t
van een
Het getob
gevangenbewaarder
'Oostenrijk bewijst
Nederlands falen'
Joodse reactie op bezoek: de paus moet spreken
Reportage
Spanningen en frustraties teisteren personeel van Norgerhaven
RIJDAG 31 AUGUSTUS 1984
De demonstratieve ziekmelding vorige week van meer dan de helft
van de bewaarders van de gevangenis en rijkswerkinrichting Norger
haven in Veenhuizen was meer dan een incident. De verplichte deta
chering gedurende zes weken in de weinig geliefde Bijlmerbajes is
voor de Drentse bewaarders slechts de bekende druppel geweest die
de emmer vol frustraties, veroorzaakt door de bezuinigingsdrift van
staatssecretaris van justitie mevrouw mr. V. Korte-Van Hemel, heeft
doen overlopen.
De knellende personeelsbezetting, verschillen in beloning, gebrek
aan motivatie, spanningen, ziekteverzuim, privéproblemen, een vast
gelopen verlofregeling en gemis aan werkoverleg (uit: Knelpunten
nota Gevangeniswezen van de Centrales van Overheidspersoneel)
zÜn de zaken waar de bewaarders eigenlijk nog veel meer over tob
ben.
De Groninger Elle Korringa (40) uit het Friese Oosterwolde is be
waarder in de Drentse gevangenis Norgerhaven. Zijn afdeling G
heeft 24 cellen, die voortdurend worden bevolkt door langgestrafte
moordenaars, geweldplegers en heroïnehandelaren. „Denk niet te
licht over ons werk", zegt Korringa. „Dat zijn echt geen mensen die
daar zitten voor zweetvoeten".
Liefst zeventig procent van de aan zijn zorgen toevertrouwde ge
vangenen, zegt Korringa, is buitenlander. Chinezen, Turken, Marok
kanen, Pakistani, Surinamers en een Duitser huizen op dit moment
in afdeling G. Onder de resterende 30 procent Nederlanders bevin
den zich bovendien enkele delinquenten van Surinaamse en Zuid-
molukse origine. In die smeltkroes van zoveel verschillende talen en
culturen, in die door tralies omgeven wereld van mannen in een vaak
uitzichtloze situatie, wordt van de bewakers heel wat geëist.
„De gevangenen kunnen hier niet doen en laten wat ze willen Ze
zijn langdurig uit de maatschappij verwijderd. Sommigen zitten hier
wel zeven of tien jaar. De langstgestrafte van mijn afdeling zit hier
van 1982 tot 1991. Ook al maken ze de tralies van goud, ook al mogen
de gedetineerden van zilveren borden eten, ze zijn en ze blijven ge
vangenen. Ze kunnen er niet uit en ze vervelen zich. Dat geeft natuur
lijk spanningen. Maar daarnaast zitten ze vaak nog met andere pro
blemen. Hun kind is ziek. Of hun vrouw kan niet rondkomen van de
uitkering. Of ze bedriegt hem met een andere man. Of ze kondigt een
scheiding aan. Sommigen zitten te wachten op bericht over hun voor
lopige invrijheidstelling dat maar niet komt. Vooral buitenlanders
zonder verblijfsvergunning zijn bang om na hun detentie naar hun
vaderland te worden uitgewezen. Daar krijgen ze meestal ook nog
eens een flinke douw".
„Zoals laatst bijvoorbeeld een
Turk die heroïne had gesmok
keld en die bij terugkomst in
Turkije nog eens achttien jaar
extra gevangenisstraf mocht
gaan opknappen. Al die dingen
kunnen voor grote spanningen
zorgen onder de gedetineerden.
En wie mag dat in eerste instan
tie allemaal proberen op te van
gen? De bewaarder!"
„Die spanningen ontaarden
soms in woordenwisselingen
tussen gedetineerden onderling
of tussen gedetineerden en be
waarders. Een agressieve hou
ding heb ja al gauw. Dan moet er
gepraat worden door bewaarder
en gevangene, voor zover dat dan
gaat met al die taalproblemen.
