Tarieven van kolenvervoer vastgesteld Dollar maakt VS kwetsbaar Angstvisioenen over rente 'Hef exportverbod op' Glastuinder wacht afsluiting Geldmarkten Beursweek FNV heeft vorig jaar 1,5 miljoen overgehouden Te weinig bemanning: vlucht is opgeschort Bouwbond FNV geeft ook een ton voor mijnwerkers zaterdag 4 augustus 1984 ECONOMIE PAGINA 9 ROTTERDAM (ANP) - Staatssecretaris Scherpenhuizen (vBrkeer en waterstaat) heeft gisteren de beurstarieven vcor het vervoer per binnenschip van kolen naar de elek triciteitscentrales vastgesteld. De beurstarieven voor het vervoer naar de centrale in Buggenum blijven onveran derd. UTRECHT (ANP) - Hpewel het met het ledental nog steeds bergaf waarts gaat, is de FNV er in 1983 wel in geslaagd om de Financiële tekorten weg te werken. Het afge lopen jaar werd zelfs afgesloten met een batig saldo van anderhalf miljoen gulden. In 1982 kwam de vakcentrale in haar 'huishoud boekje' nog bijna twee miljoen te kort, en ook in de jaren daarvoor waren er miljoenentekorten. De winst van 1983 is toegevoegd aan de reserves van de FNV Uit het jaarverslag van de FNV over 1983 blijkt dat de reorganisa tie die sinds 1982 binnen de centra le gaande is tot resultaat heeft ge leid: de personeelskosten zijn het afgelopen jaar met anderhalf mil joen gulden gedaald, en de algeme ne kosten met een half miljoen. Verder steeg de afdracht van de bonden aan de centrale met bijna acht ton. Per 1 januari 1985 wil de FNV deze afdracht weer verhogen. Verder heeft de FNV voor de be groting 1984 taakstellende budget ten voor de diverse afdelingen van de vakcentrale vastgesteld, tenein de een betere greep op de kosten ontwikkeling te krijgen. De FNV ging het afgelopen jaar terug van 999.436 leden tot 959.758 leden. Dit verlies van bijna 40.000 leden over twaalf maanden is in het eerste kwartaal van 1984 ver sneld voortgezet: in drie maanden tijd moesten 17.000 leden worden afgeboekt. De FNV verwacht ech ter dat deze verscherpte daling in de loop van het jaar kan worden afgeremd. De beurstarieven naar Weurt en Geertruidenberg daarentegen zul- lenmet negen procent worden ver laagd Aanvankelijk had de staats secretaris het voornemen de tarie ven *oor vervoer naar de drie cen trale; met acht procent te verlagen. Deiarieven worden op 15 augus tus vn kracht, wanneer al het ko- lenvevoer krachtens de beschik king 'an de staatssecretaris via de schipersbeurzen gaat lopen. Om te vorkomen dat de elektriciteits- centnles, die veelal tegen lagere tarieven contracten hebben lopen, nadel zullen ondervinden van het gewiegd bevrachtingssysteem, wordn de beurstarieven verlaagd. Dit i zeer tegen de zin van de schipersbonden. Zij willen welis- waardat een groter deel van het koleivervoer via de beurs gaat lo pen, naar een tariefsverlaging is volgeis de bonden onaanvaard baar. De staatssecretaris heeft de be schiking genomen, omdat de bondn en de binnenvaartrederij- Jeuglwerk In he kader van de uitvoering van eeneigen provinciaal werkge- legenheisprogramma hebben Ge- deputeede Staten van Limburg een bedng van 2,2 miljoen gulden uitgetrolken voor de bestrijding van de jugdwerkloosheid. Dit is gistermidag meegedeeld. Van diibedrag is 1,6 miljoen gul den besciikbaar voor de voortzet ting van zogenaamde werkerva- ringsproj eten in de marktsector. Minstens zeventig jongeren kun nen hienoor een jaar lang aan werk worlen geholpen. en niet tot overeenstemming Run nen komen over een betere vracht verdeling. Mocht dit voor of na 15 augustus toch nog gebeuren, dan zal de staatssecretaris de beschik king intrekken. Partijen zullen de komende weken weer gaan praten om tot een oplossing te komen. Rolls-loyce Het ecciomische herstel in de meeste vesterse industrielanden begint totuitdrukking te komen in een opleing van de