v* cfb Leiderdorp lijkt beste kansen op meubelcentrum te maken Kwaliteit wetenschap: een onmeetbaar begrip D Deel PvdA betreurt afwijzing rectrix -C Als de koffie goed is is het instituut dat ook Japanse bloemschikkunst in museum vol ken kunde ACHTERGROND! ZATERDAG 19 MEI 1984 'Je weet wat het is, maar je kunt het niet zeggen Leiden LEIDEN Kwaliteit in de wetenschap, een meetbaar begrip? Het deze week gehouden symposium aan de Leidse universiteit hield zich bezig met de vraag wat weten schapsbeoefenaren verstaan onder 'kwaliteit'; in deze tijd van beoordelingen en/of vooroordelen een veelgehoord maar nogal vaag begrip. Zelfs de directeur-generaal voor het wetenschapsbeleid, bij het ministerie van onderwijs en we tenschappen, dr. E. Spiegel, kon geen strakke richtlijnen aange ven. Hij hield het bij een uit spraak van de Amerikaanse au teur Robert M. Pirsig in diens boek 'Zen en de kunst van het motoronderhoud'; "Kwaliteit je weet wat het is, toch kun je niet zeggen wat het is". Eigenlijk kampten alle sprekers met dit euvel. Zo wist de Rector Magnificus van de Leidse uni versiteit, prof. dr A.A.H. Kasse- naar, haast zeker dat Willem Ent hoven (1860-1927), Leids hoogle raar in de fysiologie en Nobel prijswinnaar, de Snaargalvano meter niet zou hebben uitgevon den als hij in deze tijd had ge leefd. Kassenaar bedoelde daar mee te zeggen, dat door allerlei regels en richtlijnen, de weten schappers geen kans meer krij gen zich onbekommerd met uit vindingen bezig te houden. Een gewaagde veronderstelling. Een genie laat zich toch niet kis ten door regels? "Wel als men in Nederland blijft denken dat crea tieve processen rechtlijnig verlo pen". Deze felle uitval kwam van door Saskia Stoelinga prof dr. J.E. Ellemers uit Gronin gen. Hij ging terug naar de basis van alle problemen: het geld, waarvoor op dit moment te veel wetenschappers te weinig kwali teit leveren. Ellemers: "De overheid is sinds de jaren zestig veel te genereus ge weest voor het wetenschappelijk onderzoek. Het beleid faalt door mensen te subsidiëren die niets doen, niets publiceren en niets onderzoeken. Deze wetenschap pers, zeker dertig tot veertig pro cent van het totaal, dienen te worden afgestraft". Hoe dat zou moeten, gaf de hoogle raar jammer genoeg niet aan; dat zou een aardige handreiking zijn geweest voor de Colleges van Be stuur in deze tijd van bezuinigin gen en gedwongen ontslagen, Wel waarschuwde hij de ge meenschap ervoor deze mensen niet te laten doorstromen naar bestuurs- en managementfunc ties binnen de universiteit. Kenmerken van goede onderzoe kers. ze werden genoemd giste ren: originaliteit, creativiteit, fle xibiliteit, methodische ambach telijkheid en motivatie. Opnieuw de vraag: is dat te meten? De voorzitter van de Raad van Ad vies voor het Wetenschapsbeleid (RAWB), dr. H.G. van Bueren, zei eerlijk: "Nee, nog niet in vol doende mate." De wetenschappers kennen twee soorten beoordelingen: intern en extern. Volgens Van Bueren heeft de grote middengroep niets aan die interne beoordeling, om dat zoiets veelal verzandt in vriendjespolitiek. Ook Van Spie gel had daarop al gewezen. "We tenschapsmensen is niets men selijks vreemd". Hoe dan wel? Een mogelijkheid om tot een externe beoordeling te komen is het publiceren in in ternationale tijdschriften. "Bij publikatie in deze buitenlandse tijdschriften worden zeer strenge normen gehanteerd". Maar als je erin komt, schijnt er een wereld open te gaan. Van Spiegel haalde de citatenanalyse aan. Daarin wordt aangegeven hoe vaak een artikel van een bepaalde auteur in een zeker tijdschrift door an dere onderzoekers wordt geci teerd. Vorig jaar, toen de RAWB