Kerken en Rijnland samen
op één
kabelkrant
Wintercircus weet wel
raad met ruimte theater
Huurder heeft te
weinig te zeggen
over zijn huis (1)
PSP wil niet samen
met 'Groen Leiden'
Meisje (19)
verongelukt
HET VERSCHIL RONDOM KERST
Veel zakken gerold
Koekje van eigen deeg
MAANDAG 24 DECEMBER 1984
LEIDEN
'Circus Kristallen' door het Natio
naal Nederlands Wintercircus. Ge
zien op 22 december in de Leidse
schouwburg.
LEIDEN - Wie vorige week
door de Leidse binnenstad liep,
is menigmaal een poster met
brullende leeuwenkop tegenge
komen. Daarmee werden de vier
optredens van het Wintercircus
aangekondigd. Genoeg publici
teit dus zou je zo zeggen, maar
toch liet het publiek het op de za
terdag een beetje afweten: 's
avonds bijvoorbeeld was niet
eens de gehele parterre bezet.
Dat is jammer, want Charly
Ross en Martin Hanson brengen
een aan het theater aangepaste
vorm van circus, dat er door zijn
gevarieerde programma-aanbod
en verzorgde vormgeving best
mag zijn. Spreekstalmeesteres
Wilma Teuteberg zorgt voor een
echt circussfeertje. Zo noemt zij
het olifantje Rosa, waarmee Leo
pold en Uschi een dressuuract
brengen, niet zo maar klein,
maar gewoon "'s werelds klein
ste circusolifant".
Klein - kleiner - kleinst: deze
brutaliteit van dit wereldje vol
spanning en sensatie hoort er
nou eenmaal bij - en aan de ande
re kant zijn de meeste artiesten
zonder enige pretentie. Voor de
voorstelling kon je bijvoorbeeld
bij een Duitssprekende dame
een programma kopen; en die
zelfde dame van de programma's
bleek luchtacrobate te zijn, die
dame met de andere leden van
Trio Carbenis een paar halsbre
kende toeren kon demonstreren.
Zoals altijd was het openings
nummer met de leeuwen (dit
maal in combinatie met Sint
Bernhardhondcn) sensationeel.
Door de afmetingen van de
schouwburg zit het publiek er
bovenop, zodat deze dieren nog
imposanter tonen.
De 'aaibaarheidsfactor' van de
chimpansees, dressuur door
Henri en Valerie Mullens, lijkt
weliswaar aanzienlijk groter,
maar deze 'knuffelbeesten' doen
in agressiviteit geenszins onder
voor de gevaarlijk ogende leeu
wen. Maar hun optreden in
strandpakjes anno 1900 doet nou
eenmaal onschuldiger en grappi
ger aan.
Daarnaast waren er professio
nele acrobaten (aan touwen, op
het koord en met sprongen en
salto's), de Hogeschoolrijdster
Carmelita Miazzano, komiek
Mac Ben (alias goochelaar Sir
Benny, die na de pauze aanzien
lijk beter voor de dag kwam), de
onvermijdelijke clowns (Fedor
uit Polen en het duo: Arno en
Milko) en de jongleur Sorin Mun-
teanu.
Het hondennummer bleek ook
zeer tot de verbeelding te spre
ken; Wie weet, heeft menig hon
denbezitter na afloop van het cir
cus zijn huisdier ook tot dit soort
kunstjes proberen te verleiden.
WIJNAND ZEILSTRA.
Zendmachtiging binnen paar weken verwacht
Afgelopen woensdag, 'bomdag',
namen de twee kabelkrantmakers
een eerste proef. Gemeentevoorlich-
ter Lelieveldt. Kees van der Burg
met sjaal) en Roel Zaadnoordijk
(met bril) van Rijnland bekijken
het resultaat. Van der Burg is niet
ontevreden over de proef. "Er zijn
wel een paar foutjes aan het licht
gekomen", zegt hij. (foto Holvast)
LEIDEN - Het Media-overleg van
de kerken in Rijnland (Moker) en
de stichting omroep Rijnland Pro
motion gaan samenwerken op de
kabelkrant. Beide instellingen
hebben van het ministerie van Wel
zijn, Volksgezondheid en Cultuur
(WVC) een vergunning voor het
uitzenden van een kabelkrant ge
kregen. De stichting welzijn, die
ook vergunning heeft gekregen, zal
er geen gebruik van maken.
Volgens Kees van den Burg van
Rijnland Promotion kan vrijwel di
rect worden begonnen met de ver
zorging van een kabelkrant. Het
wachten is op de zendmachtiging
die het ministerie moet afgeven.
