n
M
IM
99
De laatste strohalm
ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1984
Elke regenbui is goed voor een run op de
reisbureaus. Onweer veroorzaakt zelfs een
stormloop. Zonminnend Nederland is de
'zomer' van 1984 meer dan beu. Maar nog
even snel een reisje boeken blijkt lang niet
altijd meer mogelijk. Menigeen wordt
teleurgesteld, omdat bijna alle populaire
bestemmingen volgeboekt zijn.
Stuntaanbiedingen en voordelige
zonpakkers zijn er dit jaar al bijna helemaal
niet meer bij. De touroperators maken beste
tijden door en dat is te merken aan de
prijzen. Wie laat komt, is duurder uit. Of
vangt bot, zelfs in september en oktober. Wat
weer aanleiding geeft tot hectische
toestanden aan de balies. Reportage uit een
bedrijfstak die kennelijk niet kapot is te
krijgen.
Bijlage van het Leidsch/Alphens Dagblad
Gehoord aan de balie van een
Leids reisbureau: "Meneer,
we hebben dit jaar een huis
gekocht, dus het kan eigen
lijk niet. Maar mijn vrouw
raakt meer en meer in de ver
nieling. Ze moet en zal naar
de zon. Wat zegt u? In Spanje
alles uitverkocht? In Grie
kenland ook? Boekt u dan
maar wat anders. Het kan ons
niet schelen waarheen, als er
maar zon is".
Reisbureaus zijn dezer dagen
meer dan gewoon winkels die
vakanties verkopen. Naarmate
de regenbuien aanhouden en het
wolkendek boven de lage landen
zich steeds spaarzamer opent,
fungeren ze als een vangnet voor
frustraties. De laatste strohalm
om een zo goed als verloren zoj
mer op de valreep nog ten goede
te keren. Een miezerig ochtendje
is al goed voor een topdag. Laat
staan een onweersbui; die ver
oorzaakt een ware stormloop op
de allerlaatste zonpakkertjes. Is
het daarvoor al te laat, dan wor
den moeiteloos de minder cou
rante en dus duurdere reizen van
stal gehaald. Een verkoopster:
"Crisis? Niks crisis. Je mag het
eigenlijk niet zeggen want het is
tenslotte je handel. Maar je staat
er soms versteld van hoe mensen
van de ene dag op de andere vier
duizend gulden tevoorschijn to
veren voor een reis. Als men
maar de garantie heeft van een
plekje onder de zon. Koste wat
het kost, lijkt het wel".
Geweigerd
Een ronde langs een aantal
reisbureaus in Leiden en omge
ving geeft nogal wat uitwassen
van een slechte zomer te ziep. De
banketbakker die zoveel taarten
heeft verkocht ("dat krijg van dit
weer, de mensen gaan vreten"),
dat hij er nog gauw twee weekjes
tussenuit piept, is slechts een be
scheiden voorbeeld. Het echt
paar dat vanwege het slechte
weer halverwege een reis door
Noorwegen op eigen gelegen
heid terugkeerde teneinde on
middellijk weer voor een
Zuideuropese bestemming te
boeken, zegt al iets meer. Weer
een ander echtpaar had al zijn
zinnen gezet op drie weken Por
tugal in mei van dit jaar. Drie we
ken slecht weer. Nooit meer Por
tugal. Bijna grienend van de laat
ste centjes nog een weekje Span
je geboekt, omdat de weekein
den hier ook al geen soelaas bo
den.
Maar het meest opmerkelijke
geval was toch wel de weigering
van een reisbureau om een
vakantie op Mallorca te boeken.
Reden: een matig restantje in het
toeristenpakhuis El Arenal, voor
een veel te dure prijs. In een ho
tel drie klassen minder dan de
klant gewend was. Nijdig de
deur dichtgegooid. Twee uur la
ter opgebeld: "Heel veel dank
dat u mij voor een debacle hebt
behoed".
