Groenhazengracht
grote onzekerheid
door verzakkingen
Een oude bekeuring en
de kansen van Portugal
Rapport: schade was te voorkomen
Lezers schrijven
Leiden
LEIDEN - "Dit soort sussende geluidjes, daar kopen wij niets voor". H.J. Scheltus,
woonachtig aan de Groenhazengracht, reageert op het rapport van het Laboratorium
voor Grondmechanica Delft dat ingaat op de verzakkingen die daar zijn opgetreden.
Zes huizen verkeren in een zeer slechte bouwkundige staatm weet Scheltus. En dat
komt volgens hem door de hei- en graafwerkzaamheden die op de Groenhazengracht
plaatshebben. Walmuren worden daar vernieuwd en rioleringen aangelegd.
DINSDAG 19 JUNI 1984
Volgens het rapport van het labo
ratorium waren de verzakkingen
tijdens het eerste deel van de
werkzaamheden - tussen het Ra
penburg en de Oude Varken
markt - te voorkomen geweest.
Dat blijkt volgens de onderzoe
ker ir. J. Kruizinga uit de resulta
ten van de veranderde werkme
thode in het tweede deel tussen
de Oude Varkenmarkt en de
Rembrandtstraat.
die i
Minder diep
In dat stuk is minder diep gegra
ven en zijn minder heipalen de
grond in gegaan. Er werden min
der ernstige verzakkingen ge
constateerd dan tijdens het werk
aan het eerste deel. Volgens de
gemeente zijn de verzakkingen
het gevolg van de slechte funde
ring van de huizen. Dezelfde me
thode die eerst op de Groenha
zengracht werd gebruikt, heeft
op de Doelengracht niet voor
dergelijke problemen gezorgd.
Toen bleek dat ernstige verzak
kingen optraden werd het werk
stilgelegd en naar een andere
methode gezocht, die nu dus
blijkt te werken, aldus het labo
ratorium.
Nog steeds zijn er huizen die ver
zakken, maar dat gebeurt altijd,
schrijft onderzoeker Kruizinga:
"Deformaties achter grondke-
rende wanden kunnen nooit ge
heel worden voorkomen. Het
hangt echter van de wijze van
uitvoering en/of de toestand van
de aangrenzende bebouwing af
of er schade optreedt dan wel
een gevaarlijke toestand ont
staat".
De panden die ernstig zijn verzakt, °g.£eernst
zijn door de gemeente onder
steund met stalen steunframes,
nadat de rechter dit had bevolen.
De bedoeling is te voorkomen
dat de voorgevels naar voren
zouden komen. De grote vraag is
echter wat er gaat gebeuren als
die steunframes worden verwij
derd. Ir. Kruizinga is daarover dqulqi,
niet duidelijk. "Gezien het feit DdKKer
dat er nog geen wezenlijk ver- Bakker Streng
schil in zettingsgedrag (verzak
kingen-red.) tussen wel en niet-
ondersteunde panden is gecon
stateerd, zal het verwijderen van
de frames naar verwachting niet
leiden tot een grote toename van
de vervormingen".
Na half jaar
Maar even verder in zijn rapport
adviseert hij de steunframes een
voor een te verwijderen en ge
lijktijdig te meten of er verdere
verzakkingen ontstaan. "Het ver
wijderen zou dan moeten wor-
den gestopt als de geveldeforma- Die tijd komt er nog
tie zodanig groot wordt, dat er want de bakkerij
bouwkundig gezien, een gevaar-
lijke toestand ontstaat", stelt hij
verder. Bovendien is het volgens
hem verstandig al naar gelang de
resultaten van de verdere metin
gen de steunframes bijvoorbeeld
pas een halfjaar na het gereedko
men van de werkzaamheden -
dus als het water weer door de
nu gedempte gracht stroomt -
weg te halen,
een pand zit dat grote
schade heeft opgelopen. Het
pand is niet van hem, maar van
de Stichting Studentenhuisves
ting. Hij ondervindt er wel de ge
volgen van. De scheuren zijn zo
erg dat er gevaar voor instorten
bestaat, weet de bakker. De
stichting heeft dan ook het plan
om het grote pand, dat nu nog
evenals de andere panden op een
stenen fundering staat, te onder-
heien. Daarvoor moeten wel alle
vloeren uit het pand. En die
werkzaamheden gaan zo'n zes
maanden i
is bovenop,
Streng was
de laatste tijd toch al moeilijk be
reikbaar. "En als je een klant
kwijt bent, ben je hem echt
kwijt. De winkel was gewoon
niet normaal bereikbaar. Er za
ten gaten en kuilen in het pad,
dames braken hun hakken", ver
telt Streng, die vanwege het gele
den omzetverlies zeker "enkele
tienduizenden guldens" schade
- gaat claimen bij de gemeente.
