uffrouw Saartje heeft
aar eigen kunststudio
Veel kwaliteit, weinig publiek
Stevie Wonder leidt zij
band als nooit tevoren
ankzij 'mijnheer Sorbo'
Schilderwerk
Riek Schagen
permanente
attractie in
Vorden (Gld)
Beeldhouwer
Han Wezelaar
overleden
'f Stevie Wonder and Band: Bezetting:
7 Stevie Wonder (zang, toetsen, piano
J en synthezisers), Alexandra Brown,
s Lynn Davis, Susaye Greene en Win-
dy Zarif (zang), Ben Bridges en Mi-
j chael O'Neill (beiden gitaar), Lenny
Castro (percussie), Dennis Davis
(drums), Larry Gittens (trompet),
Robert Malach (saxofoon) en Isaiah
Sanders (toetsen), Nathan Watts
(basgitaar).
Gezien in Voorst Nationaal, Brus-
sel, 22 juli 1984.
j Herhaling: 10 augustus 1984 Ahoy'
Sportpaleis Rotterdam.
BRUSSEL (GPD) De groot
ste verrassing, of liever de knoc
kout, komt na afloop van het
concert. Op dat moment sta ik te
tollen op mijn voeten. Drie uur
lang Stevie Wonder aanhoren is
ongeveer een even ware en
vreugdevolle belasting als de
Vierdaagse van Nijmegen lopen,
althans een van de vier dagen.
Navraag leert op dat moment dat
Wonder 's nachts terug gaat naar
Parijs om zijn nieuwe elpee af te
mixen.
Uit compensatie voor onze val
se schaamte hebben we vaak de
neiging iemands lichamelijke ge
breken te zien als een extra be
lemmering bij het bereiken van
prestaties. Bij de blinde Wonder,
Steveland Morris, thans 33 jaar
oud, was dat zeker het geval tij
dens zijn jongensjaren toen hij
door het zwarte label Tamla Mo
town werd uitgebaat als een
wonderkind. Little Stevie Won
der op mondharmonica en met
zijn stereotiepe spastische bewe
gingen, dat was zoveel als: kijk-
mama-zonder-handen
Met zijn volwassenheid - het
verhaal is inmiddels anecdotisch
- bevocht Stevie zijn creatieve
zelfbeschikkingsrecht. Een fa
belachtige serie grammofoonpla
ten laat zien wat die artistieke
vrijheid in de jaren zeventig
heeft opgeleverd. Onlangs ver
scheen het verzamelalbum „Ori
ginal Musiquarium I", dat een te
rugblik biedt op het werk van
„Hotter than July", „Tl\e secret
life of plants", „Songs in the key
of life", „Fulfillingness first fi-
(foto GPD)
ling dat elk huwelijk in gevaar
zou kunnen redden.
Terug naar onze stelling. Met
behulp van schuivende podium-
delen, waarop zijn vleugel, syn
thezisers en toetsenborden ge
monteerd staan, kan Wonder
zich heel wat beter redden dan
tijdens zijn toemee in 1980-1981,
toen hij moddervet en aan het
handje van zijn vrouw het po
dium op werd geleid als een jon
ge editie van Ray Charles. Nu be
weegt hij zich vrijelijk. Die blind
heid vormt geen belemmering,
maar een aansporing. Wonders
muzikaliteit was misschien nooit
zo duidelijk naar buiten getreden
zonder de must zich te ontplooi-
Stevie Wonder tiidens zijn concert in Brussel.
nal", „Innervisions" „Talking
book", „Music of my mind". Wie
ze net zo kent als ik kan beamen
dat ze de rijke neerslag vormen
van een ongelofelijk knappe
songschrijver. Een man die soul
kan verpakken als pop en toch
geen water bij de wijn hoeft te
mengen.
Terug naar de huidige tournee.
Ze komt wat te vroeg om ons een
volledig uitzicht te bieden op het
nieuwe repertoire van Wonder.