met zo'n lijstje kwam, is daar over de nodige opwinding ont staan. Dat zou geen graadmeter voor kwaliteit zijn. De directeur- generaal vond dat we zo'n lijstje als een signaal moesten beschou wen. "Bruikbaar, mits er zorg vuldig mee wordt omgesprongen en geen hitlijsten worden samen gesteld". Van Bueren waarschuwde - waar schuwingen vielen er opvallend veel - voor 'modegevoeligheid'. "Niet automatisch denken datje met een onderzoek over kanker, energie of nu weer zure regen wel goed zit. Ernaast dient het begrip 'zinvolheid' te worden ge hanteerd". "Wat kwaliteit is, zullen we aan eind van de middag weten", sprak Ellemers vroeg in de och tend nog hoopvol. De positie van de wetenschapper lijkt enigszins verwant aan die van de kunste naar, zijn produkten kun je mooi vinden of niet, meetbaar is dat niet. Hoe herkent men een goed insti tuut? Of liever gezegd: hoe slecht is de koffie. Prof. dr. Kistemaker, directeur van het FOM-instituut voor Atoom- en Molecuulfysica in Amsterdam, vertelde daarover tijdens het symposium in Lei den. Hij nam zijn eigen kwalitei ten als voorbeeld. Zeer zelfge noegzaam ging hij er zonder meer vanuit dat die uitstekend waren. Over meten gesproken. Allereerst nam Kistemaker de sol licitant onder de loep. "Voor mij is de kwaliteit van het instituut haast nog belangrijker dan de kwaliteit van de vent of juffrouw die je aanneemt. Personeelsbe leid, daar gaat het om. Het selec teren van goede mensen is een kunst. Eerste eis: de sollicitant moet iets leuk vinden. Neem nooit de vent die niets leuk vindt. Dat wordt een ramp. Uit ervaring weet ik inmiddels dat iemand met een diploma gymna sium bèta op zak een redelijke kans van slagen heeft in de wre de wereld van wetenschap. Gym nasiasten zijn mensen met een zeer algemene ontwikkeling en een brede algemene belangstel ling. Verder babbel je over de ex- amencijfers, de studieduur, zijn vader en moeder en broers en zusters. Hele belangrijke gege vens. Daarna bekijk je of je een uitslover te pakken hebt, lieden die bereid zijn tenminste zeven tig uur te werken. Bij zo'n ge sprek zitten behalve de directeur ook twee beoordeelaars. .Tot slot: de punten die voor deze drie mensen worden gegeven mogen onderling niet al te veel afwijken. In praktijk komt dit bij ons ook heel weinig voor". Het instituut. "Een instituut is goed als de koffie lekker is (een slecht instituut heeft automaat- koffie), de receptioniste een pret tige indruk maakt en het gebouw Prof. Kistemaker: schoon is. Daarvoor moet ieder een op zijn tijd een schou derklopje krijgen. Sociaal as pect, de sfeer waarin werk plaatsvindt is enorm belangrijk". Het budget. "Naast een jaarlijks budget heeft elk instituut extra middelen, die het instituut zelf verdient en waarover de directie van het instituut vrij kan be schikken, binnen het raam van overheidsnormen. Bedilzucht en quasi-controle op de middelen die het instituut ter beschikking staan verpesten de lust iets te on dernemen en leiden op tot we reldvreemde dromers". Wetenschap. "Dc kwaliteit van het wetenschappelijk programma is de directe motivatie voor jonge onderzoekers om er iets van te maken en veel te publiceren. Het onderzoeksprogramma van een instituut met meer dan 25 man dient bij voorkeur twee of drie lijnen tc hebben, te baseren op uniekheid in de wereld, aanwezi ge kennis, wetenschappelijke uitdaging en flexibiliteit De ge middelde levensduur van project dient zes tien jaren te zijn". Werkbesprekingen: "De directeur moet beschikken over een kamer die voldoende groot is om ten minste vijftien personen te ont vangen. Frank en vrij moet er el ke veertien dagen met de chefs kunnen worden