vraag naar luchtvervier en dat is ook merk baar bij Folls-Royce. De Britse fa briek var vliegtuigmotoren heeft in korte jjd drie belangrijke be stellingen mtvangen met een geza menlijke vaarde van een kleine 400 miljoei pond sterling (1,72 mil jard guldei). Indian Airlines, de nationale luchtvaartnaatschappij van India, heeft beshten de twaalf 757's die zij onlang, bij Boeing in de Ver enigde Süten heeft besteld van Rolls-Royce-motoren van het type RB-211-53iE4 te voorzien. Dat be tekent voor het Britse bedrijf een order ter vaarde van honderd mil joen poid sterling (bij de huidige koers 429,4 miljoen gulden). Zweden Zwecen zal in 1986 waarschijn lijk in beperkte mate worden open gesteld voor de vestiging van bui tenlandse banken, zo valt op de maker uit een verklaring van de voorzi.ter van de voor deze kwestie in het leven geroepen commissie van hot Zweedse parlement, Nils Hoijel Zweden is nu nog het enige land in Europa dat een bankmono- polie kent. Hoijen zei gisteren dat zijn com missie zal voorstellen de bestaande bepalingen betreffende de uitslui ting van buitenlandse banken ge leidelijk te versoepelen. Het voor stel zal begin oktober worden voor gelegd aan minister van financiën Kjell-Olof Feldt. SCHIPHOL (ANP) - De KLM is gedwongen de vlucht van woensdag van Schiphol naar Paramaribo op te schorten, om dat er voor deze vlucht onvol doende cockpit-bemanningsle den beschikbaar zijn. Dit heeft een woordvoerder van de KLM gistermiddag bevestigd. Tot deze maatregel moest worden overgegaan omdat vol gens de KLM-woordvoerder de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) bezwa ren heeft geuit tegen een be manningssamenstelling van twee vliegers en één boord werktuigkundige op deze vluchten en vasthoudt aan de bepaling dat de cockpit op dit traject moet worden bemand door wat genoemd wordt een „zware crew", bestaande uit drie vliegers en twee boord werktuigkundigen. De vluch ten tussen Amsterdam en Para maribo worden uitgevoerd door DC-8 vliegtuigen. De VNV houdt volgens de KLM-woordvoerder aan deze eis vast ook wanneer het gaat om een bemanning van de Su rinaamse luchtvaartmaat schappij SLM, die een KLM- vlucht uitvoert. De SLM vliegt de diensten tussen Amsterdam en Paramaribo altijd met een bemanning van twee vliegers en een boordwerktuigkundige op de DC-8. Vice-president Driessen van de VNV verklaarde gister avond desgevraagd vast te hou den aan de eis van een zware bemanning op deze vluchten. Volgens hem bestaan er bij alle KLM-divisies momenteel te korten aan vliegers. AMSTERDAM In de kantoren van de VW in Amsterdam was het de afgelopen dagen een drukte van belang. Vele vakantieganger kwamen er toeristische informatie halen. (foto anp> Voor omstreden boormachines BRUSSEL (UPI) - De regering van België zal de VS officiéél verzoe ken de export van een grote, door een computer gestuurde boor- en freesmachine naar de Sowjet-Unie vrij te geven of te helpen bij het vinden van een andere koper. Dit heeft premier Martens gisteren verklaard na afloop van een spe ciaal voor de kwestie bijeengeroe pen kabinetszitting. Verwacht wordt dat minister van economi sche zaken Mark Eyskens en zijn ambtgenoot van buitenlandse za ken Leo Tindemans het verzoek bij de verantwoordehjke Amerikaan se regeringsfunctionarissen zullen indienen. De Belgische regering heeft zelf de export van de machine twee we ken geleden verboden. Zij was daartoe geadviseerd aoor de Co- com, een instelling van veertien NAVO-landen en Japan die erop toeziet dat geen goederen worden geëxporteerd die kunnen bijdra gen aan het militaire potentieel van het Oostblok. Volgens de Cocom kan de Belgische boor- en freesma chine worden gebruikt bij de ver vaardiging van onderdelen voor de Sowjet-Russische kernwapens van het type