'Laatste gesprek'
met Borg Warner
Europa maakt vuist tegen VS
Weer Baskische
leider vermoord
Unilever wil van Norfolk af
Deze week uitsluitsel voor VDT
Kerstkrans Shell wekt
wrevel bij banketbakker
Ministers van defensie maken afspraken in Den Haag
WOENSDAG 21 NOVEMBER 1984
PAGINA 1
DEN HAAG (GPD) - Minister Van Aardenne (economische zaken) verwacht morgen of vridag
definitief uitsluitsel te kunnen geven over de toekomst van Van Doorne's Transmissie (VDT) in
Tilburg.
Eén en ander hangt af van de resul
taten die topambtenaar Lelieveld
boekt tijdens een laatste gesprek
met de Amerikaanse aandeelhou
der en producent van versnellings
bakken Borg Warner, zo is verte
genwoordigers van de FNV- en
CNV-bonden gisteren gebleken tij
dens een drie kwartier durend ge
sprek met de minister in Den
Haag.
Volgens T. Verdijsseldonk (In
dustriebond FNV) moet morgen
duidelijk zijn of Borg Warner als
nog meedoet aan een kapitaal-in
jectie die nodig is om de produktie
bij VDT te starten. De andere mo
gelijkheid is nog steeds dat de
Amerikanen zich willen laten uit
kopen. In dat geval zullen er ko
mende week opnieuw gesprekken
nodig zijn met de Maatschappij
voor Industriële Projecten (MIP)
en andere gegadigden. In dit ver
band zijn volgens Verdijsseldonk
ook namen genoemd van Philips,
Fokker en DAF Special Products.
Van Aardenne heeft de vertegen
woordigers van de Industriebond
FNV en de Voedings- en Industrie
bond CNV gezegd in te stemmen
met het plan-Berenschot, waarin
een viertal activiteiten minimaal
voor VDT behouden moeten blij
ven: de produktie van de duwban
den van de automatische versnel
lingsbak, de produktie van d
sen en de schuiven, de hydrauli
sche instrumenten en de bestaan
de ontwikkelingscapaciteit.
'Maak cellen bij winkelcentra'
AMSTERDAM (GPD) - De Raad voor het Filiaal- en Grootwin
kelbedrijf wil dat er in winkelcentra wachtruimten of cellen
komen waar opstandige winkeldieven kunnen worden opge
sloten in afwachting van de komst van de politie. Veel waren
huizen in de grote steden beschikken al over dergelijke wacht
ruimten.
De kleinere winkelier heeft daar in het algemeen geen ruimte
of personeel voor en daarom stelt de raad voor cellen in winkel
straten of -centra op te richten. In de winkelcentra moeten bij
voorkeur mensen van particuliere bewakingsdiensten patrouil
leren, aldus de raad. De winkelier hoeft dan niet langer zijn
zaak te sluiten omdat hij met de betrapte dief naar het politie
bureau moet.
De Raad voor het Filiaal- en Grootwinkelbedrijf wil de op
richting van de wachtruimten of cellen koppelen aan een uni
form landelijk aangifteformulier voor winkeldiefstal. Deze
maatregelen zullen volgens de raad bij constatering van een
diefstal tijdbesparend werken.
Kan dit door het verlies van oc
trooien en licenties niet gereali
seerd worden, dan is het doorgaan
met VDT ook voor de minister
twijfelachtig. Hoe precies de licen
tie-overeenkomsten (voorlopig in
onderpand bij de Nederlandse In-
vesterings Bank) precies geregeld
zijn tussen de aandeelhouders
(Borg Warber, Fiat, Volvo Cars en
de Nederlandse overheid) is ook de
bonden niet helemaal duidelijk.