Genoemd tafereeltje speelde
zich deze week af in het reisbu
reau Cebuto Pullman aan de
Doezastraat in Leiden. Temid
den van een niet aflatende
stroom zonzoekers is directeur
Thijs Wolters druk bezig om nog
een paar "gaatjes te zoeken" in
een vrijwel uitverkocht reizen-
pakket. En dat betreft niet alleen
het hoogseizoen. Ook voor de
maanden september en oktober
zijn de populaire bestemmingen
al zo goed als volgeboekt. Wat
rest zijn de zogenaamde 'winkel
dochters': aanbiedingen met een
'maar' en een 'als'. Doorgaans on
gunstig gelegen hotels, soms
zelfs pal naast een vliegveld.
Wolters zegt blij te zijn met de
tendens dat touroperators weer
voorzichtiger gaan inkopen. Min
der stunten betekent een stabie
lere verkoop vroeg in het jaar.
"Dan ben je voor een klant een
half uur aan het bellen en is de
zaak rond. Nu zit je soms twee
uur te bellen en soms is dat ook
nog voor niets. Dat werkt uitein
delijk toch omzetverlagend. En
iemand teleurstellen is natuur
lijk ook allesbehalve leuk".
Geen stunts^^i^M
Woordvoerder Duyvestijn van
de reisorganisatie Gulliver Fly-
tours aan de Leidse Breestraat is
het daar roerend mee eens. "Go-
de zij dank", zegt hij, "dat het
met die stuntreizen een aflopen
de zaak is. Onder de prijs je arti
kel dumpen is natuurlijk voor
geen enkele branche goed. De
mensen zijn daar de afgelopen ja
ren terecht op ingesprongen,
maar nu is het toevallig anders
om. Wie vroeg boekte, blijkt het
goedkoopst op reis te zijn ge
gaan. Zo'n stormloop van de af
gelopen weken mag dan mooi lij
ken, maar ik heb veel meer men
sen moeten teleurstellen dan me
lief was".
Eén ding is dit jaar duidelijk
geworden. De notoire afwachters
van stuntreizen hebben hun
neus gestoten. Zogenaamde last
minute boekingen met hoge kor
tingen waren er niet of nauwe
lijks, en vermoedelijk zullen ze
ook in de komende jaren steeds
schaarser worden. Enerzijds is
dat het gevolg van de weersom
standigheden hier in Nederland,
een zaak die de touroperators ui
teraard niet ontgaat. Zolang het
aan de counters van de weder
verkopers dringen is geblazen,
geldt de wet van vraag en aan
bod. Die bepaalt zelfs dat gean
nuleerde reizen anno 1984 dezelf
de dag nog tegen hogere aan
koopbedragen worden verkocht.
Dus wie meende goedkoper uit
te zijn, betaalt dit jaar meer.
Maar anderzijds hebben de el
kaar doorgaans sterk beconcur
rerende touroperators de afgelo
pen winter een poging gedaan
om tot afspraken te komen. Af
spraken die ertoe moeten leiden
dat de consument weer zal terug
keren naar het oude patroon: na
melijk het boeken van zomer
vakanties in de maanden januari
en februari. Dat maakt de plan
ning een stuk minder riskant. En
dat is nodig, wil men niet ten
prooi vallen aan de problemen
waaraan andere collega's in de
afgelopen jaren te gronde zijn ge
gaan. De liquidatie van Christof-
fel Reizen (inmiddels onder
nieuw beheer weer voorzichtig
op de markt terug) met in zijn
kielzog nog een aantal andere,
staat menigeen als een spook
beeld voor ogen.
TegenvallerSH^MHM
Gedwongen door de betrekke
lijk lage winstmarges van tour
operators (ongeveer 1 a 1,5 pro
cent) meende Christoffel met tal
van stunts zijn omzet te moeten
vergroten, maar vergat daarbij
de niet geringe overheadkosten
bij de reizen in te calculeren. Een
reissom is immers niet alleen op
gebouwd uit de kosten van het
vliegtuig en de accommodatie,
s ook nog zoiets als kan-
door Willem Schrama
toorpersoneel, duur drukwerk,
hostesses op de plaats van be
stemming, klachtengeld en niet
te vergeten het risico van onver
kochte vliegtuigstoelen. Boven
dien kent de reiswereld ook nog
een begrip als het empty leg. Een
vliegtuig dat aan het begin van
het seizoen de eerste toeristen af
levert, vliegt nagenoeg leeg te
rug. Dat herhaalt zich uiteraard
omgekeerd aan het eind van het
seizoen, en dat is een niet geringe
kostenfactor. Met uitsluitend
aanbiedingen is dat soort tegen
vallers nooit op te brengen, zo is
overduidelijk gebleken.