Dat praten proberen we zoveel
mogelijk te doen, maar sinds de
invoering van de bezuinigingen
is daar veel minder gelegenheid
voor. Als je niet voldoende de za
ken uitpraat kan een gedetineer
de wraakgevoelens krijgen. Het
komt dan ook regelmatig voor
dat bewaarders zich bedreigd
voelen. Als ik vrij ben, dan weet
ik je wel te vinden, wordt ons
soms door een gedetineerde ge
zegd, dan kom ik eens bij je
langs. Reken maar dat dat niet is'
om gezellig een kop koffie te ko
men drinken. Soms wordt er ook
wel eens gezegd dat ze je vrouw
en kinderen wat zullen aandoen.
Nou, als je daar altijd serieus op
zou moeten ingaan heb je geen
leven meer".
door
Henk Kuipers
Elle Korringa: 'We staan nu al met onze rug tegen de muur", (foto gpd>
Nachtdienst
Elle Korringa is bestuurslid
van de afdeling Veenhuizen van
Abva-Kabo en lid van het lan-
deljk groepsbestuur van diezelf
de ambtenarenvakbond. Hij zit
al weer achttien jaar in het vak.
Eerst was hij gestichtswacht, be
last met de buitenbewaking,
sinds 1975 werkt hij als bewaar
der in de binnendienst. Dat bete
kent dat hij en zijn collega's in
ploegen werken. De vroege
dienst is van 7 tot 13 uur, de mid-
dagdienst begint om 13 uur en
eindigt om 22 uur, de nacht
dienst loopt van 21.30 tot 7 uur.
De meeste bewaarders hebben
een hekel aan de nachtdienst. Ze
komen thuis als een ander naar
zijn werk gaat en ze moeten pro
beren op klaarlichte dag en ook
nog eens gestoord door allerlei
rumoer een beetje slaap te pak
ken. Dat lukt dus lang niet altijd
even goed.
Als Elle Korringa vroege
dienst heeft is hij tegen kwart
voor zeven in Norgerhaven. Bij
de portier haalt hij de sleutels
van zijn afdeling op, waarna zijn
collega die nachtdienst heeft ge
had hem de stand van zaken
doorgeeft. Om 7 uur precies
wordt er ontsloten. Dat is een
vakterm voor het ooenen van de
24 celdeuren. De gevangenen
worden gewekt. Tussen zeven en
acht moeten ze zich aankleden,
wassen, de po leeggooien en
schoonmaken en ontbijten in de
verblijfszaal. Om acht uur is het
verzamelen geblazen en gaan de
gedetineerden te voet naar het
werkgesticht, dat in Norgerha
ven 'de fabriek' wordt genoemd.
De bewaarders begeleiden dit
transport. Eén blijft er op de af
deling om toezicht te houden op
degenen die bijvoorbeeld voor
een afspraak met de dokter, de
maatschappelijk werker of de di
rectie, niet naar de fabriek hoeft.
In het werkgesticht worden ove
rigens fietszadels gemaakt en
dingen voor Justitie gedrukt en
gebonden. In principe is iedere
gevangene verplicht te werken.
Drugs en wapens
Als de werkploeg is afgeleverd
gaat de bewaarder terug naar zijn
afdeling. Hij of zijn collega be
zoeken vervolgens de ochtend
vergadering, waarin het wel en
wee van de gedetineerden en de
bewaarders wordt besproken.
De bewaarder die niet naar de
vergadering gaat, heeft de han
den vol aan allerlei klussen. Cel-
lencontrole bijvoorbeeld, waar
bij onder meer naar drugs en
(steek)wapens wordt gezocht.
Verder moet hij over iedere ge
detineerde een schriftelijk rap
port maken. Maar het meest tijd
rovend is wel het praten met de
gevangenen, het regelen van af
spraken, het zoeken naar iemand
die iets kan vertalen. Volgens El
le Korringa is het een soort 'ren-
je-rot'.