Van Aardenne heeft tegenover
de bonden eveneens erkend dat
VDT het op dit moment „niet kan
hebben" dat er over de volgende
maand geen salarissen uitbetaald
kunnen worden. Hij heeft toege
zegd te zullen bemiddelen by de
Amro-bank om in ieder geval de
salarissen veilig te stellen. De bank
heeft de normale kredietverlening
aan VDT stopgezet, nadat bleek
dat Borg Warner niet bereid was
opnieuw geld in de fabriek te ste
ken.
Door het uitstel van een faillise-
ments-aanvraag door een West-
duitse leverancier van VDT met
twee weken resten VDT en de mi
nister nog ruim een week om de
produktie en werkgelegenheid bij
VDT veilig te stellen. Het bedrijf
moet op een zo kort mogelijke ter
mijn gereed zijn voor massapro-
duktie de opvolger van het 'piente
re pookje' nog bijtijds aan de klan
ten te kunnen leveren. Er liggen or
ders van onder meer Subaru, Fiat
en Volvo.
MADRID - Het geweld heeft op
nieuw zijn tol geëist in Basken
land. Gistermiddag werd in Bilbao
Santiago Brouard vermoord, een
62-jarig vooraanstaand lid van de
radicaal-nationalistische coalitie
Herri Batasuna. Brouard, kinder
arts van beroep, werd op slag ge
dood door twee gewapende over
vallers, die Brouard in zijn artsen
praktijk in Bilbao verrasten.
door
Gerrit-Jan Hoek
Brouard was voorzitter van een
van de componenten van Herri Ba
tasuna, HASI en hoewel niet als zo
danig praktizerend, lid van het
Baslusche parlement. Ondanks dat
hij onder het Franco-bewind vrij
willig twee jaar in ballingschap
was gegaan wegens het verlenen
van medische bijstand aan gewon
de ETA-leden, stond Brouard te
boek als een van de meer gematig
de voormannen van Herri Batasu-
Begin dit jaar veroordeelde
Brouard in harde termen de moord
op de socialistische lijsttrekker bij
de regionale verkiezingen, Enrique zonderd) veroordeelde de moord
Casas. Brouard was eveneens voor
stander van het zoeken naar een
vreedzame oplossing van het ge
weld in Baskenland via onderhan
delingen met de ETA.
op Brouard in krachtige bewoor
dingen. De PSOE en de Baskische
nationalistische partij PNV spra
ken de vrees uit, dat deze tactische
moord een nieuwe escalatie van
Het zou geen verbazing hoeven het geweld in Baskenland
te wekken, dat Brouard juist van
wege deze gematigde opstelling
om het leven is gebracht. In de re
cente Baskische historie zijn daar
nog meer identieke voorbeelden
van te vinden. In 1977 werd de Bas
kische journalist Portell vermoord, diepe afkeuring
die als tussenpersoon tussen de re
gering en de ETA optrad oin
hand zal werken en interpreteerde
de aanslag als een poging de vre
desonderhandelingen te blokke-
de moord op de nationalisti-
akkoord over een wapenstilstand sche leider Brouard ontstonden in
Bilbao de eerste incidenten. Sym-
Ook premier Gonzalez sprak in
ïn afzonderlijk communiqué zijn
de aanslag
uit. Kort na het bekend worden De vermoorde Santiago Brouard.
te bereiken.
Diverse politieke partijen (de so
cialisten met wie Herri Batasuna
op gespannen voet blijft niet uitge-
van Brouard naar het ziekenhuis
werd vervoerd voor lijkschouwing
pathisanten van Herri Batasuna en droegen de lijkkist afgedekt
wierpen barricaden op en verhin- met een Baskische vlag naar
derden dat het stoffelijk overschot Brouards woning.
NEW YORK - Daar gaat-ie dan,
de vijftig miljardste hambur
ger. Voor de gelegenheid ging Ed
ward H. Rensi, de grote baas bij
McDonald's, persoonlijk in de slag
met het produkt dat hem rijk
maakte. (foto AP)
ROTTERDAM (ANP) - Unilever wil haar dochter Nor
folk Line kwijt. In april begonnen oriënterende be
sprekingen over de mogelijke overdracht aan The
Maersk Company in Engeland hebben thans zodanige
vormen aangenomen dat de kans op overeenstem
ming groot is, aldus Unilever. Bij de Norfolk Line
werken circa 450 mensen, van wie 240 in Nederland.
