Moskou goochelt
met bases SS-20
Groenen breken
met SPD-Hessen
Verbazing over nieuw
verdrag Iibië/Malta
nva l.
Oud-premier
Bratteli van
Noorwegen
overleden
Bouterse wil
nieuw kabinet
in Suriname
Schrijver CIA-handboek vrijuit
Genscher
zegt bezoek
aan Polen af
Crisissfeer
in Noorwegen
Wijn houdt Spanje uit EG
WOENSDAG 21 NOVEMBER 1984
BUITENLAND
PAGINA 7
Aantal geplaatste raketten moeilijk te schatten
BRUSSEL De Russen zijn momenteel zo aan het schuiven met hun SS-20-bases dat de
NAVO geen exacte cijfers kan bekendmaken van het aantal geplaatste SS-20-raketten.
Het officiële NAVO-standpunt blijft daarom voorlopig dat het gaat om 378 operationele
raketten.
Een hoge Amerikaanse regerings-
functionaris zei gisteren op het
NAVO-hoofdkwartier in Brussel
dat het feitelijke aantal SS-20-ra-
ketten „op dit moment" al aanmer
kelijk hoger is dan 378. En gezien
de omvang van het SS-20-program-
ma zal dat nog verder toenemen.
Maar hij sloot ook niet uit dat het
er „op een gegeven dag minder zul
len zijn".
door
Hans de Bruijn
Die onduidelijkheid is ontstaan
omdat de Russen zijn begonnen
een aantal SS-20-bases om te bou
wen voor de plaatsing van de nieu
we intercontinentale SSX-25-ra-
ket. De SS-20's zijn daarvoor weg
gehaald. Tegelijk zjjn echter vol
gens de Amerikaanse onderminis
ter van buitenlandse zaken James
R. Dobbins zowel in het oosten als
het westen van de Sowjet-Unie
meer dan tien nieuwe SS-20-bases
in aanbouw, „meer dan in enig jaar
Volgens de Amerikanen ont
staan door deze situatie van nieu
we bases en het ombouwen van
(overigens minder dan tien) be
staande SS-20-bases, schommelin
gen in de precieze aantallen SS-
20's, „waardoor de NAVO niet pre
cies kan zeggen hoeveel SS-20's op
een bepaalde dag operationeel
zijn".
Deze cijfers zijn van belang voor
de Nederlandse regering, die zich
immers tot plaatsing van 48 kruis
raketten in Woensdrecht heeft ver
plicht indien op 1 november 1985
meer dan 378 SS-20's zijn ge
plaatst. Het gaat bij dat besluit na
drukkelijk om 'geplaatste' en niet
om voorradige raketten. Hoeveel
niet-operationele raketten er zijn is
onbekend. Feit is dat zij echter zeer
snel operationeel te maken zijn.
In Brussel werd niet uitgesloten
geacht dat het Russische gerom
mel met hun SS-20-bases bedoeld
is om ten aanzien van het Neder
landse standpunt verwarring te
BONN - De fractie van de Groe
nen in het parlement van de West-
duitse deelstaat Hessen heeft de
samenwerkingmet de SPD-min-
derheidsregering onder Holger
Börner opgezegd. Zij kan niet ak
koord gaan met het feit dat de rege
ring toestemming wil verlenen om
onder bepaalde voorwaarden de fa
brieken voor nucleaire brandstofe
lementen in Hanau uit te breiden.
door
Hans Amesz
Dat leidt volgens de Groenen tot
vergroting van de „plutonium-eco-
nomie" en tot het feit dat de export
van voor de produktie van atoom
wapens geschikt materiaal naar
vooral de Derde Wereld niet wordt
gestopt. Fractievoorzitter Karl
Kerschgens zei dat de Groenen de
hiermee verbonden gevaren voor
de vrede en het leven en de ge
zondheid van de mensen niet kan
tolereren.
Na minder dan zes maanden is
een einde gekomen aan het eerste
politieke „rood-groene" bondge
nootschap in een deelstaat van de
Bondsrepubliek Duitsland. Dit
kan eventueel onafzienbare conse
quenties hebben voor de ontwik
keling van beide partijen. Het ligt
in ieder geval voor de hand dat de
vleugel van de SPD, die niets van
samenwerking met de'Groenen -
nu of in de toekomst moet heb
ben, sterker zal worden.