Om twaalf uur moet de be
waarder de werkende gedeti
neerden ophalen voor de warme
hap, die op de afdeling wordt ge
nuttigd. De bewaarder eet (en
praat) in principe mee. Na het
eten gaan de meeste gevangenen
even naar hun cel. Korringa
heeft het nadrukkelijk steeds
over celkamer, omdat de cellen
van Norgerhaven veelal gezellig
zijn ingericht met vaste vloerbe
dekking, stereotorens, kleuren
televisie, bloemen en planten,
een kanarie en veel foto's van
blote dames aan de muur. Om 13
uur is de bewaarder van de och
tendploeg klaar en wordt hij af
gelost door iemand van de mid-
dagploeg.
Om 13.10 uur gaat opnieuw de
bel en wordt er verzameld voor
de tocht naar de fabriek. Maar 's
middags blijven veel meer gede
tineerden op de afdeling achter
dan 's morgens. Dat komt, zegt
Korringa, doordat er dan meer
afspraken zijn met de al eerder
genoemde functionarissen. De
bewaarder rent zich opnieuw rot.
Hij is net bezig een gevangene op
te zoeken die naar de directeur
moet, als een andere gedetineer
de vraagt of hij mag telefoneren.
Een derde wil weten hoe het met
zijn voorlopige invrijheidstelling
staat en weer een ander moet
worden gezocht omdat hij even
als tolk moet fungeren. „Er
wordt constant aan je getrokken.
En vergeet niet dat de gedeti
neerde anno 1984 heel wat mon
diger is dan pakweg achttien jaar
geleden toen ik bij Gevangenis
wezen kwam. Je probeert zoveel
mogelijk de mensen te helpen,
maar vaak sta je er helemaal al
leen voor omdat je collega naar
de fabriek of naar een vergade
ring is. Wat we vóór de bezuini
gingen met drie of vier man de
den, moeten we nu met een of
twee man doen. Dat begint zich
te wreken", zegt Elle Korringa.
Tennisbaan
Tegen de avond komen de ge
vangenen terug van de fabriek
en wordt er brood gegeten. Als
het mooi weer is gaan de meeste
gedetineerden na het avondeten
naar de binnenplaats waar ze zelf
een zwembad en een tennisbaan
met terrasje hebben aangelegd.
„Dat ziet er allemaal heel leuk
uit, maar het zijn wel voorzienin
gen binnen de gevangenismu
ren. Dan is zwemmen of tennis
sen toch ineens een stuk minder
leuk", relativeert Korringa.
Omstreeks 21 uur gaan de ge
vangenen terug naar hun afde
ling. De bewaarder probeert dan
de koppen te tellen, want een
staand appel is er niet. „Dat is
niet altijd even gemakkelijk. Je
hebt je mensen nou eenmaal niet
aan een touwtje. De meesten lo
pen zo door naar hun celkamer
en dan moeten wij maar probe
ren om iedereen te tellen". Tegen
kwart voor tien wordt iedere ge
vangene opgesloten. Deur voor
deur valt in het slot. De inmid
dels opgekomen nachtploeg con
troleert of iedereen in zijn cel zit,
terwijl de bewaarders van de
middagploeg aftaaien, zoals Kor
ringa dat noemt.
In de nachtdienst hebben de
bewaarders niet zoveel te doen.
Ze moeten de lichten van de cel-
kamers uitdraaien, op verzoek
slaappillen verstrekken en
wachtlopen. Zo tegen midder
nacht wordt het stil in de gevan
genis Norgerhaven.
Inleveren
Voordat de bezuinigingen wer
den doorgevoerd telde Norger
haven 85 bewaarders, zegt Kor
ringa. „Daarvan hebben we er al
tien moeten inleveren. Die zijn
overgeplaatst en daar is geen ver
vanging voor gekomen. Volgens
de cijfers van het almachtige
Den Haag hebben we nu nog ne
gen bewaarders te veel. Die moe
ten dus ook nog weg. Vandaar
dat ze onze mensen voor zes we
ken naar de Bijlmerbajes sturen.