Norfolk Line is een internationaal transportbedrijf
en beschikt over een trailerpark dat een van de groot
ste in de bedrijfstak is. Het onderhoudt met rij-op/rij-
af schepen lijndiensten tussen het Europese continent
en Engeland.
Overdracht aan Maersk zal volgens Unilever de
marktpositie en toekomstige groei van Norfolk Line
verstevigen. Volgens een woordvoerder van Unilever
is Norfolk wel degelijk winstgevend, maar is aanslui
ting bij een rederij op den duur beter voor de ontwik
kelingen van de onderneming. In zekere zin is Norfolk
voor Unilever (was- en voedingsmiddelen) branche
vreemd.
The Maersk Company is de Britse dochter van de
A.P.Moller-groep in Denemarken, een groot interna
tionaal rederijbedryf. Maersk Company is de laatste
jaren een van de snelst groeiende rederijen in Enge
land.
Townsend Thoresen
De veerdienst-maatschappij Townsend Thoresen
gaat de komende jaren 100 miljoen Engelse ponden
(420 miljoen gulden) investeren in modernisering van
haar vloot. Voor de eerste fase van 30 miljoen pond
(125 miljoen gulden) is aan de Duitse Schichau-werf in
Bremerhaven opdracht gegeven voor de vergroting in
1985/1986 van vier bestaande schepen. Daarna zal
Townsend nieuwe veerboten bestellen.
De moderniserings-investeringen zijn volgens
Townsend, de grootste veerdienst in het Kanaalge-
bied, in eerste instantie nodig om tegemoet te komen
aan de vraag naar meer capaciteit. Het bedrijf heeft
momenteel 20 veerboten op zeven passagiers- en
vrachtroutes tussen Engeland en Frankrijk, Belgie en
Nederland varen. Vanuit Nederland wordt de route
Rotterdam (Europoort) naar Felixstowe gevaren.
ADVERTENTIE
KOPIEREN op POSTERFORMAAT
Ook op gekleurd papier (42 x 59,4 cm)
Natuurlijk bij Multicopy!
De beste, snelste, voordeligste en meest komplete
drukwerkservice in Nederland!
ADVERTENTIE
MULTI Wii k°t
v&rVj, Nieuwe Rijn 34
Leiden
071-146291
Wij kopiëren op de
UTRECHT (GPD) - Het Be-
drijfsschap voor het Bankketbak-
kersbedrijf is verontwaardigd door
een boterletter-actie van Shell. De
oliemaatschappij verkoopt de ko
mende maand in haar benzinesta
tions 100.000 banketletters en
evenveel kerstkransen voor een
prijs die ver beneden e prijzen van
debanketbakkers liggen.
Secretaris mr. P. Haen van het
bedrijfsschap noemt het zeer spij-
Beurs Amsterdam
VERKLARING DER TEKENS
achtergestelde lening
certitcaten van aandelen
Noteringen van woensdag 21 november 1984 (tot 12:29 uur)
AANDELEN
binnenland
doorlopend
176.50+ 176.80
169 ZO 189.30
156 ZO 156.50
241.00 240.30
142.00 14250
143.00 140.50
27200 27250
188.80 18950
27.80 28.70
104.70 10850
179.50 179.00
5.95 5.95
245.00 245.00
107.00 110.00
315.00 313.00
118.00 118.00
279.00 280.00
210.00 20800
163.00 16200
398.00 400.00
143.00 145.00
40500 40200
223.00 225.00+
3.05 3 06
165.00 B 165.00
32200 320.00
moeera 708.00 700.00
moeara opr 8900000 8900000
150.00+ 150.00 L
117.50 117Z0
117.00 116.00
275.00 275.00
260 00 L 230.00 L
120.50 120.50
360.00 L 35200
205.00 201.00
12200 123.00
35200 350.00
163.50 167.00+
372.00 370.50
127.00 127.00
261.00 270.00+
175.00 175.00
buitenland
8888
belegglngslnst.
