c Voor miljarden fiscale fraude Rentedaling brengt redding 'Engeland heeft onze boer achterlijk gehouden' ||pwa|p Beurs week Stakers riskeren ontslag Congres over witteboordencriminaliteit Stoken in kassen snel goedkoper De agrarische armoede van zuivelstaat Ierland ZATERDAG 19 MEI 1984 Economie AMSTERDAM (ANP) - Via fiscale en sociale fraude, zoals belastingontduiking, verdwijnt een bedrag van 25 tot 35 miljard gulden in het zwarte circuit, een bedrag dat buiten de maatschappij blijft. Dit zei de juridisch-fiscale deskundige mr C.A. de Kam gisteren in Amsterdam op een congres van de Nederlandse Vereniging voor Kriminologie, gewijd aan de 'wittenboordencriminaliteit'. Omdat de lopende band van de BMW-fabriek in West-Duitsland is stilge zet, dekt deze werknemer de auto's af met plastic. (foto api Mulder Mulder (rollend materieel) uit Bos koop verwacht voor dit jaar weer een positief resultaat. De verko pen en de bezettingsgraad in het eerste kwartaal waren voor Mul der niet hoger dan in dezelfde pe riode van 1983. Wel wordt gezien het toenemende offertebestand een gunstigere orderontvangst verwacht in de rest van 1984, al dus de directie in het jaarverslag. Mulder zag vorig jaar dé omzet toe nemen met 12 pet tot bijna f 18 miljoen. Van de omzet had 54 pet betrekking op de meer seriemati ge fabricage van onder meer truckmixers. De nettowinst kwam uit op f 753.000 tegen een verlies in 1982 van f 371.000. De winst zal aan het vermogen wor den toegevoegd. OESO De Fransman Jean-Claude Paye is benoemd tot secretaris-generaal van de Organisaties voor Econo mische Samenwerking en Ont wikkeling (OESO), het samen werkingsverband van 24 indus trielanden. Hij volgt de Neder lander mr. Emile van Lennep op, die de functie sinds 1969 heeft bekleed. Paye (50) is sinds 1979 directeur economische en financiële zaken van het Franse ministerie van buitenlandse zaken. Daarvoor was hij onder meer adviseur van de toenmalige Franse premier Barre. Sausen Sausen zoals mayonaise, fritessaus en slasaus worden met ingang van 1 juni duurder. De consu ment moet rekenen op prijsver hogingen van 1,32 gulden voor een liter mayonaise, 41 cent per liter slasaus en 41 tot 58 cent per liter fritessaus. Als reden voor de prijsstijging wordt gegeven de stijging op de wereldmarkt van plantaardige oliën. Delta Lloyd Delta Lloyd Verzekeringsgroep heeft in het eerste kwartaal van dit jaar een winst voor belastin gen. geboekt van 37,3 miljoen gulden. Dat is bijna 8 procent" meer dan de 34,6 miljoen gulden van het eerste kwartaal van 1983. Het bedrijf handhaaft de ver wachting dat 1984 een winst kan opleveren die ongeveer op het peil van die van 1983 ligt. Verlies De instrumentenfabriek Enraf-No- nius uit Delft heeft over vorig jaar een verlies geleden van 2,8 miljoen gulden. Ondanks de toe neming van de omzet en winst in de sectoren röntgendiffractie en laboratoiumrecorders konden de aanloopkosten van de fabriek van Cityprint in Almelo en de ge volgen van voortdurende stagna tie in de industriële sector niet worden opgevangen, aldus het jaarverslag. De binnenlandse omzet in medi sche, paramedische en tandheel kundige apparatuur ging verder achteruit. Met name de over heidsmaatregelen hebben een sterk remmende invloed op de investeringen in de gezondheids zorg. Het verlies aan omzet hier werd echter ruimschoots gecom penseerd door vergroting van de export van fysiotherapeutische apparatuur. Banen weg Calpam in Nieuwegein (handel in en distributie van huisbrandolie) zal geheel worden overgenomen door het SHV-cdncern. Hierdoor zullen over een periode van drie jaar 104 van de 164 