Hetzelfde geldt ook voor de zoge
naamde stroming van fundamenta
listen bij de Groenen, die van me
ning is dat elke vorm van rege
ringsverantwoordelijkheid voor
Groene politici uit den boze is, om
dat daarmee de geloofwaardigheid
op het spel komt te staan.
SPD-voorzitter Willy Brandt ver
klaarde na de breuk dat de SPD in
Hessen mans genoeg is de eigen
problemen op te lossen. Hij ont-
ADVERTENTIE
kende echter niet dat het besluit
van de Groenen daar mogelijk ook
gevolgen voor de SPD-politiek in
Bonn kan hebben.
De SPD-burgemeester van Saar-
brücken, Oskar Lafontaine, zei dat
de gebeurtenissen in Hessen heb
ben aangetoond hoe noodzakelijk
het is dat de Groenen ook bereid
moeten zijn regeringsverantwoor
delijkheid te dragen. Een Groene
energie-minister in Hessen zou, al
dus Lafontaine, de uitbreiding van
de nucleaire fabrieken in Hanau
hebben kunnen verhinderen.
Lafontaine is lijsttrekker van de
SPD bij de deelstaatverkiezingen
volgend jaar maart in het Saarland.
Opiniepeilingen voorspellen dat
SPD en Groenen daar de absolute
meerderheid kunnen halen. Lafon
taine wil nog altijd samenwerken,
maar op voorwaarde dat er een
echte roodgroene regeringscoalitie
komt.
OSLO (DPA) - De voormalige mi
nister-president van Noorwegen,
de sociaal-democraat Trygve Brat
teli, is dinsdag na een langdurig
ziekbed op 74-jarige leeftijd in Oslo
overleden. Zijn naam is sterk ver
bonden met de afwijzing door
Noorwegen van het lidmaatschap
van de Europese Gemeenschap.
De meerderheid van de bevol
king had zich in 1972 in een volks
raadpleging tegen het door Bratteli
en zijn kabinet voorgestelde lid
maatschap gekeerd. Tevoren was
zijn coalitiekabinet al over het con
flict rond de toetreding gestrui
keld. Na het "nee" van de volks
raadpleging trad Bratteli af, maar
in 1973 kwam hij als eerste-minis-
ter terug. In 1976 maakte hij plaats
voor Odvar Nordli.
In de tweede wereldoorlog had
Bratteli zich een reputatie verwor
ven als verzetsleider onder de
Duitse bezetting. Hij moest er op
zeker ogenblik voor boeten met
driejaar Neuengamme. Bratteli be
schreef dat verblijf in het concen
tratiekamp in een boek dat in 1981
verscheen, toen hij zich na 30 jaar
parlementslidmaatschap uit het
openbare leven terugtrok. Het
werk werd tot het meestverkochte
boek van na de oorlog in Noorwe
gen.
zaaien. „Ik kan manipulatie op dit
punt niet uitsluiten. Maar dat is pu
re veronderstelling", zei een hoge
Amerikaanse regeringsfunctiona-
Minister Van den Broek van bui
tenlandse zaken zei gisteren in
Brussel, geconfronteerd met deze
uitlatingen, dat de Nederlandse re
gering niet eerder dan najaar vol
gend jaar de situatie zal evalueren.
„Als de Russen bezig zijn met mis
leidende manouevres, dan gaan we
daar volgend jaar wel over praten",
aldus Van den Broek. „Als zich
ook dan een situatie voordoet
waarbij de NAVO moet zeggen: het
zijn er officieel 378, maar we weten
dat het er in werkelijkheid meer
zijn, dan is het aan de Nederlandse
regering om op basis daarvan een
besluit te formuleren en te motive
ren", was alles wat hij kwijt wilde.
