'Nederlands balletpubliek reageert gereserveerd' 'De kranten hier, dat is schandalig' Bolsjoi-danser Wladimir Wasiljev: Liz Taylor toch aan graf Burton Toverlei maakt Engelse tournee Spreekverbod voor filmer WimWenders LAK-theater begint met seizoenkaarten Johan Anthierens, journalist en oprichter van 'De Zwijger' VLAANDEREN BOVEN DINSDAG 14 AUGUSTUS 1984 PAGINA 15 Celigny (UPI) - Elizabeth Tay lor heeft gisterochtend voor zonsopgang een bezoek ge bracht aan het graf van haar ex- echtgenoot Richard Burton. Zondag was zij onverrichterza- ke teruggekeerd, toen fotogra fen weigerden de actrice vijf minuten alleen te laten bij het graf van de vorige week overle den acteur. Taylor werd nu door mede werkers beschermd door para plu's tegen een aantal fotogra fen dat de hele nacht bij de be graafplaats in het Zwitserse Ce ligny was gebleven. Liz Taylor, die vijftien minuten bij het graf bleef, werd vergezeld door haar dochter Liza Todd, kind uit een eerder huwelijk met producent Mike Todd. Aanwezige fotogra fen, die door het scherm van paraplu's geen foto's van Tay lor konden maken, wisten hun bazen wel te melden dat haar snikken was te horen. LEIDEN - Het LAK-theater aan de Cleveringaplaats in Leiden gaat het komende seizoen voor het eerst ook met seizoenkaarten werken. Houders van zo'n kaart hebben gratis toegang bij alle theater-voor stellingen en krijgen de LAK-agen- da thuisgestuurd. Ze moeten wel per voorstelling hun plaatsen re serveren. De kaart gaat per jaar 75 gulden kosten en geeft ook recht op korting bij films, die in LAK- cinema worden vertoond. Het LAK wil voor kaarthouders ook extra activiteiten opzetten, zo als kortingen op voorstellingen el ders, die niet naar Leiden komen. Die korting is al bedongen voor 'Ti tus Andronicus' van regisseur Oosthoek, een eigen produktie van De Toneelschuur in Haarlem. Die voorstelling is vier weken in De Toneelschuur te zien, en gaat niet naar andere theaters. Voor LAK-cinema is een soort gelijke seizoenkaart in de maak. Het theaterseizoen in het LAK DEN HAAG De zaal is uitverkocht en het doek valt elke avond onder daverend applaus. „Maar hoewel het geklap net zolang aanhoudt tot er een toegift moet wor den gegeven reageert het Nederlandse publiek, ver geleken met toeschouwers in andere landen, gereser veerd: zonder bloemen en met ingehouden enthou siasme". Dit zegt de Russische bal letdanser Wladimir Wasil- wordt geopend met moderne dans uit België. Op 19 en 20 september komt Marc Vanrunxt met 'Poging tot Beweging', Michèle Anne de Mey (uit de groep Rosas) komt 21 en 22 september met 'Balatum'. BONN (GPD) - Zoiets is in de Duitse filmgeschiedenis nog nooit voorgekomen: op straffe van 500.000 mark of zes maanden ge vangenisstraf mag een regisseur zich van de rechter niet uiten over de manier waarop zijn film onder het publiek moet komen. Het gaat over Wim Wenders, die ruim een week geleden het verdrag met het .Filmverlag der Autoren" over zijn in Cannes met goud be kroonde film .Parijs, Texas' heeft opgezegd, nadat hij de indruk had gekregen dat het .Filmverlag' niet jev, die in eigen land ge wend is aan een juichend publiek en een regen van bloemen aan het einde van elke voorstelling. Bloemen waren er echter tijdens de vooorstelling gisteravond in het Nederlands Congresge bouw, waar 'tout la Haye' aanwezig leek, te over. Wasiljev (44) treedt op als solist on der de solisten van het Bolsjoi- theater, die op het ogenblik een tournee door Nederland maken. Hij wordt daarbij vergezeld door zijn vrouw, de prima-ballerina Je- katerina Maksimova. De