gesproken over de voortgang van het onderzoek in de afgelopen veertien dagen. De directeur is hierbij slechts toehoorder. Voertaal: Engels, want er zijn altijd buitenlandse gasten in het instituut, die willen meeluisteren". Reizen. "In reizen zit alles. Modern houden van het researchpro- gramma gaat via een ruim reis- budget voor het bezoeken van congressen en buitenlandse in stituten. Een wetenschapper kan niet zonder internationale con tacten. Tenminste één procent van je budget moet je daarvoor ter beschikking stellen. Voor 1000 gulden naar Parijs mag je best een leuke nacht hebben, als je maar met iets thuiskomt. (Hi lariteit). Met thuiskomen bedoel ik dat er een rapportage komt in de vorm van een boekwerkje of een lezing voor de medewerkers. Reisbeleid moet je als een directie keihard voeren. Er worden geen conferenties in het buitenland bezocht als je niets hebt te bie den in de vorm van een lezing of papier of niet wordt uitgenodigd. Ik verzeker je als je dit een paar jaar volhoudt, zul je de weten schappers als aardappels zien opschieten". HET CULINAIRE VAN LEIDEN Restaurant Schout en Schepenen Camers (voor parties) Pannekoekenhuysje Steenstraat 51 Tel. 071-133144 Oók zondags geopend vanaf 17.00 uur LEIDEN "Het beste iedereen, als ik niet meer terugkom". Enigs zins bevreesd besteeg wethouder Schoute gistermiddag een origineel en zeer wiebelig laddertje om een authentieke gaslantaarn in het ge restaureerde St. Janshof aan te ste ken. Met die handeling sloot hij de restauratie officieel af. Na vele grote problemen werd in 1983 besloten tot restauratie van het hofje. Na een grondige restau ratie betrok onlangs een groot deel van de oude bewoners het hofje weer. Het hofje is bestemd voor be jaarden. De huren van de wonin gen variëren tussen de 250 en 315 gulden. (foto Holvast) LEIDEN - "Het is droevig dat de benoeming van de rector van het Ste delijk gymnasium zo gelopen is". Tot die conclusie kwamen diverse PvdA'ers tijdens de ledenvergadering, gisteravond in het zalencom plex van het Parlement. Zij hadden veel liever gezien dat de vrouwelij ke kandidaat, de Amsterdamse Dool, was benoemd in plaats van de Helmondse PvdA'er Roefs. "In dit geval had de positieve discriminatie het moeten er eens een vacature en een capabele vrouw en wordt er weer een man benoemd", zo merkte een vrouwelijk PvdA-lid op. Volgens fractievoor zitter Van der Molen was er echter geen keus meer. Wethouder Peters steunde haar. "Het is een hele droevige zaak geweest, daar ben ik het helemaal mee eens. Van het begin af aan heeft op deze zaak geen zegen gerust. Van meet af aan was het duidelijk dat de inspraakcommissie mevrouw Dool niet wilde. Daarmee probeerde de commissie te lob byen naar de raadsleden toe. En die zijn daar gevoelig voor", aldus Peters. "Het was nodig een grote politieke meerderheid te krijgen toen na de inspraakcommissie ook de meerderheid van de selectiecommissie te gen bleek. In dit soort zaken is de raadscommissie onderwijs de arbiter, maar daar bleek ook dat behalve de PvdA en de PPR geen van de partijen voor de vrouwelijke kandidaat was", aldus Peters. "En dan kom je op het dilemma: moet je haar dan toch op de voordracht zetten. Welk belang dien je er mee om iemand op de voordracht te zetten als je toch al weet dat er geen meerderheid voor is? De neuzen waren al geteld". Toch vonden diverse partijgenoten dat tenminste enkele PvdA'ers op Dool hadden moeten stemmen. Van der Molen wees dat af: "Stemmen voor de vrouwelijke kandidaat zou betekenen datje tegen de mannelij ke kandidaat bent. En dat waren we niet". Peters wees er ook op dat alle betrokkenen Roefs geschikt vonden