Architectuur
museum komt
in Rotterdam
Ogen en oren tekort bij
Schippers' 'Kutzwagers'
Veelsoortig Maastrichts
aardewerk in Lakenhal
Stotijn
verlaat
Studenten
orkest
POPAGENDA
Ted Hughes nieuwe
Britse hofdichter
DONDERDAG 20 DECEMBER 1984
'Kutzwagers' van Wim T. Schippers.
Uitgevoerd door Toneelgroep Cen
trum. Regie: Peter Oosthoek, decor:
Jaap de Groote, muziek: Clous van
Mechelen. Gezien op 19 december in
theater Bellevue, Amsterdam. Al
daar nog t/m 31 januari op elke
woensdag t/m zaterdag.
AMSTERDAM - Wim Schip
pers is een ontregelaar in hart en
nieren. Of hij nu bij wijze van
kunst hartje zomer een versierde
kerstboom op het Leidseplein
laat plaatsen of het televisiewe
reldje met shows vol blote mei
den, instortende decors en vieze
woorden wakkerschudt, net op
het moment dat het aan een ja
renlange slaap wilde beginnen,
steeds licht hij zijn toeschouwers
beentje.
Ik ben al sinds de eerste ken
nismaking via Hachè en Servet
een bewonderaar van zijn werk.
•Niet alleen omdat hij afspraken
op kunstgebied aan zijn laars
lapt, maar vooral ook om de ma
nier waarop hij dat doet. Want bij
zijn ontregelende activiteiten
streeft Schippers naar een uiter
ste perfectie. Er mogen bij hem
heel wat onvertogen woorden
vallen, maar dan wel precies op
de juiste plaats. Zijn humor is
voor een belangrijk deel geba
seerd op een consequent doorge
voerd absurdisme in voor ieder
een herkenbare situaties.
Sinds een paar jaar heeft hij
zijn activiteiten naar het toneel
uitgebreid. Met twee eenakters
heeft hij in voorgaande seizoe
nen bij Centrum ervaring opge
daan, voor hij zich aan een
avondvullend stuk waagde. 'Kut
zwagers' is de opzienbarende
naam er van. Voor wie het nog
niet weet: twee mannen zijn kut-
zwager van elkaar als ze met de
zelfde vrouw naar bed zijn ge
weest. De voorstelling is overi
gens heel wat minder scabreus
dan de titel doet vermoeden.
'Kutzwagers' is in de eerste
plaats een groot spektakel. Want
als Schippers ergens een hekel
aan heeft, dan is het aan verve
ling. De decors zijn van een tot in
het extreme doorgevoerd realis
me. Een restaurant moet bij hem
in één oogopslag als zodanig her
kenbaar zijn en in een zolderka
mertje van een studente moet je
de voortwoekerende schimmel
kunnen ruiken. De decors die
Schippers in zijn hoofd had ble
ken zo ingewikkeld, dat de pre
mière er twee maanden voor
moest worden uitgesteld. Ze
oogden en functioneerden nu
voortreffelijk en de wisselingen
verliepen verbazend snel.
Bij televisie heb je als maker
maar zeer beperkt de mogelijk
heid de manier van kijken te
beïnvloeden. Bij theater kan dat
wel, en Schippers heeft dat met
twee handen aangegrepen. Op al
lerlei manieren wordt in 'Kut
zwagers' met theater-afspraken
een loopje genomen. Deels met
bekende trucs, zoals acteurs die
tussen het publiek blijken te zit
ten en een einde, dat geen echt
einde is. Maar ook met verras
sende vondsten, zoals de twee
acteurs die in de pauze, als het
doek al gevallen is, ruzie krijgen
over de rolverdeling. Of de stu
dent, die een lamp uit de po
diumverlichting draait om die
voor zyn eigen lamp te gebrui
ken.
De grootste verwarring wordt
gesticht door de opeenvolging
van de scènes. Aanvankelijk lijkt
er geen enkel verband te zitten
tussen de slaande ruzie in een
restaurant, de studente, die een
'potloodventer' in haar kamer
aantreft en de actrice die tijdens
een repetitie door een roddel
journalist wordt lastig gevallen.
Pas tegen het einde is het min of
meer mogelijk alle figuren met
Coby Stunnenberg, Onno Molenkamp en Jim Berghout
elkaar in verband te brengen.