SS-20 en SS-21. Het verbod leidde tot vele protesten, vooral in Andenne, de Belgische plaats waar het bedrijf dat de machine heeft vervaardigd is gevestigd. De onderneming, Pé- gard, wordt door de affaire ernstig in haar voortbestaan bedreigd. Door de onverkoopbare machine lijdt het bedrijf een verlies van 17,8 miljoen dollar (bijna 58 miljoen gulden). Daar komt nog bij dat de banken direct na de instelling van het verbod de kredietkraan heb ben dichtgedraaid. In antwoord op de protesten heeft de Belgische regering een on afhankelijke particuliere onderne ming een onderzoek laten verrich ten naar de militaire waarde van de boor- en freesmachine. Deze on derneming is tot de conclusie ge komen dat er geen elementen in de machine zitten die als „strate gisch" kunnen worden bestempeld en dat export van de machine in overeenstemming is met de eisen die de Cocom stelt aan produkten voor het Oostblok. UTRECHT (ANP) - Als tweede FNV-bond heeft de Bouw- en Houtbond FNV besloten 100.000 gulden te schenken voor het leni gen van de nood in de gezinnen van de Britse mijnwerkers die nu al 21 weken in staking zijn. De Ab- vakabo liet eerder deze week al we ten een ton voor dat doel uit te wil len trekken. Het bestuur van de Bouw- en Houtbond FNV liet gisteren weten dat de armoede in de mijnwerkers- gezinnen inmiddels zo schrijnend is, dat een gift van 100.000 gulden op zijn plaats is. De bond wil er voor zorgen dat de mijnwerkers al begin volgende week over het geld kunnen beschikken. Hoe dat in zijn werk zal gaan staat nog niet vast, te meer omdat de Britse pre mier Thatcher heeft gedreigd met het in beslag nemen van tegoeden van de opstandige mijnwerkers- bond. De vakcentrale FNV heeft een gi ronummer geopend voor giften voor de mijnwerkersgezinnen. DEN HAAGAVESTLAND (ANP) - Één glastuinder in het Westland dreigt volgende week door het Haagse gasbedrijf te worden afge sloten, omdat hij ook na bezoek van een incasso-controleur van het gasbedrijf blijft weigeren zijn vol ledige rekening over april te beta len. Bijna vijftig andere glastuin ders hebben op het allerlaatste mo ment alsnog de door hen ingehou den tien procent op de rekening over april betaald. Dit blijkt uit een inventarisatie die het Haagse gasbedrijf gisteren heeft gehouden. Volgende week krijgen nog zo'n 150 andere actie voerende tuinders bezoek van een incasso-controleur van het gasbe drijf, omdat zij de tien procent on danks een aanmaning door het gas bedrijf nog steeds niet hebben be taald. De ene glastuinder die nu heeft geweigerd kan de afsluiting overigens nog voorkomen. Dat kan door bij komst van de medewer kers van het gasbedrijf, die de fei telijke afsluiting moeten uitvoeren, alsnog te betalen, aldus een woord voerder van de gemeente Den Haag. Het gasbedrijf heeft, gesteund door burgemeester en wethouders van Den Haag, besloten het kort geding dat het heeft aangespannen tegen de drie Hollandse Landbouw Organisaties in het Westland, die tot de inhoudingsactie tegen de te hoge gasprijs hebben opgeroepen, door te zetten. De zaak dient don derdag 9 augustus voor de presi dent van de rechtbank in Den Haag. Het gasbedrijf wil dat de drie HLO's de actie beëindigen. Het vindt dat zijn schade onaanvaard baar hoog oploopt, onder meer om dat het extra personeel heeft moe ten inzetten en omdat het niet weet hoe lang de actie nog voortduurt. De drie HLO's hebben hun leden immers geadviseerd bij aanmaning de volle honderd procent te beta len en dan op de rekening van de eerstvolgende maand weer tien procent te korten. De drie HLO's bestrijden de visie van het gasbedrijf. In het leve ringscontract dat de tuinders met het gasbedrijf hebben is de bepa ling opgenomen dat het bedrijf rente kan berekenen over een reke ning die ondanks een