'Onderzoek Star Wars naar mag Nieuwe leider Malta, koers ongewijzigd Surinaamse regering richt mensenrechtencommissie op dem meubelfabriek Thatcher en Reagan zijn het eens Sokolov (73) wordt nieuwe defensieman Toenadering mogelijk China en Sowjet-Unie Politieke top van Singapore houdt leiding Mijnramp VS Scheepsramp Jaruzelsld: oppositie in Polen nooit wettig MAANDAG 24 DECEMBER 1984 BUITENLAND PAGINA 7 NEW DELHI (AFP/DPA/AP) - De premier van de Indiase deelstaat Madhya Pradesh, Arjun Singh, heeft geweigerd het Amerikaanse chemieconcern Union Carbide een nieuwe vergunning te geven voor de produktie van pesticiden in de stad Bhopal. Dit betekent dat de chemische fabriek in Bhopal vol gend jaar niet kan gaan draaien. Begin december ontsnapte uit deze fabriek een grote wolk van het giftige Methyl-isocyanaat, die aan ongeveer 2500 mensen het le ven kostte. Union Carbide krijgt geen vergunning voor verdere pro duktie wegens „het overtreden van de voorschriften voor maatregelen bij een gaslek en de ontoereikend heid van de veiligheidsmaatrege len", zo staat in een communique. Schoonmaak in Bhopal voltooid De schoonmaakoperatie in Bho pal is gistyeren afgerond. Winkels gaan weer open, in de straten is het weer een drukte van belang en de inwoners van Bhopal lijken gerust gesteld dat er geen gevaar meer be staat voor een herhaling van de gasramp. De regering heeft zater dag de voltooiing bekendgemaakt van "Operatie Vertrouwen", de neutralisatie van het resterende methyl isocyanaat dat zich nog in opslagtanks van de pesticidefa- briek van Union Carbide bevond. De deelstaatregering van Mad hya Pradesh heeft gezegd dat alles wat nog resteerde van de dodelijke chemische stof was verwerkt tot een insektenbestrijdingsmiddel. Niet bekend werd gemaakt hoe veel er nog resteerde en wanneer de operatie was voltooid. Het centraal recherchebureau is nog steeds bezig met het onder zoek naar de oorzaak van het gas lek. Medewerkers van Union Car bide hadden eerder gezegd dat de beveiliging van een van de drie op slagtanks door een toenemende druk het had begeven. Deze tank is geleegd en opengemaakt voor on derzoek, en de twee andere zijn nu ook leeggemaakt en gereinigd door deskundigen van Union Carbide onder toezicht van Indiase geleer den. WASHINGTON De Britse premier Thatcher en de Amerikaanse president Ronald Reagan zijn het erover eens dat met de Sowjet-Unie moet worden onderhandeld voordat in de ruimte een verdedigingssysteem tegen vijandelijke raketten kan worden opgesteld. Niettemin meent Thatcher dat het onderzoek naar zo'n 'Star Wars'-wapen moet door gaan. Thatcher heeft met Reagan twee dagen besprekingen gevoerd in het presidentiële buitenverblijf Camp David. Zij is gisteren naar Londen teruggekeerd, na een reis rond de wereld waarbij zij in Hongkong de teruggave van de Britse kolonie aan China ondertekende en bij die gelegenheid gesprekken voerde met de Chinese leiders. door Henk Kolb Zowel voor de Amerikanen als voor de Britten was de ontmoeting met Reagan vooral bedoeld om de indruk weg te nemen dat de weste lijke geallieerden het verregaand oneens zijn over Reagans pogingen om een defensief ruimtewapen te ontwikkelen. De Franse president Mitterrand heeft het 'Star Wars-project' scherp en in het openbaar aangevallen. Van Duitse zijde is de vrees uitge sproken dat het plan (voorlopig ge schat op 26 miljard dollar) zoveel middelen uit de defensiebegroting zal opslokken, dat de sterkte van de conventionele strijdkrachten zou worden aangetast. Thatcher heeft ook enige voetno ten willen plaatsen bij haar zeer po sitieve oordeel over het Londens bezoek van Mikhail S. Gorbatsjov, die algemeen wordt aangezien voor de op een na