149.00 150.00
119000 1200.00
134.00 134.00
137.50 135.50
17200 17200
OBLIGATIES
staatsleningen
rt 12% 81-91 134.20
116.20 116Z0
11270 11250
105.00 105.00
107.50 107.60
107.00 107 00
105.10 105Z0
104.40 104.40
10280 10280
104.40 104.40
103.30 103.30
nl 7% 82-93 101.60 101.60
ttV/i 831-90 101.30 101.30
bng
bgll1/* 82-07 121.90 121.90
bg 10% 82-07 118Z0 118Z0
bg 10 8048 105.50 105.50
bg 9'/fe 82-07 111.50 111.50
bg 9 83-08 108.50 108.70
bg8te 8411-09 106.00 106.20
ebn 9'/4 84-04 107.3C
10220 10210
ro 10 82-89 106.20
103.70 103.90
amro 8V« 83a 100.50
amro 8V« 84 104.00
Y* 841-99 106.70
pandbrieven
fgh 11 81-88 105!
fgh 9 78-86 1021
1gh7% 77-85 100 05
106 35 106.35
106 50 106 50
10560 10560
wA 12 8048 108.00
wuh 11 6048 106.20
wuh 9^7947 10280
wuh 9 7845 101.00
wuh 9 84-93 105.00
tig cat de multinational het mid
den- en kleinbedrijf zo een voet
dwars zet. „De banketbakkers
moeten het voor een belangryk
deel hebben van de verkoop in de
ze maand en dan vooral van deze
waren", zegt Haen.
Het bedrijfschap kan tegen de
actie niets ondernemen. „Het enige
dat we kunnen doen is wijzen op
onze kwaliteit en versheid". Haen
heeft het sterke vermoeden dat de
Shell-bakker gebruik kan maken
van een EG-regeling voor de boter
berg, waardoor een kilo boter 70
tot 75 procent lager ligt dan de prijs
die de kleine banketbakker ervoor
moet betalen.
Shell ziet in het protest geen re
den om de actie af te gelasten. Vo
rig jaar heeft zij dezelfde actie ge
voerd en toen zijn er geen bezwa
ren tegen gemaakt. „Bovendien
zijn die dingen niet meer af te be
stellen", aldus een voorlichter.
Bonus
Spaarrekening.
(Jaarlijks 10 mille vrij opneembaar)
Een ideale spaarvorm voor mensen die twee dingen tegelijk willen:
extra hoge rente èn de vrijheid om zonder kosten geld op te
kunnen nemen Ieder volledig jaar (van 1 mei tot 1 mei) mag u tot
maximaal f 10.000,- giraal overboeken naar uw betaalrekening.
Pas daarboven geldt een retourrente van 1%. Praat eens over
zo'n gulle Bonus Spaarrekening bij een NMB kantoor.
Met een eerste inleg van f 100,- bent NMB BANK
u al iemand in bonusDE NMB DENKT MET U MEE.
wuh 8 Vit 84-92 10210
wuh 8 84-93 101.50
eib 7% 84-99 100.00
parallelmarkt
brink-mol c
84.00
0.12
65 ZO
hes-beheer 100.00
ned. eiev. 3030.00
wo« 2725.00
Indices e.d.
Indices (a.n.p.-c.b.s)
Intern, conc. 194.6
Industrie 136.7
obl.lndex/eff.rend.(c.b.s.)
GOUD EN ZILVER
Goud onbewerkt: 36970
37470
Zilver onbewerkt: 780-850.
Herstel stagneert
Het lichte herstel waarmee de Am
sterdamse effectenbeurs de dag
begon stagneerde al vrij snel door
dat er bijzonder vraag op de markt
was. Ook de berichten over de
voortgaande stakingen in het Ne
derlandse bedrijfsleven drukten de
beurs.