Invloed
De Brit David Johnson, hoofd
van het politieke onderzoeksbu
reau van de NAVO, zei gisteren dat
het Nederlandse kruisrakettenbe-
sluit wel degelijk enige invloed op
de Russen heeft gehad. „Het was
voor de Russen het slechtst moge
lijke besluit. Het heeft hun opties
versmald", aldus Johnson, die
daarbij echter aantekende dat de
grenzen van het SS-20-programma
niet bekend zijn, zodat de feitelijke
invloed moeilijk meetbaar is.
Dat de Russen nu SS-20-bases
ombouwen voor de mobiele SSX-
25, komt volgens de Amerikanen
wellicht omdat zij deze nieuwe ra
ket versneld willen invoeren. Bo
vendien lijkt het lanceersysteem
op dat van de eveneens mobiele
SS-20.
De SSX-25 is een lange-afstands-
raket, bestemd voor doelen in de
Verenigde Staten. De Amerikanen
ontwikkelen ook zo'n raket, „maar
bij ons staat die nog op de tekenta
fel, terwijl de Russen al bases aan
het bouwen zijn", aldus de hoge
Amerikaan. De Sowjet-Unie heeft
al proeflanceringen met de SSX-25
gedaan.
De speciale NAVO-werkgroep
besprak ook mogelijkheden om de
Russen weer naar te onderhande
lingstafel te krijgen, maar Dobbins
wilde daarover geen mededelingen
doen. „We hopen dat de positieve
toon uit de recente Sowjet-verkla-
ringen zal worden vertaald in we
zenlijke stappen in de richting van
onderhandelingen", aldus de Ame
rikaan.
DEN HAAG (GPD) - De Suri
naamse legerleider Bouterse is van
plan premier Udenhout te belasten
met de vorming van een nieuwe re
gering, zo wordt uit goedingelichte
kringen in Paramaribo vernomen.
Bouterse zou hiertoe hebben be
sloten nadat een aantal ministers
in het kabinet had verklaard het
niet eens te zijn met de democrati
seringsplannen van de legerleider.
Ten minste vier bewindslieden
in het kabinet vinden dat de plan
nen van Bouterse nauwelijks bij
dragen tot het herstel van de demo
cratische structuren in het land,
dat voor de Nederlandse regering
het belangrijkste criterium is om
de ontwikkelingshulp te hervatten.
Volgens het voorstel van Bouterse
zou er een uit 25 leden bestaande
grondwetgevende vergadering
moeten komen, die niet behoeft te
worden gekozen. In die assemblee
zouden leden van de districtsraden
zitting moeten nemen die voorna
melijk aanhangers zijn van Bouter
se.
Ook de vakbeweging en het be-
drijfsleven zijn tegen deze demo
cratiseringsplannen van Bouterse
omdat hier geen sprake is van vrije
verkiezingen. Volgens hen wordt
hiermee de invloed van het militair
gezag alleen nog maar versterkt.
Een dergelijk assemblee danst
naar de pijpen van Bouterse, zo
wordt gezegd.
Een andere aanleiding voor Bou
terse om Udenhout een nieuw ka
binet te laten samenstellen is een
conflict tussen de minister van
handel, transport en industrie, I
Fong Poen, en de minister van fi
nanciën Chehin. Minister Chehin
heeft onlangs in een rapport een
sombere schets gegeven van de
economische situatie van het land
over het afgelopen halfjaar. Fong
Poen zou zich aangesproken voe
len omdat uit de nota van zijn col
lega de indruk wordt gewekt dat
hij een slecht beleid voert. Minister
Fong Poen, door de militairen in
het kabinet benoemt, heeft zich
over de nota van Chehin ernstig
bekaagd bij legerleider Bouterse.
Naar verluidt wordt de visie die
Chehin in zijn nota heeft neerge
legd door ten minste drie ministers
onderschreven. Chehin en zijn drie
collega's zijn bereid hun ontslag in
te dienen, zo wordt gezegd.
Onlangs verklaarde Bouterse
nog dat de regering-Udenhout ze
ker tot eind van het jaar zal aanblij
ven. Het kabinet dat na de rege
ring-Udenhout komt, zal zich moe
ten buigen over de uitvoering van
de democratische structuren, zo
verklaarde Bouterse. Aangezien
Udenhout vanaf het begin zich al
tijd loyaal heeft opgesteld, zal Bou
terse hem belasten met de vorming
van nieuwe regering, zo wordt in
Paramaribo verwacht.