Min of meer, omdat sommige
dubbelrollen tegelijk ook twee
gezichten van één en dezelfde
persoon blijken te zijn.
Jongleren
Bij 'Kutzwagers' kom je niet al
leen ogen, maar ook oren tekort.
Want Schippers kan als maar
weinig anderen jongleren met
taal en logica. Zwaarwichtige
vraagstukken als: heeft de mens
een vrije wil of ligt zijn lot vast?
worden behandeld in zo duize
lingwekkende dialogen dat je
nog over de inhoud er van zit na
te denken als de handeling al
weer veel verder is.
Voor het in zijn voortbestaan
bedreigde Centrum kan 'Kut
zwagers' een heel belangrijke
produktie zijn. Er is lang en hard
aan de voorstelling gewerkt en
het resultaat is ernaar. Centrum
heeft veel acteurs die bedreven
zijn in het neerzetten van ty
petjes, en ze halen dit keer het
onderste uit de kan. Vooral Onno
Molenkamp en Jacques Com
mandeur zijn zeer op dreef.
ARIEJAN KORTEWEG
DEN HAAG (ANP) - Louis Stotijn
(66) zal in januari volgend jaar voor
de laatste maal optreden als diri
gent van het Nederlands Studen
ten Orkest. Hij heeft het orkest
acht jaar geleid. Naar een opvolger
wordt nog gezocht.
Het Nederlands Studenten Or
kest werd in de jaren vijftig opge
richt. Sindsdien houdt het elk jaar
in januari een tournee door Neder
land, waarbij negen concerten wor
den gegeven. De bezetting wisselt
ieder jaar. De opbrengst (ongeveer
10.000 15.000 gulden) komt ten
goede aan een fonds voor gehandi
capte studenten.
De komende maand zal het or
kest voor het eerst in zijn bestaan
ook buiten Nederland optreden, en
wel in Cambridge (op 24 januari)
en Londen (op 26 januari). De tour
nee in Nederland begint traditiege
trouw in Bergen (NH) op 14 januari
en wordt afgesloten in het Amster
damse Concertgebouw (op 22 ja
nuari).
In het Leids Vrijetijdscentrum
treedt morgenavond de legendari
sche zangeres Nico op.- Ze werd in
1938 in Duitsland geboren, werd
fotomodel en ging naar New York
om er in een film van Andy Warhol
te acteren. Via hem kwam ze in
contact met de Velvet Under
ground. Op het debuutalbum uit
1967 van de Velvet, één van de gro
te klassiekers uit de popgeschiede
nis, zong ze Til be your mirror' en
'All tomorrow's parties'. Ze heeft
nooit echt deel uitgemaakt van de
groep van John Cale en Lou Reed.
Na 'Velvet Underground Nico'
begon ze aan een solo-carrière,
soms samen met een band, dan
weer zichzelf begeleidend op har
monium. Van haar optredens en
sporadische plaatopnamen straalt
een grote treurigheid af.
Tijdens haar korte toernee dóór
Nederland wordt de inmidels 46-ja-
rige zangeres begeleid door ex-le-
den van de Engelse groepen Blue
Orchids en the Invisible Girls.
In het open café van het Leids
Vrijetijdscentrum speelt zaterdag
middag Ivy Green uit Hazerswou-
de-dorp. Stevige popmuziek met
wortels in de vroege jaren zestig.
Het café is van twee tot vijf uur ge
opend en de toegang is gratis.
Ook zaterdagavond haalt het
LVC herinneringen op aan de jaren
zestig. In de grote zaal spelen dan
de beatbands The Shakers en The
Other Side. Robert Jasper Groot-
veld, in de provotijd wereldbe
roemd als anti-rookmagiër die met
bezwerende rituelen het roken van
sigaretten de wereld uit wilde hel
pen, geeft een preformance op zol
der om 22.30 uur. In de filmzaal
Lakenhal, Oude Singel 28-32. Tot e
met 2 maart. Geopend; di. t/m za.
van 10-17 uur; zon- en feestdagen van
13-17 uur. 25 dec. en 1 jan. gesloten.
LEIDEN - Verreweg de mees
ten van ons hebben er thuis wel
iets van: Maastrichts aardewerk.
