'Lastig lioor. zo zonder roeping componeren'
Kunst te kijk
Uit in de Randstad
mrmm
Het plateiikoffertj e van Clous van Mechelen
Strindberg-experiment
niet helemaal geslaagd
Bonte schilderijen en
gestileerde sculpturen
POPAGENDA
VRIJDAG 28 DECEMBER 1984
PAGINA 19
Clous van Mechelen is een muzikale kameleon. Geen genre laat
hij ongemoeid. Literaire luisteraars bedient hij op het Boeken
bal met een compositie voor typemachines, de liefhebbers van
smartlappen plengen een traan bij De Bouwmeesters. Hij te
kende voor een van de meest bekende deuntjes van de laatste
vijftien jaar: het semi-klassieke muziekje bij de 'Vakmanschap
is Meesterschap'-reclame. Maar ook voor alle muziek bij de
produkties van Wim Schippers: van 'Discohoek' tot 'Kutzwa-
gers'. Hij componeerde voor Tol Hansse, Rijk de Gooijer, de
Butlers en Bert en Ernie en voor Freek de Jonge, André van
Duin en Pleuni Touw.
Hij is Jantje Vos, de pianostemmer uit 'De lachende scheer
kwast' en 'Op zoek naar Yolanda'. Maar ook de verzekerings
agent, die in de reclame Peter Koelewijn tot wanhoop brengt.
Misschien kent u hem als pianist bij Jan Blaaser, of uit het
combo bij de 'Alles is anders show'. Trouwens, de muziek bij
die VARA-serie 'De groene ruimte', die binnenkort begint...
Kortom, het platenkoffertje van Clous van Mechelen; de mu
zikale carrière van iemand die zegt geen muzikale roeping te
hebben.
AMSTERDAM - Een meeuw vliegt
boven de branding, parnassia
bloeit in het veld, een herder hoedt
zijn schaapjes, koeien in de wei,
een zonsondergang kleurt de ein
der purper. Dat zijn de beginbeel
den van de VARA-serie 'De groene
ruimte' over het Hollandse land
schap. Daarbij pianomuziek, zo
smeltend dat de kerstkaarsen er
haast krom van gaan staan.
Dertien afleveringen van vijfen
twintig minuten telt 'De groene
ruimte' (eerste uitzendingop 26
jan.). Van de eerste tot de laatste
minuut is de muziek gecompo
neerd en, op bas en drums na, ook
gespeeld door Clous van Mechelen
(43). Zelf is hij er dol-enthousiast
over, roemt de prachtige beelden
van de serie ("nooit geweten dat
het hier zo mooi is") en het ter zake
doende commentaar.
Kameleontisch musicus, met die
kwalificatie is hij het van harte
eens. Freelancer in hart en nieren
ook: "Prettig dat de anderen
meestal in een vaste baan zitten,
dat geeft mij de kans er zo'n beetje
tussendoor te rommelen".
Hij groeide op in Amsterdam, zat
al op z'n zeventiende achter de pia
no in Casablanca op de Zeedijk,
één van de meest roemruchte eta
blissementen van de stad, waar hij
saxofonist Kid Dynamite begeleid
de. Ondertussen deed hij zes jaar
over de driejarige HBS, maakte de
ze uiteindelijk toch af en ging naar
het conservatorium. Onder het
motto: je moet toch wat. "Ik ben
een hele rare. Ik ben nooit uit over
tuiging muzikant geworden, maar
er zo'n beetje vanzelf in gerom
meld. Ik heb niet zoals je van ande
re muzikanten wel eens hoort, een
roeping of iets dergelijks. Ergens
wel lastig, want als je geen ideaal
heot, heb je ook niks om naartoe te
door
Ariejan Korteweg
werken. Bij mij is het meer dat ik
gewoon niks anders kan dan mu
ziek maken. Al moest ik op een
bakfiets met een accordeon m'n
geld verdienen, dan deed ik dat. Je
hebt veel jazzmusici, die daarnaast
ook nog eens architect of iets der
gelijks zijn. Ik ben alleen maar mu
zikant".