arbeidsplaat sen bij Calpam komen te verval len, zo heeft het bedrijf aan de bonden bekendgemaakt. Ge dwongen ontslagen zullen tot 1 maart 1985 niet vallen en er zal zoveel mogelijk worden getracht om mensen binnen het SHV- concern een andere baan te be zorgen. Ook zal Calpam mogelijk van Nieuwegein naar Rotterdam verhuizen. Calpam is nu nog voor de helft eigendom van Che vron en SHV. Levensverzekering DEN HAAG (ANP) - De produktie van nieuwe levensverzekeringen in Nederland is in het eerste kwartaal van 1984 met 3,3 pro cent gedaald ten opzichte van het eerste kwartaal van het vorig jaar. Daarbij boekten de buiten landse levensverzekeringmaat schappijen een flinke stijging en de Nederlandse zagen hun pro duktie dalen. Dit blijkt uit gege vens van het Centraal Bureau voor de Statistiek die gisteren zijn gepubliceerd. Twee landen maakten de grootste problemen bij de EG-top onlangs in Brussel: Engeland en Ierland. Wat de Britten betreft: niemand stond echt verbaasd dat zij zo hoog van de toren bliezen over de door hen te hoog geachte Britse bijdrage aan de EG-begroting. Tenslotte: de Britten zijn geen Europeanen. Ze roepen het zelf het hardst. Maar dat de zachtmoedige Ierse premier en typische Europeaan Gar ret FitzGerald bereid bleek de topconferentie stuk te la ten lopen als er niet iets aan het probleem van de Ierse melkveehouders werd ge daan, dat verbaasde velen. Hij liep zelfs boos uit de ver gadering, toen hij niet on middellijk steun kreeg na zijn voorstel voor de Ierse boeren een uitzondering te maken bij de door alle EG- landen noodzakelijk geach te inkrimping van de veel te grote communautaire melk- produktie, die voor de be ruchte boterberg heeft ge zorgd. FitzGerald kreeg zijn zin. Zijn land kreeg de uitzonderings status. De Ierse boeren mo gen dit jaar 4,64 procent meer melk produceren dan vorig jaar. Waarom? Wat maakt de Ierse boeren zo bij zonder, vergeleken met hun collega's in de overige EG- landen? TIPPERARY Boer Joe Moloney (53) wijst naar een onbestemd punt in de verte, en zegt: "Alleen Paddy O'Connell van verderop heeft geluk. Zijn zoon is ervoor gemaakt om hem op te volgen. De mijne wil niet. Na meer dan 300 jaar zal hier in Barronstown straks geen Moloney meer boe- Hij zucht. Zijn vrouw haalt onder tussen de ketel theewater van het reusachtige kolenfornuis. "Maar je kan die jongen ook geen Met legale constructies - interna tionale belastingvermijding en belastingvlucht - is jaarlijks ook nog eens een bedrag gemoeid van 30 tot 40 miljard gulden. Hoewel de Nederlandsche Bank hierover geen cijfers verstrekt was De Kam het bedrag toch ter ore gekomen en hij was daarover zeer stellig. Weliswaar zijn die genoemde constructies niet in strijd met de wet, maar de wetge ver heeft er toch iets anders mee bedoeld dan wat er nu mee ge beurt, aldus De Kam. De belastingfraude moet volgens de belastingdeskundige krachti ger worden bestreden. Niet door de baten te verkleinen (belas tingverlaging is volgens hem niet ongelijk geven", vervolgt hij. "Hij zegt dat hij liever een baan heeft. Is-t-ie vrij in het weekein de; kan-ie vrijdagavond met een hoop geld op zak gaan stappen". De 14-jarige zoon van Joe Moloney heeft het nu al bekeken. Hij gaat als hij straks van school komt voor geen goud op de boerderij van zijn vader werken.Joe: "Tien, twintig pond per week. meer krijgt een boerenzoon hier niet. En dan nog alleen als hij ge luk heeft. Zo'n jongen ziet z'n vrienden die in de fabriek werken vrijdagavond met 100 pond (400 gulden) de pub bin nenstappen. Het is toch logisch dat hij dan geen zin heeft?" Joe's dynastieke probleem en in