Naar verwachting kan Rijnland
Promotion die half januari tege
moet zien.
De ervaringen zijn, zeker gezien
de korte voorbereidingstijd, goed,
meent hij "We zijn bezig een soft
wareprogramma te ontwikkelen
voor de kabelkrant. Op bomdag
was het voor ons een technisch ex
periment. We vonden het in zover
re geslaagd, dat we een paar foutjes
in het programma hebben ontdekt.
En we hebben gemerkt dat we de
software nog moeten uitbreiden".
Volgens de huidige plannen
moet de kabelkrant worden uitge
zonden via het kanaal van de
Franstalige zender TV 5, tijdens de
piekuren overdag. Onderhandelin
gen met de gemeenschappelijke
kabeltv-regeling (gemeenten die
gebruik maken van de Oegstgeest-
se mast) over het kosteloze - ge
bruik van dit kanaal voor de krant,
zijn in voorbereiding.
Op woensdag 19 december, de
dag dat de Leidse bom onschade
lijk werd gemaakt, heeft Rijnland
Promotion een dag geëxperimen
teerd met de kabelkrant. Via de te
levisie werd nieuws over de bom
en alle daarmee samenhangende
gebeurtenissen gebracht. "Dat was
bij wijze van spreken een vuur
doop. Het was om te bekijken of
een journalist er mee kan werken",
aldus Van den Burg.
Hoe de kabelkrant er straks gaat
uitzien kan Kees van den Burg niet
exact zeggen. "We willen het rede
lijk rustig ontwikkelen. In het be
gin houden we het vooral eenvou
dig. Maar je weet gewoon niet hoe
het na verloop van tijd zal uitpak
ken".
"Je moet je het voorstellen als
een soort nieuws voor doven en
slechthorenden, alleen minder uit
gebreid. In principe vooral be
doeld voor clubs en instellingen
die niet over de mogelijkheden be
schikken om via stunts of grote pu
blicaties naar buiten te treden".
Volgens Kees van den Burg gaat
Rijnland Promotion in principe uit
van een een weekprogramma,
maar wel zo dat de informatie er in
en er uit kan wanneer dat nodig is.
"Correcties zijn van minuut tot mi
nuut mogelijk. Een ramp kunnen
LEIDEN - De Leidse PSP ziet niets in samenwerking met de organisatie
'Groen Leiden' voor de komende verkiezingen. Het bestuur schrijft dat in
het eigen programma voldoende nadruk wordt gelegd op 'het groene
aspect' en ziet vooralsnog geen reden om dat in combinatie te gaan doen.
De organisatie 'Groen Leiden' heeft de linkse partijen CPN, D'66, EVP,
PPR en CPN begin deze maand aangeschreven. Daarin wordt herinnerd
aan de resultaten die de twee groene partijen behaalden tijdens de Euro
pese verkiezingen. "Indien de twee groeperingen niet gescheiden waren
opgetreden, was het resultaat voor groen ongetwijfeld nog beter ge
weest", zo schrijven Bert Breed, Tom Cook en Ignaas Spruit aan de par
tijen.
Zij maken er melding van dat althans in Zuid-Holland die scheiding
inmiddels is opgeheven en in aansluiting daarop is als afdeling 'Groen
Leiden' opgericht. Geen partij, maar een beweging die de linkse partijen
op één groene lijn willen brengen. "Het is dringend noodzakelijk het
legendarische sectarisme van links nu eindelijk te doorbreken".
Onder de noemer 'Groen Progressief Leiden' denkt de organisatie dit te
bereiken. Naast het eigen programma zouden de linkse partijen elkaar op
gezamenlijke hoofdpunten moeten zien te vinden.
De afdeling Leiden van de PSP haakt daar dus nu al bij af. Pas als die
samenwerking enige gestalte zou krijgen, is de PSP bereid tot overleg.
"Wij hebben tot nu toe weinig gehoord of gemerkt van enige inhoudelijke
activiteit van Groen Leiden".
'Leidse moord'
in tv-programma
LEIDEN - Over de moord op de
Leidse studentenpastor Ben Juf
fermans zal de politie in samen
werking met de AVRO inlichtin
gen proberen in te winnen via het
programma 'Opsporing verzocht'.
