^Raadsels rondom
spijsolie blijven
c
Spaanse politie
:staat op scherp
PROGRESSIEF
AKKOORD
Moebarak wil democratisch imago
l Tegenspraak in Spaans schandaal
1 11**
3
Rusland wil
betrekkingen
met Israël
verbeteren
riDag van de Strijdkrachten
Nederlandse
vissersboot
opgebracht
Noodtoestand Nicaragua
in augustus opgeheven
ZUUR GENOEG!
GROEN
Mannenbastion
in Oxford valt
VS boeken
succes tegen
Exocet-raket
Betalen
of lopen
Moeder en
6 kinderen
komen om
bij brand
Rabbijn Waldman na
48 uur vrijgelaten
Leger Iran
doodt Koerden
ATERDAG 26 MEI 1984
Del
Buitenland
JERUZALEM (UPI) - De Sowjet-
Unie heeft belangstelling ge
toond voor verbetering van de
betrekkingen met Israel. Dit
hebben Israëlische media ge
meld.
Het dagblad Haaretz meldde ver
der dat de Russen hun bereid
heid hebben geuit de betrekkin
gen met Israel op hoger peil te
brengen in ruil voor een politiek
gebaar, bijvoorbeeld dat Israel
aanvaardt dat Moskou een rol
speelt in onderhandelingen over
het Midden-Oosten. Het blad
schreef dat de Verenigde Staten
later dit jaar een Midden-Oosten
conferentie naar het voorbeeld
van de Geneefse conferentie wil
len organiseren, waaraan moge
lijk de Sowjet-Unie deelneemt.
De Sowjet-Unie heeft Hongarije
gebruikt als kanaal om aan Israel
te laten weten dat over eventuele
verbetering van de betrekkingen
kan worden gesproken. De ban
den tussen de landen verslech
terden bij de oorlog in het Mid
den-Oosten in 1967.
In „veiligheidskringen" in Londen
verluidde dat het nieuwe proces
in april begon toen functionaris
sen in Boedapest een warm wel
kom bereidden voor een Israëli
sche wetenschappelijke missie
die een markt zocht voor Israels
geavanceerde technologie. Tij
dens een congres in Haifa bracht
een Hongaarse afvaardiging vori
ge week een tegenbezoek. „Daar
bij komen nog bezoeken van
Hongaarse en Russische delega
ties die de 40ste verjaardag van
de deportatie van joden uit Hon
garije door de Nazi's en de Geal
lieerde overwinning op Duits
land komen gedenken", aldus de
Israëlische radio.
MADRID (GPD) - De Spaanse gezondheidsautoriteiten hebben gisteren ontkend dat de
spijsolie niet de directe oorzaak zou zijn geweest van de catastrofe die de afgelopen drie
jaar aan 528 mensen het leven heeft gekost. Donderdag publiceerde de Madrileense
krant Diario 16 een vertrouwelijk document van de Nationale Commissie die zich met
het Spaanse spijsolieschandaal bezig houdt, waarin als conclusie van een langdurig
onderzoek gesteld wordt, dat de spijsolie de fatale afloop niet veroorzaakt kan hebben.
xx
823e directrice van de commissie,
ari Carmen Salanueva, verklaarde
0,- gisteren dat het uitgelekte docu-
0.-; ment slechts een gedeeltelijke
AK analyse bevat en niet als slotcon-
3.-
clusie aangemerkt mag worden.
Volgens Salanueva geldt als enig
officieel stuk nog steeds het do
cument dat de Wereldgezond
heidsorganisatie vorig jaar maart
MADRID (GPD) - De Spaanse poli-
tie heeft uiterst strenge veilig
heidsmaatregelen getroffen rond
de viering van de jaarlijkse Dag
van de Strijdkrachten. Deze
wordt morgen gehouden in Val-
ladolid met een groot militair de-
filé. De afgelopen dagen is het in
Valladolid herhaaldelijk geko-
HAMBURG (DPA) - Een Neder
landse vissersboot is eerder deze
week door de Westduitse kust
wacht opgebracht omdat hij in
strijd met de geldende bepalin
gen viste bij het Noordzee-eiland
Sylt.