Duizenden demonstreerden gisteravond in Parijs voor de Amerikaanse ambassade tegen de inmenging in
Nicaragua door de VS. (foto anp>
WASHINGTON (AFP) - De Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA ziet
af van elke disciplinaire maatregel
tegen het hoofd van een speciale
groep, belast met het toezicht op
onwettige acties tegen de regering
van Nicaragua. De CIA-agent zou
één van de zes medewerkers van
de dienst zijn, die berispt zouden
worden in verband met het omstre
den handboek van de CIA voor Ni
caraguaanse opstandelingen. Dit
hebben functionarissen van de
Amerikaanse geheime dienst laten
weten.
De Cl A-medewerkers, die niet
met name genoemd wilden wor
den, zeiden dat directeur William
Casey de straf ongedaan heeft ge
maakt. Casey zou tot dit besluit ge
komen zijn omdat de CIA-er in
kwestie juist in september 1983
een pluim heeft gekregen voor de
r waarop hij het programma-
Nicaragua leidde.
Officieel blijft de CIA ieder com
mentaar weigeren op het onder
zoek naar het handboek. Dit ge
schrift, dat het gebruik van bepaal
de terreurmethoden aanbeval in de
strijd tegen het sandinistische be
wind in Nicaragua, heeft in de Ver
enigde Staten aan de vooravond
van de presidentsverkiezingen hef
tige kritiek opgeroepen.
Tot de wapenfeiten van de door
de VS gesteunde rebellen behoort
onder meer het feit dat in vier jaar
tijd vijfduizend Nicaraguaanse
kinderen hun ouders hebben ver
loren. Dit staat in een rapport dat
het nationale instituut voor sociale
zaken en welzijn gisteren in Mana
gua heeft gepubliceerd.
De meeste oorlogswezen zijn
kinderen van boerenfamilies in het
noorden van het land, wier ouders
behoren tot de ongeveer 9.000
i die sinds 1981 gedood zijn
bij acties van rechtse opstandelin
gen, aldus het rapport.
Tijdens de strijd tegen het be
wind van Anastazio Somoza, die
vijf jaar geleden eindigde in de
overwinning van de sandinisten,
verloren 50.000 kinderen hun ou
ders.
De Verenigde Staten en Nicara
gua hebben gisteren in de Mexi
caanse havenstad Manzanillo de
achtste gespreksronde over een
verbetering van de bilaterale be
trekkingen beëindigd.
Er is officieel geen enkele mede
deling gedaan over de inhoud van
de besprekingen tussen de twee
delegaties, die onder leiding ston
den van de Amerikaanse reizende
ambassadeur voor Centraal-Ameri
ka, Harry Shlaudemann, en de Ni
caraguaanse onderminister van
buitenlandse azaken, Victor Tino-
co, maar de sandinisten hebben la
ten weten dat het overleg "niets
heeft uitgehaald".
WARSCHAU (DPA) - Vier uur
voor vertrek heeft de Westduitse
minister Genscher (buitenlandse
zaken) een driedaags bezoek aan
Polen afgezegd. Volgens een offi
ciële verklaring van het ministerie
van buitenlandse zaken besloot
Genscher hiertoe omdat één van
de aangemelde Westduitse journa
listen, de correspondent van het
dagblad Die Welt, geen visum
kreeg.
Bovendien verboden de Poolse
autoriteiten hem een krans te leg
gen bij een soldatengraf en is Gen
scher voorts te verstaan gegeven
dat hij geen bezoek mag brengen
aan het graf van de vermoorde ar
beiderspriester Jerzy Popieluszko.
De woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken ver
klaarde dat Genscher het geannu
leerde bezoek „spoedig onder ge
paste omstandigheden" alsnog wil
brengen.