Vorig jaar zaten we dus met drie
of vier bewaarders op een afde
ling, nu maar met een of twee.
Want sommigen moeten insprin
gen op de afdelng huisvlijt. Of ze
moeten de mag-izijnmeester ver
vangen die is weggegaan, maar
waar geen nieuwe voor in de
plaats is gekomen. Of ze moeten
toezicht houden in de fabriek.
Als je dus maar met twee man
bent en een van die twee is naar
een vergadering, dan sta je er
mooi helemaal alleen voor. Dat is
haast niet meer te doen. We staan
nu al met onze rug tegen de
muur. En dan te bedenken dat
Den Haag ons nu dus nog negen
man wil afpakken".
Geen goed woord heeft Elle
Korringa voor de beleidsmensen
van de dienst Gevangeniswezen
over. „Dat zijn geen mensen van
de praktiik. Die hebben hele
maal geen boodschap aan ons.
Die maken bezuinigingsplannen,
die goochelen wat met cijfers en
die liggen vrijdagmiddags om
half vier al aan de Vinkeveense
Plassen. Ik weet nog goed dat
staatssecretaris Korte-Van He
mel in een tv-uitzending van
Achter het Nieuws zei dat de be
zuinigingen niet van de ene op
de andere dag zouden worden
doorgevoerd. De bewaarders
zouden stap voor stap worden
begeleid naar de nieuwe situatie.
Nou, daar is nooit iets van geko
men. We zijn gewoon de afgrond
ingeduwd".
Waslijst van klachten
De massale ziekmelding van
ongeveer 60 procent van de be
waarders van de bij Veenhuizen
gelegen gevangenis Norgerha
ven heeft dus niet alleen te ma
ken met de detachering in de
Bijlmerbajes, er zit een waslijst
van klachten achter. Waarom
hebben niet alle bewaarders zich
ziekgemeld? Waarom heeft het
personeel van Norgerhaven de
detachering niet ronduit gewei
gerd? Elle Korringa heeft er twee
duidelijke redenen voor. „In de
allereerste plaats mag ons feite
lijke werk er niet echt onder lij
den. De gedetineerden mogen er
geen last van ondervinden en dat
zou zeker wel zijn gebeurd als er
geen bewaarders meer zouden
zijn. Door ons werk niet hele
maal plat te leggen willen we
Den Haag laten zien dat we onze
verantwoordelijkheid kennen.
Den Haag kent zijn verantwoor
delijkheid in elk geval niet. Daar
in schieten ze schromelijk te
kort. Een personeelsbeleid is
daar nog nooit gevoerd".
„In de tweede plaats is het na
tuurlijk ook eigenbelang dat we
het protest niet overdrijven. De
mensen die naar de Bijlmerbajes
gaan, worden aangewezen. Het is
een verplichting. We hebben het
erover gehad en we hebben ten
slotte ja tegen de detachering ge
zegd. Want we willen niet het ri
sico lopen dat we worden gepakt
wegens werkweigering. Met zo
veel werklozen hebben ze zo an
der personeel. Maar door die de
tachering zijn we wel op tilt ge
slagen en hebben we tot die actie
besloten. Den Haag moet nou
eindelijk eens naar de argumen
ten van de Nederlandse bewaar
ders luisteren. Gevangeniswezen
is tot nu toe stokdoof geweest
voor onze argumenten. Zie deze
actie maar als een schreeuw om
eindelijk een beetje aandacht",
zegt Elle Korringa geëmotio
neerd.
Schoolvakanties
Niet alleen ervaren de Neder
landse gevagenen bewaarders
hun werksituatie als knellend.