Voor de bewoners is dit rapport de Het grote probleem voor hem
zoveelste dooddoener
meentezijde. "De grote vraag is
hoe de schade wordt afgewik
keld", vertelt Scheltus, nauw be
trokken bij de zaak. Hij is niet zo
geïnteresseerd in dit soort rap
porten, omdat het de bewoners
allang duidelijk was dat er grote
schade is ontstaan. "Zes huizen
hebben grote schade. Drie staan
er nog by de gratie van de steun
frames", weet Scheltus. Verder
hebben veel andere huizen klei
nere schade, zoals scheuren in de
de schade in de
huizen te typeren, geeft Scheltus
een paar voorbeelden: "De keu
kenuitbouw is al van een huis af
gescheurd. Iemand anders moet
door het raam naar binnen en
buiten, omdat ze deur klem zit.
Dat is ook niet verholpen met dit
rapport".
komt nog. Zijn bakkerij moet tij
delijk worden verplaatst naar
een noodwinkel tijdens de werk
zaamheden. Zijn oven moet de
ruimte uit en gaat tijdelijk naar
het magazijn. Maar daar moeten
wel alle leidingen en afvoeren
worden aangelegd. En boven
dien komt hij in ruimtenood. Hij
gaat alle kosten voor die ver
plaatsing verhalen op de ge
meente. "En dat gaat kapitalen
kosten", weet hij, zonder zelfs
over de opknapkosten van het
monumentale pand te spreken.
Hoe groot de schade precies is aan
de panden aan de Groenhazen
gracht, zal voorlopig nog onbe
kend blijven. Eerst zal het werk
klaar moeten zijn en de steunfra
mes verwijderd, zegt Scheltus.
"Als u een gebroken been heeft
en ik schop de krukken weg dan
kunnen de gevolgen ook naar
zijn", maakt hij het beeldend
'duidelijk.
door
Wim Brands
LEIDEN - De agent besprak in
de gang van het kantongerecht
de kansen van de Portugezen
om Europees kampioen voet
ballen te worden. "Ik snap ze
niet, die jongens. Het schijnt
dat er een vreselijk goede aan
valler op de bank zit".
Hij onderbrak zijn lezing even
om met de politiepet een vlieg
tegen de ruit te pletten. "Als
die trainer nog van gedachten
verandert, dan kan Portugal
hoge ogen gooien. Let op mijn
woorden".
De pet stond inmiddels weer op
zijn hoofd en de agent deed er
even het zwijgen toe, omdat ie
mand anders^hem deskundig
en vriendelijk begon uit te leg
gen dat hij het bij het verkeer
de eind had.
Wat deed deze voetbalfan in uni
form hier eigenlijk?
Hij bleek te zijn opgeroepen in
verband met een verkeersover
treding te Voorschoten. Ruim
een jaar geleden. Iemand had
het rode licht bij een spoor
wegovergang genegeerd. De
verdachte bestreed dat en de
agent mocht nu komen uitleg
gen dat hij niet met zijn ogen
dicht bij die overgang had ge
staan.
"Een lullig overtredinkje in we
zen", verklaarde de agent met
een gezicht alsof hij doorgaans
zwaardere zaken bij de hand
had; alsof hij elke dag tenmin
ste tien met karabijnen gewa
pende bankovervallers la
Starsky Hutch door de stra
ten van Voorschoten achter
volgde.
"En het probleem is dat het al
weer een jaar geleden is. Goed,
je herinnert je wel het een en
ander, maar vaag. Je gaat er
maar vanuit dat je toen je
boekje niet voor niets hebt ge
trokken, want daar ben ik ten
slotte niet voor aangenomen".