Het Nederlandse schip, de viskot-
ter „Le-62", die naar Cuxhaven
(Nedersaksen) was opgebracht,
heeft de haven inmiddels verla
ten nadat de kapitein een borg
som van 20.000 Mark had be
taald. De vangst, 1.840 kilo tong
en ruim 1.000 kilo andere vis, is
in beslag genomen en bij opbod
verkocht.
De kapitein van de Le-62 heeft de
overtreding toegegeven. Volgens
hem had de reder hem een ver
keerd visgebied gewezen. Een
woordvoerder van het tolwezen
verklaarde dat het de eerste keer
sinds 1982 is, dat een Nederlands
vissersschip betrapt is op illegaal
vissen in de Westduitse kustwa
teren.
men tot incidenten, waarbij le
den van de vredesbeweging pro
testacties en demonstraties hiel
den tegen het militaire défilé en
de kosten (bijna 400.000 gulden),
die met de organisatie van de
Dag van de Strijdkrachten ge
moeid zijn.
Diverse malen kwam het tot bot
singen tussen militanten van de
vredesbeweging en een collectief
van kinderen van militairen. Val
ladolid staat te boek als een bol
werk van extreem rechtse mili
tairen, wier nazaten de vredesbe-
- weging beschuldigen van beledi
gingen tegen het leger en van het
voeren van een anti-militaristi
sche campagne.
De voorzorgsmaatregelen houden
niet alleen verband met mogelij
ke incidenten door protesten van
de vredesbeweging. Vanwege de
nabijheid van Baskenland acht
men het niet uitgesloten dat de
Baskische afscheidingsbewe
ging ETA het militaire défilé aan
grijpt om een aanslag te plegen.
Twee jaar geleden wist de politie
een aanslag op koning Juan Car
los te verijdelen, daags voor het
défilé in Barcelona plaatsvond
door de ontdekking van een tun
nel in de buurt van de koninklij
ke tribune.
KOLONEL - De Westduitse rege
ring heeft zich verbaasd getoond
over de mededeling uit El Salva
dor dat een kolonel is benoemd
tot militair attaché in Bonn.
De kolonel in kwestie is Nicolas
Carranza, voormalig hoofd van
de Fiscale Politie in El Salvador
en genoemd als één van de hoge
Salvadoraanse militairen achter
de Eskaders des Doods.
MANAGUA (Rtr./AFP) - De cam
pagne voor de algepiene verkie
zingen in Nicaragua, die op 4 no
vember worden gehouden, be
gint op 8 augustus, na opheffing
van de noodtoestand. De Hoge
Kiesraad heeft bepaald dat de
campagne tot 31 oktober mag
duren.
De duur van de campagne was een
omstreden kwestie in Nicaragua.
Aanvankelijk wilde de regering
de campagne maar twee maan
den laten duren.
De kandidaten voor het president
schap, het vice-presidentschap
en een constituerende vergade
ring kunnen zich met ingang van
heden tot 25 juli laten registre
ren. De anderhalf milioen kiezers
zullen zich tussen 27 en 30 juli op
kieslijsten moeten laten inschrij-
Een paar uur voor de bekendma
king van het schema was de De
mocratische Coördinatie, het be-
ADVERTENTIE
ledereen heeft opeens de zure regen ontdekt, ledereen doet nu een
flinke scheut milieu in z'n pakket. Werkelijk alles halen ze uit de
kast: konferenties, boswandelingen, verklaringen "hoe erg het is".
Dat soort dingen. Is dat dan alles? Is dat genoeg? Nee natuurlijk.
Een gifvrij Europa vraagt: schone energie, hergebruik, geen gif
belten, milieuvriendelijke technologie, kleinschalige bedrijvigheid,
meer openbaar vervoer, een demokratische ekonomie.
Een kompleet Groen Progressief programma dus. Lijst 6.