Ze hebben, zegt Korringa, ook
nauwelijks gelegenheid om hun
verlofdagen op te nemen. „We
hebben hier relatief veel jong
personeel met schoolgaande kin
deren. Die zijn dus voor hun
vakantie aangewezen op het
hoogseizoen. Langer dan drie
weken kan niemand weg. Dat be
tekent dus dat je een heleboel
verlofdagen overhoudt waar je
niet veel aan hebt. Wie kan er
nou buiten de schoolvakanties
met zijn kinderen weg? En als je
in het voor- of naseizoen een paar
verlofdagen wilt opnemen is dat
altijd zeer moeilijk omdat de per
soneelsbezetting in gevaar komt.
Er zijn, echt waar, collega's bij
die nog 40 of 50 verlofdagen te
goed hebben".
„Vindt u het gek dat het echte
ziekteverzuim onder de bewaar
ders is opgelopen? Er zijn al ver
schillende collega's overspan
nen. En goed ook. Louter en al
leen door de moeilijke werksi
tuatie. Ik overdrijf niet, ik ken ze
bij naam en toenaam. Verder zijn
er mensen weggegaan, die heb
ben zich laten overplaatsen naar
een andere rijksdienst, omdat ze
niet meer tegen de spanningen
waren opgewassen".
Kleine landen in crisistijd
LEIDEN - Een klein land is ge
voeliger voor de internationale
conjunctuur, omdat het meestal
niet over grondstoffen voor de ei
gen industrie beschikt en boven
dien veelal afhankelijk is van han
del en dienstverlening - van het
buitenland dus. Maar het is een
misvatting dat kleine landen met
een 'open' economie een speelbal
zijn van de wereldhandel.
Juist die kwetsbaarheid stelt ho
ge eisen aan het eigen beleid, al
hebben ze weinig te kiezen: zij
moeten hun economische politiek
afstemmen op de belangrijkste
handelspartners. Dat zegt dr.
A.H.E.M van Wellink, directeur
van de Nederlandsche Bank, Hij
sprak deze week tijdens het sym
posium 'Nederland in internatio
naal perspectief van de Veerstich-
ting in Leiden.
Wellink vergeleek daarbij Neder
land met andere kleine landen in
Europa en Oostenrijk in het bijzon
der. Dat laatste land heeft het van
de 'kleintjes' het beste gedaan. Met
name op het gebied van de werk
loosheid (vier procent tegen Ne
derland 14 procent) en economi
sche groei (toename sinds '73 van
het bruto binnenlands produkt 26
procent, hier 15 procent).
Zowel Oostenrijk als Nederland
zijn in belangrijke mate afhanke
lijk van de handel met West-Duits-
land. Wil die vlotjes verlopen, dan
is het in verband met de prijsbere
keningen van groot belang te zor
gen voor een stabiele wisselkoers.
Zowel de gulden als de Oostenrijk
se shilling volgen dan ook in begin
sel mark bij de- of revaluaties.
Wat dat betreft is Oostenrijk al
iets beter bij de les gebleven. Sinds
1973 is de shilling ten opzichte van
de mark 3V2 procent meer waard
geworden, terwijl de gulden zeven
procent 'inleverde'. Belangrijker
echter volgens Wellink, is dat Ne
derland voor het overige teveel een
eigen (monetaire) koers is gaan vol
gen.
Wie zijn munt koppelt aan die
van een ander land, moet ook gelij
ke economische prestaties leveren.
Het zijn immers mate de prestaties
die de waarde bepalen van de ene
munt ten opzichte van de andere.
Daarbij gaat het niet alleen om eco
nomische groei of voor die uitver
koren handelspartners) interes
sante produkten, maar ook om de
loonkosten (kostprijzen voor dien
sten en produkten) en de hoeveel
heid geld.
Zeker eèn klein land kan niet on
gestraft de geldpersen laten draai
en om het eigen gat in de begroting
te dichten. Dan daalt de munt in
waarde. Een groeiend gat in de
staatsbegroting dichten zonder de
geldkraan open te zetten heeft
evenzeer zijn bezwaren. Zoals een
hoge rente, die remmend werkt op
industrie, handel en economische
groei. En ook dat heeft dus weer
gevolgen voor de wisselkoers. Con
clusie: oppassen met dat begro
tingstekort. Oostenrijk, met een te
kort van maar 4 procent, heeft dat
beter gedaan.