Geen speld tussen te krijgen.
Ongeveer een kwartier later
stond hij voor de rechter, zon
der pet. De verdachte was niet
aanwezig, maar de recher las
voor wat hij had verklaard: hij
had wel moeten doorrijden
omdat hij slechts drie meter
verwijderd was geweest van de
overgang.
Die agent had het volgens hem
dus bij het foute eind gehad
met zijn verklaring dat het ten
minste dertig meter was ge
weest. Ook de verklaring van
de dochter werd nog even aan
gehaald: zij had helemaal geen
lichten gezien.
Onze opsporingsambtenaar (zo
Met stalen steunframes worden sommige panden aan de Groenhazengracht overeind gehouden. De vraag is
wat er gaat gebeuren als deze palen worden weggehaald. <foto Holvast)
Gemeente
Wat de bewoners echter het meest
steekt, is het feit dat er geen dui
delijkheid is over de schade-af
wikkeling. Er is geen sprake van
overleg met de gemeente, stelt
Scheltus. "Hoewel het nu iets be
ter is dan onder wethouder Waal.
Dan werden je brieven pas na zes
maanden onbevredigend beant
woord. Nu duurt het nog maar
twee en een halve maand".
In het rijtje mensen dat schade
heeft geleden, heeft de aannemer
van de werkzaamheden zich in
middels ook gevoegd. Hij wil
tweehonderdduizend gulden van
de gemeente hebben, omdat het
werk door de problemen een
aantal malen is stilgelegd. Tij
dens die periodes gingen de kos
ten wel door, redeneert de aanne-
noemt de officier van justitie
een agent altijd) werd door de
ze verklaringen niet aan het
twijfelen gebracht. Drie meter
had hij indertijd geschat, drie
meter bleef het in zijn ogen.
Hij werd in het gelijk gesteld
door de officier van justitie en
de rechter. Bij verstek werd de
verdachte veroordeeld tot een
boete van honderddertig gul
den.
Alle reden tot vrolijkheid dus,
die agent. Maar hij liep terug
met een gezicht alsof een onbe
kwame tandarts net met een
drilboor zijn hele gebit fout
had gesaneerd.
Waarom?
Op deze vraag is slechts één ant
woord mogelijk: tijdens de zit
ting moet hij er achter zijn ge
komen dat Portugal geen en
kele kans maakt om Europees
kampioen te worden.
Pand gekraakt
aan Breestraat
LEIDEN - Ongeveer vijftien per
sonen hebben in het afgelopen
weekeinde een pand aan de
Breestraat 85 gekraakt. Het
pand, eigendom van de Westland
Utrecht verzekeringsmaatschap
pij, werd tot vorig jaar augustus
gebruikt door de Leidse univer
siteit
Inbrekersduo
aangehouden
LISSE - De rijkspolitie in Lisse
heeft vannacht rond vier uur
twee jonge Leidenaars aange
houden die een inbraak in de
kantine van atletiekvereniging
De Spartaan hadden gepleegd en
een auto gestolen.
Surveillerende politiemensen ont
dekten de diefstal in de kantine
aan de Lisser Spekkelaan. Na on
derzoek trof de politie in de om
geving een personenauto met
een nog warme motor. Van de
daders echter geen spoor.
Later in de nacht kreeg de politie
een telefoontje van een Lisse-
naar die woont in de omgeving
van de Hobahohallen. Volgens
de melding werd ingebroken in
een auto. Na komst van de politie
namen de twee de benen. Met be
hulp van een speurhond werden
zij echter spoedig ingerekend.
Op het politiebureau in Lisse be
kenden zij de inbraak bij De
Spartaan en na een uitgebreid
verhoor tevens inbraken in
Noordwijk, Leiden en andere
plaatsen in de omgeving. Vol
gens de politie is het niet uitge
sloten dat de twee Leidenaars
nog meer inbraken bekennen.
Gifbelt
Omdat de discussie over de ver
dachte gifopslagplaats aan de
Broekweg in de Merenwijk wat
verstomd is, menen wij er goed
aan te doen, haar nieuw leven in
te blazen door onze geheugens
op te frissen.
