Stroomtarief zal
fors omhoog gaan
Stiptheidsacties loodsen
li
S+
li
'Zorgwekkende ontwikkeling*
Vakbondsbanken slaan
weg in naar fusering
Dollar stijgt
naar nieuwe
recordhoogte
Slechts 300
mijnstakers
grijpen aanbod
Pakistan doet
rente in ban
van de islam
VS en Japan
beloven
handels vrede
I ran i union lor voor
miljard bij Urenco
PAGINA 6
ECONOMIE
DONDERDAG 3 JANUARI 1985
ARNHEM (ANP) - De elektriciteitstarieven in ons land gaan dit jaar tegen de verwach
ting in fors omhoog. Een gemiddeld huishouden zal dit jaar tenminste dertig gulden
meer voor stroom kwijt zijn dan in 1984. Verdere tariefstijgingen zijn zeker niet uitge
sloten.
AMSTERDAM (ANP) - De Alge-
mene Spaarbank voor Nederland
(ASN) in Den Haag, de Centrale
Volksbank in Utrecht en de Hol
landse Koopmansbank in Amster
dam hebben besloten tot een nau
we samenwerking. Het is de be
doeling dat de samenwerking uit
eindelijk leidt tot een fusie.
De drie banken hebben met el
kaar gemeen, dat ze min of meer
stammen uit hetzelfde nest. De
ASN en de Hollandse Koopmans
bank komen, evenals de verzeke
ringsmaatschappij De Centrale,
voort uit de socialistische arbei
dersbeweging (het vroegere NW).
De Centrale Volksbank is opge
richt vanuit de katholieke vakbe
weging (NKV). De vakcentrales
zijn al sinds enige tijd samenge
smolten in de FNV.
De drie banken hopen met deze
schaalvergroting hun marktpositie
en hun dienstverlening te verbete
ren. Per 1 januari is de combinatie
ASN-Centrale Volksbank (beide
spaarbanken) lid van de Neder
landse Spaarbankbond. De Koop-
mansbank, een handelsbank, blijft
daar nog buiten. Deze bank is lid
van de Nederlandse Bankiersver
eniging.
De samenwerking wordt gestart
door het vormen van
sche eenheid tussen de ASN en de
Volksbank. De laatste is voor een
derde deelnemer in het aandelen
kapitaal van de Koopmansbank,
dat met 50 procent is uitgebreid.
De overige twee aandeelhouders
van de Koopmansbank zijn de
Centrale in Den Haag en de Bank
für Gemeinwirtschaft in Frankfort.
Algemeen directeur P.H. van der
Sommen van de Centrale Volks
bank zei desgevraagd, dat fusie
tussen de drie banken het uiteinde
lijke doel is, maar aangezien de
voorschriften voor spaarbanken en
handelsbanken nog steeds ver
schillen, moet nog worden beke
ken hoe de drie tot een juridische
eenheid kunnen worden gesmeed.
Als het zover is zal er gepraat moe
ten worden met de overige twee
aandeelhouders van de Koop
mansbank.
Deze beschikt per 1 januari over
een aansprakelijk vermogen van 50
miljoen en een balanstotaal van
475 miljoen gulden. Het aansprake
lijk vermogen van de spaarbank-
combinatie bedraagt 170 miljoen,
het balanstotaal ruim 2 miljard gul
den. Overigens garandeert de ASN
de spaarders dat hun geld niet
wordt belegd in ondernemingen,
die bijvoorbeeld banden onder
houden met Zuid-Afrika.
Dit heeft een woordvoerder van de
Vereniging van Exploitanten van
Elektriciteitsbedrijven in Neder
land (VEEN) gisteren meegedeeld.
De stijging is het gevolg van de
vooral de laatste maanden onrust
barend snel oplopende stookolie-
prijzen, veroorzaakt door de ont
wikkeling van de dollarkoers. De
prijs van aardgas is gekoppeld aan
de stookolieprijzen en overleg met
onder meer het ministerie van eco
nomische zaken heeft er volgens
de VEEN-woordvoerder nog niet
toe geleid dat dit nu zeer negatief
AMSTERDAM (ANP) - De
Amerikaanse dollar is 1985 be
gonnen met een forse koersstij
ging. Gisteren werden op vrij
wel alle Westeuropese wissel
markten recordhoogten voor
de dollarkoers geboekstaafd.