Verdubbeld
Volgens Wellink heeft de Neder
landse overheid met name in de ja
ren 1978, 1979 en 1980, veel te veel
geld bij laten drukken om in de ei
gen behoeften te kunnen voorzien,
zonder dat dat tot uitdrukking
kwam in een evenredige groei van
handel en produktie. Toen daarna
de conjunctuur daarna hard terug
liep, de werkloosheid toenam en
de inkomsten daalden, ging het
dan ook mis: het financieringste
kort is sindsdien verdubbeld, ook
al doordat de rente op een hoog
peil bleef staan.
Met de ontwikkeling van de
loonkosten liep Nederland volgens
Wellink al eerder uit de pas met het
wisselkoersbeleid. Tot en met 1978
zijn de lonen, premies en belastin
gen zodanig gestegen, dat een dras
tische verslechtering optrad van de
concurrentiepositie. Pas daarna
zijn kosten per eenheid produkt
(zeer aanzienlijk, met 19 procent)
gedaald. Maar toen kampte het be
drijfsleven al met een groot tekort
aan eigen vermogen, een overschot
aan geleend, dus duur, kapitaal en
een daling van de rendementen.
De (weinig verrassende) bood
schap van Wellink is duidelijk: de
Nederlandse overheid had destijds
niet de collectieve uitgaven moe-
ACHTERGROND
door
Wim Fortuijn
ten opvoeren, maar moeten
werken aan loonkostenverlagin
gen en andere lastenverlichtingen.
Zowel de omvang van het toenma
lige begrotingstekort als de
'plotsklaps rijkelijk stromende
aardgasbaten' maakten dat moge
lijk.
Oostenrijk, zo leidt Wellink uit
de cijfers af, voerde een beleid dat
wel in overeenstemming is geble
ven met het wisselkoersbeleid en
reageerde dan ook minder drama
tisch op de economische crisis. Op
het moment dat ook daar de inves
teringen daalden, zij het minder
dan in Nederland, was er zelfs eni
ge ruimte voor stimulerend beleid.
In de afgelopen vier jaar nam de
Oostenrijkse consumptie zowel bij
overheid als particulieren met
twee procent toe.
Nederland zag de overheidscon
sumptie nog een procent stijgen,
maar de particuliere een procent
dalen. De export van diensten en
goederen steeg in die tijd 5,4 pro
cent in Oostenrijk en 1,4 procent
hier, terwijl de investeringen er
slechts 1,3 procent terugliepen te
gen 3,7 procentjn Nederland.
Sociale partners
Dat alles dankt Oostenrijk ook
aan de 'uitermate goede contacten'
tussen werkgevers, werknemers
en overheid. Er is als het ware een
stilzwijgende overeenkomst tus
sen de (drie!) sociale partners over
handhaving van de sociaal-econo
mische structuur, met inbegrip
van de verhouding tussen lonen en
winsten, De arbeidsinkomensquo
te (de loonkosten als percentage
van de bedrijfsinkomsten) is in Ne
derland de afgelopen tien jaar met
10 procent gestegen; in Oostenrijk
was er vrijwel geen verandering.
Er zijn tussen Nederland en oos
tenrijk andere verschillen die nog
niet zozeer met beleid, maar met de
aard van de economie of sociale pa
tronen te maken hebben. Zo is het
inkomen per Oostenrijker gemid
deld even hoog als de Nederlander,
maar er werken wel meer mensen
voor: 55 procent van de vrouwen
tussen 15 en 65 behoort er tot de
beroepsbevolking. Nederland
scoort zoals bekend nog steeds
laag met 40 procent. Dat is overi
gens 12 procent meer dan in 1970,
hetgeen meteen ten dele de hier zo
sterk toegenomen werkloosheid
verklaart.