kleine, blonde en vriendelijke danser is behalve een van de groot ste balletartiesten die deze eeuw heeft voortgebracht ook choreo graaf en pedagoog. Het accent in zijn werk blijft echter liggen op het dansen. „Het ontwerpen en regis seren van balletten heeft me altijd aangetrokken, maar het is heel moeilijk te combineren met het dansen, dat voor mij het allerbe langrijkst blijft", zegt hfi. De Bolsjoi-sterren blinken uit door hun perfecte beheersing van de klassieke techniek, ook in de met Zuidamerikaanse ritmes ver genoeg wilde doen om de film te „pushen". Pikant is dat Wenders zelf nog al tijd mede-firmant van het Filmver lag der Autoren is. Dat de verhuur- firma, die ooit is opgericht om de „nieuwe" Duitse film zonder de ge bruikelijke puur commerciële mo tieven te stimuleren, de rechtbank inschakelde om zich te weren te gen de contractbreuk van Wen ders, is nog tot daar aan toe. Per slot van rekening is „Parijs, Texas" mede gefinancierd door het Film verlag der Autoren. weven dansen als de „Argentijnse Tango's", het indrukwekkendste onderdeel van het programma. „Klassiek is de basis van dit bal let", aldus Wasiljev. Hij is zeer geïnteresseerd in de ontwikkelin gen in de moderne balletkunst en vooral vol lof over de prestaties van het Nederlands Danstheater onder leiding van Jiri Kylian. „Maar iedere artiest moet zijn ei gen taal spreken, degene waarmee hij zichzelf het beste uitdrukt". Wasiljev: „Essentieel in deze kunst is dat de artiest de toeschou wer moet raken, en dat doet hij al leen als hij iets vertelt, als hij met zijn dans zijn idee overbrengt. In welke stijl dat gebeurt doet er niet toe, als wat de artiest op niet-realis- tische, symbolische wijze uitdrukt maar realistisch en begrijpelijk op het publiek overkomt". Wasiljev maakte in 1958 zijn de buut bij het Boljoi-theater, waar hij al snel wereldbekendheid verwierf in onder meer ,Don Quichotte' en de .Notenkraker'. Later hield hij zich ook bezig met choreografie. Hij begon in 1971 metIcarus', een ballet gebaseerd op een Griekse mythe op muziek van Sergej Slo- nimski, dat in 1975 opnieuw in een verbeterde versie werd opgevoerd. Later regisseerde hij succesvolle en choreografisch perfecte pro- dukties als .Deze fascinerende Maar dat het Berliner Landg^ richt Wim Wenders ook verboden heeft „verklaringen over zijn be slissing ia het openbaar af te ge ven" wordt door de meeste com mentatoren beschouwd als een „muilkorfbesluit", een aantasting van het recht op vrije meningsui ting zoals het in paragraaf 5 van de grondwet is vastgelegd. Zo ontstond in een televisie-uit zending van het culturele magazi ne .Aspekte' het absurde beeld dat Wenders wel met de interviewer vertoond werd, maar het geluid klanken' (1978), met o.a. muziek van Correlli, Mozart en Rameau, en .Macbeth' (1980), begeleid door muziek van Kiril Moltsjanov. Voor de toekomst heeft Wasiljev nog veel plannen en ideeën. In no vember begint hij met een nieuwe opvoering van zijn .Macbeth' in Berlijn. En behalve een film over het leven van een ballerina, die voor het komende jaar in de Sov jet-Unie op het programma staat, wil hij in Italië .Anjoeta' opvoeren, een ballet in twee akten naar een verhaal van Anton Tsjechov. Televisieballet Eerder werd dit ballet in de Sow- jet-Unie voor de televisie geschre ven en opgevoerd, met de tengere en gracieuse Maksimova in de hoofdrol. „Televisie-ballet is een apart genre met eigen regels en on eindig veel mogelijkheden. Dat trekt mij heel erg aan", zegt hij. Kenmerkend is dat terwijl de cho reografie voor het gewone ballet