Stevie is zoals gewoonlijk weer
laat met het afleveren van zijn
werk. Als de verhalen kloppen
dan staan ons wederom een
soundtrack (filmmuziek!) en een
studioplaat te wachten. Het re
sulteert in elk geval in een zeer
open en flexibel begin van het
concert, waarbij Wonder het
reactievermogen van publiek da
delijk tart met een countrynum-
mer a la Nashville. „lts growing"
geheten, en een ordinaire 12-ma-
tige blues, „Rock me", slechts
doorbroken door „All I do" en
„Dont'cha worry 'bout a thing",
„What's it all about" (met stralen
de zang van Susaye Greene) en
een kostelijke terugblik naar zijn
jeugdjaren, legt Stevie het nieu
we album in rudimentaire vorm
voor ons neer. Formidabel is met
name het liefdesduet, „It's you",
dat hij samen met Lynn Davis
zingt, een staaltje zinsbegooche-
en. Aan het begin van het con
cert zet hij verkeerd in. Hij lacht
dan wat beschaamd: de met
braillescherm uitgeruste synthe-
ziser heeft hij zelf foutief gepro
grammeerd.
Op zijn 33 ste is Wonder net
zo'n femoneem als Miles Davis
voor zijn genre en zijn generatie.
Met die constatering houden we
dan meestal op te denken, maar
een reputatie is geen vrijbrief
voor blinde verering. Davis zo
wel als Wonder ontwikkelen
zich. En hoe! Wonder is bepalend
voor de wijze waarop zwarte ar
tiesten als Michael Jackson, Rick
James en Prince zich hebben
georiënteerd op de elektronica.
Die grotere invloed van ritmema
chines en synthezisers heeft hun
sound geleidelijk „witter" ge
maakt en daardoor toegankelij
ker voor een breed publiek.
Na een leuke terugblik op zijn
jongensjaren - Stevie vervormt
zijn stem langs elektronische
weg zodat hij weer het timbre
heeft van een 13-jarige jongen -
rijgt Wonder het ene hoogtepunt
na het andere hoogtepunt uit zijn
brede repertoire aan elkaar: „For
once in my live", „My cherie
amour", „People", „Round
about nothing", „Living for the
city", het brandnieuwe opjutter-
tje „Go home" waarin Motown-
bassist Nathan Watts mag schit
teren, „Sir Duke", „The sunshine
of my life", „Superstition",
„Master blaster", „Do I do" en
het aan Martin Luther King op
gedragen „Happy birthday".
In totaal zo'n dertig titels pas
seren de revue. Wonder voelt
zich niet opgelaten en toont zich
een bandleider als nooit tevoren.
Vooral in langere en korte solo's
haalt hy de kwaliteiten van zijn
mensen fraai naar voren. En ook
dat aspect van het vak beheerste
hij drie jaar geleden nog niet. Na
afloop van het concert haalt hij
de kleine monitorspeakertjes uit
zijn oren, zo gaat het verhaal: het
is een hulpmiddel dat hem in
staat stelt te horen wat hij niet
kan zien. Wat een visie heeft die
man!
JOHN OOMKES
ppel
")ORDEN (GPD) - De gezellige huishoudster juffrouw Saartje bestaat nog steeds. Kinde-
aiifin en volwassenen stoten elkaar aan als Riek Schagen met haar man Bert Westermann
dartjorbij gaat. Alsof het niet elf jaar geleden is dat de laatste aflevering van Swiebertje
en litdoofde op ons huisscherm. In het dorpsbeeld van het Gelderse Vorden is Riek sinds
.ort een bekende verschijning. En dat zal nog wel erger worden. Ze wordt er een attrac-
maje. Want de schilderes Riek Schagen heeft er de beschikking gekregen over een giganti-
mdche kunststudio misschien wel de grootste van het land waar ze haar honderden
Schilderijen en tekeningen ongestoord en ongelimiteerd kan exposeren.
tfdopat 's te danken aan haar reclame- van om het bezoekers naar de zin
^activiteiten voor het huishoud- te maken. Iedereen krijgt zelfs een
jnerk Sorbo, dat Riek in haar Saar- reproduktie van een van haar
^-uitmonstering zes jaar lang en- werken mee naar huis.