De afzegging van Genschers be
zoek heeft Polen onaangenaam
verrast. Na het bezoek van de Oos
tenrijkse minister van buitenland
se zaken Gratz en de Griekse pre
mier Papandreou had de komst
van Genscher de opheffing van het
internationale isolement van Polen
na de afkondiging van de noodtoe
stand op 13 december 1981 duide
lijk moeten maken. Warschau
hechtte hierom zeer aan het bezoek
van Genscher.
OSLO (Rtr) - De Noorse centrum
rechtse regering zal zich van een
uitspraak onthouden wanneer in
de Algemene Vergadering der Ver
enigde Naties wordt gestemd over
een Mexicaans-Zweedse ontwerp
resolutie die oproept de produktie
van kernwapens stop te zetten. De
conservatieven hebben hun coali
tiepartners gewaarschuwd niet van
deze lijn af te wijken omdat anders
de regeringscoalitie wel eens uit
een zou kunnen vallen.
De voorzitter van de conservatie
ve partij, Jo Benkow, verklaarde
gisteren dat hij bereid is het voort
bestaan van de uit drie partijen be
staande regeringscoalitie op het
spel te zetten.
'Ook Moebarak
wordt vermoord'
CAIRO (UPI/AFP) - Een Libische
krant heeft gisteren de Egyptische
president Hosni Moebarak gewaar
schuwd dat hij hetzelfde lot zal on
dergaan als zijn voorganger Anwar
Sadat. In een commentaar schrijft
het regeringsgezinde blad Al Zahf
Al-Akhdar („Groene Mars") dat
Moebarak „de Arabische wereld
heeft vernederd" door Libische
ballingen als ex-premier Bakoush
onderdak te verlenen. Ex-presi
dent Sadat werd op 6 oktober 1981
vermoord door vier moslim-extre
misten. Volgens de Libische krant
is Moebarak „nog verder" gegaan
dan Sadat met zijn „verraad aan de
Arabische wereld".
ROME In Italië is met verrassing
gereageerd op het vriendschaps
verdrag tussen Malta en Libië, dat
maandag in La Valetta werd geslo
ten. Drie jaar geleden sloot Malta
een akkoord met Italië, dat onder
meer voorzag in een eventuele mi
litaire verdediging van de onafhan
kelijkheid en de neutraliteit van
het eiland. Dit gebeurde op aan
dringen van de Maltese premier
Dom Mintoff, die zijn land be
dreigd zag door het naburige Libië.
door
Hein ten Kortenaar
Een van de redenen van de toen
malige spanning tussen de twee
landen was de ontginning van een
oliegebied in de Maltese wateren,
waarnaar in opdracht van Malta
een onderzoek werd ingesteld door
een Italiaanse maatschappij. Het
schip waarmee de proefboringen
werden verricht, werd door de Li
bische marine verjaagd.
In de drie jaar sinds de sluiting
van het Italiaans-Maltese akkoord
zocht Libië opnieuw toenadering
tot het eiland, onder meer door
aanzienlijke investeringen in in
dustriële en toeristische objecten.
Het herstel van de vriendschap
werd vorig jaar bezegeld, toen Mal
ta twee officieren van het Libische
leger uitleverde, die met een ge
kaapt vliegtuig waren geland en
om politiek asiel hadden gevraagd.
Het onverwachte bezoek van ko
lonel Gaddafi aan Malta werd vori
ge week voorafgegaan door een
bomaanslag op de Italiaanse am
bassade. Bij zijn aankomst hield de
Libische leider een toespraak,
waarin hij president Reagan voor
krankzinnig verklaarde en Malta
verzekerde: „Wie tegen u is, is te
gen ons. Malta noch Libië zijn
bang voor Reagan, voor de Ver
enigde Staten en voor de NAVO".
Het maandag gesloten verdrag
voorziet in „samenwerking op alle
gebieden: strategisch, politiek,
economisch en militair". Gaddafi
voegde hier aan toe, dat Libië het
Maltese leger zal bijstaan in de be
scherming van het eiland. In een
gemeenschappelijk communique
spraken Mintoff en Gadaffi hun be
zorgdheid uit over de aanwezig
heid van kernwapens in het Mid-,
dellandse-Zeegebied en met name
van de kruisraketten op Sicilië.