voornamelijk op het toneel ont staat, zij voor de televisie vooral achter de montage-tafel wordt uit gedacht. Bovendien kan realisme op het toneel niet samen gaan met symbolisme; voor de televisie zijn de mogelijkheden voor een combi natie van deze twee genres veel groter." daarbij was uitgeschakeld. Voor zover bekend gaat het me ningsverschil tussen Wenders en het Filmverlag der Autoren over het aantal kopieën waarmee .Pa rijs, Texas' op 28 september in de Bondsrepubliek in première gaat en in welke bioscopen de film ge draaid moet worden. Achtergrond hiervan is een verschil van inzicht over de manier waarop een film een groter publiek bereikt: bijvoor beeld door ineens te starten in veel grote bioscopen of via langere looptijden in de kleinere. Wladimir Wasiljev: geen bloe men. (foto PR) Voor zijn komst naar Nederland trad het uit tien solisten van het Bolsjoi-theater bestaande gezel schap op in verscheidene landen, onder andere in Frankrijk, Argen tinië, Uruguay en Italië. Het aan de voormalige prima-ballerina, Galina Oelanova, toegewijde eerste deel van het programma werd in 1982 op initiatief van de Unesco ge maakt ter ere van de nu 74-jarige danseres. Zij heeft, samen met Wa siljev, de artistieke leiding van de hele voorstelling en verschijnt zelfs enkele malen zelf op het to neel. Binnenkort vliegen de Bolsjoi- sterren naar hun land terug. Of het gezelschap de voorstelling voor het Sovjetrussische-publiek zal kun nen opvoeren is echter niet be kend. Over Sovjetrussische-kun- stenaars die na een verblijf in het Westen besluiten niet naar hun land terug te keren, zoals onlangs het geval was met de bekende film regisseur Andrej Tarkovski, die in Italië besloot te blijven had Wasil jev zijn antwoord klaar. De vraag was hem verscheidene malen ge steld tijdens zijn tournee, die op 16 en 17 augustus wordt afgesloten met voorstelling in het Rotterdam se Luxor-theater. „De aardbol is zo klein dat het onzinnig is dat er grenzen bestaan. De mens moet kunnen leven waar hij wil". LEIDERDORP - De Leiderdorpse toneelgroep Toverlei geeft volgen de week drie optredens in Enge land. De groep brengt een Engelse versie van 'Jan Rap en z'n maat van Yvonne Keuls: 'Jan Rap and his mate'. De regie is gedaan door de Engelsman Rob West. Toverlei zou aanvankelijk één op treden, alleen in Oxford geven, in het kader van de culturele uitwis seling tussen Leiden en Oxford. Dat optreden werd in eerst instan tie door Oxford ongedaan ge maakt, omdat er geen theaters be schikbaar zouden zijn. Toverlei is toen zelf gaan zoeken naar moge lijkheden om op te treden en speelt nu op woensdag 22 augustus in het Arts Center in Oxford, buiten het officiële uitwisselingsprogramma om. Maar eerst gaat Toverlei naar Londen. Daar wordt zondag ge speeld in het Abby Theater in Sint Albans en maandag in het BTA- theater in Fitrox Square. Het ver blijf van Toverlei in Londen is in de stijl van Jan Rap gehouden. De groep slaapt in een Dalco-centrum voor 'Drugs, Alcoholics and Others'. De tournee wordt door de ge meenten Leiden en Leiderdorp fi nancieel gesteund. 