VAN CPN, GROENE PARTIJ NEDERLAND,PPR, PSP
publiceerde. Daarin wordt er
kend dat de directe oorzaak van
de dodelijke spijsolie, de vergifti
ging, nog steeds onbekend is en
dat de spijsolie slechts een indi
recte rol heeft gespeeld.
door
Gerrit-Jan Hoek
De diverse verenigingen i
ruim 23.000 slachtoffers die op
een of andere manier door de
spijsolie of door een onbekend
gif zijn aangetast zich georgani
seerd hebben, staken hun ver
ontwaardiging gisteren niet on
der stoelen of banken, nadat de
minister van gezondheidszorg,
Lluch zijn belofte een serieus do
cument over de affaire te presen
teren, niet inloste.
De slachtoffers van het spijsolie
schandaal, die vanaf maart al tal
loze acties gevoerd hebben om
de overheid tot een diepgaand
onderzoek aan te zetten, verwij
ten bovendien de gezondheids
diensten dat ze hen aan hun lot
overlaten. Hoewel volgens de be
handelende medici veel patiën
ten genezen zijn, blijkt de onbe
kende ziekte nog steeds voort te
woekeren.
In de laatste drie maanden is het
aantal dodelijke slachtoffers met
22 gestegen. Tevens vertonen
veel patiënten nieuwe sympto
men van de slopende ziekte zoals
verslechterend gezichtsvermo
gen tot blindheid toe, een toene
mend aantal gevallen van kan
ker, terwijl bij veel slachtoffers
de botten poreus worden.
OXFORD, ENGELAND (RTR) -
Het laatste mannenbastion van
de Engelse universiteitsstad Ox
ford is gevallen: de bestuurders
van het 658 jaar oude Oriel-Colle-
ge met 23 tegen vier stemmen
hebben besloten vrouwen tot de
studie toe te laten.
Dit besluit betekent echter niet dat
op alle 40 onderwijsinstellingen
van Oxford het tijdperk van de
gelijkberechtiging is aangebro
ken. Want drie colleges openen
hun deuren alleen voor vrouwen.
Een van de motieven voor het ge
nomen besluit op het Oriel-Colle
ge was dat de belangstelling voor
het instituut achteruitging.
Slechts toelating van vrouwen
zou de neerwaartse neiging kun
nen tegenhouden. De inscrhij-
vingstermijn voor vrouwen is ge
steld op oktober 1985.
WASHINGTON (AFP) - De Ameri
kaanse marine heeft onlangs met
succes een eerste reeks proeven
genomen ter verdediging van
haar schepen tegen de beruchte
Exocet-raket. Daarbij werden
drie van de vier raketten van
Franse makelij vernietigd.
Bij de proeven in de Stille Oceaan
was een Britse onderzeebootja
ger betrokken die met Exocet-ra-
ketten was uitgerust. Een oude
Amerikaanse onderzeebootjager
verdedigde zich met het Falanx-
systeem, waarbij drieduizend
schoten per minuut worden afge
vuurd.
In de Falklandoorlog in 1982
bracht Argentinië met een Exo
cet-raket de Britse onderzee
bootjager Sheffield tot zinken.
Irak zou in de oorlog met Iran de
ze raket tegen tankschepen in
het gebied van de Golf kunnen
gebruiken.
MONS - Zes kinderen en hun
moeder zijn de afgelopen
nacht in het Belgische dorp
Paturages bij Mons door ver
stikking om het leven geko
men bij brand in hun huis.
Een gepensioneerde mijnwer
ker, zijn vrouw en zeven kin
deren leefden in een klein
huis waar tegen middernacht
brand ontstond. Oorzaak van
de brand is volgens de politie
vermoedelijk dat vergeten is
de elektrische friteuse uit te
schakelen. Slechts de vader
en een van de kinderen wis
ten het huis te verlaten. Ze
liepen ernstige brandwonden
op.
De andere tien kinderen van
het gezin woonden niet meer
bij de ouders. Volgens de po
litie leefde het mijnwerkers-
gezin op de rand van het be
staansminimum. (foto ANP)
BOMMEN - Bij bomaanslagen in
de Chileense hoofdstad Santiago
is gisternacht aanzienlijke mate
riële schade aangericht.