Hetzij in de vorm van één of an
der stuk servies of van een be
schilderd herdenkingsbord, en
anders wel van vloer- of wandte-
gels. U kunt het in veel gevallen
herkennen aan het merkje met
de afbeelding van een sfinx
waaronder de tekst 'P. Regout
Co-Maastricht'. Ook komen het
merk met de tekst 'Mosa-Maas-
tricht', en dat met 'Société Céra-
mique', veelvuldig voor.
Dat zovele Nederlanders hier
iets van in huis hebben, en dat de
belangrijkste fabrieksnamen
(Mosa, N.V. Koninklijke Sphinx,
Société Céramique) en de fabri-
kantennaam Regout velen ver
trouwd in de oren klinken, is niet
zo vreemd. De Maastrichtse aar
dewerkfabrieken, waarvan de
eerste in 1836 door Petrus Re
gout werd gesticht, hebben tot
en met heden immers een
werkelijk gigantische hoeveel
heid produkten afgeleverd. Deze
werden over ons hele land ver
spreid, maar ook op grote schaal
geëxporteerd. Verreweg het
meeste is pretentieloos gebruik-
saardewerk, maar er zitten zeker
ook wel fijngevormde en aardig
gedecoreerde dingen tussen.
Niet alleen het zeer omvangrij
ke assortiment produkten, maar
ook de uiteenlopende produktie-
technieken en de geschiedenis
van de firma's, maken een studie
van het Maastrichtse aardewerk
heel interessant. Er is zelfs een
vereniging van verzamelaars en
anderszins geïnteresseerden: -
De Vereniging Maastrichts Aar
dewerk. - Een belangrijke verza
meling berust bij de familie Pol
ling in Voorschoten. Een deel
van dïe collectie, dat een globaal
beeld geeft van het totale gebied,
wordt tot 3 maart geëxposeerd in
de Lakenhal.
U kunt op deze tentoonstelling
de meest uiteenlopende dingen
aantreffen. Er is grote-mensen-
serviesgoed, maar ook leuk kin-
der- en poppenserviesgoed. Er is
herdenkings-aardewerk, zoals
Heilige-Communie-borden en
Oranje-artikelen. Dan kan men
reclame-aardewerk aantreffen,
waaronder een bord met een
voorstelling van een glunderen
de. smakelijk etende mansper
soon die omgeven is door de
tekst 'Ik voel me als een vorst/Bij
stamppot met Unox-worst'. Op
vallend zijn zeker de twee mooie
ceramische crucifixen van Re
gout. Maar er is nog veel meer.
Onder het serviesgoed bevin
den zich overigens diverse merk
waardige creaties. Zo zijn er
'Warmwaterborden' tentoonge
steld: diepe borden-met-hand-
vatjes waaronder een klein wa
terreservoir met afsluitbare tuit
is bevestigd.
En wat te denken van het drie
delige 'Rookstel' op een dien
blaadje, stammend uit een tijd
waarin roken nog duidelijk een
cultuur in plaats van een zenuw
trek was?
De uiteenlopende technieken
waarmee al deze voorwerpen zijn
gedecoreerd worden in een uit
gebreide folder besproken. Veel
werd met de hand beschilderd,
zoals het overbekende 'boere-
bont'-werk. Andere technieken
zijn onder meer: het 'transfer-
drukprocédé' (natte gravure-
prenten worden op het voorwerp
gedrukt dat daarna geglazuurd
wordt); de décalcomanie (met
plakplaatjes); en verder de sja-
bloontechniek (uitgesneden vor
men worden met verf bespoten).
ANTOON ERFTEMEIJER
Virtuoze
vertolking
van Vivaldi's
piccoloconcert
Rotterdams Philharmonisch Orkest
o.l.v. Edo de Waart. Concert voor
piccolo en orkest van Vivaldi, solist
Wim Steinmann; Vioolconcert in G
K.V. 213. soliste Vera Beths; Beetho
ven. Zesde Symfonie (Pastorale).
Uitgevoerd in de Stadsgehoorzaal
op 19 december.
LEIDEN - Met Vivaldi's pic
colo-concert als verrassende op
maat begon het laatste Meester-
serie-concert van dit jaar, met
Mozart en Beethoven als hoofd
zaak.