'Jan Rap and his mate' is op 28 september te zien in De Muzenhof in Leiderdorp. VAN MEEGEREN - Het lange tijd als verloren gewaande schilderij 'Het laatste avondmaal' van Han van Meegeren is de grote publiek strekker van de elfde kunst- en an tiekbeurs die van 1 tot en met 9 september 1984 in de Doelen in Rotterdam wordt gehouden. De vraagprijs voor het doek is 75.000 gulden. Het vertoont veel gelijkenis met een eerder vermoe delijk door Van Meegeren geschil derd, maar door anderen aan Ver meer toegschreven schilderij van het laatste avondmaal. Het is nu nog eigendom van een Rotterdam se galeriehouder. Over Vlaanderen en het Vlaamse cultu rele leven wordt vooral in cliché's ge dacht: Vlaanderen is het land van de domme-kloten en patat-eters. Een land dat niet echt bestaat en eigenlijk maar één cultuur heeft: die van het eten en drinken. Met die ingesleten vooroordelen wil den we afrekenen. Want jonge Vlaamse kunstenaars als Anne Teresa de Keers- maeker (dans) Jan Fabre (theater) en T.C. Matic (popmuziek) lijken minstens zo vernieuwend en ondernemend als hun even oude Nederlandse collega's. We gin gen op zoek naar de vruchtbare akkers, waaraan al dit goede kan ontspruiten en kregen daarbij ook onkruid voor de voe ten geworpen. Vandaar ook de titel van de serie. Ray mond van het Groenewoud laat zich in het lied 'Vlaanderen boven' zowel posi tief als negatief uit over zijn geboorte land ("Vlaanderen boven, waar de men sen belangrijk zijn, en de buiken om vangrijk zijn"). Vandaag deel 2, met de journalist Jo han Anthierens over het journalistieke klimaat in Vlaanderen, een klimaat dat er mede toe bijdroeg dat zijn satirische weekblad De Zwijger onlangs een vroeg tijdige dood stierf. DILBEEK - Brussel dreigde tot voor een aantal jaren meer en meer uit te groeien tot een Frans talige enclave in Vlaams-spre kend België. De eerste randge meente van Brussel die een hard handig halt toeriep aan de Waal se opmars was Dilbeek. 'Dilbeek, waar de Vlamingen zich thuis- voelen', is de uitdagende kreet op een bord langs de toegangs weg. Walen zullen er inmiddels minder op hun gemak zijn. De officiële voertaal is er thans het Nederlands. Als een Waal de Ne derlandse taal niet voldoende be heerst, is hij gedwongen naar po litiebureau of gemeentehuis een tolk mee te nemen. Walen maken er nog slechts een kwart van de bevolking uit. In dat Vlaams-nationalistische bolwerk woont de Vlaming Jo han Anthierens. Niet uit een bij zondere hekel aan Franstalige agenten of ambtenaren, want hij ziet niets in de tendens naar af scheiding. "Het hield me eerder tegen. Ik geloof niet in dat 'No pasaran'". Hij is even Belgisch als Vlaams georiënteerd. Geeft waar dat maar kan blijk van zijn liefde voor Jacques Brèl. Als journalist is hij ook in Ne derland niet onbekend door zijn bijdragen aan de Volkskrant en de presentatie - samen met Mies Bouwman - van het tv-program- ma 'Noord-Zuid'. Dat program ma werd overigens al na enkele afleveringen gestaakt omdat An thierens tijdens een uitzending hooglopende ruzie kreeg met Pierre Kartner, alias Vader Abra ham. Hij noemde hem een volks verlakker. In eigen land was hij de laatste jaren vooral de hoofdredacteur van De Zwijger, het enige satiri sche weekblad van België en vol geschreven vanuit de Willem de Zwijgerstraat in Brussel. Was, want sinds 7 juni van dit jaar is De Zwijger niet meer. Het op de Franse 'Canard Enchainé' geënte blad had 3.000 abonnees en een ongeveer even groot aantal num mers in de losse verkoop. Betekent dat, dat er in Vlaan deren geen publiek is voor sati re? Anthierens gelooft het niet: "Ik wijt het niet aan het publiek. Er groeit juist een minder onder danige mentaliteit jegens de re- gènten en de overheid. De laatste verkiezingen hebben toch een doorbraak van de socialisten en de Groenen te zien gegeven. Het publiek is niet ingeslapen of amorf, maar wacht op iets fris". Doodgezwegen Anthierens was de grote gang maker van De Zwijger. Ook voor het falen noemt hij zich de hoofdschuldige: "Ik heb exa menkoorts. Kan de