Vorige week zijn in Leiden opna
men gemaakt. De uitzending is ge
pland voor 10 januari, om 21.20 uur
op Nederland 2. Volgens een
AVRO-woorvoerder is het echter
onzeker of de Leidse moord daarin
aan de orde komt, omdat de politie
in de tussentijd de zaak mogelijk
tot klaarheid brengt.
we direct melden. Maar vooral in
het begin hebben we, denk ik, wat
minder actueel nieuws en meer be
richten en aankondigingen".
Hij verwacht de grote kracht van
de kabelkrant kan worden dat zeer
actueel zal worden gewerkt. Een
lezenswaardige gebeurtenis kan
binnen enkele minuten op de
beeldbuis verschijnen. "Nieuws, in
de zin van een verslag van de ge
meenteraadsvergadering, daarvoor
is de kabelkrant niet geschikt",
meent Van den Burg voorts. "Of
het zin heeft om raadsbesluiten te
melden, daar we zijn er nog niet
uit".
Samenwerking
Zowel Van den Burg als Marco
van Basten Batenburg, van Moker,
noemen het eenstemmig 'onzin'
om in Leiden en omgeving meer
dan één kabelkrant uit te zenden.
Vandaar dat gekozen is voor een
samenwerkingsvorm. "In de korte
tijd dat we bezig zijn hebben we al
heel wat bereikt", zegt laatstge
noemde.
Wat het aandeel van Moker in de
samenwerking betreft heeft Van
Basten Batenburg er alle vertrou
wen in dat de kerken tot een flinke
steunpilaar voor de kabelkrant
kunnen uitgroeien. "We kunnen
steunen op de kerken, die ver
spreid in de streek, ruim aanwezig
zijn. Die hebben een bepaalde
plaats in de samenleving. We wil
len gebruik maken van deze be
staande structuur. Die structuur
zal moeten worden uitgebouwd,
maar we hoeven niet zo nodig het
wiel opnieuw uit te vinden".
Directeur Joop Kamphuis legt
uit waarom de stichting welzijn
Leiden 'niet meer meedoet' aan de
kabelkrant. Voor de aanvraag van
de vergunning bij wvc geeft hij als
reden op 'dat niet bekend was wel
ke instellingen een vergunning
zouden krijgen'. Een soort voor
zorgsmaatregel dus.
Tevens speelt het feit dat de
stichting welzijn een meer educa
tieve (Teleac-achtige) invulling van
de kabelkrant voor ogen had een
rol. De stichting is echter niet er
kend door wvc als educatieve in
stelling zodat zij als kabelkrant-
maakster letterlijk en figuurlijk
buiten beeld blijft.
LEIDEN - De 19-jarige Carolien
van der Steen is uit Leiden giste
ren in de loop van de dag aan in
wendig letsel overleden in het Aca
demisch Ziekenhuis in Leiden. Zij
raakte gewond toen de auto waarin
zij zat omstreeks half zeven 's mor
gens op een lantaarnpaal langs de
Europaweg knalde. Een andere in
zittende, een 18-jarig Leids meisje,
liep bij dit ongeval schedelletsel
op.
Het ongeluk deed zich voor toen
de bestuurder van de auto, een 20-
jarige man uit Leidschendam, be
merkte dat hij op de linkerweg
helft reed. In een poging om deze
fout te herstellen ramde hij een
verkeersbord en kwam tegen een
lantaarnpaal tot stilstand. De man
zelf en een vierde inzittende, een
20-jarig meisje uit Leiden, werden
licht gewond. De bestuurder is een
bloedproef afgenomen.
ADVERTENTIE
LEIDEN - Een bestelauto is zaterdagmiddag op de Keniiedylaan ge
kanteld toen de bestuurster, een 26-jarige vrouw uit Leiden, verzuimde
voorrang te verlenen. Volgens de politie kon een 23-jarige Leidse chauf
feur de auto niet ontwijken en hij raakte de wagen aan de rechterachter-
kant. De gekantelde auto werd beschadigd, de bestuurders hielden geen
letsel aan dit ongeval over (foto Holvast)
LEIDEN - De Leidse politie heeft
zaterdag een zakkenroller aange
houden die ervan wordt verdacht
van ongeveer twintig mensen bij
een bushalte aan de Breestraat de
portemonnee te hebben gerold. De
man had ruim 2.700 gulden op zak
de halte te laten posten. Toen de
bus vertrok en alle mensen instap
ten bleef alleen de 35-jarige Haagse
zakkenroller staan. Daarna nam hij
(de benen en gooide een damespor
itemonnee snel weg. Hij liep regel
recht in de armen van eén der re
chercheurs. Volgens de politie is
de man in Den Haag al twee keer
opgepakt wegens zakkenrollerij.