Ook verklaarden zij zich „diep
verontrust over de talrijke Ameri
kaanse provocaties tegen de souve-
reiniteit en de territoriale integri
teit van Libië", die zij aanmerkten
als „een gevaar voor de internatio
nale vrede en veiligheid".
Door de afwezigheid van pre
mier Craxi en minister van buiten
landse zaken Andreotti, die op be
zoek zijn in Saoedi-Arabië, is er
nog geen officiële reactie van de
Italiaanse regering op deze onver
wachte ontwikkeling.
ADVERTENTIE
Onze ervaring berust op
honderden Poggenpohl-
keukens. Voor u betekent
deze Poggenpohl-dege-
lijkheid: zekerheid, even
als kwaliteit, een maxi
male montageservice,
perfekte planning en ad
vies. Verliest u deze voor
delen niet uit het oog
MSCö);'! li 1; beukens
Industrieweg 14 De Grote Polder I
Zoeterwoude-Rijndijk
Tel 071-89 9206
ënsl
3olderl
BRUSSEL (GPD) - Het overleg binnen de Europese Gemeenschap over
de voorwaarden voor de toelating van Spanje en Portugal tot de EG is
ook dinsdag niet veel opgeschoten. Waar op het ene punt een akkoord
binnen bereik ligt, blijken op andere punten de problemen zo groot, dat
een akkoord toch uitblijft.
De kans dat de tien EG-landen het eens zouden worden, leek dinsdag
morgen te groeien omdat er enige beweging ontstond in de verharde
standpunten over de voorwaarden op het punt van de visserij en de
Spaanse groenten- en fruit-export. Maar over de Spaanse wijnexporten
bleef men het volstrekt oneens. „Die liggen als een zwarte slagschaduw
over de besprekingen", zei minister van buitenlandse zaken Van den
Broek.
Volgende week maandag en dinsdag komt de raad van ministers van
buitenlandse zaken opnieuw bijeen. Woensdag moeten dan de onderhan
delingen met Spanje en Portugal over de toetreding officieel beginnen,
maar het doorgaan daarvan blijft twijfelachtig.
Op het punt van de beperkingen voor de import in de EG van Spaanse
groenten en fruit „is overeenstemming in zicht", aldus Van den Broek.
„We zitten daar voor 90 procent tegen een akkoord aan".
MEXICO-STAD - Een dakloos
geworden kind past schoenen bij
het sportcentrum van Mexico, dat
dienst doet als opvangcentrum
voor de overlevenden van de gasex-
plosie op maandag, waarbij vol
gens de laatste cijfers 305 personen
om het leven zijn gekomen, meer
dan 3000 gewond geraakt en zeker
250.000 mensen hun huizen ont
vlucht.
Het Rode Kruis zegt te verwachten
dat het dodental nog zal stijgen,
omdat vele gewonden er zeer slecht
aan toe zijn. De oorzaak van de
ramp kon nog niet worden vastge
steld.(foto AP)
TERREUR - Drie Israëliërs zijn
veroordeeld wegens een aantal
bomaanslagen op christelijke en is
lamitische religieuze plaatsen in
Jeruzalem tot negen jaar gevange
nisstraf, waarvan drie voorwaarde
lijk. Zij werden schuldig verklaard
aan het plaatsen van 12 trucbom-
men, waarvan er vijf ontploften.
Gedegen
Zo mag u het verzekeringsadvies
van een NVA-lid wel noemen.
Want hij wil ook na jaren nog uw vertrou
wensman zijn. Daarom wikt en weegt hij zorg
vuldig de mogelijkheden. Bespreekt in alle
openheid alternatieven met u. Uitgaande van
uw specifieke situatie. Tot de best mogelijke
dekking is gevonden.
De NVA is de Nederlandse Vereniging van
Makelaars in Assurantiën en Assurantie
adviseurs. waarvan uitsluitend assurantie
kantoren lid zijn. die zijn toegelaten op
hun vakmanschap, hun kwaliteit
van advies en begeleiding.
De NVA is uw verzekering voor het beste advies.