Na het conservatorium (klarinet
en piano) trok hij drie jaar lang
door Europa en speelde op Ameri
kaanse bases en in nachtclubs. Te
rug in Nederland nog meer nacht
clubs en een rock en rollband: de
Sharks. Een tijdje was hij begelei
der bij de one womanshow van Ri
ka Jansen en bij Kees Manders. Tol
Hansse was er trompettist.
En daarna... daarna kwam er een
onverwacht succes. Clous van Me
chelen pakt zijn doos van Pandora,
een platenkoffer helemaal gevuld
met elpees van hemzelf. De inhoud
ervan is gevarieerd als het leven
zelf, kun je wel zeggen, en vormt
verder de leidraad voor het ge-
Chinees
Wie herinnert zich niet 'En de
Chinees doet veel meer met vlees'
van de Butlers ('Nasi goreng, bami,
saté, neem ook nog een loempia
mee'). Dat was dus de eerste grote
hit voor Clous van Mechelen.
"Krankzinnig was dat. Helemaal
geënt op het Brabantse looptempo
hè; die kleine mannetjes, die met
carnaval in het rond sjokken". De
Butlers kloven het thema van de
Chinees tot op het bot af en stier
ven vervolgens een zachte dood.
Daarna volgde een zo mogelijk
Clous van Mechelen, specialist in het all-rounden
nog grotere hit: tu-du, du, du, du,
tu, tu. 'Vakmanschap is meester
schap', het meest bekende recla
medeuntje van de laatste vijftien
jaar, komt uit de koker van Van
Mechelen. "Mensen denken vaak
dat het iets van Liszt of Mozart is.
Ik heb er nog eens een hele plaat
mee volgespeeld. Een keurig, drie
delig concertje, waarbij het thema
beurtelings op hobo, fluit en trom
pet helemaal volgens de regels
wordt uitgewerkt. Bij Grolsch zit
daar een hele filosofie achter. De
trompet is voor als het filmpje bij
voorbeeld iets met metaalbewer-
ken te maken heeft; de hobo is
voor het serieuze vakmanschap en
de fluit voor het vakmanschap dat
dichter bij de mensen staat".
Een volgende handvol platen uit
de koffer brengt weer een andere
zijde aan het licht: Clous van Me
chelen als saxofonist. De eerste
hoes toont een wijdbeens zittende
jongedame in minirok, die een sax
tussen haar benen klemt: Barry
Rodgers, de 'Sexy Saxofoon'. Een
ander pseudoniem was Phil San
ders: 'Tribute to Earl Bostic'. Muzi
kanten doen nog wel een gering
schattend over dergelijke an<
me uitstapjes. Van Mechelen niet.
"Dat is nou het leuke als je al die
platen bewaart. Als je ze dan weer
ziet, komt alles weer boven. Zelfs
watje tijdens de opnamen gegeten
hebt".
ging halen. Ze had verkeerd geteld
en kwam met zeventien porties te
rug, voor dertien personen. En dat
terwijl het toch altijd al zo veel is.
Trouwens, waarom zou dat toch
zijn, die grote porties bij de Chi
nees"?
Heb je nou echt geen voorkeur NeuS
voor het een of het anderWerk je
niet liever voor Schippers of Corrie
van Gorp, dan datje zulk soort pla
ten maakt?
misschien raar, maar ik heb daar
helemaal geen last van. Ik zie ge
woon graag de zon in het water
schijnen".
Huisvrouwen
Een volgende greep in de koffer
bewijst ten overvloede dat hij niks
verzint. Daar komen tevoorschijn:
'De muzikale huisvrouwen Loes
Marjan met hun saxofoons'. Twee
dames in bloemetjesjurken pose
ren op de hoes in zo'n keuken vol
met leuke hebbedingetjes. "Totaal
mislukt project", constateert Van
Mechelen monter. Net als de plaat
van Rijk de Gooijer 'Ik ben ontzet
tend Rijk',waar hij de muziek voor
maakte. Dat die plaat het niet ge
maakt heeft, komt volgens Van
Mechelen alleen door het omstre
den 'De werkster uit Suriname'.
