<(JP
Dingen
DONDERDAG 3 JANUARI 1985
PAGINA 13
Aflevering 74
Daar
was nog voorraad genoeg. In de
Pancras-kerk was de voorraad
schuur, als je het zo noemen
mocht. Ook de buit die we op de
schepen veroverd hadden, was
daarheen gebracht. De twee man
nen waren praterig genoeg, ze flap
ten er alles uit en stelden ons ge
rust. Er was nog voorraad. Er was
nog 110 last koren. Ik wist niet hoe
veel een last was, maar ik dacht
wel, dat is een heleboel.
Maar er zijn nog zo'n 14.000 man
nen in de stad, vertelden ze, dus de
rantsoenen zouden wel kleiner
worden. En de rijken kregen min
der of helemaal niets, want die
konden zich nog wel redden. Die
hadden handen vol geld en koch
ten stiekem bij de warmoezeniers,
die tegen hoge prijzen hun worte
len en rapen aan de man brachten.
Het was vooral begonnen om de ar
men te helpen. Er werden lijsten
opgesteld van mensen die het het
hardst nodig hadden. En de prijzen
moesten niet telkens wisselen. De
magistraten bepaalden hoe duur
alles mocht zijn. Het was te gek dat
de mensen in de stad onder elkaar
begonnen te vechten om eten.
Mannen en vrouwen die anderen te
lijf gingen, omdat die nog iets te
eten hadden.
Ze praatten honderd uit, en ik
bedacht hoe verstandig ik was ge
weest om mijn worsten te verber
gen. Anders had ik er misschien
om moeten vechten en nu had
moeder ze.
Ik wandelde zo maar ergens
heen. Ik liep door straten en langs
grachten, ik klom over bruggen en
slenterde door stegen. Ik liep zelfs
naar de Burcht en beklom uit ver
veling de muren. Daar had je een
aardig uitzicht over een stuk van
de stad, je keek op daken en van
boven af in de straatjes. Ik lette
niet op waar ik heen ging, ik liet
alles maar van het toeval afhangen.
Maar dat toeval bracht me ook
voor het huis van de vrijbuiters bij
de Hooglandse Kerkgracht, en
daar liep ik naar binnen.
Het was er stil. Iedereen scheen
ergens op uit te zijn. Als je vroeg-
:"Waar is die en die?", dan was het
antwoord steeds:"Oh, die probeert
wat eten bij elkaar te scharrelen".
In een van de kamers zaten twee
oudere mannen die in een heftig
gesprek gewikkeld waren. Ik ging
bij hen zitten, en toen het gesprek
even stokte, vroeg ik langs mijn
neus weg of ze Leeuwken soms ge
zien hadden. Maar ze kenden de
naam niet eens. Ik bedacht dat ik
hem hier ook nooit had gezien en
ik vroeg niet verder. Ik ging maar
weer naar buiten en zwierf verder
de stad in. En ik merkte, dat zo
midden op de dag de straten nogal
stil waren. Maar ja, wie kon werken
die werkte ook.
Op de Nieuwe Rijn reed een wa
gen met een zeil erover, getrokken
door paarden. Maar even later over
een brug en een zijstraat door, op
de Haarlemmerstraat, reed er weer
een, en deze werd door twee man
nen voortbewogen, de een duwde,
de ander trok aan een touw. Op de
wagen lagen twee bulten onder één
zeil.
Ik liep tot aan de Mare en om de
hoek naar de Maregat-toren zag ik
een wagen voor een huis staan.
Twee mannen liepen te sjouwen
met een groot pak onder een zeil.
Andere mannen waren bezig het
huis dicht te timmeren, de ramen
waren al geblindeerd. Ik liep langs
het huis met de hoge stoep, maar ik
zag niets bijzonders. Ik stak over
naar het Sint-Cecilia-klooster en
ging de Binnenvest langs.
Drie huizen naast elkaar waren
daar helemaal dichtgetimmerd
met planken. De deuren, de ramen,
alles. Op de hoek bij het Sint-Mi-
chels-klooster, waar je linksaf uit
komt bij de Rijnsburgerpoort, lag
een verschrikkelijke hoop afval. Ik
zag er kinderen op zitten, druk be
zig met graven en zoeken. Een
klein kereltje van een jaar of vijf
had iets gevonden, een afgeplukte
spruitenstok. Maar hij wist er nog
allerlei blaadjes en puntjes af te
breken, die hij in zijn mond stak.
