Miljoenen verlies of winst in één seconde Mgr. Kuipers vertrekt naar Omroeppastoraat VN-orgaan tussen egoïsme en hulp Reportage Geldhandel: vak voor snelle beslissers DONDERDAG 18 OKTOBER 1984 PAGINA 17 laars te zien. Het over en we roepen van nieuwe koersen verse valuta-aanbiedingen of -aanvragen staat op een laag pitje. „De dollarkoers zoals die mo menteel op en neer schiet werkt affaire-belemmerend", legt H. J. van Driest, algemeen procuratie houder. uit. Van Driest (Wallich en Mat- thes): „Iedereen die in de finan ciële wereld een woordje mee spreekt, houdt zich van minuut tot minuut op de hoogte van wat er in de wereld gaande is. Ban ken hebben telexen en beeld schermen staan waarop het nieuws van internationale pers bureaus binnenkomt. Als mor gen onder het Continentale Plat een gasbel wordt ontdekt die ve le malen groter is dan die van Slochteren, dan wordt de gulden keihard. En als bij verkiezingen in Italië de communisten aan de macht komen, dan vliegt de koers van de lire naar beneden". Een algemeen geldend misver stand is dat de geldhandel plaats vindt op de Amsterdamse beurs, waar aandelen en obligaties wor den verhandeld. Dat is niet zo. Geldhandel gebeurt op bank- hoofdkantoren en bij makelaars in valuta. Individuele personen houden zich maar zelden met geldspeculatie bezig, omdat voor een redelijke winst in vele mil joenen moet worden gedaan, ter wijl banken voor de aankoop van die miljoenen een dekking tot twintig procent vragen. Pal naast de Amsterdamse ef fectenbeurs is de Koopmans beurs. Daar stellen dagelijks om half twee vertegenwoordigers van banken en valuta-makelaar dijen een gemiddelde dagkoers van valuta vast (de fixing). Van Driest, dagelijks voor Wallich en Matthes hierbij aanwezig: „Je kunt zeggen dat het een veiling van geld is. Door hoger te bieden op bijvoorbeeld dollars of pon den, of door lager te laten, pro beert elke partij een voor zichzelf zo gunstig mogelijke koers te be dingen. De koers die zo ontstaat is de fixing". „De fixing is lang niet meer zo belangrijk als tien jaar geleden. Vroeger zaten we hier met zo'n honderd man. Nu nog met een mannetje of tien. Dat komt door dat de verbindingen tegenwoor dig veel sneller tot stand komen. De klanten zijn niet meer afhan kelijk van die officiële notering om hun belangen veilig te kun nen stellen. Zowel voor als na de fixing is er een koers te krijgen waarmee je goed zaken kunt doen. De fixing is louter nog een houvast voor het moment". Geukers (Rabo): „Tot de jaren '70 was de geldhandel kalm en geordend. Nu hebben we de eer ste generatie arbitrageanten die een vak hebben dat ontzettend aan hen vreet. Door de snelle communicatiemiddelen, het gaan-zweven van de dollar en door de groeiende overheidste korten, heeft dit werk een hoop onrustige elementen gekregen. Het is een stress-vak geworden. Door een verkeerde beslissing van één moment kan de bank een miljoenen verlies lijden. Eén cent stijging is al een verschil van 10.000 gulden op een miljoen dollar, terwijl onze transacties vaak tientallen miljoenen omvat ten. Die spanning zit er, vooral op de drukke momenten, duide lijk in bij onze mensen". Van Driest: „In tijden van drukte is het een vak dat het ui terste, zo niet het onmogelijke van de mensen vergt. Ze zitten de hele dag met vier, vijf tele foons aan hun oren, horen voort durend latingen en biedingen, moeten in een paar seconden be slissen over de koop of verkoop van tientallen miljoenen. Tijd om te lunchen of naar de wc te gaan is er vaak niet. De asbakken zit ten op drukke dagen overvol". Van Driest: „Dit werk is iets dat je tussen je 25e en 45e jaar kunt doen; op je 45e ben je bij ons