver enigde Staten. Ook nu worden er geruchten ver spreid dat de onrust in het noorden van Mexico het resultaat is van ille gale wapensmokkel vanuit de Ver enigde Staten. Zo zouden er 29 kis ten met pistolen en kogels zijn ont dekt. Sommige radiostations in de VS worden er zelfs van beschul digd op te roepen tot het geweld. Na de rellen in Piedras Negras zijn de spanningen in bijna alle ge meenten van de staat Coahuila tot ontploffing gekomen. In de industriestad Monclova re geren op het ogenblik twee burge meesters. De vertrekkende PAN- burgemeester riep maandag zijn partijgenoten naar het gemeente huis en beëdigde de PAN-kandi- daat, Pedro Ezquivel, tot nieuwe burgemeester. Militanten van de PAN omringden het gemeentehuis met auto's en tractors om een in grijpen van het Mexicaanse leger te kunnen voorkomen. De officiële overwinnaar van de verkiezingen, PRI-kandidaat Salvador Martinez, werd een paar uur later beëdigd in een nabij liggend theater. In drie kleinere plaatsen, Nada- dores, Parres en Escobedo, beslo ten PAN-militanten de gemeente huizen te bezetten om op die ma nier de beëdiging van de nieuwe PRI-burgemeesters te kunnen voorkomen. In Escobedo werd de nieuwe PRI-burgemeester, Jose Moreno, een paar uur voor zijn offi ciële beëdiging moest plaats vin den door panisten opgepakt en in zijn onderbroek vastgebonden aan een boom op het centrale plein voor het gemeentehuis. De gebeurtenissen in het noor den van Mexico zijn ook overgesla gen naar andere plaatsen in het land. Zo werd nabij de hoofdstad Mexico-Stad de gekozen PRI-bur gemeester van het plaatsje Chimal- huacan mishandeld door aanhan gers van de PAN. En in het uiterste zuiden van Mexico, in de staat Yu- cutan, is het tot botsingen tussen de PRI en de PAN gekomen nadat de PAN-burgemeester van het plaatsje Chemax maandag zijn ambt overdroeg aan een van zijn partijgenoten in plaats van aan de officieel gekozen PRI-kandidaat. Duits rechts-extremisme aangepakt BONN - Rechtse extremisten in de Bondsrepubliek Duitsland vor men een gevaar. Zij bedreigen de democratische rechtsstaat welis waar niet ernstig, maar uiterste waakzaamheid is geboden. Dat verklaarde de Westduitse minister van justitie, Hans Engelhard (FDP), gisteren in Bonn. De be windsman stelde een door zijn mi nisterie uitgevoerd onderzoek naar het rechts-extremisme voor: „Het gevaar van rechts mag niet onder schat worden". Volgens de minister moeten nog gaten in het strafrecht worden ge dicht. Engelhard wil neonazisti- sche agitatie en propaganda, waar uit geweld kan ontstaan, indam - In het bijzonder kan het ont kennen van nationaal-socialisti- •>che massamoorden, de zogenaam de 'Auschwitz-leugen', niet langer I geaccepteerd worden. De meerder- 1 ïeid van de veroordeelde rechtsex- t remisten is gestraft wegens verbo- c len agitatie en propaganda. Onge- v 'eer een derde van het neo-nazisti- s che potentiaal is bereid geweld te g ebruiken. In de laatste jaren is i' ets meer dan 6 procent bij doelbe wuste terroristische activiteiten betrokken geweest Volgens de studie wordt de rechtsextreme scene vrijwel uit sluitend door mannen en jongens in de leeftijd van 16 tot 30 jaar be heerst. De overgrote meerderheidi heeft een zeer laag opleidingsni veau en is afkomstig uit de lagere milieus. Bij veel veroordeelde rechtsextremisten waren beroeps- problemen (werkloosheid) of fami lieproblemen aanwijsbaar. Bijna de helft was al eerder met de justi tie in aanraking gekomen. MEXICO - Een soldaat van het Mexicaanse leger houdt de wach \het gemeentehuis van Piedras Negras, dat door aanhangers van de con servatieve burgemeesterskandidaat werd vernield uit onvrede met de ver kiezingsuitslag. (foto AP) DEN HAAG/MUNCHEN (ANP) - Toen Karei de Grote