wagen niet parkeren als er iemand uit het raam kijkt. Met De Zwijger moest ik me bewijzen, laten zien waar ik toe in staat ben. In het begin ben ik door de mand geval len. Ik had geen structuur of po litieke visie, verzamelde de ver keerde mensen om me heen. Za kelijk deugde het niet. We had den problemen met de distribu tie. Ook grafisch was het huilen. Toch kreeg dat afzichtelijke eendje gaandeweg acceptabeler contouren. We hadden cartoonis ten van Europees niveau. De op lage wettigde niet echt vertrou wen, de inhoud deed dat later wel. Het begon te zinderen en te tintelen. Maar ook de overige pers liet het afweten. We werden, zonder woordspeling, doodge zwegen". Anthierens noemt als voor beeld de plattegrond van de ba- sis bij Florennes, die in De Zwij ger werd afgedrukt. Daar willen de Belgen hun kernraketten plaatsen. Een zuivere primeur, die door RTV Luxemburg en de Waalse en Nederlandse omroe pen ook als zodanig is opgepikt. In Vlaanderen werd er niet op gereageerd. "De dagbladen hier, dat is schandalig", verzucht hij, en pakt een nummer van 'Het Laat ste Nieuws' om zijn stelling te onderstrepen. Een vierkoloms kleurenfoto op de voorpagina, van het korenveld waar het li chaam van een enkele maanden eerder vermoord meisje is terug gevonden. De omstanders kijken volgens het onderschrift versla gen. "Niks verslagen", zegt An thierens. "Het zijn nieuwsgieri gen, die zich verdringen. Een sensatiezucht, die hier dagelijks door de dagbladen wordt aange wakkerd". De berichtgeving over een rituele moord op een negenjarig meisje nabij De Pan ne zou in de komende dagen zijn oordeel onderstrepen: grote fo to's van de verdachten en van de flat waarin de moord zou zijn ge pleegd en een uitgebreide be richtgeving, waarbij de lezer geen van de gruwelijke vermin kingen wordt bespaard. Anthierens: "Waar moet de Vlaming met de pet - die hij zo graag draagt - de cultuur van daan halen? 'De Standaard' gaat door voor een kwaliteitskrant, maar loopt wat het binnenlands nieuws betreft aan een leiband. De eigenaar heeft tevens een groot deel van de Antwerpse ha vens en van Agfa/Gevaert in han den Die wil zich de handen niet branden. Het blad maakte in 1979 een financiële crash, maar is er met hocus-pocus van de over heid weer bovenop geholpen en bulkt nu van het geld". "Het socialistische 'De Mor gen' is weinig journalistiek. Die brengt rustig vandaag (het gras perk ter grootte van een voetbal veld bij Anthierens' witte villa wordt al dagen vergast op uitge breide regenval) een opening over de aanhoudende droogte. Bovendien: als er dit jaar geen fi nanciële opleving komt, zou het voor De Morgen wel eens te laat kunnen zijn". Johan Anthierens: "De Vlaming is niet ingeslapen of amorf, i wacht op iets fris". <foto Arieian Kori Middeleeuwen "Het lijkt wel alsof we nog steeds in de middeleeuwen le ven. Maar daar beledig ik de mid deleeuwen mee", luidt zijn eind oordeel over het dagelijks ge drukte woord in Vlaanderen. Toch laat hij alle hoop niet varen "De Vlaming is niet langer die domme-kloot van het continent, waarvoor hij altijd - en niet onte recht- is aangezien. Er bestaan nu twee Vlaanderens naast el kaar. Bij de jongeren bemerk ik en sterke evolutie; ze zijn zelfver zekerder geworden, kunnen zich beter vinden in het Vlaams-zijn. Het is een vonk uit de jaren zes tig, die hier vertraagd de boel in vlam zet. De oudere generatic wordt op de helling gezet. Je ziet het bijvoorbeeld aan de acteur Jan de Corte. Afkomstig uit een milieu van traditionele Vlaamse BRT-acteurs. Maar de kinderen De Corte dragen