.1 De ontvangst heeft plaats in een
voorhal met de afmetingen van een
flinke bioscoopzaal. Tegenover de
ramen met uitzicht op fraaie na
tuur hangen al wat schilderijen als
voorproefje van wat je te wachten
staat als je de deur onder drie ver
grote Saartje-portretten doorgaat.
Daar strekken zich zaal één en zaal
twee uit. Er is zelfs nog een derde
zaal, maar die wordt als opslag ge
bruikt. Een vierde ruimte is wat
minder geschikt voor exposeren.
Zitjes tussen de schilderijen ma
ken het gemakkelijk om de boeien
de belevingswereld van Riek Scha
gen te ondergaan.
Een wonderlijke wereld, die nau
welijks past bij welvarende keu
kenmeid van de burgemeester. De
mensen brengen het werk niet in
verband met Saartje. De schilderes
is een ander mens. Hoewel ze, net
als Saartje, een extravert type is.
Hartelijk, gul en behulpzaam.
ym\
gt
heeft aangeprezen. Presi-
Jac. H. de Jong van
slQiet Nedac-concern in Vorden wist
irQJat zo te waarderen dat hij Riek
e ^en leegstaande vleugel van zijn
^bedrijfsgebouwen aanbood. De
s(^an chronische ruimtenood lijden-
Je schilderes wist niet hoe ze het
n Jiad. Een ruimte van zo'n tachtig
n peter lengte stond tot haar he
rschikking. Eindelijk kon ze haar
Amsterdamse boven-
T Jhuis leeghalen. Het werd een com-
jplete verhuizing.
lik
door
[Cjj)oh. Pameijer
Nu is het dan zover. Het eerste
Weekeinde van augustus gaat de
^pgeknapte studio aan de Enkweg
?rjn Vorden voor het publiek open.
jarr wacht een prettige ontvangst,
shT311* en ®ert hebben er slag
i»CONCERT NEIL DIAMOND
ROTTERDAM Sportpaleis Ahoy' was vrijdagavond uitverkocht voor
I het eenmalig optreden van zangerlcomponist Neil Diamond. Begeleid
r door een uitgebreide band speelde hij er al zijn successen. (fotoAKP)
In de schilderijen legt ze haar on
derbewustzijn bloot. Maar dat
werd pas mogelijk door intense
communicatie met haar Bert. Hij
schilderde vroeger zelf, net als zijn
vader. „Maar mijn werk had niet
voldoende kracht. Toen zij het is
gaan proberen, zag ik dat het veel
meer kracht had. Het was veel be
ter dan het mijne. Ik ben gestopt
en zij is doorgegaan met schilde
ren", zegt Bert.
Boeddhisme
Riek hoort het breed lachend
aan. Een vrolijke vrouw, gekleed in
lila en paars, rood haar. „Zonder
Bert was ik misschien nooit aan
schilderen toegekomen. Ik heb een
reuze steun aan hem. Hij praat veel
over het Boeddhisme en dergelijke
dingen. Dat interesseert mij, hoe
wel ik er veel minder van weet dan
hij. Ik denk dat ik het schilderend
verwerk". Bert: „Je moet iemand
geestelijk voeden. Wij zijn twee
communicerende vaten".
Onder koffie met gebak toont
Riek nog steeds verbaasd te zijn
over elk schilderij dat ze maakt.
„Ik begin gewoon met bepaalde lij
nen uit te zetten. Als die droog zijn,
zet ik er weer wat anders tegenaan.
Zo ga ik door tot er een spanning
ontstaat. Dan roep ik Bert er even
bij om zijn mening te horen. Het is
reuze fijn als Bert zegt: Nu moetje
er niets meer aan doen. Zo is het
goed".
De wandeling langs doeken met
titels als „Nachtwandelaars", „Ma
gische schakel", „Tuin van de
faun", „De aanbieding van de rode
kaars" en „De gewijde" lijkt op een
excursie door de spelonken van de
ziel. Kleuren en vormen sluiten in
elkaar als de segmenten van ge
brandschilderde ramen. Myste
rieuze gestalten duiken op en ver
dwijnen weer, geluidloos en even
ongrijpbaar als gedachten. Het is
een schilderwijze die inmiddels ve
le bezoekers van haar tentoonstel
lingen zijn gaan waarderen.