oud. Slechts weinig mensen hebben dit vak bovendien in hun vingers. Je moet gevoel en in zicht hebben om op het juist mo ment toe te slaan dan wel nog even te wachten met kopen of verkopen. Je moet paniekbe- stendig zijn en incasseringsver mogen hebben, zodat je je niet na een dag met een groot verlies een dagje ziek meldt. Dan moet je er juist extra hard tegenaan willen gaan". Nerveuze taferelen spelen zich doorgaans af in de werkruimten van geldhandelaren. (foto gpd» dere valuta nodig hebben omdat, bijvoorbeeld, diverse particulie ren tijdens de zomervakantie bij haar guldens omwisselen voor Franse francs. Of: een bedrijf dat voor een leverancier in dollars is betaald, ruilt die voor guldens. Bij de termijnmarkt koopt, om een voorbeeld te noemen, een multinational nu drie miljoen dollar die hij over zes maanden aan een buitenlandse zakenrela tie moet betalen. Geukers: „Hij koopt ze nu om zich in te dekken tegen een grote stijging van de dollarkoers. Daarbij neemt hij het risico dat de koers flink zal dalen voor lief. Hij kiest voor ze kerheid". De bank houdt de dol lars vast en betaalt een vergoe ding van vijf procent voor het verschil in rente dat wordt gege ven op dollars (11,5 procent) en op gulden (6,5 procent). De momenteel sterk fluctue rende dollarkoers heeft op deze twee soorten transacties een heel verschillende uitwerking. Geu kers: „Wie op termijn dollars moet betalen of heeft te ontvan gen zal die, in de nerveuze markt van dit moment, eerder voor gul dens omwisselen dan voorheen. Bij een rustig voortkabbelende markt zal zo iemand wachten als hij over een week toch een twee de levering moet betalen of dan een tweede bedrag in dollars ont vangt. „Dat wissel ik wel in één keer om", denkt hij dan. Nu dek ken onze cliënten hun risico's sneller af. Er is dus meer contact tussen de cliëntèle en de bank". Bij de contante handel - de sector waar de koersen in norma le tijden al snel fluctueren, waar het meeste geld in minuten wordt verloren of gewonnen, en waar derhalve de handel door gaans spectaculaire taferelen op levert - is het de laatste tijd ech ter stil. Arbitrageant Schol: „Het is nu maandag, nog de eerste dag van de maand ook (1 oktober, red.). Normaal gesproken is het dan extra druk. De markt wordt dan afgetast. Maar nu, met die als de weerlicht tussen zeg f3,30 en f3,60 wisselende dollarkoers, houden de mensen die specule ren met koersverschillen van va luta zich rustig". Ook bij de Amsterdamse valu ta-makelaardij Wallich en Mat thes (dagomzet in guldens van tien bemiddelaars tussen een half en een miljard) zijn in deze dagen geen gespannen op de te lefoondraad bijtende bemidde van de bank. Zijn werk bestaat uit een aaneenschakeling van dergelijke transacties. Gebruik makend van de telkens wisselen de koersen van marken, franken, dollars en ponden ten opzichte van elkaar en van de gulden pro beert hij voordeel te behalen voor de bank en haar cliënten, meest grote bedrijven en om dat hij voor de Raiffeisen/Boe- renleenbank werkt - agrarische coöperaties. Zijn instrumentarium? Ener zijds tien directe verbindingen met banken in Europa en open telefoonlijnen met zes geldmake- laars; anderzijds een computer die de koersen in alle Europese hoofdsteden van seconde tot se conde bijhoudt. Zo kan Schol zien waar het goedkoopst is te kopen en het voordeligst te ver kopen. Een kwestie van stipt luisteren, goed kijken en razend snel beslissen. „Die transactie van 2450 gul den winst bij een koop en ver koop van 3,5 miljoen dollar was een routineklus. Zo doe ik er honderden op een dag", vertelt Schol. „Er zitten ook heel wat grote bij. Een Rus die internatio naal 800 miljoen dollar