Oe internationals gaven maar klei
ne koersafwijkingen te zien. Ko
ninklijke Olie en Unilever verbeter
den zich wat en ook Hoogovens
werd iets duurder maar Akzo kon
het vorige peil niet helemaal vast
houden.
De financiële sector was licht ver
deeld waarbij Aegon de eerder op
de morgen opgebouwde winst
weer inleverde. Amev. waarvan
volgende week resultaten zullen
worden gepubliceerd, trok met bij
na een gulden aan.
De voedingsfondsen waren prijs
houdend en ook de uitgeverssector
was vriendelijk gestemd De
scheepvaartaandelen moesten
echter opnieuw terrein prijsgeven,
vaarbij Nedlloyd zon anderhalve
oulden verspeelde.
DEN HAAG - Wordt deze week in
Den Haag het fundament gelegd
voor een machtig Europees mili
tair-industrieel complex? Een bun
deling van de nu nog verbrokkelde
en elkaar soms tegenwerkende na
tionale defensie-industrieën, die
moet leiden tot een Europese vuist
tegen de Amerikaanse (en Japan
se) wapenfabrikanten?
door
Hans Geleijnse
De vroegere Amerikaanse presi
dent/generaal Eisenhower heeft in
de jaren vijftig al gewaarschuwd
tegen de macht van militairen en
industriëlen, die bijvoorbeeld in
staat waren parlement en regering
voor het blok te zetten bij de vast
stelling van defensieprogramma's.
Aan de vooravond van de eerste
ministersconferentie van de Inde
pendent European Program Group
(IEPG) - morgen en vrijdag in de
Haagse Ridderzaal - wuiven de
promotors van meer Europese sa
menwerking op het gebied van de
fensiematerieel dit spookbeeld
luchtigjes weg.
Economische recessie, de voort
jakkerende technologische ver
nieuwing en de angst voor een niet
meer in te halen achterstand op
Amerika, die zou leiden tot steeds
grotere politieke en economische
afhankelijkheid, hebben, zo zegt
een defensiewoordvoerder in Den
Haag, de voornaamste impuls ge
geven voor concrete Europese de-
fensiesamenwerking. Alleen al het
onderzoek en de ontwikkeling van
wapensystemen, voorzien van de
nieuwste technologische snufjes,
kosten handenvol geld.
Dat levert in Amerika al politie
ke en economische problemen op,
laat staan in het verdeelde Europa.
Geen enkel Europees land is in
staat 'hi-tech'-wapensystemen, of
het nu om conventionele raketten,
tanks, gevechtsvliegtuigen of, in
de toekomst, ruimtewapens gaat,
zelfstandig te financieren en pro
duceren.
Astronomisch bedrag
Becijferd is, dat de Europese
NAVO-landen, inclusief Frankrük.
Van Houwelingen: kans. (foto anpj
de komende tien jaar zo'n 275 mil
jard gulden aan defensiematerieel
zullen uitgeven. Een astronomisch
bedrag, dat gebruikt kan worden
om Europese economieën te sti
muleren, banen te scheppen of te
behouden, een concurrentie- en
exportpositie te verwerven. Want
het alternatief is, dat een groot deel
van die 275 miljard naar de Ver
enigde Staten vloeit. De nieuwe
wapens, zeggen de militairen, zijn
nodig voor de Europese veiligheid
en wat we niet in Europa zelf ma
ken moet in de Verenigde Staten
worden gekocht.
Onder druk van deze ontwikke
lingen greep staatssecretaris Van
Houwelingen (defensiematerieel)
begin dit jaar de kans de IEPG, die
sinds de oprichting in 1976 een sla
pend bestaan leidde, nieuw leven
in te blazen. Onder het Nederland
se voorzitterschap kwamen in april
de staatssecretarissen van de
twaalf Europese NAVO-landen en
Frankrijk in Den Haag byeen.