De schilderes Riek Schagen
steekt Saartje in bekendheid naar
de kroon. Dat is uniek in het kun
stenaarswereldje. Liefst 45 een-
mansexposities maakten haar
werk in brede kring bekend. Maar
dat is voorbij, nu ze zelf een perma
nente ruimte heeft in het toeris
tisch zo interessante gebied rond
Vorden.
„Exposities zijn niet meer te be
talen", klaagt Bert. „Je zit vaak
met de transportkosten, de ope
ning, de affiches, de verzekering.
Dat moet door de verkoop weer
rechtgetrokken worden. Maar dan
heb je nog die eindeloze schade.
Maanden erna zit ze nog te repare
ren. Dat is haast niet te doen. Om
Riek Schagen: druk met schilderen en het openen van winkels. (foto GPD)
die reden hebben wij de laatste tijd
ook aanvragen om te komen expo
seren afgewezen".
Heel beslist vult Riek aan: „Ik ga
niet meer in het land exposeren.
Het is hier een grandioze omge
ving. De bezoekers worden harte
lijk ontvangen. En ik krijg wat
meer tijd voor mijn andere werk".
Herinneringen
Na Swiebertje speelde ze nog to
neel en film. Intens kan ze genieten
van haar acteursherinneringen. Ze
werkte met alle groten, deed grote
en belangrijke stukken, maar haal
de ook haar neus niet op voor het
lichtere werk. Een jaar zat ze bij
Sieto en Marijke Hoving. Deed
zelfs bij Opera Forum de musical
„Oh, mijn papa".
„Maar in die twintig jaar dat ik
Swiebertje deed heb ik me niet
meer vast aan een gezelschap kun
nen verbinden. Dat gaf een beetje
meer ruimte om te gaan schilde
ren. Dat doe ik al vanaf 1951. Toch
heb ik in meer dan tien films ge
speeld, veel rollen in televisiestuk
ken. Maar de laatste tien jaar is het
minder geworden.
„In mei heb ik nog aan drie hoor
spelen meegedaan, waaronder
'Maiszuster', een heel mooi stuk. Ik
was een meer dan honderdjarige
clanmoeder in een indianenstam.
Ik kon ook weer in een film ko
men, maar dat had me de hele
maand juli gekost. Daar had ik
geen zin in. Ik kan Bert niet altijd
alleen laten zitten.
„Ze belden me eens op of ik mee
wilde doen aan Pipo de clown. Ik
zeg: dat lijkt me wel leuk. Of ik dan
maar even op de set wilde komen.
Goed, zeg ik, vertel maar waar ik
moet zijn. In Almeria aan de
Spaanse zuidkust. Nou, zei ik, dat
moet ik wel even aan Bert vragen.
Bert vond het goed. Ik heb toen
tien fijne dagen in Spanje gehad.
„Maar als je weet dat je man al
leen thuis is. zit je dat toch niet he
lemaal lekker. Daarom had ik er
geen zin in om in juli voor filmop
namen weg te zijn. We zaten mid
den in de drukte van de opbouw
van deze expositiestudio. Dat
moest af. Want wij willen de men
sen straks gastvrij kunnen ontvan
gen.
Bovendien ben ik nog wekelijks
druk met het bezoeken van win
kels in het hele land, waar ik huis
houdboekjes uitdeel voor Sorbo.
Het is dat ik de gewoonte heb om 's
morgens vroeg op te staan, anders
zou ik al die dingen niet kunnen
doen. Wij hebben al tegen elkaar
gezegd: op de leeftijd dat andere
mensen zich uit alles terugtrekken
om rustig van hun aow te gaan le
ven, pakken wij weer iets heel
De expositiestudio van Riek
Schagen aan de Enkweg 17a in
Vorden is met ingang van augustus
elke zaterdag en zondag tussen 13
en 16 uur vrij te bezoeken.