om rector van het gymnasium te worden. Bovendien wees Peters er op dat Roefs een partijgenoot was, al zei hij direct erbij dat dat niet had meegespeeld in de procedure. Van Dongen, pas benoemd als wethouder en daarmee verantwoordelijk voor zowel het onderwijs als het emancipatiebeleid, roerde een gevoe lig punt aan. Zij stelde dat de PvdA veel waarde hecht aan inspraak, maar toch ook vrouwen meer kans wil geven op de arbeidsmarkt. "Maar de openbare scholen eisen een vetorecht bij het aannemen van nieuw personeel", zei Van Dongen, daarmee wijzend op de nieuwe medezeggenschapsverordening. Volgens Van Dongen en ook fractie voorzitter Van der Molen zou de PvdA voor deze twee doelstellingen die duidelijk met elkaar botsen een oplossing moeten vinden. Voorbeeld van Japanse bloemschikkunst. Zondag is de expositie wee: verdwenen, want de bloemen zijn dan verwelkt. (foto Holvast LEIDEN - Wie ook van mening is dat je het met bloemen moet zeg gen kan dit weekeinde terecht in het museum voor volkenkunde aan de Steenstraat, in één van de zalen is namelijk een expositie van Japanse bloemschikkunst. De tentoonstelling is georgani seerd door het museum in sa menwerking met de Nederland se afdeling van Ikebana Interna tionaal. Op de tentoonstelling, die gister middag werd geopend door me vrouw S. Nakashima, zijn alle scholen die zich met Ikebana be zighouden vertegenwoordigd. De betekenis van Ikebana is leven de bloemen, maar, zo stellen de organisatoren, "het is duidelijk dat een meer nauwkeurige bete kenis zou zijn een schikking van planten materiaal. Dat houdt niet in dat het groeiende planten moeten zijn, al zou dat het sugge- "Ook is het niet alleen een aardige decoratie. Het drukt eenvoudig een uitbeelding van de natuur in een aantrekkelijk ontwerp uit. Nooit vergeten mag worden dat het is ontstaan uit een traditione le kunst die symbolen en levens beschouwingen uitdraagt. Ikeba na is een studie van de natuur en kunst, verweven in harmonie met het dagelijks leven". Na zondag is de tentoonstelling verdwenen; de bloemen zijn dan namelijk verwelkt. Menig gemeentebestuurder, meubelhandelaar en aannemer zal de komende dagen in grote spanning leven. Op 22 mei kie zen Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland (GS) namelijk een plaats uit waar een meu belcentrum mag komen. En daar zijn miljoenen guldens meegemoeid. Want welke ge meente in de Leidse regio kan een stuk grond verkopen of verpachten en behoudt of krijgt een stuk werkgelegen heid binnen de grenzen? Wordt het Leiderdorp, Zoeter- woude of Leiden? Of besluiten GS dat een meubelcentrum toch maar beter in Den Haag kan komen? En welke aanne mer gaat het meubelcentrum bouwen? Allemaal vragen die niet simpel te beantwoorden zijn. Een duik in de historie is zeker no dig. Een historie, waarin naij ver een grote rol heeft ge speeld. Terug naar het begin, 13 juli 1982. De gemeente Leiderdorp is in een vergevorderd stadium in de onderhandelingen met de Beverwijkse meubelhandelaar Stoutenbeek. Hij wil een meu belcentrum realiseren van 22.000 vierkante meter in Elisa- bethhof, het stuk grond tussen het Elisabethziekenhuis en het nieuwe IBIS-hotel langs de rijksweg A4. Want er zijn veel te weinig meubelzaken in het Rijnlandse, met andere woor den: er is een enorm gat in de markt De protesten barsten al snel los Een groep Leidse meubelhan delaren houdt een enquete on der de collega's in Rijnland Vele meubelhandelaren vrezen een dergelijk meubelccntrum, blijkt uit het onderzoek. De ge meente Leiden is boos, omdat een meubelcentrum in Elisa- bethhof de aantrekkingskracht van het Leidse centrum zou aantasten. Samen met het win