Het verrassende van Vivaldi's
concert was niet zozeer gelegen
in het werk zelf, dat nogal geijkt
van opzet en inhoud is, maar in
het soloinstrument zelf. Eerlijk
gezegd verwachtte ik iets te zul
len horen dat meer mèrkwaardig
dan vólwaardig zou zijn, en dat
bleek een misvatting waaraan
Wim Steinmann's spel elke
grond ontnam. De piccolo kan
wel degelijk een bevredigend so
lo-instrument zijn, maar dan
moet het wel zo virtuoos en mu
zikaal bespeeld worden als Wim
Steinmann deed. Mijn nieuws
gierigheid ging vooral uit naar
het langzame middendeel, waar
in de nadruk pleegt te liggen op
het melodische. De strakke toon
van het instrument leent zich
niet tot grote dynamische scha
keringen. Door op uiterst ver
zorgde en stilistisch verantwoor
de wijze versieringen aan te
brengen werd dit middendeel
een boeiend rustpunt temidden
van de levendig gespeelde hoek-
delen. Blijft de vraag in hoeverre
het timbre van de piccolo ver
schilt van de fiuto piccolo uit Vi
valdi's tijd.
De tweede soliste van deze
avond, Vera Beths, straalt in haar
spel een grote zekerheid uit.
Toch kon haar spel mij dit keer
niet zo bekoren. Haar Mozart-
vertolking had in alle drie delen
een ondertoon van gejaagdheid
waardoor haar spel zich niet ten
volle kon ontplooien. Ook haar
toon had iets geforceerds door
het steeds op dezelfde wijze aan
zetten en met vibrato opvullen.
De goede verstandhouding
van Edo de Waart die als vast
gastdirigent aan het R.Ph.O. ver
bonden is, en zijn orkest kwam
het duidelijkst aan de oppervlak
te in de Pastorale van Beetho
ven, gepeeld in een onopge
smukte idyllische sfeer - een
uitvoering met voortreffelijke so
li vanuit het orkest die dan ook
met een zeer enthousiast applaus
gehonoreerd werd.
MIES ALBARDA.
'ilmcomponist
Magne overleden
PARIJS (AFP) - De Franse compo
nist van filmmuziek Michel Magne
is gisteren op 54-jarige leeftijd
overleden in het ziekenhuis van
Pontoise bij Parijs.
Magne was kort tevoren gevon
den in een hotelkamer. Hü zou een
teveel aan barbituraten ingeno
men. Naast hem lag het omstreden
boek 'Suicide Mode d'Emploi'
(Handleiding voor zelfdoding).
Michel Magne schreef o.m. de
muziek voor 'La Ronde' van Max
Ophuls, 'Le Repos du Guerrier'
van Roger Vadim en 'Belle de
Jour' van Luis Bunuel.
worden korte films uitde jaren '60
gedraaid. Verder video's van de
Stones, Who, Kinks en anderen.
In Scum in Katwijk trekt zater
dagavond de Engelse groep Tokyo
Blade hard van leer. Deze vijf jon
gens uit Salisbury hebben inmid
dels twee elpee volgespeeld met
genadeloos harde 'heavy metal'.
De groep heeft de voor dit genre
gebruikelijke bezetting van zang,
drums, bas en twee gitaren. Geza
menlijk goed voor een volume,
waarop het voor de echte liefheb
bers aangenaam 'headbangen' is.
Het optreden begint om 20.00 uur.
Long Way Blues maakt onverval
ste binnenblues. Willem van Hou
ten (gitaar en zang), Leo de Jong
(gitaar en zang), Ed Blanken (bas)
en Dirk Lieftink) zijn daar al sinds
1976 mee bezig en kunnen zo on
derhand op een aanzienlijke erva
ring bogen. Ze brengen in Het Kas
teel in Alphen aan den Rijn zater
dagavond een mengeling van eigen
werk en rock- en bluesklassiekers.
Aanvang 20.30 uur.
DEN HAAG (ANP) - Het nieuwe Nationale Architectuurmuseum
komt in Rotterdam. Minister Brinkman van Welzijn, Volksge
zondheid en Cultuur heeft hiertoe besloten. Cultuur-politieke ar
gumenten hebben bij de keuze de doorslag gegeven.