In Amsterdam werd ruim
3.58 gulden genoteerd na een
slotkoers eind vorig jaar van
ongeveer 3,55 gulden. Vanmor
gen was de koers opnieuw iets
hoger en naderde de dollar de
3.59 gulden. Het betekent in elk
geval de hoogste koers voor de
Amerikaanse munteenheid
sinds het loslaten van de vaste
wisselkoersverhoudingen in
1973.
Als oorzaak van de stijging
geldt het vertrouwen bij de va-
lutahandel in de goede gang
van zaken in de Amerikaanse
economie. Het enige dat de
handelaren tegenhield om nog
meer dollars te kopen was de
bezorgdheid over een mogelijk
ingrijpen van de Westduitse
centrale bank. De vorige keer
dat de dollar op een hoog peil
kwam te staan zette de Bundes
bank naar schatting 450 mil
joen dollar uit, waardoor de
dollarkoers met tien pfennig
daalde.
Deze keer hield de Bundes
bank zich afzijdig en werd ook
in Frankfurt een hoogtepunt
sinds bijna twaalf jaar bereikt
met een koers van ongeveer
3,18 mark. Volgens deskundi
gen kwam dat doordat er echt
een commerciële vraag naar de
dollar was in tegenstelling tot
de vorige maal, toen de dollar
koers eigenlijk alleen maar
door speculatie omhoog was
gegaan. Als de Bundesbank nu
dollars in de markt had ge
pompt waren ze allemaal opge
nomen, aldus een handelaar in
Frankfort.
Gratis bellen
De PTT begint vanaf 1 februari
in samenwerking met zijn Ameri
kaanse zusterorganisatie AT&T
een dienst die erop neerkomt dat
(zakelijke) gebruikers van de tele
foon in Nederland gratis naar in
Amerika gevestigde bedrijven
kunnen bellen. De Amerikaanse
bedrijven die van de service ge
bruik willen maken moeten zich
abonneren op een Nederlands 06-
nummer (telefonisch antwoord
nummer). De gesprekskosten die
klanten maken komen dan voor re
kening van het betrokken bedrijf.
Garnalen
De garnalenhandel Heiploeg BV
uit Zoutkamp heeft het afgelopen
jaar met een omzet van rond 120
miljoen gulden een omzetstijging
van 20 procent geboekt ten opzich
te van 1983. Volgens directeur M. J.
van der Ploeg is dit goede resulaat
mede een gevolg van alle publici
teit rond de bacteriebesmetting
van garnalen eind '83. Het publiek
zou daardoor bewust verpakte gar
nalen kopen. Hij verklaarde dit
voor de economische politierech
ter, waar zijn bedrijf tot 500 gulden
boete werd veroordeeld wegens
het toevoegen van een verboden
kleurstof.
Trage staat
De overheid is nog steeds een
van de traagste betalers gezien de
gemiddelde overschrijding van de
betalingstermijn met 46 dagen in
1984. Bij het bedrijfsleven ligt die
overschrijding op 38,2 dagen en bij
particulieren op 43,1 dagen. De ge
middelde overschrijding van de
drie groepen samen lag in 1984 op
42 'dagen.. Hierdoor leed het be
drijfsleven vorig jaar in totaal een
verlies van 2,28 miljard gulden (uit
gaande van een rentestand in reke
ning-courant van 10 procent).
werkende prijsmechanisme wordt
losgelaten.
Indien dat ook de komende
maanden niet lukt, zal er volgens
hem in mei opnieuw sprake zijn
geweest in plaats van de nu in
overleg met ondermeer economi
sche zaken en gasunie overeenge
komen zes procent.
Die stijging met zes procent be-
van forse tariefstijgingen in die de- tekent,'dat de stroom uit gasge-
len van ons land, waar stroom stookte elektriciteitscentrales on
hoofdzakelijk met gas wordt opge- geveer een cent per kilowatt-uur
wekt. In totaal wordt ongeveer 65 duurder wordt. De effecten van
procent van de Nederlandse elek- verlaging van het basistarief wor-
triciteit met gas opgewekt. Gassto-
kende elektriciteitscentrales moe
ten het eerste kwartaal van 1985
zes procent meer voor hun brand
stof betalen dan gemiddeld in 1984.