nodig heeft om een graanimport te be talen, bijvoorbeeld. Spannende klussen ziin dat". Bij Rabobank Nederland in Utrecht zetten de 25 arbitragean ten twee tot vier miljard gulden per dag om; 80 tot 160 miljoen gulden per man, per dag. Dat is evenveel als de jaaromzet van een middelgroot bedrijf. De win sten (of verliezen) per transactie kunnen variëren van, zeg maar, een modaal netto maandsalaris tot het bruto jaarinkomen van de voorzitter van de raad van be stuur van een grote bank (een paar ton); en soms vallen de be dragen nog veel hoger uit. H. M. Geukers is, als hoofd van de afdeling valuta-arbitrage bij Rabo Nederland in Utrecht, de directe chef van Schol. Hij ver telt dat in West- en Oost-Europa en Noord-Amerika zeshonderd banken dagelijks actief zijn in de arbitrage. Die hebben voortdu rend contact met elkaar; telefo nisch via makelaars in geld, of per telex. Geukers maakt duidelijk dat er twee soorten transacties moge lijk zijn: de contante handel en de termijnmarkt. Bij de eerste wordt geld van het ene land di rect omgewisseld voor dat van een ander land. Een bank kan an De geldhandel is de handel van de grote bedragen. In een paar seconden zijn win sten, maar ook verliezen, van vele tonnen te maken. En de omzet van, bijvoor beeld, Rabobank Nederland in Utrecht is twee tot vier miljard gulden per dag. De geldhandel is ook de handel van de stress, van de razendsnelle beslissingen. Omdat de koersen van mo ment tot moment wisselen en omdat de financiële be langen gigantisch zijn: „Tijd om te lunchen of naar de wc te gaan is er niet op drukke dagen". De geldhandel, die plaats vindt bij bank-hoofdkanto- ren en valutamakelaars, zit momenteel met een sterk wisselende dollarkoers in zijn maag. Het wachten is al een paar weken op een min der onrustig koersverloop. Kortom: een doorgaans spannende, en momenteel extra nerveuze handel in beeld gebracht. door Jos van der Meer AMSTERDAM Geldhandelaar Schol koopt via een Nederlandse valutamakelaar 3,5 miljoen dol lar op een koers van f 3,4675. Op hetzelfde moment heeft een Pa- rijse bank voor een cliënt za'n bedrag aan dollars nodig, zo blijkt uit voortdurend telefo nisch contact dat Schol en diens collega's hebben met diverse Eu ropese banken en makelaars in I geld. De dollars „gaan eruit" voor f3,4682 per stuk; in een paar seconden 2450 gulden ver diend (3,5 miljoen maal het koersverschil van zevenhon derdste cent). „Ik ben glad met winst", ver klaart Schol. Waarop de Parijse dollarkoers op het beeldscherm voor hem begint te flikkeren: een koerswijziging. Parijs betaalt nu nog slechts f 3,4668 voor een dol lar. „Had ik een paar tellen ge wacht, dan had ik 2450 gulden verlies gemaakt", zegt Schol. De winst is voor het Rabo- hoofdkantoor in Utrecht. Schol is er een van de 25 arbitragean ten, zeg: geldhandelaar in dienst Unicef in nieuw verzendhuis Eind september is in Kopenhagen het vernieuwde pakhuis van Uni- pac geopend. Unipac is verant woordelijk voor het leveren van hulpgoederen aan alle projecten van de kinderorganisatie van de Verenigde Naties, Unicef. In to taal heeft Unipac vijfduizend ver schillende artikelen in voorraad. Bij natuurrampen duurt het slechts enkele uren voordat de juiste medicamenten en gereed schappen per vliegtuig onderweg zijn naar het getroffen gebied. Ontwikkelingswerkers in 113 lan den bestellen hun spullen via Uni pac. Computers zorgen voor een snelle en goede verwerking van de orders. door Ben Rogmans In het nieuwe pakhuis van Uni pac in Kopenhagen liggen meer dan 5000 verschillende goederen opgeslagen, klaar voor verzending naar meer dan honderd ontwikke lingslanden. Van medicamenten tot kapmessen, van