een land als Ierland met z'n on gewoon sterke historische zin telt zoiets zwaar - is tekenend voor de situatie waarin veel Ierse boeren zich bevinden, met name zij die een klein tot middelgroot bedrijf hebben. En dat hebben ze bijna allemaal. De boerderij van Joe Moloney staat in het gehucht Barron- haalbaar) maar door de pakkans te vergroten en tevens de straf fen te verzwaren. Verder bepleitte hij een vereen voudiging van de belastingwet geving door onder meer allerlei aftrekmogelijkheden in de loon- en inkomstenbelasting te schrappen en een betere voor lichting aan de belastingbetaler over wat er met zijn belasting centen gebeurt. Het congres duurt tot en met zater dag. Er komen ook andere zaken aan de orde zoals de witteboor dencriminaliteit op het terrein van het milieu, corruptie, beleg gingsfraude en computercrimi naliteit. stown, vlakbij Tipperary. Hij heeft 23 hectare grond waarop 32 koeien grazen, ongeveer het ge middelde voor de streek. De melk van die koeien, zo'n 90.000 liter per jaar, is z'n enige inko men: 20.000 tot 25.000 gulden. Daar kan Moloneys gezin (man, vrouw, zoon, drie dochters en een oma) aardig van rondkomen. Tegelijkertijd is het te weinig om twee gezinnen van te onderhou den. Dat zorgt ervoor dat hij z'n opvolgingsprobleem heeft. Joe kan nog minstens 10 jaar mee. Hij kan niet verwachten dat z'n zoon zo lang wacht op een eigen inkomen. "Het gebeurt overal", zegt hij. "De een na de ander houdt ermee op. Alleen de heel grote boeren blij ven over". Charley Richardson van de co-operatieve melkfa briek Tipperary, die ons bege leidt: "Dat klopt. Er zijn al een paar honderd boeren hier ver dwenen. We hebben nu nog 1240 melkleveranciers. Over 5 jaar zullen dat er hooguit 900 zijn". STUTTGART/BONN - De West- duitse metaalwerkgevers heb ben gisteren besloten vanaf dins dag met uitsluiting van arbeiders terug te slaan tegen stakingen om de 35-urige werkweek. Uit sluiting is het ontslag van werk nemers in geval van staking. De ze maatregel treft in het begin 65.000 man in 35 bedrijven in het cao-gebied om Stuttgart, waar de stakingen deze week waren be gonnen door 13.000 arbeiders bij toeleveranciers van de auto-in dustrie. Door deze acties gingen vrijdag Het is zeer de vraag of bij die 900 de 35-jarige John Hewitt uit de na bijgelegen vlek Oola zal zijn. Hij erfde in 1981 de boerderij van z'n oude, ongetrouwde oom en heeft vanaf die tijd met man en macht geprobeerd iets van de verwaar loosde 20 hectaren te maken. Hewitt: „Ik ben het gaan doen om dat de AKZO-fabriek hier in de buurt, waar ik werkte, dicht ging. Ik heb me rot gewerkt, maar het is hard tegengevallen. In het begin had ik 13 koeien. Nu zijn het er 23, maar dat is nog veel te weinig om een beetje be hoorlijk inkomen te halen". Hewitt (hij heeft een vrouw en twee kinderen) zit voor 35.000 gulden in de schuld, en had vorig jaar een inkomen van 15.000 gul den. Hij kan alleen op een hoger inkomen hopen als hij meer koeien heeft. Dit jaar laat de EG hem daarvoor nog wat ruimte, maar niemand weet hoe het vol gend jaar zal zijn. Hewitt: „Als ik volgend jaar niet verder kan uitbreiden, is het af gelopen. Dat ik geen auto heb, geen vakantie, acht dagen per weer vier autofabrieken dicht als gevolg van een tekort aan onder delen en kon in totaal zeker 80.000 man thuis blijven. Ver wacht werd dat er volgende week geen enkele auto in West- Duitsland meer zal worden ge produceerd. Voor de regering in Bonn was dit reden om partijen opnieuw drin gend te verzoeken onderhande lingen te heropenen. De werkge vers, die tot dusverre niet eens wilden praten over arbeidstijd