Volgens de VEEN is er sprake
van een zorgwekkende ontwikke
ling, zolang de doorberekening van
stijgende olieprijzen in de gasprij-
zen niet beperkt wordt. Gas wordt
volgens de woordvoerder een veel
te dure brandstof voor de stroom-
productie. Naar de mening van de
VEEN moet het aantal kolenge-
stookte elektriciteitscentrales in
ons land daarom snel worden uit
gebreid.
Overigens heeft overleg over het
prijsmechanisme tot nu toe al wel
geleid tot een beperking van de
doorberekening van de stijgende
olieprijzen in die van aardgas. An
ders waren de gasstokende
stroom centrales de komende vier
maanden tien procent duurder uit
den daarmee beperkt of teniet ge
daan en bij verdere stijging van de
brandstofprijzen zelfs fors over
troffen. Volgens de VEEN-woord
voerder zal de stijging van de
stroomprijzen de concurrentiepo
sitie van het Nederlandse bedrijfs
leven ten opzichte van het buiten
land nadelig beïnvloeden.
Dubbel gepakt
Konsumenten Kontakt heeft ver
ontwaardigd gereageerd op de me
dedeling van de elektriciteitsbe
drijven dat de elektriciteitstarie-
uc, n. n TRONDHEIM - De Noose scheepvaartmaatschappij Kloster heeft gisteren een model gepresenteerd van een
dit jaar fors omhooggaan ^Via n^euw> gigantisch passagiersschip. De toekomstige m.s. Phoenix zal plaats bieden aan 4000 passagiers en zal
achterdeur wordt de consu daarmee het grootste ter wereld zijn. Met het schaalmodel worden proeven genomen in een waterloopkundig
'~utorium. (fotoANP)
ment toch geconfronteerd met
tariefsverhoging. Immers deze
prijsstijging gaat in tegen de af
spraak die de elektriciteitsbedrij
ven hebben gemaakt met het mi
nisterie van economische zaken
om de tarieven dit jaar niet te ver
hogen", aldus KK.
De consumentenorganisatie
vindt dat de consument op deze
wijze dubbel wordt gepakt. Niet al
leen moet hij dit jaar ruim drie cent
per kubieke meter meer betalen
voor de aardgasrekening, ook via
het elektriciteitstarief moet hij de
aargasprijsstijging fors betalen. Bij
elkaar betekent dit voor een ge
middeld gezin een extra last van de
gas- en elektriciteitsrekening van
115 gulden op jaarbasis.
Konsumenten Kontakt wijst er
tot slot op dat de elektriciteitsbe
drijven beschikken over een reser
ve van enkele miljarden guldens.
Daarmee kunnen de tariefsverho
gingen ongedaan worden gemaakt,
aldus KK.
LONDEN (GPD/AP) - Ondanks
de hoop van de Britse Nationale
Kolen Raad (NCB) dat het nieuwe
jaar een massale terugkeer van sta
kende Britse mijnwerkers te zien
zou geven, hebben gisteren, de eer
ste werkdag in het nieuwe jaar,
slechts 300 mijnwerkers besloten
met hun staking te stoppen.
De NCB verklaart dat uit „het
traditioneel hoge absenteisme di
rect na de feestdagen", en denkt
dat volgende week alsnog een aan
zienlijk deel van de 120.000 staken
de mijnwerkers zich zal voegen bij
de 70.000 collega's die aan het werk
zijn.
De Kolenraad heeft de stakers .t^ta/amr-, j i j ti m n TT u j
met protp advertentiecamDaenes ALMELO (ANP) - De Nederlands-Duits-Bntse Urenco-groep heeft emd binnenland
de dacbladen bestookt en bo- 1984 een contract afgesloten van bijna één miljard gulden met een Euro- doorlopend
vendien vele mijnwerkers oer- Pese afnemer. Op korte termijn zal bekend worden gemaakt aan welk v:
soonlijke brieven gestuurd waarin lanlj het verrijkte uranium wordt geleverd. Wel wil het bedrijf op dit ,5
hen er onder meer op wordt gewe- moment kwijt dat de leveranüe van Urenco in de plaats komt
het
teem voor banken waarbij het
hen voortaan verboden zal zijn
om rente te vragen of te betalen.