Ik walgde ervan en het werd nog
erger toen ik naar de brug bij de
poort toeging. In het water van de
Binnenvest zag ik twee lange rat
ten zwemmen. Dus de ratten wa
ren door de kinderen verjaagd. Wat
werd het een smerige boel in Lei
den. Maar wat was er aan te doen?
Er waren vergaarbakken buiten de
muren, maar die waren overvol. En
wie kwam er nog buiten de stad?
Eigenlijk moesten die vergaarbak
ken elke zaterdag worden schoon
gemaakt en de resten verbrand.
Maar dat gebeurde niet meer en de
vuilnishopen onder langs de mu
ren groeiden aan. Geen wonder dat
ziek werden.
Ik liep te denken. Een last, als
dat eens een wagen vol was, dat
was misschien 30 mud en 14.000
mensen. Als er in totaal 110 last
was, dan zou dat ongeveer 3300
mud koren zijn. Een mud is tien
schepel, dus 33.000 schepel. En dat
verdelen onder 14.000 mensen, dat
betekent voor ieder twee-en-een-
halve schepel koren.
Maar dan was het op. Hoeveel
broden kon je van een schepel bak
ken? Dat wist ik niet, maar zeker
geen tien. Misschien vijf-en-twin-
tig broden voor ieder en dan was
het op. Kon je met één brood een
hele week leven? Ja, als je ook
middageten had, als er ook bonen
of bieten waren. Maar dat was er
niet, zeker niet voor iedereen, ze
ker niet voor de armen, terwijl de
rijken hun Carolus-guldens lieten
blinken en zo de Oranjepeentjes
wisten te bemachtigen. Moeders
brood was op. Maar het was nu
donderdag, in de tweede week van
juli. Zaterdag zou er weer een rant
soen worden uitgereikt. Maar de
rantsoenen zouden kleiner wor
den, hadden de mannen gezegd.
Als je niet eens meer een brood per
week kreeg, hoe moest het dan?
Zo liep ik te piekeren en bij de
poort beland dacht ik, waarom ga
je niet buiten zoeken of er nog wat
op het land te vinden is?
De Blauwe Poort, zo noemden
we de Rijnsburgerpoort meestal,
was natuurlijk dicht. Maar wij jon
gens wisten wel een manier om de
stad uit te komen. Hoe dikwijls
was ik niet hier vandaan naar het
Hondehok geslopen. Dat Honde-
hok stond er niet meer en ook de
kloosters van Lopsen of Hierony-
musdal, het Sint-Aegten-klooster
en het Sint-Margarethen-klooster
waren gesloopt. Maar wie weet
stonden er nog vruchtbomen in de
oude kloostertuinen. De peren en
appelen zouden nog niet rijp zijn,
maar je kon ze als stoofperen ge
bruiken of er appelmoes van ma
ken.
De brug was neergelaten, zeker
voor de koeien als er weer alarm
zou worden gegeven. Ik was over
de muur gegaan en had me aan de
buitenkant langs de stenen omlaag
gewerkt. Er waren spleten genoeg.
Ik ging eerst dezelfde weg als naar
het Hondehok vroeger, en toen
probeerde ik in de oude klooster
tuinen te komen.
Het was er een verschrikkelijke
ruïne, overal lag puin van de om
vergehaalde muren. Van de
vruchtbomen was niet veel meer
over, en die er nog stonden waren
al kaal gestroopt. Geen wonder, zo
dicht bij de stad.
De dag was nog jong en ik dacht,
dan ga ik verder het land op. Over
al waren hier boerderijen geweest,
en wie weet wat ik nog kon vinden.
(wordt vervolgd)
GOED BEGIN - Voor de 19-jari-
ge Sandrine Grognet uit Lou-
viers in het Franse Normandië
is 1985 uiterst plezierig begon
nen. Ze won de hoofdprijs in de
Franse lotto op nieuwjaarsdag.
Dat betekende een bedrag van
ruim 10,5 miljoen franse francs,
ofwel bijna 3,8 miljoen gulden.
Het was het hoogste bedrag
dat ooit in de Franse lotto werd
gewonnen. (fotoAP)
OPDROGEN VOORKOMEN -
In de Sowjet-Unie zijn plannen
ontworpen om water van twee ri
vieren om te leiden teneinde de
voortdurende daling van het peil
van de Kaspische Zee tegen te
gaan. Men wil jaarlijks 5,8 mil
jard kubieke meter water van de
Onega en de Soechona, een zij
tak van de Severnaja Dvina, naar
de Wolga leiden, die in de Kaspi
sche Zee uitmondt.