belangrijkste man in het Kremlin. Van Ameri kaanse zijde heeft men grote ver bazing betoond over Thatchers op merking dat zij Gorbatsjov een aar dige man vond en dat. met hem za ken vielen te doen. In Washington betoogden commentatoren dat die zelfde Gorbatsjov altijd van harte heeft meegewerkt aan de onder drukking van onder anderen Rus sische dissidenten. Na haar gesprekken met Reagan zei de Britse premier tijdens een persconferentie: „Wij zien de za ken heel duidelijk in hetzelfde licht". Deze Britse steun was Rea gan zeer welkom, nadat volgens re- MOSKOU (TASS/AFP/Rtr./DPA) - Maarschalk Sergej Sokolov (73) is benoemd tot opvolger van de don derdag overleden Sowjet-minister van defensie Dmitri Oestinov. So kolov was tot dusver een van de drie eerste-vice-ministers van de fensie (sinds 1967). Hij heeft Oesti nov de afgelopen maanden regel matig vervangen tijdens belangrij ke gebeurtenissen. De nieuwe mi nister is, in tegenstelling tot Oesti nov, een beroepsmilitair die kan bogen op een loopbaan van ruim vijftig jaar. Sokolov wordt beschouwd als een protegeé van wijlen Leonid Brezjnjev en als zodanig een lid van de oude garde, met aan het hoofd de huidige partijleider en president Konstantin Tsjernenko. Aangenomen wordt dat hij onder toezicht zal komen te staan van Grigori Romanov, die in het poht- buro verantwoordelijk is voor de defensie-industrie. Sokolov was tussen 1965 en 1967 commandant van het militaire dis trict Leningrad, waar Romanov toen tweede-partijsecretaris was. Romanov is voorstander van een harde lijn jegens het Westen, net als minister van buitenlandse za ken Andrei Gromyko. Sokolov werd in april 1967 eerste-vice-mi nister van defensie. In dat jaar werd door het toedoen van Brezjn jev Andrej Gretsjko in plaats van Oestinov benoemd tot minister van defensie. Hij werd op 1 juli 1911 geboren in Jevpatorija in de Krim. In 1932 trad hij toe tot het leger. Vijf jaar later sloot hij zich aan bij de. com munistische partij. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij on der meer tankcommandant aan het westelijke front en aan het Kareü- sche front, langs de Finse grens. Na de oorlog doorliep hij de mili taire academie voor gemechani seerde en pantsereenheden. In 1951 studeerde hij af aan de hogere krijgsschool. In 1960 werd hij commandant van het militaire district Moskou en in 1964 ondercommandant en een jaar later commandant van het district Leninggrad. Volgens onbe vestigde berichten is hij comman dant geweest van de invasiemacht van het Rode Leger in Afghanistan in 1979. Sokolov is verder sinds 1968 lid is van het uit 350 leden be staande centrale partij comité. Een jaar eerder was hij al benoemd tot lid van de nationale defensieraad. Na zijn benoeming tot vice-minis ter werd hij bevorderd tot gene raal. In februari 1978 werd hij maarschalk. Sinds 1966 heeft Sokolov ook zit ting in de Opperste Sowjet, het parlement. In 1971 kreeg hij de Le- nin-orde, ter gelegenheid van zijn 60ste verjaardag. Sokolov heeft verder als hoofd van militaire dele gaties talrijke buitenlandse reizen gemaakt, vooral naar ontwikke lingslanden zoals Syrië, Egypte, Mali, Nigeria, Jordanië en Angola. Kremlin-kenners hadden ver wacht dat de benoeming pas daag bekend zou worden. He dat dat zaterdag al is gebeurd, wijst bonden er volgens hen op dat Sokolov al veel eerder was aangewezen als op volger. De nieuwe minister wordt door waarnemers gezien als een overgangsfiguur. geringsfunctionarissen in Londen Thatcher en Gorbatsjov het erover eens waren dat de wapenwedloop zich niet naar de ruimte mag uit breiden. Bovendien willen de Amerikanen niet dat de Russen aan de vooravond van de hervat ting van de wapenonderhandelin