in 793 pogingen in het werk stelde een scheepvaartverbin ding tot stand te brengen tus sen de Noordzee en de Zwarte Zee, had hij niet kunnen ver wachten dat zijn droom in 1985 verstoord zou worden door een groeiend verzet van milieuacti visten. Allerlei politieke twis ten tussen de betrokken lan den, oorlogen en gebrek aan geld hebben de verwezenlij king van het Europakanaal steeds opgeschort. Nu het laat ste stukje van het gigantische en miljarden guldens verslin dende project bijna klaar is, ko men de milieugroeperingen in het geweer om de Rijn-Main- Donau verbinding te verhinde ren. Het 171 kilometer lange ka naal tussen Bamberg en Kel- heim, dat de Main met de Do nau moet verbinden, is voor driekwart klaar. Het laatste tra cé, dat volgens de plannen over vijfjaar gereed moet zijn, loopt door het Altmühltal. Dit is vol gens Westduitse milieugroepe ringen een van de mooiste ri vierdalen van Beieren, gelegen in het centrum van het gelijk namige natuurpark. Grote waardevolle gedeelten hiervan zullen verloren gaan. Vele oude waterlopen zullen moeten wor den gedempt, waardoor het dal zijn functie als rust- en over- winteringsgebied van veel wa tervogels zou kunnen verlie- De Westduitse Rijn-Main-Do- nau onderneming, die het pro ject uitvoert, heeft in overleg met de autoriteiten al een her inrichtingsplan opgesteld, maar verschillende milieugroe pen beschouwen dit als onvol doende. Zij blijven ervoor ijve ren de aanleg van het laatste stukje van het Europakanaal, zoals dat nu is voorgenomen, tegen te houden. De milieugroeperingen voe len zich de laatste tijd in de rug gesteund door economen, die weinig voordeel zien in het ka naal dat twee omvangrijke vaargebieden met elkaar moet verbinden. De prognoses voor de omvang van het goederen vervoer op deze route zien er aanzienlijk somberder uit dan tien jaar geleden. Had men aan vankelijk gedacht dat jaarlijks 20 miljoen ton via de vaarroute vervoerd zou worden, nu lijkt 4 tot 5 miljoen ton veel. Capaciteit In ieder geval is het in de nieuwe haven van Neurenberg uitermate rustig. De overslag capaciteit wordt voor minder dan de helft gebruikt. Of dit zal veranderen, als de nieuwe ver binding tot stand komt, valt volgens de tegenstanders van het Europakanaal te bezien. Voorts vraagt men zich af of het project, dat inmiddels al 7 miljard Duitse Mark heeft ge kost, voor de scheepvaart wel rendabel is. Dit zal zeker niet het geval zijn, als de kanaal maatschappij de investeringen of de onderhoudskosten van 20 miljoen mark per jaar op de ge bruikers gaat verhalen. Tenslotte kan ook de politiek roet in het eten gooien, omdat de twee totaal verschillende scheepvaartregimes van West en Oost-Europa nog niet met el kaar in overeenstemming zijn gebracht. Voordat de laatste 99 kilometer van de eeuwenoude wensdroom zijn afgelegd, zal er nog veel politiek geharrewar aan vooraf zijn gegaan. West-Duitsland, dat het grootste deel van de kosten be taalt, wil niets meer horen van de naam Europakanaal, die de Rijn-Main-Donau verbinding aanvankelijk kreeg. De rege ring beschouwt de onderne ming als een zuiver binnen landse aangelegenheid, zodat het nationale binnenvaartrecht op dit kanaal van toepassing kan zijn. Zij vreest namelijk een invasie van schepen uit het Oostblok. Deze zouden met dumpprijzen de westerse lan den uit de markt kunnen druk ken. Internationaal Rusland en de andere Oost- europese landen willen aan de nieuwe vaarweg een internatio nale status toekennen. De vaart moet vrij zijn, net als op de Rijn en de Donau. De Sowjet-Unie gaat er namelijk van uit dat het kanaal twee door land geschei den zeeën met elkaar verbindt, zoals dit het geval is met het Suezkanaal en het Panamaka naal. Deze vaarwegen hebben ook