De binnenzee, die voor 85 pro
cent in de internationale vraag
naar kaviaar van de steur voor
ziet, ontvangt tegenwoordig 13
tot 14 procent minder vers water
uit de rivieren dan vroeger. Zou
het peil nog een meter verder da
len dan valt het ondiepe noorde
lijke zeegebied droog, hetgeen
een ramp zou betekenen voor de
plaatselijke bevolking, die gro
tendeels van de visvangst afhan
kelijk is.
NIEUWE MUNT - De Britse
munt is gisteren begonnen met
het slaan van nieuwe munten,
met de nieuwe beeldenaar van
koningin Elizabeth erop.
Het is de derde keer sinds het
begin van haar ambtsperiode dat
het portret van de Britse konin
gin op de munten is aangepast.
Het portret geeft volgens de ont
werper Raphael Maklouf de ko
ningin een rijper uiterlijk, dat be
ter past bij het feit dat zij al
grootmoeder is. Het vorige por
tret werd sinds 1968 gebruikt.
MAFIALID GEARRES
TEERD - Een Italiaan die in het
gemeentehuis van Desenzano
aan het Gardameer zijn jawoord
wilde geven aan een Nederland
se, is op de verdenking van lid
maatschap van de mafia gearres
teerd.
Toen de 36-jarige Remo zich in
de echt wilde laten verbinden
met een 20-jarige Amsterdamse
kwam een groep politiemensen
met getrokken pistolen in actie.
Zij zetten het bruidspaar en
vrienden en familieleden tegen
de muur, waarna zij Remo en vijf
vrienden de handboeien aanleg
den en hen meenamen.
Capitaneo wordt verdacht van
diefstal, inbraak met geweld, af
persing en het illegaal dragen
van wapens.
REUKVERMOGEN KWIJT -
De meeste mensen boven de 80
jaar zijn hun reukvermogen
kwijt en van bijna de helft van de
ouderen tussen 65 en 80 jaar is
het ernstig verminderd.
Het hoofd van het reuk- en
smaakcentrum van de universi
teit van Pennsylvania, Richard
Doty, zei dat onderzoekingen la
ten zien dat veel ouderen die
over de smaak van hun eten kla
gen in feite geen of een vermin
derd reukvermogen bezitten.
Het centrum heeft ongeveer
2.000 ouderen gecontroleerd.
Een van de belangrijkste oor
zaken bleek het feit dat ouderen
vatbaarder zijn voor virussen die
het in de bovenste neusgang ge
legen reukepitheel beschadigen.
Daaruit valt ook te verklaren dat
ouderen verhoudingsgewijs veel
vaker het slachtoffer worden van
gasvergiftiging of gasexplosies.
Leiden
LUXOR (121239): 'Ghostbusters', da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur, al.
LIDO 1 (124130): 'Gremlins', da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur,
al.
LIDO 2: 'Amadeus', da. 20.00 uur, zo.
ook 14.30, al.
LIDO 3: 'Red dawn', da. 14.30, 19.00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
LIDO 4: 'Purple rain', da. 14.30, 19.00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, al.
STUDIO (133210): 'Broadway Danny
Rose', da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo.
ook 16.45 uur, al.
TRIANON (123875): The never en
ding story', da. 14.30, 19.00 en 21.15
uur, zo. 14.15,16.30,19.00 en 21.15 uur,
al.
REX (125414): 'Lady love', da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: 'Meisjes om te
blussen', vr. en za. 23.30 uur, 18 jr.
Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO: 'Sneeuwwitje en de zeven
dwergen', do. t/m zo. 11.00, 14.00,
16.00 uur, woe. 14.00 uur, al.
EURO: 'Bachelor party', do. t/m
11.00, 16.15, 1845 en 21.15 uur, ma.
di. 18.30 en 21.00 uur, woe. 13.30,18.:
en 21.00 uur. 12 ir.
EURO: 'Ghostbusters' do. tm. zo.
11.00, 13.30, 16.00, 19.15 en 21.45 uur,
ma. en di. 18.45 en 21.15 uur, woe.
13.30, 18.45 en 21.15 uur. al.
Nachtvoorstellingen: 'Hete serveer
sters', 'Aai me in de ochtend', 'Ghost
busters' en 'Gremlins', za. 24.00 uur,
16 jr.
Greenway: 'Indiana Jones and the
Temple of Doom', do., vr. en zo. 15.45
en 19.00 uur, za. 15.45 uur, zo. 15.45 en
19.00 uur, ma. en di. 20.00 uur, woe.
15.45 en 20.00 uur, al.
'Danton', do., vr. en zo. 21.15 uur, di.