gen in Genève de indruk zullen op doen dat het Westen verdeeld is. In vier punten vatte Thatcher haar overeenstemming met Rea gan samen: Het Westen streeft niet naar su perioriteit maar naar evenwicht en houdt daarbij rekening met ont wikkelingen in de Sowjet Unie; Ontwikkelingen in de richting van een verdediging in de ruimte moeten, gegeven verdragsver plichtingen, onderwerp vormen van onderhandelingen; Het algemene doel is vergro ting en niet-aantasting van de af schrikking; Onderhandelingen tussen Oost en West moeten streven naar vei ligheid met vermindering van de offensieve systemen aan beide kanten. Dat is het doel van de on derhandelingen tussen de VS en de Sowjet-Unie die in Genève wor den hervat. De VS willen zich aan het ver drag houden dat wapens tegen ra ketten beperkt, zei een hoge Ame rikaanse functionaris, maar be zorgdheid over de vraag of de Rus sen dat verdrag wel naleven noopt tot het zoeken naar zulke oplossin gen als het 'Star Wars-programma'. Onder meer minister van defensie Weinberger heeft te kennen gege ven, dat ook ovei de ruimtewapens in Genève kan worden onderhan deld. De Russen houden staande dat vermindering van het kernwa penbestand pas aan de orde kan komen als de VS afzien van hun plannen om een ruimtewapen te ontwikkelen dat de VS tegen een Russische aanval zou kunnen be schermen. Reagans 'Strategisch Defensie Initiatief (SDI) bevindt zich nog in een stadium van beginnend onder zoek. Afhankelijk van de uitkomst kan de vraag of zo'n wapen in stel- ^8 moet worden gebracht pas te- worden. Het feit gen ket van ^eze eeuw actueel Geen extra hulp VS voor Israël WASHINGTON (Rtr.)- De Amerikaanse regering heeft een besluit uitgesteld over een Israëlisch verzoek om econo mische noodhulp voor een be drag van 800 miljoen dollar. Re geringswoordvoerder John Hughes zei dat een besluit wordt uitgesteld in afwachting van een doeltreffend program voor de stabilisering van de Is raëlische economie. Washington vindt kennelijk dat de Israëlische regering zelf nog niet genoeg heeft gedaan om orde op zaken te stellen. De aanvraag voor 800 miljoen dol lar komt bovenop de 2,6 mil jard dollar die in het lopende begrotingsjaar al is uitgetrok ken voor economische en mili taire bijstand aan Israël. Func tionarissen van het Israëlische ministerie van financiën zeiden eerder deze week dat Israëls re serves aan buitenlandse valuta tegen het eind van het jaar uit geput zullen zijn als de Ameri kaanse hulp niet sterk wordt verhoogd. De Chinese premier Zhao Ziyang en de vice-premier van de Sowjet-Unie Ivan Archipov ondertekenden gisteren een serie handelsakkoorden. (foto AP) PEKING (UPI/Rtr) - Nu er voort gang is geboekt in de economische en handelsbetrekkingen tussen China en de Sowjet-Unie "zou het niet zo moeilijk moeten zijn" om de problemen in de politieke be trekkingen op te lossen, zo ver klaarde de Chinese premier Zhao Ziyang gisteren in een onderhoud met de Sowjet vice-premier Ivan Archipov. Maar Zhao wees ook op de "belangrijke obstakels" die een verbetering van de bilaterale be trekkingen in de weg staan, zo be richt het persbureau Nieuw China. Hij sprak de hoop uit dat de Sow jet-Unie enkele stappen zal zetten in de richting van een oplossing van deze problemen. In het bericht van Nieuw China worden de "ob stakels" niet nader aangeduid. Sokolov: beroepsmilitair. DEN HAAG (ANP) - De Suri naamse regering heeft besloten tot de instelling van een mensenrech tencommissie. Dat is in Paramari bo officieel bekend gemaakt. Vori ge week dinsdag werd het officiële decreet inzake de mensenrechten commissie ondertekend nadat de instelling van deze commissie en kele maanden geleden reeds was aangekondigd. Volgens