Een bom ontplofte voor het ge
bouw van een officiële vrouwen
organisatie, in de buurt van het
Moneda-paleis waar de president
kantoor houdt. Drie andere bom
men vernielden elektrische in
stallaties terwijl bij een andere
explosie de spoorbaan naar Val
paraiso schade opliep. De overi
ge bommen veroorzaakten scha
de aan winkels en huizen.
JERUZALEM (UPI-AFP) - Rab
bijn Eliezer Waldman is gisteren
na een detentie van 48 uur in ver
band met een onderzoek naar
een joods netwerk van terreur
vrijgelaten. Maar de politie deel
de mee dat hij mogelijk morgen
voor verdere ondervraging opge
roepen zal worden.
Waldman, hoofd van een nederzet
ting in het gebied van Kiryat Ar-
ba bij Hebron op de bezettelijke
westelijke Jordaanoever, is kan
didaat voor de verkiezingen die
op 23 juli zullen worden gehou
den. Hij staat op de lijst van de
kleine rechtse techiya-partij die
zich fel verzet tegen terugtrek
king van Israël uit bezet gebied.
De lijstaanvoerder van deze par
tij, de minister van wetenschap,
SWAPO-strijders
vrijgelaten
JOHANNESBURG (UPI) - De
Zuidafrikaanse bewindvoerder
in Namibië, Willie van Niekerk,
heeft vrijdag 54 voormalige
SWAPO-strijders vrijgelaten uit
een geheim gevangenenkamp in
Mariental. De meesten van hen
waren krijgsgevangen gemaakt
bij een Zuidafrikaanse overval in
1978 op een kamp van de SWA
PO.
De ongeveer 50 SWAPO-strijders
die nog worden vastgehouden in
Mariental zullen waarschijnlijk
ook binnenkort vrij komen.
Yoeval Neeman, had premier
Yitzhak Shamir gewaarschuwd
dat hij uit het kabinet zou stap
pen tenzij rabbijn Waldman on
middellijk zou worden vrijgela
ten. Ook opperrabbijn Morde-
chai Eliahoe protesteerde giste
ren tegen de arrestatie van Wald
man. Deze werd woensdag aan
gehouden, een dag voordat een
andere rabbijn uit hetzelfde ge
bied, Mosje Levinger, na 10 da
gen van ondervraging in vrijheid
werd gesteld. Beide rabbijnen
werden verdacht van het voor de
autoriteiten achterhouden van
voorkennis van een terreurcam-
pagne die joodse kolonisten te
gen Arabieren op de bezette
westelijke oever en in het gean
nexeerde Oost-Jeruzalem voer
den.
„Wij hebben genoeg bewijsmate
riaal om Levinger officieel in
staat van beschuldiging te stel
len maar het besluit of wij de
procedure tegen hem zullen
voortzetten berust in handen van
het bureau van de procureur-ge
neraal van de staat", aldus een
politiekring die weigerde te zeg
gen of men hetzelfde bewijsma
teriaal tegen rabbijn Waldman
had.
Er zijn deze week in verband met
de zaak van de joodse anti-ter-
reur 27 verdachten in staat van
beschuldiging gesteld. Onder
hen bevinden zich twee militai
ren, onder wie een hoge officier
die tot voor kort een belangrijke
functie bekleedde bij het bestuur
op de westelijke oever.
DEN HAAG/BRUSSEL (ANP) -
Automobilisten en andere ver
keersdeelnemers die in België
een bekeuring krijgen moeten
die boete zeer binnenkort on
middellijk aan de verbaliserende
gendarme betalen. De Neder
landse ambassade in Brussel
heeft gisteren vernomen dat de
datum waarop de nieuwe maat
regel in werking treedt nog niet
is vastgesteld, maar zeker is dat
het nog voor de zomervakantie
zal zijn.
De maatregel geldt zowel voor Bel
gen als voor buitenlanders. Wie
om wat voor reden ook niet met
een kan betalen, moet verder lo
pen, want de Belgische politie is
gerechtigd tijdelijk beslag te leg
gen op auto, brommer of fiets
van de overtreder. Teruggave
volgt eerst na betaling van de be
keuring.