aanmaning blijft openstaan. Voorzitter C.J. Overkleeft van de drie HLO's is van oordeel dat het gasbedrijf niet tot afsluiting kan overgaan, zolang er nog geen uit spraak in het kort geding is. Hij ontkende gisteren desgevraagd dat de ene tuinder die blijft weigeren zijn rekening te voldoen door de overige tuinders naar voren is ge schoven als „proefkonijn" om te testen hoe ver het gasbedrijf wil gaan. Een verzoek van de drie HLO's aan het gasbedrijf om een gesprek te arrangeren tussen HLO's en de Vereniging van exploitanten van gasbedrijven in Nederland (VE- GIN) heeft niets opgeleverd. Vol gens de woordvoerder van de ge meente Den Haag wilde de VE- GIN, die de actie afkeurt, alleen op secretariaatsniveau praten, terwijl de HLO's op bestuurlijk niveau wilden praten. Dezer dagen houden de nieuws media zich vooral bezig met het spektakel van de Olympische Spelen. De gouden en zilveren medailles bepalen het voorpagi nanieuws, samen me nieuwe re cords die worden gevestigd. Tussen al dit sportgeweld valt het nauwelijks op dat goud en zilver op de wereldmarkten net als andere grondstoffen onge kend goedkoop aan het worden zijn, terwijl de dollarkoers elke dag nieuwe recordhoogten be reikt. Beide ontwikkelingen zijn on heilspellend. Dalende prijzen van grondstoffen, van olie tot ko per, van rubber tot goud, wijzen volgens de economische hand boeken op een recessie in aan tocht. De prijzen van grondstof fen dalen omdat de vraag naar goederen in gaat zakken. Bedrijven anticiperen daarop en krimpen hun voorraden in, dus de grondstoffenmarkt merkt de teruggang als eerste, terwijl bij voorbeeld de grote autofabrie- Iken nog steeds recordverkopen kunnen melden. Op zich is een economische te ruggang binnenkort voor de grootste economie van de we reld, die van de Verenigde Sta ten, geen ongunstig bericht. De afgelopen twaalf maanden is de economische groei daar immers zo ongekend groot geweest als sinds de Koreaanse oorlog niet om daarmee de rente op hun schuld te betalen. Zakt de we reldhandel verder in, dan kun nen ze steeds minder grondstof fen verkopen en lopen de schul den nog verder op. Indrukwekkend Maar de stijging van de dollar, hoe indrukwekkend ook, lijkt toch wel in de buurt van zijn piek te zijn gekomen. Duidelijk is in ieder geval dat er veel meer no dig is om de dollar omhoog te du wen dan eerder het geval was. Begin dit jaar lag de rente in Amerika ongeveer drie procent hoger dan de rente in Duitsland. Inmiddels, terwijl de dollar maar een fractie hoger ligt dan in ja nuari, is de rente in Amerika nu zo'n vijf procent hoger dan in Eu ropa. Nog hogere rente kan de dollar haast niet verder opdrij ven, zou daaruit geconcludeerd mogen worden. De vraag naar dollars is dus minder sterk dan voorheen. Voor beleggers en speculanten is de tijd aangebroken om eens naar iets anders uit te gaan kijken om hun geld in te steken. De Ameri kanen boffen dat de keuze van alternatieven zeer beperkt is. De Duitse mark is minder aanlokke lijk geworden doordat de Duitse economie zich minder goed uit de recessie opwerkt dan vroeger gebruikelijk was. De Duitsers is er dan ook alles aan gelegen de door Paul Frentrop meer is voorgekomen. Bedrijven hebben zoveel nieuwe mensen aangenomen dat de officiële werkloosheid bijna is verdwe nen. Vorig jaar zijn er in de VS 9 miljoen nieuwe banen bijgeko men en dit jaar zijn er al 3 mil joen nieuwe banen geschapen. Een verder opvoeren van de pro- duktie in de VS zou, nu meer dan tachtig procent van de industrië le capaciteit wordt benut, leiden tot nieuwe investeringen en dus de rente opdrijven, terwijl nieu we looneisen de inflatie aan zou den wakkeren, waardoor de ren te eveneens omhoog zou gaan. Kortom een beetje tempering van de groei in de VS kan geen kwaad, zo meent