Henk Metaal van reisbureau
Middelhoek in Leiden meent dat
er in het geval van Christoffel
ook nog een andere oorzaak was.
"Die ingewikkelde prijsbereke-
De reisgidsen: voortaan vroeger boeken?
ningen waren voor veel klanten
een bezwaar. Christoffel werkte
veel met een variabele reisduur.
Je kon bijvoorbeeld ook tien, elf
of zeventien dagen weg. Dat was
mogelijk, omdat men op bepaal
de bestemmingen wel vier of vijf
keer per week vloog, dus kon je
de mensen van het ene toestel in
het andere overhevelen. Maar de
reissom was in zo'n geval door
een leek bijna niet te bepalen,
omdat de mensen allerlei inge
wikkelde percentages moesten
doorberekenen. En als er dan in
een gids van Arke gewoon een
reis werd aangeboden voor een
rond bedrag, dan koos men toch
voor Arke".
GedaanHMM
Ook Metaal gelooft dat het met
de stuntaanbiedingen zo goed als
gedaan is, al verwacht hij wel dat
met name Bel Air. dat zo'n acht
jaar geleden het begrip last mi
nute reis min of meer introdu
ceerde, er de komende jaren mee
zal doorgaan. "Bel Air moet er
van draaien. Die directeur, me
neer De Boer, heeft echt een
knobbel voor het improviseren
met allerlei chartermaatschap
pijen. Bijna dagelijks worden er
extra vluchten ingelast of andere
weer geannuleerd. Het is echt
abacadabra. Bij elke reisorgani
sator heb je de tickets een week
van tevoren binnen, maar bij Bel
Air nooit. Op z'n vroegst één of
twee dagen voor vertrek. Maar ik
moet zeggen: het blijkt toch bij
na altijd weer te kloppen, al zul
len die grietjes op de reserve
ringsafdeling er wel gek van wor
den. Hoe ze het allemaal onthou
den is voor mij een vraag, maar
het geeft toch betrekkelijk wei
nig problemen".
Wat de drukte van de afgelo
pen maand in zijn eigen winkel
betreft, spreekt Metaal net als an
dere collega's van een gekken
huis. "Toen het weer na die
slechte junimaand niet beter
werd, begon de stormloop. Rei
zen van zo'n 1200 gulden die men
in januari te duur vond, daar be
taalde men nu grif 1400 gulden
voor. Als men maar weg kon. Je
kunt het de mensen natuurlijk
niet kwalijk nemen. Het is ze de
afgelopen jaren door de tourope
rators immers zo geleerd. Als er
eind december in de nieuwe zo-
mergidsen een reis naar Spanje
voor 1200 gulden werd aangebo
den, kwam het vaak genoeg voor
dat je er in mei of juni nog maar
900 gulden voor betaalde. Maar
dat is nu echt niet meer het ge
val".
"Daarvoor in de plaats is iets
anders gekomen. Drie weken
weg, twee weken betalen. Dat is
echt een groot succes, en voor de
touroperators minder riskant.
Maar die aanbiedingen moet je
als klant wel in januari boeken,
anders zijn ze weg. En dan zie ik
toch een probleem rijzen. Want
veel mensen zijn niet zeker meer
van hun baan en weten niet wat
ze een half jaar later boven hét
hoofd hangt Ik geloof dat dat
een van de redenen is waarom er
de laatste jaren bij voorkeur zo
gespreid wordt geboekt, maar
het resultaat is wel dat men
duurder uit is. En dan trekt men
een ongelovig gezicht. Zo van:
dat kan niet, dan ga ik wel naar
een ander. Maar het is overal pre
cies hetzelfde. We vertegenwoor
digen immers allemaal dezelfde
reisorganisaties".