Een volgende flop was 'Devoted
to you', dat zou een serie moeten
worden met door Van Mechelen op
de saxofoon vertolkte popballades,
van een introductie voorzien door
Chiel Montagne en gestoken in een
hoes met daarop een zwoele dame.
Het bleef bij één aflevering, de sa
menwerking vlotte niet.
Veel beter verliep zijn bemoeie
nis met de Bouwmeesters. Een
man en vrouw, niet meer de jong-
sten, die een hit boekten met 'Jon
gen, waarom ben je toch uit Mo-
kum weggegaan?'.
Z'n allergrootste succes had hij
tot nu toe met Tol Hansse. Van de
elpee met 'Big City' gingen er
384.000 exemplaren over de toon
bank. "Ik heb dus één keer mogen
meemaken wat het is om een enor
me hit te hebben. Dan begint er
iets te trillen. De plaat werd één
keer op Hilversum gedraaid en was
meteen niet meer aan te slepen.
Ach, als iets lukt heeft iedereen dat
al aan zien komen en als iets flopt,
dan hadden ze dat ook al voor
speld. Dat was nog in de nadagen
van de goede platenverkoop. Dat is
nu wel eventjes voorbij. Neem me
zelf. Ik koop ook liever een leuk
programma voor m'n computer
dan een elpee". En Tol Hansse is
weer gewoon huisschilder.
"Het is met mij heel raar gesteld;
ik heb echt geen voorkeuren. Je
kunt wel zeggen dat ik ben gespe
cialiseerd in het all-rounden. Echt
de Se- hoor, dat komt allemaal doordat ik
geen roeping heb. Mensen ver
wachten altijd datje iets vanuit een
bepaalde achtergrond doet of dat
je een bedoeling hebt. Het klinkt
combo van de 'Alles is anders-
show' op tv. Volgens hem geen on
verdeeld succes omdat de meeste
artiesten met voorbespeelde band
wilden zingen. "We speelden zowat
alleen de begin- en eindtune en wa
ren bina voortdurend in beeld.
Vrienden gingen me opbellen:
Clous, stop er toch mee, wantje zit
daar echt voor Piet Snot. Toen zag
ik mezelf op tv letterlijk in m'n
neus zitten peuteren. Dat gaat te
ver. dacht ik".
Tweeënhalf jaar lang begeleidde
hij Jan Blaaser in 'Met Bruin-
brood'. Reuze leuk, maar op het
eind kreeg hij een autorij-complex.
"We moesten van Almelo naar
Maastricht en dan weer naar Mid
delburg. Jan Blaaser is een enorme
schnabbelaar, dus we waren altijd
onderweg. M'n gezin vond dat ik
raar begon te doen. Dan stond ik
voor m'n huisdeur en wist ik niet
meer of ik aankwam of wegging.
Dat moest ik binnen gaan vragen".
En wat was het, aankomen ot
weggaan
"Nou, ik bleek dus op het punt te
staan te vertrekken. Dat was jam
mer. Toen heb ik er een punt ach
ter gezet. Om die reden heb ik nu
ook een complete studio aan huis.
Want met opnames is het ook altijd
hetzelfde: het wordt altijd later dan
je denkt".
Soundje
Clous van Mechelen staat ook ge
regeld zelf op de planken. Niet al
leen als Jan Vos, de pianostemmer
uit 'De lachende scheerkwast' en
'Op zoek naar Yolanda' maar ook
als saxofonist in de 'Second Hand
Rock Roll Band'. Een groep die
in ons land alweer z'n beste tijd ge
had heeft, maar waar in het Verre
Oosten nog mogelijkheden voor
zijn. Van Mechelen gaat ermee op
toernee door Singapore.
Hij was ook een tijd pianist in het
"Ach weet je. ik heb een ontzet
tend gevoel voor popmuziek. Ik
zou zo graag zoiets als Nena of
Blondie maken. Maar ik kom er ge
woon niet aan toe. Of zo'n arrange
ment van 'Pennies from Heaven'
voor Lee Towers, dat zou ik ook
graag willen kunnen. Dat vind ik
machtig. Maar arrangeren, dat is
een heel apart specialisme. Je moet
een studie maken van het geluid
van het moment. Ik heb wel eens
iets met een meidengroepje gepro
beerd. Toen dacht ik: dit is het ein
de. Maar dan hoorde ik daarna de
Dolly Dots en dan wist ik het weer
hee, dit is het nog niet".