Het nieuwe, rentevrije bankieren
is onderdeel van de de islamise
ringscampagne van president
Zia-Ul-Haq en zal voorlopig al
leen van toepassing zijn op de
banken in de publieke sector.
Vanaf juni zullen alle banken
echter volgens het nieuwe sys
teem moeten werken.
De banken mogen geen rente
meer innen of uitbetalen omdat
de Koran, het heilige boek van
de Islam, dit verbiedt. Een ieder
die dit wel doet is 'verdoemd. In
plaats van rente zullen Pakistani
die hun geld naar de bank bren
gen delen in het wel of wee van
de bank.
Dat betekent dat zij, gezien de
huidige resultaten van de Pakis
taanse banken, een winstaandeel
van ongeveer negen procent per
jaar zullen ontvangen. Pakistani
die geld lenen hoeven geen rente
over het geleende bedrag te beta
len maar zijn verplicht bepaalde
servicebetalingen en andere hef
fingen afhankelijk van de aard
van de financiële transacties te
voldoen.
Minister van financiën Ishaq
Khan verklaarde gisteren dat
ook de ruim 20 buitenlandse
banken in het land, waaronder
Britse, Westeuropese en Ameri
kaanse vestigingen, onder het
nieuwe islamitische stelsel zul
len opereren. Volgens hem had
den de meeste buitenlandse ban
ken dit reeds toegezegd. Hij
voegde hieraan toe dat, in het ge
val er moeilijkheden zouden rij
zen, buitenlandse banken kun
nen overgaan tot financiering op
basis van pachtcontracten of
huurkoop.
De minister zei dat Pakistan
zijn verplichtingen tegenover
buitenlandse regeringen, banken
en financiële instellingen wat be
treft terugbetaling van schulden
en rentebetalingen zal nakomen.
Pakistan heeft een schuld aan
het buitenland van naar schat
ting 10 miljard dollar (ongeveer
35 miljard gulden), voornamelijk
in de VS, West-Europa en Japan.
LOS ANGELES (UPI/DPA) - Pre
sident Reagan en de Japanse pre
mier Nakasone, die momenteel een
bezoek brengt aan de Verenigde
Staten, hebben woensdag beloofd
te zullen werken aan het openen
van de markten in beide landen.
Na een bijna drie uur durend on
derhoud in Los Angeles verklaar
den zij hun best te zullen doen de
economische wrijvingen tussen de
VS en Japan uit de weg te ruimen.
„Wij zijn het erover eens gewor
den dat wij de komende maanden
krachtig zullen werken aan het
openen van onze markten en ons te
verzetten tegen protectionisme in
onze handelsrelatie", aldus ver
klaarde Reagan. „Ik geloof dat wij
het erover eens zijn dat het hoog
nodig is dat wij samenwerken om
de problemen in onze handelsrela
tie op te lossen". Reagan heeft in
het verleden meer dan ëens kritiek
geleverd op het Japanse overschot
op de handelsbalans, dat in 1984
ruim 30 miljard dollar (meer dan
105 miljard gulden) bedroe.
Het ziet er intussen naar uit dat
de Europese Gemeenschap en de
Verenigde State het voorlopig niet
definitief eens zullen worden over
de Europese export van stalen bui
zen en pijpen naar de VS. Gisteren
verklaarde Desiree Tucker, woord
voerster van het Amerikaanse mi
nisterie van handel, dat de EG voor
buizen en pijpen een licentie moet
afgeven voordat die produkten de
VS binnen worden gelaten. Boven
dien wordt de import uit de EG be
perkt tot 5,9 procent van de Ameri
kaanse markt zolang er geen defi
nitieve overeenkomst is.
De EG en de VS zijn het er in
principe over eens geworden dat
de Europese export van buizen en
pijpen maximaal 7,6 procent van
de Amerikaanse markt mag bedra
gen, maar twisten nog over de duur
van het akkoord en over het al dan
niet meetellen van opgeslagen hoe
veelheden.
Noteringen van donderdag 3 januari 1985 (tot 12:30 uur)
dat zij, door vier weken te
werken, ruim 1000 pond (4000 gul
den) aan belastingvrij inkomen rij
ker kunnen worden.