Waar het jaar daarvóór in Lissabon
nog pessimistische geluiden over
de Europese samenwerking vielen
te beluisteren, klonk nu het opti
misme door.
Het besef dat Europa ruwweg ze
ven keer meer aan defensiemate
rieel in Amerika kocht dan Was
hington bestelde in Europa, over
heerste. Van Houwelingen kon
daarbij bovendien wijzen op de
Nederlands-Amerikaanse balans,
die binnen het bondgenootschap
een van de ongunstigste is, één op
tien.
Van Houwelingens pleidooi voor
een evenwichtiger balans (in jar
gon: de two-way street) tussen Eu
ropa en Amerika, vond vooral ge
hoor bij de Britse minister van de
fensie Heseltine. Volgens een di
plomatieke bron porde hij zijn col
lega's persoonlijk op om de IEPG
v op ministersniveau te brengen.
Van Houwelingen was met die
rugdekking de afgelopen twee
maanden in staat bij bezoeken aan
de IEPG-hoofdsteden met succes
te hameren op de wens het op de
conferentie in Den Haag niet bij
woorden te laten, maar concrete
stappen te zetten. „Het lag vry een
voudig", zegt een ingewijde, „wan
neer de ministers niet tot concrete
afspraken zouden komen, kon de
IEPG wel worden afgeschreven".
Europese tank
Die projecten zyn er nu. Twee of
drie, zegt een defensiewoordvoer
der. Uit NAVO-bronnen verluidt
dat het om een nieuwe Europese
tank (opvolger van de Leopard 2),
een nieuwe grond-luchtdoelraket
(vervanger van de Amerikaanse
Hawk) en een Europees transport
vliegtuig gaat. In Den Haag wordt
dat niet bevestigd, omdat er niet
kan worden vooruitgelopen op het
slotcommuniqué van vrijdag.
Het afspreken van deze projec
ten wordt beschouwd als een 'kor
te termyn'-maatregel. Voor de mid
dellange termijn is, alweer op ini
tiatief van Heseltine, een lijst van
35 projecten opgesteld. De direc
teuren materieel van de IEPG-lan-
den hebben geïnventariseerd welk
defensiematerieel de komende ja
ren moet worden vervangen en ge
probeerd die schema's op elkaar af
te stemmen, zodat de IEPG-landen
gezamenlijk bestellingen kunnen
plaatsen by de Europese defensie
industrie.
Ten slotte zal in het slotcommu
niqué worden aangekondigd dat
de Europese landen hun krachten
zullen bundelen op het terrein van
de Emerging Technologies (ET), de
peperdure ultra-moderne techniek
die in de nabije toekomst in nieu
we wapensystemen wordt
werkt. Schattingen willen dat al
leen al aan onderzoek en ontwikke
ling van deze technieken (electro
nica, laserwapens enzovoorts)
meer dan 100 miljard gulden moet
worden besteed.
'Alleingang'
Net als by de wederopstanding
van de Westeuropese Unie (WEU)
eind vorige maand, wordt ook bij
de IEPG onderstreept dat het stre
ven naar een evenwicht tussen
Amerika en Europa niet mag lei
den tot een Europese 'Alleingang'.
De noodzaak van een Transatlanti
sche dialoog over materieelsamen-
werking staat hoog op de agenda,
aldus een defensiewoordvoerder.
Tijdens Van Houwelingens re
cente bezoek aan de Verenigde
Staten is afgesproken dat die dia
loog doorlopend zal worden ge
voerd tussen het comité van de na
tionale directeuren materieel en de
Pentagon-stuurgroep NAVO-mate-
rieel onder leiding van de Ameri
kaanse onderminister Taft. De
IEPG-ministers zullen, zo is de ver
wachting, nogmaals aandringen op
een opener opstelling van de Ame
rikanen, die hun technologie wei
geren te delen met de Europese
bondgenoten, omdat Washington
bang is dat die via Europese 'lek
ken' in handen van de Russen valt