verkorting, boden gisteren op nieuw aan te onderhandelen, week werk, dat kan ik allemaal hebben. Maar zonder uitbrei dingsmogelijkheden heeft het geen zin. Alles hangt van Brussel af'. Ierland zit vol met dit soort boeren. De cijfers bewijzen dat. Van de 160.000 boeren in Ierland zijn er bijna 70.000 melkveehouder. De gemiddelde grootte van hun boerderijen is 23 hectaren en ze hebben gemiddeld 20 koeien rondlopen. Dat zijn opvallend kleine kuddes: in ons land zijn ze gemiddeld twee keer zo groot, in Engeland drie keer. De melkproduktie per koe is in Ier land laag: 3340 liter per jaar, te gen een EG-gemiddelde van 4000 liter. Die produktie is zo laag om dat de gemiddelde Ierse melk veehouder een te laag inkomen heeft om in de winter bij te kun nen voeren. Dat gemiddelde in komen bedroeg vorig jaar 18.000 gulden. Niettemin is melk erg belangrijk voor de Ierse economie. De tota le Ierse landbouwproduktie in geld gezien bestaat voor een der de deel uit melk. Men kan de on gewoon belangrijke positie van de melk voor de Ieren ook an ders zien: het witte goud levert tien procent van het Ierse bruto nationaal produkt. Hoe komt het, dat er in Ierland ver houdingsgewijs zoveel meer kleine boeren zijn dan elders in Europa? John Dunne, secretaris van de melk-sectie van de Irish Farmers Association in Dublin, zegt erover: „De reden is histo risch. Het komt in hoofdzaak door onze goede vrienden de Britten die ons achterlijk hebben gehouden". De Ierse boeren hadden tot '73, toen hun land tot de EG toetrad, vrijwel geen andere afzetmarkt dan Engeland. Daar werden de voedselprijzen kunstmatig laag gehouden. De Ierse boeren kre gen dus weinig geld, en konden niet investeren in bijvoorbeeld vergroting van hun boerderijen. Archaische sociale verhoudingen speelden tot voor kort ook een belangrijke rol. Het was voor boerenzonen heel gebruikelijk op de boerderij van hun vader te werken voor niet meer dan kost DEN HAAG (GPD) - Het gasver bruik in kassen verschilt sterk van bedrijf tot bedrijf, zelfs als ze in principe gelijk zijn en dezelfde produkten telen. Dat blijkt uit een onderzoek dat het Land- bouw-Economisch Instituut heeft uitgevoerd in 44 bedrijven die vroege tomaten kweken. Aanpassingen op korte termijn in de kassen leverden ongeveer 15 procent gasbesparing op. De verhoging van de gasprijzen dwingt tuinders tot besparing op de energierekening. Om de ver diensten niet in gevaar te bren gen, kunnen ze geen grote inves teringen doen. Uit het onder zoek, gehouden in het Zuidhol landse glasdistrict, blijkt dat ook met eenvoudige veranderingen aanzienlijke besparingen kun nen worden gerealiseerd. maar deden geen bepaalde voor stellen. Ook blijken zij nog steeds alleen op landelijk niveau met de leiding van de metaal- bond IG Metall te willen praten, maar de bond wil tot dusverre al leen praten per cao-gebied. Wat de sfeer zeker niet ten goede komt is dat werd bepaald dat ar beidsbureaus geen werkloos heidsuitkering zullen hoeven te verstrekken aan arbeiders die door werkgevers worden uitge sloten in gebieden waar niet een officiéél stakingsparool van de vakbond geldt. en inwoning. Die mannen begon nen pas een gezin te stichten (als ze dat al deden) als hun vader ge heel versleten was, en ze de boer derij konden overnemen. Op deze wijze bleven de (kleine) boerderijen in familiehanden. De mensen hadden het arm, maar er was geen alternatief: de indus trialisatie kwam in Ierland pas door Henk Dam laat op gang. Door de recessie, die Ierland zwaar getroffen heeft, is dat gebrek aan ander werk bo vendien blijven bestaan. Het tekort aan alternatieven zorgt