Zijn die reisorganisaties dan
niet in staat om nieuwe bestem
mingen aan te boren, teneinde in
de grote vraag te voorzien? Het
antwoord luidt: nee Wolters van
Cebuto Pullman: "Verzadiging
na acht jaar een vakantie in
Spanje te hebben doorgebracht?
Nee, want het overgrote deel
zoekt nu eenmaal zon, zee en
strand. En als het kan zo weinig
mogelijk zakgeld. En dat is nog
steeds Spanje. Als je beseft dat er
op dit moment alleen al in Beni-
dorm 35.000 Nederlanders zitten,
dan zegt dat toch wel iets. Op de
tweede plaats volgt Griekenland.
Na Rhodos is daar nu Kreta erg
in zwang. Ook Joegoslavië be
gint na de produktenschaarste
van enkele jaren geleden nu ook
weer een beetje te komen, ook al
weer omdat het er goedkoop is.
En dan natuurlijk Portugal, een
stuk duurder dan Spanje, maar
met een veel betere service".
Portemonnee
"De keuze van de Nederlandse
vakantieganger wordt voor ze
ventig procent bepaald door zijn
portemonnee, en voor dertig pro
cent door andere factoren als ex
cursies en dergelijke. En dan zit
je al gauw vast aan genoemde po
pulaire bestemmingen. Kijk
maar naar de aardverschuiving
op het gebied van de busreizen
naar Spanje. Vier jaar geleden
waren die nog nagenoeg onver
koopbaar; nu is de vraag ernaar
gigantisch. Het scheelt immers al
gauw zo'n driehonderd gulden
op een vakantie van veertien da
gen. Hetzelfde zie je overigens
bij de pendelreizen naar de win
tersportbestemmingen. Ook
daar is sprake van een veelvoud
ten opzichte van vorige jaren, ge
woon omdat de trein en het
vliegtuig in verhouding duur
zijn".
"Maar echt nieuwe vakantie-
markten. dat wil niet vlotten.
Holland International en Bel Air
zijn al jaren bezig om Cyprus te
annexeren, maar dat komt nau
welijks van de grond. Turkije
idem dito. Mateloos interessant,
maar dat spreekt het grote pu
bliek niet aan. Malta, ook een in
teressante bestemming, maar
niet in trek. Zo'n tweeduizend
Nederlandse toeristen per jaar is
al veel. Als je bedenkt dat op de
bekende charterbestemmingen
700.000 mensen 'worden ver
voerd, dan is dat slechts een frac
tie. Nog een voorbeeld is Sardi
nië. Heel mooi, maar wegens ge
brek aan interesse uit de verkoop
gehaald. Sicilië is vrij constant,
maar toch ook niet echt een top
per. Wel qua bezienswaardighe
den natuurlijk".
Israël
De enige reisorganisatie die
wel in staat blijkt nieuwe be
stemmingen te introduceren is
de NBBS, die dit jaar bijvoor
beeld met veel succes een char
ter naar Israel introduceerde te
gen de stuntprijs van 744 gulden
(Tel Aviv v.v Woordvoerder Al-
lard de Rooi van het kantoor in
Leiden: "Het heeft hier storm en
nog eens storm gelopen. Natuur
lijk is het weer altijd een belang
rijke factor, maar ik geloof ook
dat ons publiek wat meer kijk op
zijn budget heeft gekregen, nu
we een aantal bezuinigingsron
den achter de rug hebben. Wie
aanvankelijk van plan was in
Zandvoort te blijven, heeft ken
nelijk op de een of andere wyze
toch nog een gaatje gevonden
voor de een of andere camping-
vlucht. Het is tenminste gigan
tisch geweest. Pas deze week
konden we even uitblazen".
Bij de Leidse vestiging van
Trans (het reisbureau van de Ne
derlandse Spoorwegen) zijn de
geluiden al niet anders. Of
schoon Trans zich voornamelijk
richt op treinreizen met accom
modatie, is het ook hier een
drukte van belang. Mevrouw
Garritsen: "Normaal loopt het
met de bouwvak af, maar er
komt maar geen eind aan. Lissa
bon, Griekenland, Zuid-Frank
rijk of gewoon een retour Parijs,
en vaak allemaal op het laatste
moment. De zon achterna, dat
kun je wel zeggen ja".