het decreet is de com missie bevoegd klaagschriften te onderzoeken over vermeende schending van fundamentele rech ten en plichten van burgers. Ook kan de commissie uit eigen bewe ging of desgevraagd adviezen of in- Tass» ü?htingen verschaffen aan de mi nister van justitie in het belang en ter bescherming van de fundamen tele rechten en plichten. De commissie heeft voorts een taak in de vorming van de bewust wording van de samenleving om trent fundamentele rechten en plichten van de mens en ook zal de commissie moeten bijdragen tot de ontwikkeling van het respect daar voor. De commissie zal verder aanbe velingen kunnen doen om de na tionale wetgeving in overeenstem ming te brengen met internationa le verdragen, verklaringen en an dere internationale instrumenten inzake de fundamentele rechten en plichten van mensen, zo staat in het decreet. De vier Surinaamse vakcentrales zijn het eens geworden over de on derlinge verdeling van de 11 voor de vakbeweging bestemde assem- blée-zetels, zo is in kringen van de vakbeweging vernomen. De cen trales C47, Moederbond, PWO en de Amtenarencentrale CLO krij gen elk twee zetels. De resterende drie zetels zijn bestemd voor jeugd-, landbouwers- en vrouwen organisaties van de vakbeweging. De vakcentrales zullen de ko mende week nog beraadslagen over de wijze waarop zij hun as- sembléeleden zullen kiezen. De Nationale Assemblee die op 1 ja nuari moet worden ingesteld, zal gaan fungeren als grondwetgeven de vergadering en als wetgevend orgaan. Maar China heeft in het verleden herhaaldelijk drie voorwaarden ge steld voor een verbetering van de onderlinge betrekkingen: stopzet ting van Russische steun voor de Vietnamese bezetting van Kampu chea, vermindering van Sovjet troepen langs de grens met China en terugtrekking van het Rode Le ger uit Afghanistan. Moskou heeft altijd geweigerd daar op in te gaan. Ondanks gerust stellende woorden uit Peking be ziet het Kremlin ook de toenemen de politieke en militaire contacten tussen Peking en Washington met grote argwaan. Maar ondanks deze politieke ge schillen hebben beide partijen zich tijdens Archipovs bezoek duidelijk ingespannen om vooruitgang te boeken op andere terreinen, met name de handel. Archipov is de hoogste Sowjet-leider die Peking de afgelopen 15 jaar heeft bezocht. In de jaren '50, toen Moskou en Pe king op goede voet stonden, dien de Archipov als adviseur bij de op stelling van het Chinese vijfjaren plan. Volgens diplomaten zijn de economische en handelsakkoor den die gisteren werden gesloten ook bedoeld om Russische hulp te krijgen bij de modernisering van honderden fabrieken, die in de ja ren '50 zijn gebouwd met behulp van Sowjet-adviseurs en technolo gie. SINGAPORE (Rtr.) - De partij van premier Lee Kuan Yew van Singa pore, de Volksactie Partij PAP, be houdt een overweldigende meer derheid in het parlement, maar wordt na de verkiezingen van za terdag wel voor het eerst gecon fronteerd met twee vertegenwoor digers van de oppositie in de volks vertegenwoordiging. De PAP heeft volgens de officiële einduitslag 77 van de 79 zetels behaald. De twee zetels van de oppositie gingen naar Joshua Jeyaretnam, die via een tussentijdse verkiezing in 1981 al in het parlement was ver tegenwoordigd, en naar Chiam See Tong van de Democratische Partij van Singapore. De twee oppositie leiders spraken na de verkiezingen van het begin van een „nieuw tijd perk voor de politiek" in Singapo- De einduitslag toonde een drasti sche vermindering van de steun voor de regerende partij. De PAP behaalde 62,9 procent van de uitge brachte stemmen, tegen 75,5 pro cent bij de vorige verkiezingen in 1980. Stemmen is verplicht in Sin gapore. Voor de eerste