ervoor, dat er met name in het westen van Ierland extreme si tuaties voorkomen van boeren, die niet meer dan acht tot tien koeien op een armelijk stukje grond hebben rondlopen. De tractor komt daar nauwelijks voor; melken doet men er met de hand. Romantici zal zoiets aanspreken, maar de harde realiteit is dat de ze boeren slechts 5000 tot 10.000 gulden 's jaars verdienen. Voor hen is er een steunregeling, die hen verzekert van een inkomen van ongeveer 250 gulden per week. De problemen van de Ier se melkveehouders worden on der meer aardig duidelijk ge maakt door het feit, dat 19.500 van hen (van de 70.000 dus) der gelijke steun ontvangen. John Dunne: „Het zijn inderdaad schokkende cijfers. Ze bewijzen dat voor de Ierse landbouw de speciale maatregelen nodig zijn zoals FitzGerald onlangs gekre gen heeft. Als we die 4,64 procent niet hadden gehad, zouden er nu weet ik hoeveel boeren mee moe ten ophouden. En dat, terwijl de afgelopen 10 jaar al 20.000 melk veehouders ermee gestopt zijn". Maar is het Ierse probleem niet juist, dat er te veel kleine boeren zijn? Dunne: „Makkelijk gezegd. Vergeet niet: er is geen ander werk hier. De EG moet daar re kening mee houden. Het is van absoluut vitaal belang dat onze boeren aan het werk blijven. En bovendien: wat is er lekkerder dan Ierse melk"? 7 door C. Wagenaar AMSTERDAM (GPD) - Wall Street bleef dwarsliggen. Per saldo ontwikkelde de week zich voor de Amsterdamse ef fectenbeurs niet ongunstig. Gezien de zeer positieve gelui den uit de ondernemingen en briljante resultaten van con cerns als Philips en de Konink lijke Shell bleven de koers- reacties toch matig en aarze lend. Dit kwam grotendeels door de besluiteloosheid die de Newyorkse effectenbeurs keer op keer liet zien waar bij mati ge handel een sterk verdeelde stemming aan het licht kwam. Na vier dagen handel kwam het algemeen beursgemiddelde in Amsterdam toch nog 2,5 pun ten boven dat van vorig week vrijdag uit maar dat was eerder het gevolg van de hausse don derdag in aandelen Koninklij ke Petroleum na de bekend ge worden winstcijfers over het eerste kwartaal. In Wall Street bleef het rente- vraagstuk centraal staan. Een andere brandende kwestie lijkt echter de olieprijzen te worden nu de Golf-oorlog in steeds ge vaarlijker vaarwater terecht dreigt te komen. Luchtaanval len op olietankers in die buurt maken het olietransport vanuit die gebieden vrijwel onmoge lijk. Gelukkig heeft Saoedi-Arabië op tijd voor alternatieve havens en zelfs een pijpleiding ge zorgd zodat aangenomen wordt dat het wegvallen van een aantal olielanden rond de Perzische Golf niet tot diezelf de rampzalige gevolgen voor de wereldeconomie leidt als in de jaren '79. Maar dat er vooral voor Amerika dat veel olie im porteert gevaren dreigen voor de toch al volkomen scheve handelsbalans is duidelijk. De olie-aandelen in Wall Street waren dan ook vrijwel de enige waarden die constant oplie pen. Daartegenover stond de nogal scherpe daling van de Ameri kaanse rente maar in beurs- kringen was men daar niet on dersteboven van. Het werd als een merkwaardig bijverschijn sel gezien van de steun die het centrale bankwezen in de VS verleende aan een in moeilijk heden geraakte grote Ameri kaanse handelsbank. Deze kon zoveel geld krijgen dat daar mee de reserves van andere banken niet behoefden te wor den aangesproken. Het ruimere geldaanbod veroor zaakte een nogal opvallende druk op de rentemarkt waar door overheidspapier op lagere rente kon worden geplaatst. Maar de beurs was zo verstan dig door deze sluier heen te kij ken wat echter wel de onzeker heid en besluiteloosheid in de hand