Wij zijn respectievelijk als spelend
kind en als klant bij een autos
loopbedrijf destijds frequent bij
de verdachte locatie geweest.
Het betrof hier de zogenaamde
vuilstort gem. Oegstgeest. In on
ze herinneringen bestaat de over
eenkomst dat de belt zich noord
westelijk van de Broekweg be
vond, iets vóór de afslag rechts
naar de nog bestaande boerderij.
Dit betekent dat het thans noord
westelijk van de Broekweg gele
gen parkje de noordgrens van de
belt vormt.
Naar onze mening impliceert dit,
dat de volgende straten zich op
de verdachte locatie bevinden:
Wollegras, Lintgras, Zwenkgras,
Buntgras, Fakkelgras.
Omdat de omvang van het aantal
gifopslagplaatsen een steeds hui
veringwekkender grootte aan
neemt, verbazen wij er ons over
dat het onderzoek naar de belt in
de Merenwijk nog steeds geen
concrete vorm heeft aangeno-
Wij spreken de hoop uit, dat de
draad wederom wordt opgepakt.
F. Hagedoorn
P. de Vreese
Mariënpoelstraat 41
Leiden.
Circus
Ik wil graag reageren op de kritiek
in de krant van dinsdag 6-6-84
over het circus.
Ten eerste wil ik ingaan op het feit
dat Henny van Egmond vindt
dat een klein circus geen topat
tracties kan presenteren. Welnu,
ik vind dat juist in zo'n klein cir
cus met een vrij kleine tent geen
topattracties nodig zijn. De intie
me sfeer en het toch zeer geva
rieerde en wervelende program
ma zijn voor een kind en volwas
sene voldoende voor een hele fij
ne avond of middag. Topattrac
ties zoals bijvoorbeeld te zien
zijn bij het Russisch Staatscircus
zijn natuurlijk heel leuk, maar
worden al snel te professioneel
en te groots opgezet. Zo'n klein
circus heeft veel meer van de be
kende 'circusromantiek', al mag
er dan best eens een minder goed
nummer bij zitten. Daarom vind
ik het ook geweldig dat i
families in staat zijn
avondvullend programma te ma
ken. Dat is veel moeilijker dan
voor elke act een gespecialiseer
de persoon, zoals bij de grote cir
cussen.
Ten tweede zegt de schrijver dat
het publiek waarschijnlijk al had
voorgevoeld dat dit circus niet
bijzonder is. Nu, daar kan hij vol
gens my niet veel over zeggen na
de eerste voorstelling. Verder ge
loof ik dat dit zeker niet het geval
is geweest. Nee, het circus is ge
woon aan het uitsterven, vandaar
het weinige publiek. Mensen
gaan liever naar een bioscoop, in
plaats van een ouderwerts cir
cus. En dat is nu juist het treuri
ge. Ik vind dat dit nieuwe circus
Mullens zeker geen kritiek ver
dient. Zij proberen dat het circus
en de hele sfeer en romantiek
daaromheen bewaard blijven en
zij slagen er met dit programma
ook zeker in. Ik heb althans een
echte ouderwertse circusvoor
stelling gezien!!
Erika Hoek
Diamantlaan 6
Leiden
Woonlasten (2)
Ik schrijf naar aanleiding i
stuk van de heer Kooien i
de Renovatie Advies Groep. Die
er prat op gaat zichzelf in het
openbaar de mafia van Leiden te
noemen,- zoals hij deed op de
feestavond van plan 5 Lage
Mors, dat gegeven werd omdat
zij gewonnen hadden en er niet
wordt gerenoveerd. Laat ik u dan
zeggen, als de overheid het geld
disponibel had gesteld aan het
project Lage Mors, dan zou er
wel gerenoveerd zijn en dan had
de mafia verloren.
Ik vraag me af waar die welzijns
werkers vandaag komen die vol
gens de heer Kooien het Woon-
lastenkomitee hebben overgeno
men. Het Leids Woonlastenko-
mitee bestaat uit tien leden, van
wie één van de Stichting Welzijn.
Voorheen waren dat twaalf le
den: waar u spreekt van vier le
den die weggelopen zijn, kan ik
mij er twee herinneren. Want ik-
kan mij de bewuste avond dat u
bij het Woonlastenkomitee was
nog heel goed herinneren. Mijn
woorden waren toen: als ik één
kilo appels koop en er zitten
twee rotte bij, dan moeten ze er
uit!