maal sinds 1968 behaalde de partij van de 61- jarige Lee niet alle zetels bij de ver kiezingen. Lee's zoon, de 32-jarige generaal Lee Hsien Loong, werd eveneens in het parlement geko zen. Naar verwachting zalhij in de toekomst zijn vader opvolgen. ORANGEVILLE (AP) Bergings- ploegen zijn gisteren geëvacueerd, nadat bij een poging een mijn schacht in de Wilberg-mijn in Orangeville in de Amerikaanse staat Utah, het explosieve me thaangas vrijkwam. In de schacht brak vorige week woensdag een brand uit, waarbij minstens 25 en mogelijk 27 mijnwerkers om het le ven kwamen. Door de schacht af te sluiten trachtte men de nog steeds woedende brand te smoren. De operatie moest echter gisteravond weer worden gestaakt vanwege het vrijgekomen methaangas. De lichamen van 25 slachtoffers zijn gelokaliseerd, van de twee an dere vermisten wordt aangenomen dat ze de brand evenmin hebben overleefd. Het is de ernstigste mijnramp in de V.S. sinds mei 1972, toen 91 mensen omkwamen bij een mijnbrand in Idaho. DHAKA (DPA) Gevreesd wordt dat vermoedelijk 100 mensen het leven hebben verloren bij een scheepsongeluk in het zuiden van Bangladesj. Volgens persberichten is vrijdag in het district Pirojpoer een veerboot gezonken waarop zich meer dan 250 passagiers be vonden. Velen werden door de sterke stroom meegesleurd. Rente VS lager WASHINGTON (Rtr) - Het be stuur van de twaalf centrale ban ken in de Verenigde Staten heeft besloten het disconto te verlagen met een half procent tot acht pro cent. Het nieuwe tarief is vandaag van kracht geworden. Het is de eer ste maal sinds oktober 1978 dat het disconto onder de acht procent is gekomen. In september 1981 werd een hoogtepunt van veertien pro cent bereikt. De verlaging wordt gezien als een poging de economie te stimuleren. WARSCHAU (AFP/DPA/Rtr/UPI) De Poolse partijleider, generaal Wojciech Jaruzelski, heeft zater dag aan het einde van een twee daagse zitting van het centraal co mité van de Poolse communisti sche partij PVAP verklaard dat de oppositie in het land nooit zal wor den gelegaliseerd. De Poolse machthebber heeft het centraal comité tijdens de ple naire zitting ook ingelicht over het onderzoek naar de moord door vei ligheidsbeambten op de priester Jerzy Popieluszko. Jaruzelsko kondigde aan dat er op het ministe rie van binnenlandse zaken een speciaal controle-orgaan zal wor den opgericht. Hij zei verder dat er „noodzakelijke wijzigingen binnen de leiding" worden voorbereid. ROME Malta, de kleine eiland- staat ten zuiden van Sicilië, heeft sinds zaterdag een nieuwe eerste minister. De 68-jarige Labourleider Dom Mintoff, die sinds 1971 aan het bewind is geweest, kondigde zijn aftreden aan in een rede tot de Kamer van Afgevaardigden en werd onmiddellijk opgevolgd door Carmelo Mifsud Bonnici, de 51-ja rige minister van onderwijs. door Hein ten Kortenaar Mintoff, die al maanden geleden had verklaard zijn post aan een jongere kracht te willen afstaan, behoudt zijn zetel als Labour-af- gevaardigde. Hij leidde zijn partij naar de overwinning in drie opeen volgende verkiezingen, van 1971, 1976 en 1981, de laatste keer alleen door middel van een behendige herindeling van de kiesdistricten, waardoor labour met 101.000 stem men toch meer zetels kreeg (34) dan de conservatieve oppositiepar tij van Fenech Adami (31). Twee jaar lang weigerden de conserva tieven daarom deel te nemen aan de parlementaire werkzaamheden. Dominic Mintoff werd op 6 au gustus 1916 geboren als zoon van een kok bij de Britse marine. Na zijn studies aan het plaatselijk se minarie (hij heeft een broer die priester is) bezocht hij de universi teit, waar hij afstudeerde als archi tect en ingenieur. Hij voltooide zijn studie met