dat zaadje anar chisme verder". Aan wie dat ook te danken mag zijn, de overheid is het vol gens Anthierens niet. "Die zal al die talentvolle jongeren ooit wel eens gaan exploiteren, maar heeft er nu nog geen weet van. De overheid mag absoluut geen claim leggen. Daar is men totaal versuft". Bij wijze van voorbeeld vertelt hij eens een lezing te hebben ge houden over 'Dichters als brand stichters'. In de maanden die daarop volgden is hij ettelijke malen door een ambtenaar bena derd die hem steeds maar wilde laten tekenen in een gastenboek, dat bij die reeks hoorde. "'U mag ook iets moois tekenen', probeer- de die man nog op het laatst. Ik zei: stuur het maar op. Dan had hij het natuurlijk nooit meer te ruggezien. Dat begreep die amb tenaar kennelijk ook. Men is daar bezig met zaken die er niets toe doen. Dergelijke activiteiten, die zijn kenmerkend voor de over heidsbemoeienis met cultuur". door Wim Brands en Ariejan Korteweg Wat betreft Anthierens' eigen bemoeienissen daarmee, die zijn minder lonend dan zijn riante villa en tuin om in te duiken zou den doen vermoeden: "Dat het er hier zo feestelijk uitziet, is van wege myn vrouw. Die heeft geld van zich zelf, ik leef uit haar hand. Zo mag het natuurlijk niet blijven. 'Voor jou is het geen pro bleem om aan werk te komen, jij bent zo bekend', zeggen ze. Maar dat snijdt aan twee kanten. Ik ben een rotte cent. Heb weinig vrienden, want maak in mijn kri tiek geen onderscheid. Ik gooi graag ook een steen in eigen poel. Kritiek begint by zelfkri tiek, dus ben ik streng voor links". Wrakhout Als er ooit een nieuwe Zwijger komt, zal Anthierens niet meer het voortouw in handen nemen. De Weekbladpers (uitgever van o.a. Vrij Nederland, Haagse Post en Voetbal International, red.) heeft overwogen het blad over te nemen. Met kloppend hart heeft Anthierens de onderhandelingen afgewacht. Op exploïtatieve gronden zag men er van af. En nu: "Ik wil geen avontuur meer. Heb De Zwijger te serieus genomen om me aan het eerste wrakhout dat voorbij komt vast te grijpen. 'Ik ben een journalist, geen gat in de markt', zoals Jan Blokker eens zei. Maar ja, Bertolt Brecht gaf hem ten antwoord: 'Eerst komt het vreten, en dan de moraal'En dus schrijft Anthie rens sinds het verscheiden van De Zwijger een dagelijkse co lumn op de voorpagina van De Morgen. Voorts levert hij een en kele keer een bijdrage voor de BRT, zoals onlangs over Jacques Brèl. Hij is ook in onderhandeling met een Brussels reclamebureau om Nederlandstalige teksten te gaan leveren. Want puur journa listiek schrijvend komt hij niet aan een serieus bedrag. "Te traag", noemt hij zichzelf. "Als kind zat ik dagen achter het raam naar buiten te kijken. Soms mocht ik een boodschap voor m'n moeder doen. Ze hebben tot m'n twintigste gedacht dat ik achterlijk was. Ik voelde me daar wel bij". Bij wijze van uitlaatklep over weegt hij nu een maandelijkse nieuwsbrief te beginnen: 'De Zwerfkat'. Een asiel voor daklo ze journalisten en cartoonisten van de Zwijger en de Nieuwe, een ander met opheffing be dreigd weekblad. Volgens An thierens bestemd voor "schrij vers en tekenaars die wel van be lang zijn en niet accoord gaan met de verloedering van het vak". En naar Nederland verhuizen, waar satire hoger wordt aange slagen en de schrijvende journa listiek van een beter gehalte is? Anthierens peinst er niet over: "Ik ben een full time Vlaming. Ik wil mijn boodschapje hier kwijt". (In de volgende aflevering pop gitarist en -producer lean Marie Aerts). Wim Wenders.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 15