En dit is niet geschreven door een
welzijnsman, maar door een man
B. Ouwerkerk
lid Woonlastenkomitee
Conradstraat 5
Leiden
Woonlasten (3)
Graag wilden wij reageren op de
rubriek Lezers schrijven van 12
juni jl. van de heer J.K. Kooien.
Er wordt een volkomen negatief en
foutief beeld gegeven, in ver
band met de weigeringsactie van
de komende huurverhoging van
1 juli a.s.
Wij willen helemaal niet suggere
ren dat hierdoor automatisch de
problemen zullen worden ver
holpen. Wy willen alleen op deze
manier extra druk uitoefenen bij
de gemeente Leiden, die dan op
haar beurt druk kan uitoefenen
in Den Haag, om een financiële
ondersteuning te kunnen geven
aan de woningbouwverenigin
gen, die dit hard nodig hebben
om de plannen te kunnen uitvoe
ren, bij renovatie en of achter
stallig onderhoud. (Dit laatste is
by ons het geval). De manier
waarop de welzijnswerkers in
een verkeerd daglicht worden
gesteld door de heer J. Kooien,
daar kregen wij tocht wel een
wrange smaak van in de mond.
De burgerij heeft deze mensen
juist hard nodig, daar zij ten eer
ste in staat zijn een volkomen ob
jectiefbeeld te geven, ten tweede
zij geen enkel financieel belang
hebben bij of renovatie of achter
stallig onderhoud, ten derde ook
geen enkel belang hebben bij de
woningbouwverenigingen ener
zijds en een architectenbureau
anderzijds.
Wij hebben goede ervaringen met
de mensen van de Stichting Wel
zijn, we hebben dan ook nooit
enige druk of het gevoel van
pressie gehad die van hun kant is
uitgegaan. Wij hebben in het
verleden en ook nu nog een goe-
•de begeleiding, het initiatief en
de beslissingen zijn altijd bij de
bewonerscommissie gebleven.
Het is dus precies andersom, wij
als bewonerscommissie hebben
voor de actie om ondersteuning
gevraagd aan de Stichting Wel
zijn, voor de folder die van ons is
uitgegaan. Wij hebben dit besluit
samen met andere bewoners-
goed overleg ge-
Als laatste vragen wij
ons af waar de heer J. Kooien én
de zijnen zich het recht verschaf
fen, zich een Renovatie Advies
groep te noemen. Wij vinden het
nogal een onsmakelijke manier
om een feestje te geven, als er
aan de mensen verteld wordt dat
het plan niet plaats kan vinden
door de financiële moeilijkhe
den, dit terwijl onderhoud aan de
woningen dringend no,dig is,
door deze methode's kan men
een vraagteken zetten, of zij zich
werkelijk in willen zetten voor
bewoners. Wij zouden hen dus
willen betitelen als oproerkraai
ers die niet zoals de Stichting
Welzijn, Woonlasten komitee.
Rechtswinkel en mensen van de
Technische Bewonersadviseurs
naast ons staan, maar zich tegen
de mensen opstellen.
Bewonerscommissie plan 7,
W.B.V. Tuinstadwijk,
Seer. P. Pardon,
Van s' Gravesandestraat 21,
Leiden.
Zweeds
wittebrood
Hoe langer de oorlog voorbij is hoe
meer onzin er over wordt gepu
bliceerd. Ik beperk me hier tot
één voorbeeld, dat afgedrukt
stond in één of ander huis-aan-
huis verspreid blaadje. Zo'n ge
schrift wordt altijd nog wel door
een paar duizend inwoners van
Leiden gelezen en het verbaast
mij altijd weer hoe men vrijwel
alles slikt als zoete koek. In dit
geval is het een heel aardig fabel
tje dat kennelijk zo algemeen als
waar wordt aanvaard, dat wie er
tegen ingaat niet eens meer
wordt geloofd. Kennis is on
macht.