"Ik kan wel heel snel klanken na
bootsen. Ben heel auditief inge
steld. Soms zit ik zomaar wat te im
proviseren op de piano, en dan
denken ze dat ik Chopin speel. Een
soundje heb ik snel te pakken".
Heb je ooit een opdracht gewei
gerd
"Ze hebben me wel eens ge
vraagd arrangementen voor Wille-
ke Alberti te maken. Daar ben ik
niet aan begonnen. Ik zou het wel
willen, maar een duizendste be
werking van 'Singin' in the rain',
daar heb ik het geduld niet voor.
Dat moet toch nog wel ergens op
een plank liggen, denk ik dan".
De Schuldeisers X-Y-Z van August
Strindberg door de Nieuwe Kome
die. Vertaling: Cora en Sybren Polet.
Regie: Win Meuwissen. Gezien in het
Theater aan de Haven op 13 decem
ber (bezetting A) en 27 december (be
zetting B). Voorstellingen in het
LAK-Theater op 8 en 9 maart.
SCHEVENINGEN - In De
Schuldeisers van Strindberg
komt Gustaaf, vele jaren geleden
door zijn vrouw in de steek gela
ten, verhaal halen bij zijn ex-
echtgenote Tekla voor het feit,
dat zij hem in een van haar ro
mans als een volslagen idioot
heeft afgeschilderd^ Hij doet dat
grondig en op een toepasselijke
wijze. Tijdens een korte afwezig
heid van Tekla weet hij het ver
trouwen van haar nieuwe part
ner als een nieuwe-Jago rigou
reus te ondermijnen en het aan
brengen van de finishing touch
na de hereniging van de beide
echtelieden kost dan nauwelijks
nog enige moeite. De schuld is
vereffend en Strindberg laat in
het midden of Gustaafs constate
ring aan het slot, dat Teka echt
van haar nieuwe partner hield,
behalve verbazing ook nog
triomf of wroeging moet uitdruk
ken.
Hoewel een deel van de door
Strindberg aangedragen proble
matiek en ook is de tekst toch
dermate strak geschreven, als
Bij de Nieuwe Komedie
een driedelig muziekstuk vol va
riaties en doorwerkingen, dat
een overplaatsing naar de huidi
ge tijd een boeiende confrontatie
had kunnen opleveren. Hetzelf
de geldt trouwens in nog sterke
re mate voor de in de repetitiepe
riode genomen beslissing het
stuk in twe^versies uit te bren
gen. De vrouwelijke hoofdrol
wordt in beide versies gespeeld
door Marie Christine de Both,
maar in de beide mannenrollen
zijn in versie A Win Meuwissen
en Rik van Uffelen te zien en in
versie B Rik van Uffelen (nu als
Gustaaf) en Stef den Eijnden.
Dat leverde interessant vergelij
kingsmateriaal op, zonder dat
daarbij een uiteindelijke over
winnaar uit de bus kwam. In ver
sie A toonde Wim Meuwissen
zich cynischer en met meer over
wicht als de op vergelding belus
te Gustaaf dan Rik van Uffelen
in B, maar de tweede voorstel
ling had daarentegen het voor
deel van een emotioneler en in al
zijn labiele reacties overtuigen
der Adolf van Stef van den Eijn
den (na een overigens heel zwak
begin).