BEIROET (UPI) - Het Iraanse leger
heeft 65 Koerden gedood bij een
zuiveringsactie onder "contrare
volutionaire rebellen" in 20
Koerdische dorpen in noord-
west-Iran, zo heeft het Iraanse
persbureau IRNA gisteren ge
meld. Voorts vielen er 80 gewon
den en en werden wapens, voed
sel en kleding in beslag geeno-
Engeland hoopt
op oplossing
EG-bijdrage
PARIJS (DPA/Reuter) - Met een
gezamenlijke inspanning van al
le EG-partners moet het moge
lijk zijn de kwestie van de Britse
bijdrage aan de Gemeenschap te
regelen voor de topconferentie
die volgende maand in Fontaine-
bleau wordt gehouden, zo zei de
Britse minister van buitenlandse
zaken Geoffrey Howe gisteren in
een rede voor de Frans-Britse
Kamer van Koophandel in Pa
rijs.
Howe zei ook dat Londen niet zal
instemmen met een verhoging
van de contributie zolang er geen
betere controle komt over de uit
gaven van de EG.
langrijkse oppositieverbond,
met de Democratische Conserva
tieve partij overeengekomen
geen kandidaten te zullen stellen
als de Sandinistische regering
niet „concreet" zou antwoorden
op haar eisen inzake „echt vrije
en eerlijke" verkiezingen. De op
positie eiste opheffing van de
noodtoestand en van de censuur
op de pers en volledige toegang
tot de media.
De noodtoestand werd in maart
1982 ingesteld toen door de Ver
enigde Staten gesteunde ppstan-
delingen, die hun basis in Hon
duras hadden, begonnen met
aanvallen over de grens in het
noorden van Nicaragua.
De verkiezingen zullen de eerste
zijn sedert het nationalistische
Sandinistische bevrijdingsfront
in 1979 het bewind van de
rechtse dictator Anastasio Somo-
za omver wierp.
Onlangs keerde een Egypte
naar enthousiast terug uit
Europa. „Het is daar fantas
tisch", vertelt hij een vriend.
„De telefoons werken er, het
openbaar vervoer is er pri
ma, straten en huizen zijn er
ordelijk. Niet te geloven". „En
dat noem jij geweldig?", zegt
de vriend. „Het is ouderwets.
Zo was het bij ons dertig jaar
geleden ook".
Een typisch Egyptisch grapje
dat aansluit bij het dilemma
van de huidige verkiezingen:
waar gaat Egypte heen, voor-
of achteruit.
door
Jaap van Wesel
President Moebarak gaat op
verkiezingstournee. Opent
bruggen, knipt linten door,
inspecteert de aanleg van
Cairo's nieuwe metro en be
zoekt fabrieken. Met deskun
dige blik onderzoekt hij het
ondergoed op kwaliteit: „Het
moet goed en goedkoop zijn,
draagbaar en betaalbaar voor
47 miljoen Egyptenaren". Dit
jaar zijn dat er 47 miljoen, het
volgend jaar al 48 miljoen,
want iedere acht en een halve
maand komen er in Egypte
één miljoen baby's bij.
Die 47 miljoen Egyptenaren
kunnen zondag niet allemaal
naar de stembus, dat zijn er
maar 12 miljoen, want je
moet je als kiesgerechtigde
laten registreren. De animo
daarvoor is in Egypte nooit
bijzonder groot geweest.
Maar dit keer is de animo gro
ter dan voorheen, want nooit
zijn de verkiezingen zo vrij
geweest: vijf partijen, vijfdui
zend kandidaten voor 448
parlementszetels. Zo hebben
zich drie miljoen nieuwe
kiesgerechtigden laten in
schrijven. Maar uiteindelijk
zullen er toch niet meer dan
twee a drie miljoen Egypte
naren stemmen.