Bij mij is het fabeltje als histori
sche onwaarheid in het verkeer
de keelgat geschoten. Ik reageer
er negatief op, als enige, waar
door ik me een zak en een uit
slover voel. En vertwijfeld, want
heeft het zin? Ik ben een spelbre
ker en een kniesoor. Ik bederf
een prachtig verhaaltje en het
plezier dat het vele mensen heeft
gegeven door aan te durven ko
men met kritiek: eindeloze zeu
ren en ouwehoeren dat het ver
haaltje onjuist is en een stuk ge
schiedenis) vervalsing en hoe de
werkelijkheid was!
Dat is misdadig! Ja, ik verdien ge
lyncht te worden, was ik een
held ik had mijn nek geboden ge
lijk wijlen burgemeester Van
den Werf zijn zijdgeweer (degen,
sabel of zwaard, wat was het?) -
aan de verstoorde, met gram
schap vervulde, Leidse burgers
om opgeknoopt te worden aan
de hoogste boom (met deze
woorden als laatste: gelijk heb
ben is nog geen gelijk krijgen). Ik
vond het echter verstandiger en
iets minder zinloos een ingezon
den stuk te schrijven en met de
inzending daarvan te wachten
tot de roes van de bevrijdings
feesten was geweken en men
wellicht in staat is tot bezinning
en kritiek aan te horen. Het fa-
beltjesverhaal luidde als volgt:
"Dat er kort voor het einde van de
Tweede Wereldoorlog voedsel-
droppings boven Nederland
plaatsvonden hoefje geen enkele
Nederlander meer te vertellen.
Dat het daarbij om Zweeds wit
tebrood ging, weet ook ieder
kind. Blijkbaar redenen genoeg
voor de organisatoren van de 5
mei-viering om deze historische
gebeurtenissen dit jaar in Leiden
te halen. Zij het dan op een wal
minder spectaculaire manier dan
toentertijd het geval was".
Voor dit gretig geslikte verhaal vol
verzinsels geef ik een onverteer
baar brok rauwe waarheid in de
plaats. Het fabeltje is 100% on
juist, want de beschreven ge
beurtenis heeft nóóit plaats ge
vonden! Er zijn twee gebeutenis-
sen door elkaar gehaald. Verder
was het zo dat met de capitulatie
van Duitsland op 7 of 8 mei 1945
W.O. II in Europa was afgelopen,
maar nog niet in Azië (waaronder
Nederlands-Indië).
Op 4 mei 1945 was alleen West-
Duitsland (de oude Vesting Hol
land) nog door de Duitsers bezet,
de vest was er voor, in de loop
van 1944 en 1945, al bevryd. Za
terdag 5 mei ging de capitulatie
in van de Duitse bezetting in
West-Nederland in en heette ook
dit deel van ons land, als laatste
van het geheel vrij. Dinsdag 8
mei werd de bevrijding in Lei
den een daadwerkelijk feit met
de intocht van de Canadezen en
de doortocht van de Prinses Ire
ne Brigade. De Canadezen sloe
gen hun kamp op in Oud-Poel
geest. Het kan zijn dat het een ar
tillerie-onderdeel was, ze be
schikten althans over een aantal
gepantserde self-propelled 17-
pounden guns, op tanks gelij
kende voertuigen, die gepar
keerd stonden in de Kwaaklaan.
In juni hielden ze in Leiden een
parade, foto's daarvan werden
gemaakt door o.a. de fotograaf
van de Apothersdijk. (Deze op
namen zijn aanwezig in het ge
meente-archief, waar ze naar ik
mij meen te herinneren opgebor
gen liggen als foto's van de in
tocht der Canadezen!).
De voedseldroppings waren vooral
belangrijk voor de hongerende
inwoners van de grote steden als
Rotterdam, Schiedam, Delft,
Den Haag, Leiden, Haarlem en
Amsterdam. Een groot deel van
Nederland had er geen belang bij
en viel er buiten en daar zal nu
waarschijnlijk slechts een ênke-
ling iets van die voedseldrop
pings weten.
De droppings werden uitgevoerd
door 4-motorige Engelse en
Amerikaanse bommenwerpers.