Chet Baker en Johnny Griffin op jazzfestival Loosdrecht
LOOSDRECHT (GPD) -
Hoewel wat de geboden
kwaliteit betreft tevreden
kan worden teruggekeken
op het moderne-jazzgedeel-
te van het Loosdrecht Festi
val 1984, zullen de organisa
toren niet onverdeeld en
thousiast zijn over de serie
concerten, die dit weekein
de werd besloten. Zoals het
hele dorp Loosdrecht lijdt
onder de uiterst povere
weersomstandigheden en
daarmee het massaal weg
blijven van watertoeristen,
zo hebben ook de mensen
achter het festival moeten
ervaren dat de autochtone
bevolking van Het Gooi en
omstreken niet jazz-vrien-
delijk genoeg is om zo'n ge
beuren tot een economisch
succes te maken.
Niet alleen het ontbreken van mu-
ziekminnende watersporters
maakten de bezoekersaantallen ge
ring, maar ook het ontbreken van
enig uitstralingseffect naar bij
voorbeeld Amsterdam. Daar orga
niseert immers Wim Wigt, nota be-
rfe de enige leverancier van musici
aan het Loosdrecht-gebeuren, zelf
zo kort na North Sea een jazz-festi
val. Het lijkt tijd dat de mensen uit
Loosdrecht en Wim Wigt eens rond
de tafel gaan zitten, om daar tevens
de levensgrote gemiste kans van
dit jaar in het gesprek te betrek
ken. De kans om van deze dagen
echt iets uniek te maken.
Steenworp
Het geval wil namelijk dat bijna
alle artiesten van Wigt in een hotel
logeerden op een steenworp af
stand van de Swingboei, waar het
festival plaats vond. Art Blakey,
Archie Shepp, Allan Eager, John
ny Griffin, Chet Baker, Eddie Da-
vis, ze zijn er allemaal en komen
voor een deel naar eikaars concer
ten luisteren. Met enige creativiteit
en met een goede verstandhouding
met de musici moet met dat gege
ven iets te doen zijn: een voortdu
rende ontmoeting van de jazz-mu-
zikanten, zoals dat alleen in New
York of soms in Nice voorkomt.
Waartoe zo'n treffen kan leiden
bleek zaterdagavond, toen zoals
gepland de tenorsaxofonisten
Johnny Griffin en Eddie Lockjaw
Davis op een podium stonden. In
een fors tempo werd van start ge
gaan en alsof het de Tour de Fran
ce betrof, werd de ene piek na de
andere bereikt. Lockjaw Davis,
met zijn klassieke toon, beschaafd
en vet tegelijk, moet het in snel
heid soms afleggen tegen Griffin,
maar zijn alerte replieken onder
vonden daarvan geen enkele scha
de. Griffin, de kleine reus uit Chi
cago, keerde met zijn ruige toon en
soepele techniek alle akkoorden
reeksen binnenste buiten en toon
de bovendien op zijn minst zoveel
blues in zijn spel te kunnen leggen
als Davis.
Het terrein waarop de duels wer
den uitgevochten werd vooral be
paald door jazz-standards, die zoals
gezegd het hoge tempo met elkaar
gemeen hadden. Dat alleen al was
reden om de ballad ,1 can't get star
ted', gespeeld door Eddie Davis,
als afwisseling te verwelkomen.
Door sommige aanwezigen werd
het nummer te nadrukkelijk als
adempauze gebruikt en zij namen
de gelegenheid te baat om de be
nen te strekken en vers pils aan de
bar in te slaan. Daardoor misten ze
wel het mooiste moment van de
avond: zelden zal deze ballad met
zoveel ontroering en intelligentie
tegelijkertijd vertolkt zijn.
Davis werd daarbij zeer goed bij
gestaan door bassist Curtis Lundy,
drummer Kenny Washington en de
weinig bekende pianist Henry Dic
kens. Gedrieën stonden ze er de ge
hele avond borg voor dat de beide
tenoristen onbekommerd hun
gang konden gaan.