kelcentrum 'Winkelhof dreigt Leiderdorp een deel van de re- door Henny van Egmond gionale winkelfunctie die Lei den heeft over te nemen. Ook Zoeterwoude besluit deel te nemen aan het gevecht om een meubelcentrum binnen de ei gen gemeentegrenzen te halen. De Zoeterwoudse bedrijven Casba en Leski komen met een eigen plan uit lijfsbehoud, dat door de gemeente Zoeterwou de van harte wordt onder steund, niet in de laatste plaats omdat er zeventig arbeids plaatsen bij Casba en Leski op het spel staan. Eind 1983, begin 1984 komt de gemeente Leiden eveneens met een eigen plan voor de Plesmanlaan. Curieus is dat Stoutenbeek ook hier de initia tiefnemer is. Later zal hij ver-, klaren dat zijn voorkeur toch naar Leiderdorp uitgaat en niet naar de Plesmanlaan in Lei den. Hij is alleen met Leiden in zee gegaan, omdat het plan in Leiderdorp dreigt te stranden door de enorme tegenstand. Curieus is het verder dat Leiden kiest voor de Plesmanlaan. De bezwaren tegen Leiderdorp en Zoeterwoude zijn juist dal die plaatsen te ver van het Leidse centrum zijn verwijderd. De Plesmanlaan is nu ook niet di rect in de buurt van de binnen stad, al is het hemelsbreed dichterbij dan de andere twee plaatsen. Intussen is een felle juridische strijd uitgebroken tussen de buurgemeenten, een strijd die voorlopig in Leiderdorps voor deel wordt beslecht door een provinciale fout. Het Leider- dorpse bestemmingsplan wordt van rechtswege goedge keurd, omdat GS 'vergeten' de beslissing officieel uit te stel len. Donderdag 10 mei is voor lopig de laatste 'zitting' in het meubelconflict geweest. Op het Provinciehuis hemelen alle gemeentebestuurders hun ei gen plan op. Als laatste voegt die dag ook de gemeente Den Haag zich in de rij kansheb bers. Om met het laatste plan te begin nen. Den Haag lijkt op het eer ste gezicht geen goede keus voor GS. Het zal jaren duren voordat het bestemmingsplan gereed is. de grond aangekocht en met de bouw kan worden begonnen. De meubelhandel zal - nu is aangetoond dat er wat te verdienen valt in deze regio - niet zo lang willen wachten. Allerlei bedrijven zullen op slinkse wijze met of zonder steun van een ge meente zich vestigen op in dustrieterreinen en dergelijke. Zo'n ongewenste ontwikkeling is al in Alphen aan den Rijn zichtbaar, waar een groot meu belbedrijf, maar ook andere detailhandelbedrijven, zich (willen) vestigen op een indus trieterrein. De goederen wor den op papier in een klein win keltje in de stad zelf 'verkocht'. Bovendien gaat het in Den Haag voornamelijk om bedrijven die uit de Haagse binnenstad naar elders willen. Nieuwe bedrij ven komen er dus vrijwel niet en juist daaraan is behoefte. Zo gezien zullen GS het Haagse plan alras terzijde schuiven, maar er is een adder onder het gras. Den Haag is de plaats waar grootschalige, stadsge westelijke winkelvoorzienin gen moeten komen. Dat is al ja ren het beleid van provincie en rijk. Indien het meubelcen trum niet in Den Haag komt, zal van dit beleid moeten wor den afgeweken. En dat willen GS eigenlijk niet, omdat ande re gemeenten dan ook zullen vragen van dat beleid te mogen afwijken. Maar zelfs als Den Haag een ei gen meubelcentrum krijgt, blijft er nog voldoende ruimte voor een tweede centrum in Leiden, Leiderdorp of Zoeter woude. Want verbetering en uitbreiding van de meubelhan del in Rijnland is nodig, daar zijn alle plannenmakers het Wordt alleen naar de ruimtelijke aspecten gekeken dan zijn Lei den, Leiderdorp en Zoeter woude vrijwel gelijkwaardig. Veel belangrijker zijn de nega tieve effecten van een meubel centrum. Zo zal een deel van de koopkracht uit het centrum van Leiden wegvloeien als er in Leiderdorp of