men in de eco nomische wereld. Voorzichtiger Maar voor Europa ligt dat an ders. Daar is het economisch her stel veel voorzichtiger geweest. Tegen een groei van twaalf pro cent in de VS stelt Europa maar net iets meer dan een procent groei en nieuwe banen levert dat beperkte aantrekken van de groei niet op. Een algemeen inzakken van de wereldhandel, waar de dalende grondstofprijzen op wijzen, bete kent voor Europa dat iedere im puls van buiten tot verdere groei verdwijnt. Terwijl de prijzen van grond stoffen dalen stijgt de dollar. Slecht nieuws voor de schulden landen, die veel meer grondstof fen moeten zien te verkopen om evenveel dollars terug te krijgen, koers van de mark laag te hou den, om op die manier hun ex porten nog een beetje te helpen. Het Britse pond staat niet al leen onder druk door de stakin gen in Engeland, maar ook door de dalende olieprijs, die de Brit se inkomsten vermindert. De Ja panse yen blijft een onduidelijke zaak, al beloven de Japanners steeds weer hun kapitaalmarkt open te stellen voor buitenlan ders, maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Gevaar De dollar is dus momenteel sterk bij gebrek aan beter. Maar het gevaar bestaat dat zich plot seling een alternatief aandient, goud bijvoorbeeld, waar ieder een zich dan massaal in stort. Een geleidelijke daling van de dollarkoers kan geen kwaad, maar een plotselinge val zou ern stig zijn. Want de VS lenen in het buitenland dit jaar zo'n 90 mil jard dollar om hun tekorten te dekken. Dat is ongeveer een kwart van hun eigen besparin gen. Verliest de dollar zijn aantrek kingskracht voor buitenlandse beleggers, dan zal de rente plot seling fors omhoog moeten, of de Amerikaanse overheid moet nieuwe dollars gaan'drukken en nieuwe inflatie op de koop toe gaan nemen. De wereldecono mie bevindt zich in een labiel evenwicht, dat hangt op de dol lar. Een plotselinge beweging, bijvoorbeeld van een nieuw bankfaillissement, en de gevol gen zijn niet te i door C. Wagenaar Na de teleurstellingen van het eerste halfjaar is ook de tweede helft van 1984 een illusie armer geworden: de traditionele zomer- hausse heeft zich op de effecten beurs nog nergens gemeld. In de julimaand ontbrak het wederom aan kracht het eind juni begon nen herstel voort te zetten. Steeds strandden pogingen daar toe omdat er te weinig kooplust kwam opdagen. De vakantie is daar een van de oorzaken van. Maar ook de onzekerheid. Vooral in de Verenigde Staten waar al lange tijd grote ongerustheid be staat over het rentebeloop. Sinds de rente daar afgelopen halfjaar duidelijk de opgaande richting is ingeslagen" ontbreekt het er niet aan allerlei sombere voorspellingen inzake de verdere ontwikkeling. Wall Street raakt er steeds door in verwarring en met de Newyorkse effectenbeurs vele andere beurzen in de vrije wereld. Het gevolg was dat in de julimaand het koerspeil zowel in Wall Street als op het Damrak opnieuw terugviel tot de laagste standen van dit jaar die in juni zijn opgetreden. Nu bevindt de Newyorkse ef fectenbeurs zich ook wel in een uiterst labiele fase want belang rijke presidentsverkiezingen staan voor de deur. En zoals ge bruikelijk wordt er dan driftig vergeleken met het beursgedrag in het verleden bij zulke belang rijke gebeurtenissen. Zo hebben beursanalisten ontdekt dat sinds 1928 in alle 14 verkiezingsjaren met uitzondering van twee de beurs in december hoger sloot dan in juni. Dat slot was ditmaal 1132 tegen 1287 begin januari jl. Dat zou dus goede perspectieven scheppen voor de tweede helft van dit jaar. Maar deze mogelijk heid tot herstel wordt weer on dergraven door de onzekerheid over de verkiezingsuitslag. Het is altijd moeilijk uit statis tische gedragingen in het verle den conclusies te trekken voor de toekomst maar het