leren voetbal len tot waterpompen. De telex van Unipac wordt dag en nacht be waakt. De splinternieuwe spade die nu nog in het rek ligt, kan een paar uur later al onderweg zijn naar een gebied dat getroffen is door een aardbeving of een over stroming. Noodzendingen naar rampgebie den maken echter maar tien pro cent uit van de verzendingen van uit Unipac. Het overgrote deel wordt, eveneens razendsnel, in alle delen van de wereld op bestelling geleverd aan de ontwikkelingswer kers van de Unicef, een organisatie van de Verenigde Naties die zich vooral het lot van kinderen in arme landen aantrekt. De Unicef is in 1946 opgericht met het doel om hulp te bieden aan de door honger en ziekte verzwak te kinderen in het door de Tweede Wereldoorlog verwoeste Europa. In het begin van de jaren vijftig is de nadruk verlegd op de noden van kinderen in wat men toen de „on derontwikkelde landen" noemde. Nu: de ontwikkelingslanden, de Derde Wereld. Op Zuid-Afrika, Au stralië, Nieuw-Zeeland en wat olie staatjes na zijn dat op de wereld kaart alle landen ten zuiden van de lijn Mexico, Marokko, Mongolië. In samenwerking met de regeringen van ruim honderd landen voert de Unicef projecten uit die het lot van de arme kinderen in de wereld moeten verbeteren. In 1953 is men in de kelders van het UN-gebouw in New York be gonnen met het opslaan van goede ren voor de Unicef-projekten, het begin van Unipac. Wegens ruimte gebrek, bederf en onoverzichtelij ke opslag, is in 1962 besloten om de materiële voorzieningen voor het ontwikkelingswerk op één plaats te concentreren. De keuze viel op de vrijhaven van Kopenhagen. Unipac heeft daar nu de beschik king over een onlangs geheel ver nieuwde loods ter grootte van drie voetbalvelden en een computer centrum van waaruit de goederen stromen geregeld worden. Inkoop Unipac is verantwoordelijk voor het verzenden van goederen die jaarlijks een waarde van vierhon derd miljoen gulden vertegen woordigen. Er bestaat bij de rege ringen van de rijke landen een toe nemende belangstelling voor het inkoopbeleid van de organisatie, waarbij men in sommige gevallen wil aansturen op een toezegging van de kant van Unicef dat de in komsten uit elk land ook in dat land zullen worden uitgegeven. Voor de coördinator goederen- voorziening Arne Jensen van Uni cef een teleurstellende zaak. Jensen: „Unipac heeft als op dracht om de hulpgoederen zo goed en goedkoop mogelijk in de kopen. We willen op geen enkele manier bepaalde landen bevoorde len. Ten onrechte wordt gevreesd dat, omdat het centrum van Uni pac in Denemarken zit, naar ver houding veel goederen in dit land worden gekocht. Dat is echter een misverstand. Éénderde van onze spullen kopen we in ontwikke lingslanden. Het mes snijdt dan aan twee kanten: onze opdrachten stimluleren de economie van die landen en de produkten worden gebruikt voor ontwikkelingshulp. Toch is het niet ons beleid om vooral in ontwikkelingslanden te kopen. Goed en goedkoop is ons enige criterium". In een klimaat waarin protectio nisme en nationalisme sterk toene men, is het moeilijk voor Unipac om dit beleid vol te houden. De Oostbloklanden betalen hun bij dragen in Russische roebels en Poolse zloty's en dergelijke. Die munteenheden zijn niet in te wis selen tegen dollars. En zo wordt de gehele bijdrage van de Sowjet- Unie ook in dat land besteed. Waarbij Jensen zuur opmerkt dat het wel eens problemen oplevert ACHTERGROND om de juiste goederen van een re delijke kwaliteit te vinden. „Waar bij van Russische zijde ook nog eens een keer de prijs wordt vast gesteld. En die is niet altijd even laag, zodat we zo nu en dan beslui ten om de spullen elders te kopen. Waardoor