14.00 uur, 16 jr.
Kindermatinee: 'Heidi', do. t/m zo. en
woe. 14.00 uur.al.
l 01718-74075)
CITY 1: 'Police academy', do., vr., za
zo., woe. 14.45,19.00 en 21.15 uur, mi
en di. 19.00 en 21.15 uur, al.
CITY 2: 'Top secret', zie tijden als i
City 1, al.
CITY 3: 'Gebroken spiegels', zie ti,
den als in City 1, 16 jr.
CITY 4: 'The deadzone', dag. 19.00 e
21.15 uur, zo. ook 14.45 uur, al.
CITY 4: 'Heidi', do., vr.,za. en wo<
14.45 uur, al.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van. dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 tot zaterdag 13.00 uur (Elisabeth
ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
dagelijks van 16.00-17.00 uur en van
18.30-19.30 uur, met uitzondering van:
afdeling intensieve zorg: van 10.30-
11.00 uur en van 19.00-19.30 uur en na
overleg met de dienstdoende ver
pleegkundige;
kinderafdeling: van 10.30-19.00 uur
en na overleg met de dienstdoende
verpleegkundige;
jongerenafdeling: van 16.00-17.00
uur en van 18.30-19.30 uur.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
Prematurenafdeling: voor ouders en
familie in overleg met de verpleging
doorlopend bezoek mogelijk.
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toegestaan
14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur. van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur
Intensieve verpleging: dagelijks
14.00-14.30 o
19.00-19.30 u
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur
kunde 18.00-19.00 i
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdelingen.
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord>
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur. 's avonds 18 30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och-
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uur, 's
middags alleen voor ouders 14.30-
3 januari 1985
Honderd jaar geleden stond
in de krant
- Bij een brand te Reutlingen
(Württemberg) is dezer dagen
een gezin van zes personen om
gekomen. De 18-jarige dochter
was reeds gered, maar zij wilde
nog gauw hare slapende ouders
en broeders gaan wekken; zij
vond daarbijden dood. Ook de
vader kwam om het leven bij
eene poging tot redden. Men
vond hem den volgenden och
tend verkoold onder het puin,
naast een zijner kinderen.
Volgens de laatste berich
ten uit Madrid zijn bij aardbe
vingen in Spanje meer dan dui
zend personen om het leven ge
komen. Volgens een particulier
telegram wordt het aantal
slachtoffers echter geschat op
tenminste 1700.
Te Cortali, op Sicilië, is een
hevige opstand losgebarsten.
De inwoners der stad, in twist
met de geestelijkheid, drongen
in massa de kerk binnen en
sloegen al wat zij vonden aan
stukken. De politie was on
machtig de menigte het gebouw
te doen ontruimen, zoodat de
hulp der troepen moest worden
ingeroepen, die de orde hersteld
hebben.
Als bewijs dat de lage prij
zen der producten op den land
bouw drukken, kan dienen dat
kort geleden bij de publieke ver
huring van eenige perceelen
bouwland onder de gemeente
Rijnsburg voor den tijd van
vijf achtereenvolgende jaren de
pachtsom, die voorheen 1003
bedroeg, nu daalde tot op 576.
Vijftig jaar geleden:
Op de rivier de Soengari in
Mandsjoekwo is een autobus
met veertien inzittenden door
het ijs gezakt. Geen der passa
giers kon gered worden. Het
busverkeer tusschen Charbin en
omliggende plaatsen, dat in
den winter over de dichtgevro
ren rivier gaat, is daarop stil
gelegd. Het ijs was tengevolge
van het buitengewoon zachte
weer in den laatsten tijd onbe
trouwbaar geworden.
PEREN IN RODE WIJN
Om deze peren te pocheren (zachtjes gaar laten worden) heeft u beslisl
geen dure wijn nodig. Een eenvoudige landwijn voldoet ook. De peren
moeten zachtjes in de wijnsiroop pocheren. Afhankelijk van de peersoorl
kan dit variëren van een V/z tot ongeveer 1 uur. Stoofperen zijn niet
geschikt voor dit gerecht.
Eén dl water, 150 gram basterdsuiker, 3 dl rode wijn, een half kaneel
stokje, 4 stevige peren, citroensap.
Verhit het water in een steelpannetje en los hierin de bastardsuiker op.
Voeg de rode wijn en het kaneelstokje toe en breng dit alles aan de kook.
Draai het vuur laag en laat de wijnsiroop 10 min. zachtjes pruttelen. Schil
de peren zodanig dat het steeltje eraan blijft en laat de vruchten heel.