Brandje in
laboratorium
LEIDEN - Een brandje heeft za
terdagmiddag in het Gorlaeuslabo-
ratorium aan de Wassenaarseweg
behoorlijke schade aangericht. Het
vuur ontstond, volgens de politie,
in een zuurkast op de vijfde verdie
ping, waar een pannetje met onbe
kende inhoud op een kookplaatje
stond. Een persluchtleiding en een
waterleiding sprongen door de hit
te, met behoorlijke water- en nevel-
schade tot gevolg. De schade door
de brand zelf bleef beperkt.
Bij bouw, renovatie of groot on
derhoud van woningen willen de
huurders graag mee denken,
mee praten en mee beslissen tij
dens de voorbereiding van de
werkzaamheden. Het gaat im
mers om zaken in hun huis en
hun directe woonomgeving,
waar zij dagelijks mee te maken
hebben of bij betrokken zijn. In
spraak van de bewoners wordt
echter door plannenmakers als
een noodzakelijk kwaad ervaren.
Hun keukendeur gaat meesten
tijds niet verder open dan een
kier. Zaken die de bewoners
soms rechtstreeks aangaan wor
den buiten hen om bekokstoofd.
De vraag rijst hoeveel een bewo
ner heeft te zeggen over zijn huis
als het op renoveren of groot on
derhoud aankomt.
In de gemeente Leiden is de af
gelopen jaren de bezem flink
door het vooroorlogse woningbe
stand gehaald. Een groot aantal
huizen is gerenoveerd, maar niet
altijd tot tevredenheid en in
overeenstemming met de wen
sen van de bewoners. De Kooi en
de Zeeheldenbuurt zijn welhaast
synoniem voor de strijd van be
woners om medezeggenschap in
renovatie. En nog steeds komt
het voor dat in verschillende wij
ken en buurten bewonerscom
missies) hierover in de clinch
gaan met woningbouwverenigin
gen en gemeente.
De ervaring leert dat de in
spraak in Leiden vaak afhangt
van de bereidheid van woning
bouwverenigingen om bewoners
mee te laten praten en van actie-
bereidheid van bewoners. Maar
dan nog gaat het vaak om smalle
marges en moeten de huurders
vaak afwachten of hun wensen
uiteindelijk worden gehono
reerd. Een goede zakelijke rege
ling, bijvoorbeeld in contracten
(zoals in andere gemeenten wel
gebeurt), ontbreekt veelal.
Op de resultaten van het in
spraakproces drukt de ge
meenteambtenaar, die bij de
voorbereiding van de plannen is
betrokken, nogal eens een te
zwaar stempel. Men erkent vaak
wel dat bewoners het recht heb
ben om mee te praten, maar dat
wordt juridisch niet geregeld.
Voor inspraak van bewoners is
meestal niet meer dan een met
de mond beleden bereidheid
aanwezig.
Niet te betalen
De buurtverenigingen Mare-
dorp, d'Oude Morsch, Noord-
vest, Pancras-Oost, Herengracht/
Zijlsingel, de stichting Welzijn
Leiden en het landelijk Ombuds-
team Stadsvernieuwing signa
leerden in het rapport 'Niet te be
talen' (november 1981) dat de hu
ren in Leiden na renovatie ge
middeld twintig procent hoger
liggen dan in vergelijkbare ste
den. Een aanbeveling luidde dan
ook om kritische en deskundig
ondersteunde (toekomstige) be
woners te laten mee beslissen
over planontwikkeling. Immers,
bewoners ruilen allerlei franje
graag in voor een lagere huur.
Uit dit rapportje bleek even
eens dat de aanneemsom in Lei
den gemiddeld acht procent bo
ven het gemiddelde ligt en de ar
chitecten van vijf Leidse projec
ten een 73 procent hoger honora
rium rekenende dan het gemid
delde. Argumenten als 'maat
werk is duurde dan seriewerk'
kunnen hiervoor niet als verkla
ring worden aangevoerd. Het
kan wel anders, zo blijkt in ande
re gemeenten (onder meer Gou
da).
Als de nieuwbouwkosten en
het architectenhonorarium be
perkt blijven tot het gemiddelde,
houdt de bewoner al gauw hon
derd gulden huur per maand in
de portemonnee. Op een huur
van bijna 500 gulden geen onaan
zienlijk bedrag. En als het woon-
gerief daaronder nauwelijks lijdt
zullen huurders, als de inspraak
tenminste naar behoren is gere
geld, voor deze mogelijkheid kie-
Het rapport pleit dan ook voor
een strenge kostenbewaking.