Amerikaanse. Naast deze grote order heeft Urenco ook nog enkele kleine
re contracten afgesloten. De waarde van de orders in 1984 komt daarmee
op_l,5 miljard gulden.
Directeur W. Thieleman van Ultra Centrifuge Nederland (UCN) heeft
De mijnwerkers in z.uid-Wales, <jit gisteren bekend gemaakt in zijn nieuwjaarstoespraak. Om aan de le-
waar de staking het meest solide is, veringsverplichtingen te voldoen moet het produktieniveau bij UCN, die
hebben zich m ieder geval gisteren centrifuges voor de verrijkingsfabriek Urenco maakt, met 40 procent
niets van die worst voor hun neus worcjen verhoogd. Het aantal produktiemedewerkers stijgt hierdoor met
aangetrokken. Integendeel: min- 45 jn totaal zal in de loop van 1985 het personeelsbestand toenemen met
der mijnwerkers meldden zich 70. Dat is 20 procent. Drs. Thielernan deelde woensdag ook mee dat UCN
daar gisteren aan dan voor de igg4 een winSt Van 15 miljoen gulden heeft gemaakt. Dat is overeen-
vakantie: 117 tegen 127 (op een to- i^omstig de verwachting van het bedrijf,
taal van 20.000 mijnwerkers).
Leider Scargill van de mijnwer- Dat Urenco ondanks de forse overcapaciteit aan verrijkt uranium zulke
kersbond NUM verklaarde dat hij grote orders in de wacht sleept, is volgens de onderneming te danken aan
meer vertrouwen op de overwin- de lage produktieprijs. Die is weer een gevolg van het feit dat de centrifu-
ning heeft gekregen nu zo weinig getechnologie tot lagere produktiekosten leidt dan andere methodes van
stakers door de knieen zijn gegaan uraniumverrijking. De orders van de Urenco-groep worden gelijk ver
voor het genereuze aanbod van de deeld over de verrijkingsfabrieken van Nederland, West-Duitsland en
NCB. Groot-Brittannië.
Voor betere vergoeding overwerk
MAASSLUIS (ANP) - Nederland
se rijksloodsen, georganiseerd in
de Vereniging de Nederlandse
Loods (VNL), voeren sinds gister
middag stiptheidsacties uit protest
tegen het uitblijven van overeen
stemming met het ministerie van
verkeer en waterstaat over een aan
vaardbare vergoeding voor over
werk. De havenloodsen die niet in
dienst zijn van het rijk maar van de
gemeente Rotterdam, hebben zich
solidair verklaard met de acties.
De scheepvaart op de Wester-
schelde ondervond gisteravond al
oponthoud van de acties. Rond
tien uur hadden al 53 schepen in
Rotterdam vertraging opgelopen
door de beperkte beschikbaarheid
van loodsen. Op dat moment lagen
er voor Hoek van Holland 26 sche
pen te wachten om beloodst te
worden. Ook de vaart op Antwer
pen liep vertraging op omdat er
geen Belgische loodsen meer be
schikbaar waren.
De loodsen van het district
Scheldemond besloten gistermid
dag in Maassluis tijdens een de
monstratieve vergadering tot stipt
heidsacties. Een dringende oproep
van minister Smit-Kroes (verkeer
en waterstaat) kon hen niet op an
dere gedachten brengen.
De acties houden in dat 's nachts
en in de weekeinden geen schepen
meer beloodst worden. De loodsen
werken alleen nog van zeven uur 's
morgens tot zeven uur 's avonds.
Men verwacht daardoor grote pro
blemen voor de scheepvaart omdat
de meeste scheepvaartbewegingen
altijd 's nachts en in de weekein
den plaatsvinden.
De loodsen vinden het voorstel
van het ministerie om de salarissen
met 1.300 gulden per maand te ver
hogen volstrekt onaanvaardbaar,
omdat aan die vergoeding voor on
regelmatig werk het schrappen
van de top-rang van senior loods is
gekoppeld. Voorzitter J. KLuwen
van de VNL zei gisteren dat niet
langer met acties gewacht kon
worden. "We zijn nu al jaren aan
het praten over vergoedingen voor
inconveniënten. We hebben de mi
nister tot 1 januari de tijd gegeven
om met voor ons aanvaardbare
voorstellen te komen, maar dat is
niet gebeurd".