Snijd eventueel een kapje van de onderkant van de peer af zodat ze goed
rechtop kunnen staan. Wrijf de geschilde peren met wat citroensap in om
verkleuren te voorkomen. Zet de peren tegen elkaar aan in een pan die
hoog genoeg is om de peren ruim rechtop te laten staan. Schenk de hete
wijnsiroop over de peren. De peren op laag vuur met gesloten deksel (de
siroop mag nét niet koken) pocheren tot ze gaar zijn. Bedruip de peren
regelmatig met de wijnsiroop. Neem de peren uit de pan en laat ze afkoe
len. Kook de wijnsiroop nu zolang in tot een mooie dikke stroperige
massa is ontstaan. Schenk deze siroop over de peren. Zet de peren tot
gebruik koel weg en bedruip ze zo nu en dan met de siroop. Serveer de
peren met stijfgeklopte slagroom. J. v. d. Lee - v. d. Heijden
ORGELRECORD
De Zwitser Pi
no Silvester heeft
sinds gisteren het
wereldrecord or
gelspelen in zijn
bezit. In zijn
woonplaats Spiez
speelde hij 75 uur
achtereen. En dat
was één uur meer
dan een collega
uit Keystone die
tot dusver record
houder was.
(foto ANP)
ANTI-ROOKWET - Helemaal
verboden wordt het nog niet-
,maar de rokers op IJsland kan
het vanaf 1 januari geen seconde
meer ontgaan dat hun verslaving
bijzonder slecht is voor hun ge
zondheid. Op die dag wordt een
nieuwe wet van kracht die fabri
kanten van rookwaren verplicht
overduidelijke waarschuwingen
op hun verpakkingen aan te
brengen.
De fabrikanten moeten behal
ve een geschreven waarschu
wing een plaatje afdrukken van
aangetaste longen, een patient in
bed, een zwangere vrouw, een
ziek hart- en vaat-stelsel, een ont
stoken keel en neus of een paar
kinderen.
Op elk pakje moet een plaatje
worden afgedrukt, dat een derde
van het pakje beslaat.
Verder mogen tabakswaren
vanaf 1 januari niet meer zicht
baar in winkels liggen, mag er in
openbare gebouwen en in het
openbaar vervoer niet meer wor
den gerookt en worden restau
rants verplicht rookvrije zones in
te voeren.
Het weer
Het jaar 1985
begint winters
Met het nieuwe jaar is ook de win
ter in West-Europa begonnen. Met
noordoostelijke winden wordt de
komende dagen koude lucht van
uit Scandinavië aangevoerd. In de
ze lucht vriest het 's nachts matig,
waarbij temperaturen van min 5
tot min 10 graden kunnen worden
bereikt.
Overdag blijft het meest licht
vriezen met middagtemperaturen
van rond de min 3 graden. In de
aangevoerde lucht komen zonnige
perioden voor, maar vooral aan de
kust kan hier en daar een sneeuw-
buitje vallen.
Het ziet er naar uit dat de komen
de 5 dagen de winter aan blijft hou
den.
De vooruitzichten van zaterdag
tot en met dinsdag: af en toe zon en
kans op een sneeuwbui. In de
nacht matige vorst, overdag lichte
vorst
MMÜÜfl:
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Barcelona
Bordeaux
Brussel
Dublin
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Mallorca
Malta
München
Nice
Oslo
Parijs
Stockholm
Wenen
Casa Blanca
Istanbul
Tunis
-6 0.2
-4 0.1
1 -4 0.5
bew. 2 -4
onbewolkt
sneeuwbui
licht bew.
onbewolkt
motregen
regenbui
regenbui
regenbui
Buitenlands geld
Amerikaanse dollar3,52
Engelse pond3,96
Belg. franc (100)5,49
Duitse mark (100)110,75
Ital. lire (10.000)17,40
Portugese esc. 100)1,85
Can. dollar2,65
Franse franc (100)35,50
Zwits. franc (110)135,00
Zweedse kroon (100)37,75
Noorse kroon (100)37,25
Deense kroon 100)29,75
Oost. shilling (100)15,87
Spaanse peseta (100)1,95
Griekse drachme (100)2,15
Finse mark (100)52,50
Joeg. dinar (100)1,00
Ierse pond3,32
3,64
4,26
5,79
114,75
19,40
2,35
2.77
38,50
139,50
40.75
40,25
32.75
16,37
2,20
2,95
55,50
2,00
3,62
£LAAPJï£ VAK) J&! L
AAAAK<fA&i
11-13