PETER LAWFORD ZIEK - De Amerikaanse acteur en ex-zwager van
president John F. Kennedy, Peter Lawford, is zeer ernstig ziek. Hij ligt
met een leverziekte en nieraandoening in het Cedars-Sinai-ziekenhuis
van Los Angeles.
De 61-jarige Peter Lawford, zoon van een Britse generaal trouwde in
april 1954 met Patricia Kennedy, een zuster van John F. Kennedy. Elf
jaar later gingen ze uit elkaar gingen.
De vier kinderen uit dit huwelijk zijn naar Los Angeles gevlogen om
aan het ziekbed van hun vader te zijn.
Rotterdam heeft voor huisvesting
de voormalige Gemeente-Biblio
theek aan de Nieuwe Markt be
schikbaar. De andere serieuze ge-
Amsterdam, dat het
de Koopmansbeurs
aan het Damrak wil vestigen.
Delft, dat zich ook als vestigings
plaats had opgeworpen, komt niet
in aanmerking omdat het geen cul
tureel centrum van voldoende ni
veau vormt voor de architectuur
van de twintigste eeuw, aldus
WVC. Hilversum, dat eveneens
naar het museum dong, bleef bui
ten beschouwing, omdat het in het
geheel geen plan ervoor had ont
wikkeld.
Rotterdam stelde in de strijd om
de vestiging onder meer, dat
rechtvaardigheid de rijksoverheid
gebiedt, dat het museum aan Rot
terdam wordt toegewezen. Door de
interesse van de burgers en een
voortdurende bouwproduktie op
hoog niveau is in Rotterdam het
juiste klimaat ontstaan voor het
Nationaal Architectuurmuseum,
aldus verklaarde de gemeenteraad
van deze stad.
Minister Brinkman heeft giste
ren de Tweede Kamer zijn beslis
sing meegedeeld. Het
een Instituut voor Architectuur en
Stedebouw zijn. De minister
hoopt, dat het in 1986 kan worden
geopend.
In het nieuwe instituut gaan sa
men: de Stichting Wonen, de
Stichting Architectuurmuseum en
het Nederlands Documentatiecen
trum voor de Bouwkunst, die nu in
Amsterdam zijn gevestigd. Hun
werkzaamheden zijn ingebed in
het Amsterdamse patroon van or
ganisaties en instellingen als uni
versiteiten en kunsthistorische in
stituten. Een keuze voor Amster
dam zou voor de hand hebben ge
legen, aldus de minister.
Hij heeft echter gemeend, dat
cultuurpolitieke argumenten
zwaarder moeten wegen.
Van de rijksbegroting voor cul
tuur gaat 89,9 mihoen gulden naar
Amsterdam en slechts 7,1 miljoen
gulden naar Rotterdam. Brinkman
stelt, dat concentratie van culture
le instellingen in Amsterdam tot
verschraling zou leiden van het
culturele klimaat elders. Hij acht
het wenselijk dat op meer plaatsen
een goede culturele infrastructuur
wordt geschapen.
LONDEN (GPD) - Engeland heeft
een nieuwe hofdichter. Het is Ted
Hughes (54), die gisteren is be
noemd tot opvolger van de in mei
van dit jaar overleden Sir John
Betjeman.
Hofdichter is een titel voor het
leven die meer dan 300 jaar terug
gaat. De drager ervan maakt deel
uit van het koninklijke hof. Er
wordt van hem verwacht dat hij bij
belangrijke gebeurtenissen als ge
boorten en huwelijken van leden
van het koninklijke huis een vers
maakt.
Daarvoor ontvangt hij de vooral
symbolisch bedoelde vergoeding
van 70 pond (nog geen 300 gulden)
's jaars, plus een kist wijn.
Vanaf het eind van de jaren vijf
tig maakte Hughes naam als dich
ter Hij heeft veel gedichten over
dieren geschreven, en is altijd met
name gefascineerd geweest door
de harde strijd om het bestaan die
dieren moeten voeren. Die strijd
ziet hij als symbolisch voor wat
mensen moeten doormaken.
Enkele van zijn meest bekende
bundels zijn 'The Hawk in the
RainCrow', 'Cave Birds' en
'Moortown'.
jpTT
Maastrichts 'boerebont' uit de verzameling-Polling