Een voorstel van de afdeling
Delfzijl om de acties op te schorten
tot een nieuw gesprek met de mi
nister morgen in Den Haag heeft
plaatsgevonden, werd met over
grote meerderheid van stemmen
afgewezen. Het is overigens zeer de
vraag of dat gesprek nog wel door
gaat, nu de loodsen vrijwel een
stemmig tot actie hebben besloten.
Volgens de minister kon dat ge
sprek alleen maar doorgaan, als de
loodsen hun actieplannen zouden
laten varen.
Volgens Kluwen is er sprake van
een actie voor onbepaalde tijd. "We
hebben besloten de actie pas te
beëindigen als we overeenstem
ming hebben bereikt over een goe
de inconveniënten-regeling", aldus
de VNL-voorzitter.
Kluwen zegt dat de loodsen zich
bewust zijn van de schadelijke ge
volgen voor het bedrijfsleven in de
havens en voor de havenbeheer
ders.
De gemeente Rotterdam is
verontreust over de acties van de
loodsen. Havenwethouder drs. R.
den Dunnen spreekt van een "one
venredig zwaar middel". Volgens
den Dunnen overweegt het stads
bestuur maatregelen te nemen te
gen havenloodsen (in dienst van de
gemeente Rotterdam) als deze zich
actief solidair i
hbg
109.30
hoogQvens c
261.50
netJUoyd
154.50
ommeren c
29*30
pakhoed c
71.00
philips
rodamco
70.40
rolinS00
63.40+
unitever c
317.00+
207.00
2fvc
28.50
121.90
2 perloden
ad
188.50
^tbfOUW
230.00 B
audetc
120.00B
begemann
btyd will
350.00 B
bols^'
118.00
Sffi.
bredero c
146.50
butrotel c
76 00
calvé c
celeco c
21800
cred lyonn
delimij c
93 80
desseaux
S510
68.00
fokker*
1M50
fumess
29.00
ïma h p^
2200
gel delft c
152 00
Sen
99 50
hagemeyer
41.20
KLhou,
77 60
Sfrusl
235 00B
K12T
164 50
hunt.dougl
28.40
hunt, do ug
ihc caland
3850
kempen beg.
9300
kluwer
181 00+
34 80
Ebb pre C
SS
krasnapols.
132.20
175.00 175.00
ver.glas nb
beleggingsinst.
OBLIGATIES
staatsleningen
116.50 116.40
115.90 115.70
113.40 113.20
bg 8'/^ 8411-09 107.6
bedrijfsleven
nibo8tfe 83-98
nmb 9V4 83-93
nmb a 9 83-03
nmb 7% 83-92
nmb VU 83-91
nmb s 8% 78
nwb 8% 84-03
php 8% 83-93 105.1
pandbrieven
fgh Vfz 84-92 99 00
rabh 9Vj 82 107^05
rabh 8% 83 105.70
Mjh 8% 78-87 102.20
indices e.d.
Indices (a.n.p.-c.b.'S)
obl.index/eff.rend.(c.b.s.)
Goud en zilver
Koersen dalen
De noteringen op de Amsterdamse
effectenbeurs zijn vanochtend over
praktisch het hele front naar bene
den gegaan. Na de stormachtige
ontwikkelingen van gisteren staken
natuurlijk winstnemingen de kop op
terwijl de markt ook niet bepaald
werd gestimuleerd door de ontwik
kelingen op de Amerikaanse
beurs.
Unilever moest zon drie gulden te
rug en de andere hoofdfondsen
moesten ongeveer een gulden in
leveren. Bij de banken moest ABN
vijf gulden afstaan van de gisteren
opgebouwde winst en de Amro
raakte iets meer dan een gulden
Ook de verzekeraars konden de
grote koerswinst, die gisteren was
opgebouwd, niet vasthouden en
hier kwamen verliezen voor tot
ruim drie gulden. De meeste ande
re aandelenfondsen waren lager
maar toch redelijk rustig. Een uit
zondering daarop was Nedlloyd
dat meer dan een rijksdaalder ver-