werkte. Er wordt nu ge wacht op de renteontwikke ling nadat de financiële moei lijkheden in de Amerikaanse bankwereld zijn opgelost. Wel liep de Amerikaanse dollar flink terug en kwam in Am sterdam weer beneden de f 3,10. Enerzijds was de renteda ling in de VS daarvan de oor zaak maar ook de steunacties die de Duitse Bundesbank ver schillende malen ondernam om de Westduitse mark tegen de dollar op peil te houden. De economie van onze Oosterbu ren wordt thans ernstig op de proef gesteld nu steeds meer grote fabrieken in de metaal sector tot sluiten worden ge dwongen als gevolg van de sta kingsacties. Op den duur moet dit overigens ook voor ons land tot nadelige consequen ties leiden. De beurzen in Duitsland lagen in elk geval nogal onder druk en ook Tokio begon de week in zeer flauwe stemming door de rentestijgingen in de VS. Latei- in de week begon de dollar weer te stijgen. Ondertussen blijkt dat april zich toch beter voor. de Amerikaanse econo mie heeft ontwikkeld dan ver wacht. Aangenomen werd dat de slapte in maart was doorge trokken maar nu blijkt dat de industrie en woningbouw weer flink in produktie zijn geste gen. Daarentegen bleven de groothandelsprijzen onveran derd zodat de inflatie niet aan trok. Ook in ons land gaat het steeds beter getuige de analyse van het Centraal Plan Bureau en de in positieve zin bijgestelde prognoses. Maar met de nieu we staatslening was het een dubbeltje op zijn kant. Door de snelle daling van de obligatie- markt werd de beurs steeds pessimistischer. De onver wachte rentedaling in de VS bracht de redding zodat het ministerie per saldo toch nog f 3 miljard uit de markt wist te halen, zij het niet hoger dan voor 100 procent. Nadien be gon in Amsterdam ook de obli- gatiemarkt weer op te lopen maar de index kwam voor het eerst sinds medio februari jl. tijdelijk toch even beneden de 100, het gemiddelde niveau van 1975. De ondergrond in Amsterdam wordt voor de aandelenmarkt steeds vaster nu op de jaarver gaderingen hele winstver wachtingen blijken te kunnen worden bijgesteld- in hogere zin en de resulaten over het eerste kwartaal zeer positief zijn. De winstverdubbeling van Philips en de Koninklijke Shell maakten in elk geval diepe indruk. Ook van AKZO worden nu zeer gunstige winstcijfers verwacht. Unile ver viel met circa 19 procent meer winst echter wat tegen. Gaandeweg trok de beurs toch nog wat bij en na een aarzelend opening meldden zich steeds meer kopers. Voor ons hoofdfonds kwam de stijging dan ook uit op f 8,- maar voor Philips viel de koersverbetering van f 1,- ei genlijk wat tegen. AKZO die maandag de winstcijfers over het eerste kwartaal zal publice ren trok bij voorbaat f 5,- aan. Centrale Suiker kon op de winststijging van circa 20 pro cent die over het per eind juni aanstaande af te sluiten boek jaar kan worden verwacht f 5,- stijgen. Ook KNP. Verenigde Machinefabriek Stork en Norit waren f 5,- tot f 10,- beter. Maar Unilever was iets in reactie. Evenals Nijverdal ten Cate en Borsumij moest zelfs f 15,- te rug. De Europese optiebeurs werd pas aan het slot van de werk periode tot en met donderdag actief. Op de eerste drie da gen bedroeg de gemiddelde calls tienduizend contracten tegen gemiddeld 18.000 in de vorige periode. Dankzij een forse dagomzet van bijna 33.000 contracten deze week donderdag kwam de totale omzet toch nog op 94.000 contracten tegen 90.000 in de vorige werkperiode. Vooral opties Koninklijke waren donderdag door de winstcij fers zeer in trek. Het aantal calls liep op tot tegen dè 10.000. Zeer in trek was ook Philips.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 9