we er soms niet eens in slagen om de roebels van de Rus sen helemaal op te maken. En dat terwijl hun bijdrage, ook al is die in roebels, in verhouding erg laag is". De Russische bijdrage in 1983 is geschat op 825.000 dollar. Inkomsten De inkomsten van Unicef be droegen in 1983 ruim vierhonderd miljoen dollar. Van de regeringen is die van de Verenigde Staten de grootste contribuant met 54 mil joen dollar. Na Zweden, Italië, De nemarken en Noorwegen komt de Nederlandse overheid als zesde uit de bus met een bijdrage van 18 mil joen dollar. De Engelse Virgin Ei landen (10.000 inwoners) gaven in 1983 de kleinste bijdrage: 100 dol lar. Van de totale inkomsten van Unicef is driekwart van regeringen afkomstig en één kwart van de Unicef-commité's in ruim dertig landen. Een van de belangrijkste activiteiten van deze comité's is de jaarlijkse verkoop van de Unicef- wenskaarten. Volgens woordvoerder Herman Rolfes van het Nederlandse Uni- cef-comité worden in Nederland jaarlijks 6 miljoen wenskaarten verkocht. Het comité bracht in 1983 13 miljoen gulden bijeen en staat daarmee op de wereldrang lijst op een achtste plaats. In de hulpverlening van Unicef is de laatste jaren steeds meer de nadruk komen te liggen op de eer ste levensbehoeften van kinderen. De grootste post op de begroting van de organisatie is het aanleggen van watervoorzieningen. In vfjf jaar tijd is het bedrag dat daaraan jaarlijks wordt uitgegeven geste gen van 30 tot 60 miljoen dollar. De tweede post betreft de elementaire gezondheidszorg. Deze twee sa men zijn goed voor meer dan de helft van de Unicef-uitgaven aan hulpprogramma's. In het pakhuis van Unipac in Denemarken is dat aan de enorme hoeveelheid onder delen voor waterpompen en aan de grote verscheidenenheid aan medi camenten duidelijk te merken. Mgr. dr. H.W.J. Kuipers, vicaris- generaal van het bisdom Haar lem, is per 1 januari 1985 door aartsbisschop A.J. Simonis van Utrecht benoemd tot pastor van de parochie 't Zand en het Om roeppastoraat van de KRO in Amersfoort. Hij is de opvolger van pater Hein Schaeffer, die vertrok naar de universiteit van Nijmegen. Mgr. Kuipers (63) promoveer de in 1951 magna cum laude in het kerkelijk en Romeins recht in Rome. Daarna werkte hij vijf jaar als kapelaan in Halfweg. Sinds 1956 is mgr. Kuipers ver bonden aan het bisdom Haarlem, eerst als secretaris, sinds 1961 als officiaal (hoofd van de kerkelijke rechtbank). In 1966 werd hij be noemd tot vicaris van het bis dom en in 1971 tot vicaris-gene raal. De benoeming komt volstrekt onverwacht. Nog kort geleden werd binnen het bestuur van het bisdom Haarlem een nieuwe taakverdeling doorgevoerd, waarbij aan mgr. Kuipers een meer coördinerende taak als vi caris-generaal werd toever trouwd. In een persoonlijke brief aan alle pastores van het bisdom schrijft mgr. Kuipers, dat hij na langdurige overwegingen en in overleg met de bisschop en zijn collegae-vicarissen heeft beslo ten bij het Omroeppastoraat te gaan werken. „Het heeft mij heel veel moeite gekost om tot dit be sluit te komen, omdat dat bete kent, dat ik mijn functie van vi caris-generaal zal neerleggen. De bisschop heeft daar niet zonder moeite in toegestemd". Mgr. Kuipers heeft zich diver se keren een tegenstander ge toond van een autoritaire leiding van de RK Kerk. In het najaar van 1972, ruim een halfjaar na de benoeming van mgr. Gijsen tot bisschop van Roermond, riep hij de Nederlandse katholieken op in een briefje aan de bisschop pen of aan het Vaticaan uiting te geven aan hun steun voor het be leid van kardinaal Alfrink. In een dagbladinterview waarschuwde hij in 1981, dat door de benoe ming van conservatieve bis schoppen