een internationale status. Nadat keizer Karei in de acht ste eeuw en later in 1837 Lud- wig de Eerste van Beieren een poging hadden ondernomen de 3500 kilometer lange afstand tussen de Noordzee en de Zwarte Zee voor de scheep vaart te overbruggen, kwam in 1921 de Rhein-Main-Donau AG tot stand. De onderneming kreeg tot taak de bevaarbaar heid van de Main tussen Aschaffenburg en Bamberg over een afstand van 297 kilo meter te verbeteren door de bouw van 27 stuwen. Voorts moest de waterhuishouding en de bevaarbaarheid van de Do nau tussen Regensburg en de Duits-Oostenrijkse grens (209 kilometer) beter geregeld wor* den. Tenslotte stond op"~het programma de aanleg van het 171 kilometer lange kanaal zelf tussen Bamberg en Kelheim. In 1962 begon men met de aanleg van het kanaal, waarvan het gedeelte tussen Bamberg en Neurenberg tien jaar later voor de scheepvaart openge steld werd. Het laatste traject van 99 kilometer van Neuren berg tot Kelheim is nu vóór het grootste gedeelte klaar. BONN (DPA7AFP/UPI) - Onbe kenden, die waarschijnlijk sympa thiseren met de uiterst linkse West duitse stadsguerrillagroep RAF (Rote Armee Fraktion), hebben zich verantwoordelijk gesteld voor drie bomaanslagen tussen kerst en oud en nieuw. Bij de aanslagen, op een barak van het Amerikaanse le ger in Düsseldorf, het Turkse con sulaat-generaal in Munster en een bijgebouw van de Franse ambassa de in Bonn, ontstond slechts mate riële schade. In twee brieven aan regionale kantoren van het Westduitse pers bureau DPA hebben de onbeken de afzenders geëist dat „de RAF- gevangenen bij elkaar worden ge bracht". Zij zitten in verschillende Westduitse gevangenissen hun straf uit. Volgens de politie stond onder de verklaring een vijfhoeki ge ster, het symbool van de RAF. Op 5 december gingen 39 leden van de RAF, ook wel bekend als de Baader-Meinhof-groep, in honger staking nadat hun eis was afgewe zen dat zij in één gevangenis zou den worden ondergebracht. De woordvoerder van de West duitse regering, Peter Bönisch, heeft in een vraaggesprek met de krant Die Welt bijzonderheden ge geven over de mislukte aanslag op een opleidingsschool van de NA VO in Oberammergau in Beieren. Hier ontdekte men op 18 december een bom van 25 kilo in een gestolen auto met een Amerikaans kente ken. De bom is vanwege een defect niet afgegaan. Als de bom wel ont ploft was, zouden er waarschijnlijk doden en gewonden zijn gevallen, aldus Bönisch. Hij schat het aantal RAF-sympathisanten op enkele honderden, maar meent dat de har de kern klein is. MOSKOU (Rtr.) - Washington be reidt de bevolking van de Verenig de Staten reeds voor op een onsuc cesvolle uitkomst van de Russisch- Amerikaans besprekingen die vol gende week in Genève zullen wor den gehouden, aldus het officiële Russische persbureau Tass. Politiek commentator Joeri Kor- nilov meent dat Washington blijft herhalen dat het niet bereid is zijn „Star Wars"-plannen voor een anti raketsysteem in de ruimte af te zweren. Kornilov wijst daarbij op de Amerikaanse onderminister van defensie Richard Perle die ge zegd zou hebben niet te geloven dat de twee partijen het eens kun nen worden over wapenbeheer sing. „Perle's uitspraak en andere soortgelijke opmerkingen, die erop gericht lijken de Amerikaanse pu blieke opinie voor te bereiden op de negatieve uitkomst van de aan staande besprekingen, kunnen slechts zorgen baren", aldus de commentator. De Russische minister van bui tenlandse zaken Andrej Gromyko zal komende maandag en dinsdag in Genève een ontmoeting hebben met zijn Amerikaanse ambtgenoot George Shultz. Moskou heeft te kennen gegeven dat het voorrang geeft aan het voorkomen van een wapenwedloop in de ruimte. De Amerikaanse president Rea gan heeft gezegd dat de