De vliegvelden waarboven de
droppings plaats vonden waren
Valkenburg, Schiphol en ver
moedelijk Ypenburg. Ik heb
AVRO Lancasters boven Val
kenburg gezien en Boeing B17
vliegende Forten en Consolida
ted B-24 Liberators op weg naar
Schiphol. Wanneer de droppings
begonnen zijn herinner ik me
niet meer precies: ik weet dat het
niet vóór 25 april was, maar wel
vóór 4 mei. Wat werd gedropt?
Grote blikken met biscuit, cho
cola, vlees, geconserveerd in blik
(groente, aardappelen en vlees:
meat and vegetables), eipoeder
o.a. Het kwam eerst dagen na 5
mei, naar mijn gevoel na lange
tijd, misschien na bijna twee we
ken, in de distributie, mondjes
maat en geen grote hoeveelhe
den. Bij de gaarkeuken werden
de eerste dagen na 5 mei ook-
geen grotere porties verstrekt of
iets extra's als biscuit.
Zweeds wittebrood is niet gedropt
en niet per vliegtuig aangevoerd.
Was dat wèl gebeurd dan was
het, gezien het transport per
schip van Zweden naar Enge
land en van de havens naar de
verschillende vliegvelden en het
voortdurend verladen bij het
droppen al keihard en beschim
meld geweest en by de uitbrei
ding via de distributie inmiddels
totaal ongeschikt voor consump
tie!
Het brood is in feite dan ook niet
als brood in Nederland aangeko
men, maar als meel. Onder de
auspiciën van het Zweedse Rode
Kruis is dat meel per schip (coas
ters) van Zweden naar Neder
land gebracht, in Delfzijl gelost
en daar vandaan naar het honge
rende Westen, (dat toen, daar de
noordelijke provinciën nog niet
bevryd waren, nog niet als bezet
gebièd geïsoleerd was komen te
liggen).
Door Westnederlandse (Leidse)
bakkers gebakken kon men het
Zweedse Rode Kruis brood vers
bij de bakker op de daarvoor
aangewezen distributiebonnen
afhalen (spontane uitdelingen -
die misschien in 1574 hebben
plaats gehad - zijn in 1945 niet
voorgekomen). Er was boter of
margarine by. Het brood is twee
keer verstrekt, met een tussen-
.poos van enige weken. Wanneer
precies kan ik me niet meer her
inneren. Er staat me iets by van
eind februari 1945. Misschien
zyn de data na te gaan in oude
nummers van Het Dagblad voor
Leiden en Omstreken, de enige
krant die toentertijd verscheen,
en die wellicht worden bewaard
in het gemeente-archief. En an
ders zullen de data op te diepen
zijn bij *het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie (officieel
afgekort als R.V.O., onofficieel:
als RIOD) inJAmsterdam.
Het was nog volop oorlogstijd en ik
vrees dat de aanvoer van het
meel bestemd voor en de distri
butie van het Zweedse Rode
Kruis brood eigenlijk niet in ver
band is te brengen met de bevrij
ding en daar geheel los van staat!
Fred Vos
Bachstraat 20
Leiden
'Anatomie van de macht', een scherp
zinnige analyse van een van de be
kendste Amerikaanse economen
John Kenneth Galbraith. De mening
van deze gepensioneerde Harvard-
hoogleraar is in Amerika nog steeds
gezaghebbend. Hollandia, prijs
24.90.
'Nooit meer bang'. Serge en Francois
Marland zetten de video-gestalt-the-
rapie uiteen. Hoe door het gebruik
maken van video (voor zelfconfronta-
i hypnose (als toegang tot het
ƒ27,50.
'Alles onecht', keuze uit de gedichten
van Gerrit Komrij, die zelf eens heeft
geschreven dat hij 'de lezers altijd
met een rijmend kluitje in het riet van
hun eigendunk heeft gestuurd'. De
Arbeiderspers, prijs 16,50.
'Ster Woordenboeken', volgens de uit
gever: de gulden middenweg tussen
het handwoordenboek waarin alles
staat, en het vaak al te beknopte zak-
Kleine Koenen kost 17,50, de bui
tenlandse boeken 16,- per stuk.
'De wind komt niet uit de bomen', ro
man van acteur-schrijver Leo Beyers.
Een autobiografische getint verhaal
met een blik op het theaterleven en
een protest tegen de in veel opzichten
onwerkelijkheid daarvan. Hadewjjch,