Chet Baker
De avond daarvoor speelde
trompettist Chet Baker voor een
maar matig gevulde zaal op een ni
veau dat van een door kwalen ge
tergde man als hij nauwelyks meer
mag worden verwacht. Met de ja
ren gaat Baker er slechter uit zien:
ingevallen wangen en nauwelijks
nog vlees over de uitstekende
beenderen geven zelfs een enigs
zins beangstigende indruk. Het is
van hem af te zien dat hy de vitali
teit mist voor de stevig swingende
jazz waar sommige bezoekers ken
nelijk op hadden gerekend.
Zij beseften niet dat zolang Ba
ker al trompet speelt, hy een inge
togen musicus is die de voorkeur
geeft aan voorzichtig opgebowde
ballads. Dat bleek ook in de Swing
Boei, waar de trompettist zittend
op een stoel bij uitzondering een
snel stuk speelde. Bovendien zong
hij daarbij nog voor een groot deel;
vokale bijdragen die overigens wel
voor afwisseling maar zeker niet
voor verhoging van het algehele ni
veau zorg droegen.
Bakers voorkeur voor rustieke
muziek bleek bovendien uit het
feit dat hij zich slechts liet begelei
den door bas (Wilbur Little) en pia
no (Michael Graillier). Op beide in
strumenten werd vooral aandacht
voor de melodie besteed zodat
vooral sprake was van sfeer terwijl
het ritme slechts bestond in de
structuur van de muziek zelf.
In deze context blies Chet Baker
zorgvuldig geselecteerde, door
gaans lange noten met nu en dan
een rifle en veel pauzes. Een me
thodiek die doet denken aan die
van Miles Davis. Die associatie
wordt nog versterkt door de gehan
teerde technieken: de schrale, me
lancholieke toon die extra wordt
gedempt door het maar gedeelte
lijk indrukken van de ventielen.
Bakers muziek mist het verrassen
de, het geniale van Miles Davis'
spel, maar is voor het overige zeker
zo intelligent en bezit een net zo
groot gevoel voor schoonheid.
Naarmate de avond vorderde,
groeide er een groter begrip tussen
musici en publiek, waardoor met
name Graillier en Little zich ge
sterkt wisten en via hen ook weer
Chet Baker. Hij groeide naar een
hoogtepunt dat hij zelden bereikt
zal heben de laatste jaren, en de
fijnproevers wisten dat uitermate
te waarderen.
Pianist Eugen Cicero, die ook op
deze avond zou spelen, liet het ove
rigens kort voor aanvang van het
concert via zijn impresario Wim
Wigt afweten. Hij werd vervangen
door een inderhaast bijeengetrom-
meld kwartet bestaande uit violist
Frans van Bergen, pianist Jan
Raat, de mondharmonicabespeler
Dick van Rijnsoever en de als per
cussionist door het leven gaande
Neppie Noya die bij deze gelegen
heid de basgitaar beroerde; musici
die in sommige gevallen letterlijk
van podia elders in Loosdrecht ge
sleept werden.
AMSTERDAM (ANP) - De beeld
houwer Han Wezelaar is zaterdag
in een ziekenhuis in zijn woon
plaats Amsterdam op 82-jarige
leeftijd overleden.
Wezelaar heeft voor de Tweede
Wereldoorlog ongeveer vijftien
jaar in Parijs gewerkt, waar hy eni
ge tijd leerling was van Zadkme
Na het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog keerde hij terug naar
Nederland, waar hij aanvankelijk
in Laren en later in Amsterdam
woonde.
Bekende beelden van Wezelaar
zijn Wibaut bij het gebouw van
openbare werken in de Wibaut-
straat in Amsterdam, Rembrandt
als tekenaar, aan de Amstel en een
beeld van een loods in IJmuiden
Hij maakte ook een beeld voor het
NW dat is geplaatst nabij het
GAK-gebouw in Amsterdam-West-
Een van zijn laatste werken is de
Turfstekers, dat in Hoogeveen
staat.
Han Wezelaar wordt woensdag
middag 12.00 uur begraven op de
begraafplaats Zorgvlied aan de
Amsteldijk in de hoofdstad.