Daarbij hoort ook een afweging
van stedebouwkundige verlan
gens tegen financiële gevolgen
en de keuze van één architect
voor meer projecten (drukt diens
totale kosten). Bij voorkeur moet'
ook een architect worden geko
zen die ervaring heeft met het
ontwerpen van goede en goedko
pe woningen in stadsvernieu
wingsgebieden. De bewoners
moeten kunnen mee beslissen in
deze keuze. Voorts is van belang
dat de architect een strak gefor-
door
Raymond Peil
muieerde opdracht krijgt. Varia
ties in dakvormen, stapeling van
woningen en woningbreedte ma
ken een plan vaak duurder.
Autoritair
Op basis van bewonersin
spraak moet de architect regelen
dat bepaalde oplossingen moge
lijk worden. De architect kiest
vaak, heel autoritair, voor een be
paalde oplossing. Bewoners heb
ben in Leiden meestal geen keus
wat de architect of de aannemer
betreft, hoewel het geen twijfel
lijdt dat de bewonersgroepen dat
wel willen.
Een simpele oplossing kunnen
de gemeente of de woningbouw
verenigingen bieden door een
lijst te verstrekken met architec
ten die voor hen acceptabel zijn.
Dan hebben de bewoners de mo
gelijkheid om in een bus te stap
pen en naar bestaande, door die
architect ontworpen complexen
rijden en met de bewoners daar
praten.
Ook uit het evaluatierapport
van de technisch bewonersadvi
seurs (tba's) blijkt dat de in
spraak in Leiden, wat de renova
tie en groot onderhoud betreft,
op een niemandsland lijkt. Tech
nische deskundigheid is onmis
baar bij onderhandelingen met
de verhuurder. Alternatieven,
door de tba's aangedragen, heb
ben tot kostenbesparingen ge
leid; zij wisten belangrijke infor
matie voor bewoners boven tafel
te krijgen, bewonersbelangen
werden serieus genomen, klach
ten zijn gehonoreerd en overlast
zo veel mogelijk beperkt.
Bij renovatie van woningwet
woningen stellen de tba's vast
dat door de jaren heen in Leiden
een bepaalde werkwijze is ge
groeid, die voor bewoners moei
lijk is te beïnvloeden. De keuze
van de architect en aannemer
werd door de woningbouwver
eniging gedaan. Veelal werkte
een vereniging uitsluitend sa
men met één architect en één
aannemer.
Doordat bewoners en de in
spraakconsulenten van de Stich
ting Welzijn Leiden bouwtech
nisch minder goed op de hoogte
zijn dan de architect of aannemer
was er veelal onvoldoende moge
lijkheid om de inspraak van de
bewoners volwaardig inhoud te
geven. Bewonerswensen werden
niet goed bouw-technisch ver
taald (er zijn maar weinig archi
tecten die bereid zijn echt naar
bewoners te luisteren) en ander
som konden bewoners ook moei
lijk adequaat reageren op de
voorstellen van de architect.
Vastgeroest
Niet alleen de planvorming,
maar ook de gekozen technische
oplossingen zijn in tradities vast
geroest. In het algemeen wordt
gekozen voor een veelomvatten
de ingreep, zonder dat onder
scheid wordt gemaakt tussen de
staat waarin de afzonderlijke wo
ningen verkeren. Ook de prijzen
zijn nogal eens onnodig hoog
door tradities in de vaak jaren
lange samenwerking van wo
ningbouwvereniging. architect
en aannemer
Naar aanleiding van de goede
resultaten in het verleden is een
vast patroon van architecten
keus een aanbesteding ontstaan.
Door de uitnodiging van één vas
te partner zijn de concurrentie
mogelijkheden op de sterk inge
krompen bouwmarkt niet benut.
Afgezien hierva» komt het in de
praktijk voor dat bewonerswen
sen met oneigenlijke argumen
ten worden afgedaan
Donderdag deel twee
LEIDEN - Drie jongelui, die vrijdagnacht op het Noordeinde hebben
geprobeerd twee mannen uit Leiden (24) en Leiderdorp (27) af te drogen
hebben een koekje van eigen deeg gekregen. Een passant greep in bij de
ongelijke strijd en tuigde de aanvallers dusdanig af dat de hoofdverdach
te, een 19-jarige Leidenaar, naar het Elisabeth Ziekenhuis in Leiderdorp
moest worden vervoerd. De aangevallen mannen liepen lichte verwon
dingen aan het hoofd op.