In Oostenrijk leven maar half zo
veel mensen op twee keer zoveel
land. De bevolkingsgroei is lager
en het land is minder aangewezen
op de handel met het buitenland.
In- en uitvoer omvatten 40 procent
van het bnp. Nederland, dat ook
een conjunctuurgevoeliger export
pakket heeft (landbouw, chemie,
energie), is meer 'open' dan Oos
tenrijk met van 55 (import) tot 60
(export) procent.
Daar staat tegenover dat Neder
land voor de energievoorziening
weer minder op het buitenland is
aangewezen dankzij het aardgas.
Dat leidt naar een laatste factor die
meeweegt, nu weer in het voordeel
van Oostenrijk: de forse uitbouw
van de wintersportindustrie, sa
men met de uitbouw van de finan
ciële en ook de publieke sector
goed voor een groei van de werkge
legenheid. die per saldo opwoog te
gen het banenverlies in met name
de landbouw. Nederland ziet 's
winters alleen maar toeristen afrei-
De drie joodse kerkgenoot
schappen in Nederland zullen ui
terlijk half oktober antwoord ge
ven op de vraag of zij volgend
jaar mei bij een ontvangst met de
paus aanwezig zullen zijn.
Uit het Nieuw Israëlitisch
Weekblad van deze week blijkt,
dat het bestuur van het Neder
lands Israëlitisch Kerkgenoot
schap advies heeft gevraagd aan
de Israëlische ambassadeur in
Den Haag. Maar die heeft gewei
gerd hierover een uitspraak te
doen, omdat hij zich niet wil
mengen in Nederlands-joodse
aangelegenheden
In een commentaar zegt het
joodse weekblad, dat de bezwa
ren tegen een bezoek aan de paus
hoofdzakeijk emotioneel zijn,
omdat de joodse gemeenschap
van Nederland samen met die
van Polen, waar de paus vandaan
komt, procentueel het zwaarst
onder de vervolgingen heeft ge
leden. Deze gevoelens zijn niet
alleen door de holocaust zo gela
den. maar ook door 2000 jaar
miskenning en vervolging. "Zon
der meer een bezoek brengen
aan de paus zou betekenen, dat
de joodse vertegenwoordigers de
wonden van het vervolgingsleed
laten bloeden juist in weken die
toch al hevig pijn doen".
Het weekblad verlangt een ver
klaring van het Vaticaan. "De
paus heeft bij zijn bezoek aan
Nederland mogelijkheden en re
denen om de wereld duidelijk te
maken, hoe positief hij wel staat
tegenover het joodse volk. Dat
kan in woord en gebaar. Als de
ontmoeting met de joodse verte
genwoordigers gebeurt bij het
monument op de binnenplaats
van de Hollandse Schouwburg
in Amsterdam of in het Herinne
ringscentrum in Westerbork, en
als daar pauselijke woorden over
de joodse toekomst worden ge
sproken, zal men werkelijk we
ten, hoe in het Vaticaan over het
joodse volk wordt gedacht. Dan
is die ontmoeting een afrekening
met het verleden. De paus moet
spreken".
Beroepen
Hervormde Kerk: bedankt
voor Sint Annaland J. Harteman
Moerkapelle.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Hengelo (Ov.)
kandidaat G. J. Karssenberg al
daar.
Katwijk aan Zee. De kerk
voogdij van de hervormde ge
meente van Katwijk aan Zee
kondigt in het kerkblad van van
daag de stichting aan van een ne
gende en tiende predikants
plaats. Deze uitbreiding van het
kerkewerk richt zich geheel op
de nieuwe wijk 'Rijnsoever'.
Er is een commissie 'Kerke
werk Rijnsoever' benoemd, die
bestaat uit vier predikanten, vier
kerkvoogden, drie notabelen en
twee diakenen.
Benoeming. De heer J. A.