Problematisch bleek in beide
gevallen het decor van Hans
Wolff met een klein speelvlak en
twee deuren die vier verschillen
de functies moesten vervullen
De regie schoot bovendien te
kort in het effectief gebruiken
van die ruimte en het opbouwen
van psychologisch verantwoorde
bewegingspatronen. Meer dan
zitten, staan en lopen is in dit
stuk nauwelijks mogelijk, maar
de keuze voor een van die drie
moet wel organisch met het ge
heel verweven zijn. Daarnaast
waren er enkele momenten van
een bijna ridicule pathetiek en
werd er met name in versie A
constant gerookt, wat enkele
heel merkwaardige momenten
opleverde, zeker als een sigaret
zichzelf ging oproken, omdat de
acteurs er geen tijd meer voor
hadden. Voor een vraagteken
zorgde ook de muziek uit Pucci-
x den Eijnden in 'De Schuldeisers
ni's Tosca in versie B, eerst via
de luidsprekers, daarna zelfs ge
zongen door de acteurs. Functio
neel was het niet en als dramati
sche parallel deugde het even
min. Fragmenten uit Verdi's
Otello waren mischien beter op
hun plaats geweest
PAUL KORENHOF
Gertie Janssen en Benita Kleiberg in
galerie Henk de Greef, Schoolstraat
27, Wassenaar. Tot en met 16 januari.
Geopend: di. t/m za. van 10-17 uur.
WASSENAAR - Een alleraar
digste tweevrouwstentoonstel-
ling vult op het ogenblik galerie
Henk de Greef: Gertie Janssen
toont een twintigtal bonte schil
derijen, en van Benita-Kleiberg
is een vijftiental keramische
beelden te zien.
Het schilderwerk van Gertie
Janssen (geb. 1949, opgeleid aan
kunstacademies in Den Haag en
Maastricht) oogt vrolijk en leven
dig, door de vele heldere, frisse
kleuren en door de schetsmatige
opzet. Vrijwel alle werken zijn fi
guratief, zij het dat soms een
beetje gezocht moet worden naar
wèt er precies is voorgesteld. Wie
aandachtig kijkt zal bijvoorbeeld
in de kleurenweelde van het
schilderij 'Levensfase' een twee
tal menselijke gestaltes ontwa-
Naast mensengestalten zijn in
Janssens werken landschappen,
dierfiguren en uiteenlopende
voorwerpen verwerkt. Titels als
ln Wassenaarse galerie
'Karnaval' en 'Zonnige zondag'
onderstrepen het zonnige karak
ter dat de meeste van Janssens
werken uitstralen. In het bijzon
der zijn het schilderijen als 'leef
wereld' die een onbevangen, Co-
bra-achtige kijk op de wereld lij
ken te verraden.
Toch is niet alles luchtige kin
dervreugd wat de klok slaat.
Werken als 'De wereld van mijn
kind' en het genoemde 'Levens
fase' zetten de beschouwer meer
aan het denken, en bevatten zo te
zien een meer psychologische la
ding. Janssens werken zijn niet
allemaal even duidelijk, maar ze
zijn veelal gewoon leuk en speels
en vragen dan ook om een speel
se benadering.
Benita Kleiberg (geb. 1950, op
geleid aan de Bossche Academie
voor Kunst en Vormgeving)
toont keramische beelden en bo
vendien een viertal mooie, overi
gens weinig bijzondere, schalen.
Bij de beelden gaat het om le
vensgrote gekleurde portretbus
tes, glad en vaak geidealiseerd of
gestileerd van vorm. De onder
werpen hiervoor werden door de
artieste gekozen uit onder meer
bijbelse, oud-Egyptische, oud-
Griekse en middeleeuwse verhu
len. Zo ontstonden zorgvuldig af-
Gertie Janssen: Familie 1984
gewerkte sculpturen als 'Parci-
val', 'Salome', 'Isis' en 'Pallas
Athene'. Verscheidene van deze
beelden ontkomen niet aan de
dominantie van fraai ogende
kleur- en vormeffecten boven ex
pressie, en zijn meer popperige
sierobjecten dan sprekende
kunstwerken. Bepaald interes
santer vond ik de gevoelig uitge
werkte beelden 'Meisje I' 'Meisje
II' en 'Madonna', evenals de be
werkte, deels op gelaatafgietsels
lijkende, beeldjes 'Hypnos' en
'Transformatie'.
ANTOON ERFTEMEIJER
LEIDEN
Schouwburg
vr 28. 20.15 uur, Toneelgroep Dram
speelt 'Onder het melkwoud' van
Dylan Thomas, vertaald door Hugo
Claus.
Microtheater Imperium
vr 4, za 5,20.30 uur, Imperium speelt
'Scrooge en Marley' naar het ver
haal van Charles Dickens.