„Dat de regeringspartij van
president Moebarak de abso
lute meerderheid zal behalen,
staat als een paal boven wa
ter. Egypte is een Derde-We
reldland met een militair re
gime. Zoals overal elders in
de Derde Wereld, zo heeft
ook dit regime een civiele
'open volkspartij' nodig om
zich naar buiten toe te legiti
meren. Onder Sadat sprak
het dan ook vanzelf dat 99
procent van de kiezers, het
hele volk dus, de president
steunde. Is Moebarak een de
mocraat die zijn politieke toe
komst op het spel zet? Geens-
Leger
Hij ontleent zijn macht, evenals
zijn voorgangers, aan het le
ger. Zijn kabinet is solide op
gebouwd uit vertegenwoor
digers van de verschillende
takken van de geheime
dienst. „Hij wil de werkelijke
krachtsverhoudingen ken
nen", is een theorie. Maar
daar hoef je geen vrije verkie
zingen voor te houden. Toen
Sadat in 1970 pas aan de
macht was, werden er even
eens verkiezingen gehouden.
Toen was er slechts één par
tij.
De minister van binnenlandse
zaken besloot in één district
in Cairo de stemmen te tel
len. Het resultaat was onthut-
President Moebarak (foto AP)
send: slechts 60 procent voor
en 40 procent tegen. De mi
nister liet de resultaten aan
de president zien als indicatie
voor de ware verhoudingen,
en eveneens als waarschu
wing. De overige stembussen
werden als gebruikelijk in de
Nijl gegooid en de presiden
tiële overwinning van 99,8
procent werd afgekondigd.
„Moebarak wil een eigen imago
opbouwen", is een ander ar
gument. Nasser werd vereen
zelvigd met de revolutie en
het Arabische socialisme. Sa
dat was de man van oorlog en
vrede, maar Moebarak wil de
man zijn van vrijheid en de
mocratie. Zo heeft Egypte
voor het eerst een echt meer-
partijenstelsel, iets waar Sa
dat al schoorvoetend aan was
begonnen. Een unicum in de
Derde Wereld.
Iedere partij kan schrijven en
zeggen wat hij wil, binnen ze
kere grenzen natuurlijk.
Want de verworvenheden
van 'de revolutie en het socia
lisme' zijn onaantastbaar,
evenals Camp David en de
persoon van de president. De
president staat boven de par
tijen en is tegelijk partij. In
een democratisch bestel na
tuurlijk een wat merkwaardi
ge constructie.
Frustreren
Om aan de verkiezingen mee te
doen, moeten er allereerst
partijen zijn. Dat spreekt niet
vanzelf in een land dat voor
heen een één-partij stelsel
heeft gekend. Het blijkt al
meteen dat deelneming min
der eenvoudig is als op het
eerste gezicht zou lijken, en
je kunt ook in een democra
tisch bestel de oppositie fru
streren zonder aan de demo
cratische beginselen afbreuk
te doen. Want volgens de
kieswet mogen alleen geregi
streerde partyen mee doen.
En partijen van voor de revo
lutie van 1952 zijn verboden
als strijdig met 'de verwor
venheden van de revolutie'.
De herboren WAFD-partij, die
aan de macht was voordat hij
door Nasser ten val werd ge
bracht en vervolgens verbo
den, moet zich derhalve nu
'de nieuwe WAFD' noemen.
Het is eindeloos vechten en
vooral procederen geweest
voordat de rechter de r
WAFD als een wettige partij
deed registreren, tegen de ob
structie van de overheid in,
hetgeen pleit voor de onaf
hankelijkheid van de rechter
lijke macht in Egypte.
De hoop op echte vrije verkie
zingen steeg na tussentijdse
verkiezingen in een district
in Alexandrië, eind vorig
jaar. Daar trad een andere
oudgediende in de Egypti
sche politiek aan tegen de re
geringskandidaat: de Pro
gressieve Unionisten Party,
een mengsel van marxisten,
communisten en nasseristen.
De deskundigen zijn het er
niet over eens of deze partij
dit keer de kiesdrempel van 8
procent wel of niet zal halen.
Volgens de normale praktijk
verslaat de regeringskandi
daat de oppositie moeiteloos
met actieve medewerking
van politie en geheime
dienst. Maar er kwam een or
der van de president: echte
verkiezingen zonder inmen
ging. En de oppositiekandi
daat won.