een studiebeurs in Ox ford en was enkele jaren als archi tect in Engeland werkzaam. Na zijn terugkeer op Malta, toen nog afhankelijk van de Britse kroon, werd hij tot afgevaardigde geko zen. Hij werd eerst minister van openbare werken en daarna, van 1955 tot 1958, was hij minister-pre sident. In beide functies nam hij zijn ontslag wegens onenigheid met de Britse regering. Nadat Mal ta in 1964 de volledige onafhanke lijkheid kreeg, bleef het econo misch nog sterk afhankelijk van de betalingen voor de Britse marine haven, maar nadat Mintoff in 1971 premier was geworden, stelde hij zulke hoge financiële eisen, dat de regering in Londen besloot de vloot uit Malta terug te trekken. Sindsdien proclameerde Malta zijn neutraliteit, maar zocht tegelij kertijd aan verschillende kanten economische steun. Zo sloot het een overeenkomst met de Sowjet- Unie, waardoor Russische tank schepen op het eiland kunnen wor den bevoorraad, zodat zij op hun beurt de omvangrijke Sowjet-vloot in de Middellandse Zee van brand stof kunnen voorzien. Na de om wenteling in Libië zocht Mintoff toenadering tot het nieuwe regime van kolonel Gaddafi, maar aan de ze vrienschap kwam in 1980 een abrupt einde door de strubbelin gen over de oliewinning in zee. Dat zelfde jaar sloot Malta een verdrag met Italië, dat daarbij de verplich ting op zich nam de Maltese neu- Een maand geleden zorgde Min toff voor een nieuwe verrassing: to taal onverwacht ontving hij Gad dafi op het eiland en kondigde aan dat de beide landen een wederzijds vriendschapsverdrag hadden ge sloten en dat Libië voortaan het Maltezer leger zou bijstaan bij de handhaving van de neutraliteit. Te gelijk verklaarde hij dat het ak koord met Italië als vervallen moest worden beschouwd, omdat de financiële overeenkomst intus sen was beëindigd. De Italiaanse regering was onaangenaam verrast en liet weten dat zij het neutrali teitsverdrag als nog altijd geldig beschouwen en bereid was het fi nancieel akkoord te vernieuwen. Herhaalde pogingen van premier Craxi en minister van buitenlandse zaken Andreotti om een bezoek aan Malta te arrangeren bleven tot nu toe vruchteloos. Mintoffs laatste daad als premier was het bezoek dat hij afgelopen week aan Moskou bracht, waar hij met veel eerbetoon werd ontvan gen, maar voor zover bekend geen handelsverdragen kon afsluiten. Op binnenlands gebied werden de betrekkingen met de oppositie de laatste tijd vooral bemoeilijkt door het conflict met de katholieke kerk over het bijzondere onder wijs. In april van dit jaar nam het Maltezer parlement een wet aan die iedere betaling voor het onder wijs verbood. Dit maakte het de katholieke scholen, die afhankelijk zijn van de schoolgelden, praktisch onmogelijk hun werk voort te zet ten. Aan het begin van het school jaar bleven de 70 katholieke scho len die met hun 18.000 leerlingen bijna een derde van de totale schoolgaande jeugd vertegenwoor digen, weken lang gesloten, maar intussen is er een compromis ge sloten waardoor zij althans dit jaar gratis onderwijs zullen geven. Dat de nieuwe premier een in schikkelijker houding zal aanne men, is niet te verwachten: Mifsud Bonnici was als minister van on derwijs de voornaamste verant woordelijke voor de Wet op de schoolgelden en in zijn uitlatingen nog anti-clericaler dan Mintoff zelf. Ook in zijn houding tegenover Ita lië heeft hij zich onverzoenlijker opgesteld dan zijn voorganger en met name scherpe kritiek geuit op de installatie van kruisraketten op Sicilië, die naar zijn mening een bedreiging vormen voor de vrede in het Middellandse-Zeegebied. ADVERTENTIE levert het betere zitmeubel rechtstreeks aan de konsument

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7