Bijsterveld (55) te Amsterdam is
per 1 oktober benoemd tot direc
teur van het Hervormd Persbu
reau en perschef van de Neder
landse Hervormde Kerk. Hij
volgt mevrouw W. de Ru o.p, die
eind dit jaar met pensioen gaat.
Bijsterveld verzorgt sinds 1970
de publiciteit voor een compu
terbedrijf in Amsterdam. Daar
vóór werkte hij in verschillende
commerciële functies bij de
KLM. In zijn vrije tijd doet hij
veel kerkewerk, vooral op diako-
naal gebied. Hij is ook voorzitter
van de kerkeraad van de Oude
Kerk-gemeente in de Amster
damse binnenstad.
Zestig jaar. Volgende week
donderdag zal het 60 jaar geleden
zijn, dat de bekende professor dr.
G. P. van Itterzon (De Bilt) predi
kant werd in de Nederlandse
Hervormde Kerk.
Voordat dr. Van Itterzon hoog
leraar werd in Utrecht (in de ge
schiedenis van het christendom
en van de leerstellingen van de
christelijke godsdienst), was hij
predikant achtereenvolgens in
Gelselaar (Achterhoek), Alblas-
serdam en Den Haag. Als hoogle
raar ging hij in 1971 met pen-
Een belangrijke rol heeft pro
fessor Van Itterzon gespeeld in
de Confessionele Vereniging in
de Hervormde Kerk. In het 'Her
vormd Weekblad', het orgaan
van deze vereniging, verzorgt hij
nog steeds een vragenrubriek.
Alphen aan den Rijn. Mor
gen, zaterdag 1 september, staat
de gerestaureerde Oudshoornse
kerk in Alphen aan den Rijn
weer voor bezichtiging open.
Van 2 tot 4 uur
- Ds. H. Rijksen, voorheen
hervormd predikant in Raams-
donk-Raamsdonksveer. gaat
voor de helft van zijn tijd als pas
tor werken in het verpleeghuis te
Oudshoorn-Alphen aan den Rijn.
Op zaterdag 15 september om
half 11 doet hij daar intrede.
- Kandidaat P. Taselaar
wordt zondagmiddag om 3 uur in
'De Bron' aan de Troubadour-
weg bevestigd tot predikant van
Oudshoorn-Ridderveld (Alphen
aan den Rijn). De plaatselijke
predikant F. Moll (hervormd)
Veroordeling
Het Vaticaan komt in een do
cument van 10.000 woorden tot
een scherpe veroordeling van de
zogeheten 'bevrijdingstheolo
gie'. "Het gebruik van een totali
taire methode, namelijk de mar
xistische maatschappij-analyse,
brengt theologen tot standpun
ten, die onverenigbaar zijn met
het christelijke mensbeeld".
Kardinaal Ratzinger, hoofd
van de Vaticaanse congregatie
voor de geloofsleer, heeft de
tekst - die gisteren volledig
werd afgedrukt in een Brazi
liaanse krant - ondertekend. De
paus keurde de tekst goed.
Maandag zal het Vaticaan het
stuk officieel vrijgeven.
(De 'bevrijdingstheologie'
wordt veel gebruikt in Latijnsa-
merikaanse rooms-katholieke
basisgroepen. Centraal daarin
staat de bevrijding van de mens
van sociale en geestelijke onder
drukking).
De kardinaal zegt, dat zijn
waarschuwing tegen 'ernstige af
wijkingen* van de rechte leer niet
mag worden opgevat als steun
aan machten die de behoeftige
omstandigheden van miljoenen
mensen in stand houden. Hij ver
oordeelt alleen 'de toevlucht tot
blind geweld' en de 'verheerlij
king van de politiek' in de bevrij-'
dingsthcologie. "De bron van al
le onrecht ligt in het menselijk
hart. Klassenstrijd als weg naar
een klassenloze maatschappij is
een mythe, die hervormingen te
genhoudt en de ellende alleen
maar versterkt".