schrijven en praten over al de beursgedra- gingen rond presidentsverkie zingen bevordert natuurlijk wel de onzekerheid in de periode waarin het optreedt. Daarboven komen thans nog de onzekerhe den over het komend rentebe loop, over het inflatiegedrag en de lengte van de huidige econo mische opleving. Per slot is het nu vrijwel twee jaar geleden dat Wall Street met de hausse begon en het koerspeil opjoeg van 750 tot flink boven de 1000. In het verleden was een dergelijke lengte van koersher- stel en hausse wel de uiterste li miet die bereikt kon worden. Daarom zijn er thans heel wat economen die naarstig speuren naar signalen voor een nieuwe recessie. Maar de eerlijkheid ge biedt te erkennen dat die er niet of nauwelijks zijn. Tot ergernis van president Reagan houden deze doemden kers toch vol en stellen rappor ten op waarin voor steeds meer bedrijfstakken 1986 als het grote jaar van de nieuwe recessie wordt afgeschilderd. Zij baseren deze verwachting op het cycli sche gedrag van de conjunctuur dat gekenmerkt wordt door el kaar opvolgende golven en da len. Met dergelijke uitspraken ja gen zij volgens de Amerikaanse president Wall Street de stuipen op het lijf en dat is natuurlijk niet gunstig voor zijn verkiezings campagne. Maar ook de sombere rente- profeten doen dat. Zij stellen zich overigens precies aan de an dere kant van het conjunctuur probleem op, want hun verwach tingen zijn juist gebaseerd op een economische oververhitting, met alle inflatiegevaren van dien. Het is duidelijk dat in dergelijke omstandigheden de zon op Wall Street moeilijk kan doorbreken. En als de beurs daarginds achter de wolken schuil gaat, komt het beursleven elders ook niet op gang. Dat heeft de Amsterdamse effectenbeurs dit jaar wel ge leerd. Alle fraaie winstberichten en veelbelovende vooruitzichten ten spijt blijft de koersdruk over heersen. Het meest positieve dat nog bereikt wordt, is een flinke weerstand tegen al te grote reac ties die na elke korte periode van koersherstel weer optreden. Een groot nadeel dat het beurs- wezen buiten de VS dit jaar teis tert is de keiharde dollar. De steeds hogere dollarwaarde fun geert als een hefboom waarlangs het verschijnsel van de stijgende rente naar andere landen over- glijdt. Omdat een hogere dollar leidt tot import van inflatie ko men vele centrale banken in het geweer als de dollarkoers te snel en te fors omhoog dreigt te lo pen. Maar de dan doorgevoerde steunoperaties verkrappen de geldmarkt, met rentestijgingen als onontkoombaar gevolg. Vele landen in West-Europa zijn reeds gedwongen tot discontoverho gingen en ook in ons land valt al enige tijd een stijgende tendens op. De eveneens harde gulden en het enorme overschot op onze betalingsbalans veroorloofden onze centrale bank een zeker te genspel, maar een laagrente-ei- land kunnen ook wij ons niet permitteren. Op afstand moet Nederland volgen. Het is duidelijk dat er redenen te over zijn voor vooral Ameri kaanse beleggers om voorzichtig te zijn. Maar ook op het Damrak zijn de beursomzetten de laatste maanden aanzienlijk teruggelo pen. De dagen van topomzetten, die vooral in februari schering en inslag waren, leven uitsluitend nog als een prettige herinnering voort. Toch zal onze beurs op flinke steun uit de hoek van het bedrijfsleven mogen blijven re kenen, want de meeste halfjaar cijfers zullen zeer fraai zijn. Maar het is kenmerkend voor de verlegde belangstelling van het publiek dat bijvoorbeeld op de Europese Optiebeurs al gerui me tijd de meeste animo uitgaat naar valutacontracten. Blijkbaar heeft de pijlsnelle stijging van de dollar aanzienlijk meer tot de verbeelding gesproken dan de optimistische prognoses Men blijft duidelijk dicht bij huis.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 9