DEN HAAG
Koninklijke Schouwburg
di 1, woe 2, 20.15 uur, 'De sprong'
van Larry Fineberg, met Mary Dres-
selhuys en Ramses Shaffy.
do 3, za 5, 20.15 uur, Haagse Come-
die met 'Trilogie van het Weerzien'
van Botho Strauss,
vr 4, 20.15 uur, 'De Komst van de
Schorpioen' gespeeld door de Haag
se Comedie
Diligentia
vr 28, za 29, 20.15 uur, cabaretvoor
stelling door Gerard Cox en Riets
Gratama 'De Grijze Plaag',
zo 30,14.30 uur, concert door het Or-
remy Menuhin
Theater Aan De Haven
za 29. zo 30, di 1 t/m za 5, 20.30 uur.
Nieuwe Komedie met 'De Negers'
Nederlands Congresgebouw
zo 30, 20.15 uur, New York Harlem
Opera Ensemble met de musical
AMSTERDAM
Carré
t/m zo 13 jan, beh. ma, zo alleen 14
uur, 20.15 uur, Leen Jongewaard,
Gerrie van der Klei, Hans van der
Woude, Ferd Hugas e.a. in 'Ping
ping' van Annie M.G. Schmidt en
Harry Bannink.
Concertgebouw
di 1, gr zaal, 15 uur. Nederlands Bla
zers Ensemble oJLv. Edo de Waart
vr 4, 20.15 uur. Amsterdams Phil-
harmonisch Orkest o.l.v. Thomas
Sanderling/Cristina Ortez, piano.
Nieuwe De La Mar Theater
za 29, 17 uur. zo 30. 20 en 22 uur, ma
31, 19.30 en 22.45 uur, Freek de Jon
ge "n Verademing',
woe 2, 20.15 uur, Theater van de
Lach 'Hoe versier ik een stuk', met
John Loting, Ellen Röhrman. Jo-
han Sirag e.a
Stadsschouwburg
vr 28, za 29, 20.15 uur, Het Nationale
Ballet, Strawinsky-programma.
zo 30, 14 uur, Nederlandse Operas
tichting 'La Fanciulla del West' van
Puccini.
di 1, 14 en 20.15 uur. Toneelgroep
Theater 'De koning en de koningin
van Napels' van Helmert Wouden
berg.
do 3, 20 uur, Nederlandse Oper-
stichting met 'Werther' van Jules
Massenet.
vr4, za 5. 20.15 uur. Het Pubhek-
stheater met 'Maskerade' van Mik
hail Lermontov.
LEIDEN - Edele fotografische
procédés. Daaraan wordt in de pe
riode van 2 januari tot 17 februari
een bijzondere expositie gewijd in
de LAK-galerie.
De edele (niet vergankelijke)
procédés staan zolang de fotografie
bestaat al in de belangstelling. Ook
in Nederland bestaan kunstenaars
die de edele procédés in de kunst-
totografie toepassen om de artistie
ke zeggingskracht van hun werk te
verhogen. De exposanten zijn
Harm Botman (gomdruk), Bert
Creyghton (broomoliedruk en
gomdruk). Jan van Dijk (vierkleu
ren carbodrukken en stereo-cera-
miek), Gerretje de Haan (cyanoty-
pie) en Johan de Zoete (heliogravu-
BALLET - Het Nederlands Dans
Theater brengt op donderdag 10 en
vrijdag 18 januari in het Scheve-
ningse Circustheater 4 balletten,
waarvan één première van de dan
ser en choreograaf Nacho Duato.
(Converge op muziek van Percell).
Voor deze voorstellingen verzorgt
de Leidse Volksuniversiteit K O
weer een losse kaartverkoop
De bussen rijden weer gratis van
Leiden naar Scheveningen en te
rug.
De van oorsprong Amerikaanse
Rosa King komt morgenavond met
haar begeleidingsband Upside
Down naar het Kasteel in Alphen
aan den Rijn. Ze zingt, speelt te
norsaxofoon en brengt een zeer
dansbare mengeling van jazz, en
funk met salsa en andere latijns-
amerikaanse muziek. Aanvang
20.30 uur.