de aansluiting tussen de leiding van de kerk en de ge lovigen volledig verloren zou gaan. In een reactie zegt bisschop H.J.A. Bomers van Haarlem, dat het verzoek vanuit het Omroep pastoraat aan mgr. Kuipers hem heeft overvallen. Vicaris-gene raal Kuipers heeft voor het bis dom heel veel betekend en niet zonder moeite heb ik met zijn vertrek ingestemd, aldus mgr. Bomers. De bisschop zegt, dat hij heeft gemeend, dat de per soonlijke overwegingen van mgr. Kuipers uiteindelijk van doorslaggevende aard dienden te zijn. Kerkelijke gezindte - Zolang de huidige wettelijke regeling niet is gewijzigd blijft voor ker kelijke gemeenten het recht be staan, inlichtingen te verkrijgen uit de bevolkingsregisters. De ambtenaar is verplicht de burger naar opgave van zijn kerkelijke gezindte te vragen. Dat bericht het Interkerkelijk contact in overheidszaken CIO. Dezer da gen heeft het CIO de achttien deelnemende kerkgenootschap pen een handreiking gedaan om de parochies en gemeenten te in formeren, omdat die voor hun le denadministratie mede afhanke lijk zijn van medewerking van de plaatselijke overheid. De Kerken zouden het niet meer opnemen van de kerkelijke gezindte in de bevolkingsboek houding alleen aanvaardbaar achten als verstrekking van alge mene persoonsgegevens en mu taties wettelijk wordt gewaar borgd. Zij stellen prijs op admi nistratieve medewerking van de overheid ten dienste van de ei gen ledenadministratie en willen meewerken aan het vaststellen van voorwaarden ter bescher ming van de privacy, verklaart het CIO. Aanpassing litugie - De aan passing van de RK liturgie aan verschillende tradities, de rol van de leken in de RK Kerk en de handhaving van het liturgi sche taalgebruik zijn enkele on derwerpen die aan de orde ko men tijdens een conferentie over liturgie in Rome. De conferentie, die van 23 tot 28 oktober wordt gehouden, zal ook aandacht besteden aan de in structie van het Vaticaan, waarin het priesters en groepen gelovi gen onder bepaalde voorwaar den weer wordt toegestaan de li turgie van voor het Tweede Vati caanse Concilie te vieren. Te weinig zwarte preisters - De rooms-katholieke seminaries van Engeland en Wales hebben nog geen duidelijk antwoord ge vonden op de vraag hoe priesters op te leiden die dienst kunnen, doen in een maatschappij waarin veel culturen en rassen een rol spelen er zijn veel te weinig zwarte priesters en die er zijn ko men dan nog uit het buitenland. Tot die bevinding is een" studie commissie, ingesteld door de bisschoppen, gekomen die als opdracht had aanbevelingen te doen voor rooms-katholiek on derwijs in een multi-raciale en multi-culturele samenleving. Van de 21 bisdommen van En geland en Wales kent er slechts één een onderwijspolitiek die uitgaat van het bestaan van ver scheidene culturen binnen de sa menleving, meldt de studiecom missie. Ondanks alle speurwerk heeft ze slechts één zwarte pries terstudent boven water kunnen brengen uit alle seminaries. Beroepingsberichten - Ne derlandse Hervormde Kerk: be roep aangenomen te Utrecht, part-time: P. Warners te Veenen- daal (deelgemeente Sola Fide); beroep van de Generale Synode der Nederlandse Hervormde Kerk tot predikant voor bijzon dere werkzaamheden (legerpre- dikant) aangenomen door J. J. Sijl uit Leusden; beroep van dc Generale Synode der Nederland se Hervormde Kerk tot predi kant voor bijzondere werkzaam heden (predikant Nederlandse Oecumenische Gemeente in Ber lijn en de DDR): aangenomen door D. Boer. Gereformeerde kerken vrijge maakt: beroepen te Hoek en te Franeker-Sexbierum i.c.m. Arum: A. J. van Zuijlekom, kan didaat te Hattem.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 17