verwach tingen van deze ontmoeting niet te hoog gespannen moeten zijn. PRAAG/BONN (DPA) Uit de Westduitse ambassade in de Tsjechoslowaakse hoofdstad Praag zijn woensdag opnieuw een aantal Oostduitse asielzoekers vertrokken, zo is in Bonn bevestigd. Het ging om 17 van de 57 vluchtelingen die nog in het ambassadegebouw verbleven. Zij zijn per trein teruggereisd naar de DDR. Naar in Praag verluidt, zal de rest nog deze week volgen. De asielzoekers hebben geprobeerd via de Westduitse ambassade een uitreisvergunning te verkrijgen voor West- Duitsland. De DDR weigerde echter mee te werken. De Oostduitse autoriteiten vinden dat de vluchtelingen de normale procedures moeten volgen. Wel hebben ze de asielzoekers toegezegd dat zij bij terugkeer in de DDR niet vervolgd zullen worden. (foto apj MANILLA (UPI/Rtr.) - Een groep Filippijnse oppositieleiders heeft gisteren een akkoord bereikt over een plan om versneld een presi dentskandidaat aan te wijzen in het geval dat president Marcos bin nen drie maanden zou overlijden. Het akkoord kan elke drie maan den worden verlengd. De grootste oppositiegroepering, Unido, heeft zich niet bij het akkoord aangeslo ten. Volgens het akkoord zullen ne gen linkse en gematigde tegenstan ders van Marcos een presidents kandidaat aanwijzen. Indien zij het niet eens zijn, wordt de keuze over gelaten aan de drie initiatiefne mers van het plan, onder wie Cora- zon Aquino, de weduwe van de vermoorde oppositieleider Benig- no Aquino. De oppositie, gesteun door belangrijke zakenlieden, zegt tot het plan te zijn gekomen van wege de slechte gezondheid sioe- stand van president Marcos. Tot de ondertekenaars van de overeen komst behoren naast Corazon Aquino, twee parlementsleden en vier ex-senatoren. De gekozen presidentskandidaat zal zich moeten houden aan de „verklaring van eenheid", die de betrokken oppositiegroeperingen op 26 december hebben getekend en die fungeert als politiek plat form. In de sterk nationalistisch getinte verklaring wordt onder meer gepleit voor ontmanteling van de Amerikaanse bases op de Filippijnen, opstelling van een nieuwe grondwet, vrijlating van de politieke gevangenen en legalise ring van de communistische partij. Tot de mogelijke presidentskandi daten behoren onder andere Cora zon Aquino, Agapito Aquino (de broer van Benigno Aquino), Rafaël Salas (voormalig assistent van pre sident Marcos), en ook Salvador Laurel, ofschoon diens Unido het akkoord niet heeft getekend. Corazon Aquino (51) zei op een persconferentie in Manilla hoopvol zijn dat Laurel zich uiteindelijk bij de inspanningen voor eenheid van de oppositie zal aansluiten. Laurel heeft de overeengekomen procedure voor de verkiezing als ondemocratisch gekritiseerd. De Unido kondigde zondag aan dat zij in februari een conventie zal orga niseren voor de verkiezing van een presidentskandidaat. Salvador Laurel zei in een gisteren gepubli ceerde redevoering dat Marcos mo gelijk al in mei of juni presidents verkiezingen zal organiseren en zijn vrouw Imelda kandidaat zal stellen. President Marcos zei gisteren in een verklaring dat de oppositie niet in staat zal zijn de verdeeld heid te overwinnen en zijn partij een nederlaag toe te brengen in de plaatselijke verkiezingen van ja nuari 1986 noch in de presidents verkiezingen, die uiterlijk in 1987 moeten worden gehouden. Marcos had eerder al te kennen gegeven in 1987 opnieuw kandidaat te willen zijn, maar in zijn verklaring werd niets gezegd over plannen voor de toekomst. Marcos verblijft in af zondering sinds hij op 14 novem ber ziek werd. Officieel heet het dat hij herstelt van griep, maar spe culaties houden aan dat hij aan een ernstige nieraandoening lijdt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7