aan de Ples manlaan een meubelcentrum wordt gerealiseerd. Een kwart van de Leidse meubelbedrij ven zal over de kop gaan, is be rekend. Een ambtelijke werk groep stelde zelfs dat het Leid se plan negatiever zou zijn voor de binnenstad dan het Leiderdorpse Maar uit een on derzoek van het Centraal Insti tuut voor het Midden- en Kleinbedrijf - uitgevoerd in opdracht van de gemeente Lei den - bleek dat de bezoekers van het meubelcentrum aan de Plesmanlaan voor ongeveer vier miljoen gulden extra be steden in de binnenstad De negatieve effecten van het Zoeterwoudse plan zijn veel minder groot. Daar gaat het na melijk vooral om uitbreiding van de bestaande bedrijven en verplaatsing van bedrijven uit Leiden. Maar voor Zoeterwou de geldt in feite hetzelfde als in Den Haag. Het bestemmings plan is nog niet goedgekeurd en dat zal gezien het grote aan tal bezwaren nog wel even du ren ook. De grootste kanshebbers zijn dan Leiden en Leiderdorp Als er een simpele vergelijking wordt gemaakt lijkt Leider dorp de meeste kans van sla gen hebben. Vier leden van de acht leden van GS steunen het plan, terwijl er een twijfelt Drie gedeputeerden zijn - fel - tegen Bovendien heeft Leiderdorp een kleine procedurele voorsprong en in Elisabethhof kan onmid dellijk met de bouw worden begonnen. Aan de Plesman laan zal eerst nog het Shell- benzinestation moeten worden verplaatst. Dat is tenminste een eis van initiatiefnemer Stoutenbeek, die vindt dat de pomp het uiterlijk van zijn meubelcentrum onderuit haalt. En de eigenaar van de pomp is daartoe niet bereid. Wettelijke mogelijkheden om de verplaatsing af te dwingen zijn er niet, het Motorhuis heeft een huurcontract tot 1993 en het benzinestation staat in het bestemmingsplan. Boven dien heeft bijna twee jaar pra ten tussen de gemeente Leiden en het Motorhuis niet geleid tot een alternatieve plaats voor de pomp. Verder speelt ook nog mee de verkoop van andere artikelen dan meubelen, de zogenoemde branchevervaging. De ge meente Leiderdorp heeft dat geregeld in het bestemmings plan, terwijl Leiden dat via voorwaarden bij de erfpach tuitgifte en bij de benodigde vrijstellingsvergunning wil doen. De laatste constructie zou minder waarborg tegen branchevervaging geven. Ge deputeerde Aalbers liet al eer der blijken twijfels te hebben over de Leidse constructie. Branchevervaging zou desa streus zijn voor het Leidse cen trum. Het gevaar bestaat dat er dan een groot winkelcentrum ontstaat aan de Plesmanlaan, waar bovendien voldoende parkeerruimte is. De gevolgen voor de binnenstad zouden ve le malen erger zijn dan die van een mcubelcentrum. Om die reden maken Leidse midden standers dan ook bezwaar te gen het Leidse plan. Het zal er om spannen dinsdag 22 mei tijdens de vergadering van GS Duidelijk is wel dat het zal gaan tussen Leiden en Leiderdorp, waarbij de laatste de meeste kans lijkt te maken. De twee buurgemeenten heb ben overigens nog nooit zo vaak eikaars vergaderingen hebben bezocht om bezwaren' te maken De discussie daalde herhaaldelijk tot een bedenke lijk niveau. Kreten als "klets koek", "u geeft onjuiste, sug gestieve informatie" en "een idioot voorstel" vlogen vaak over tafel. Vele zijsporen wer den ook behandeld, zoals de bereikbaarheid van het meu belcentrum per openbaar ver voer. Hele disputen werden daarover gevoerd, terwijl uit onderzoek is gebleken dat 95 procent van de consumenten met de auto komt. Maar aan die vaak onzinnige en onzindelijke discussie zal zeer snel een eind komen. Wat GS ook besluiten, de gemeente die het meubelccntrum niet mag bouwen, zal de afdeling recht spraak van de Raad van State vragen dat besluit te schorsen. Maar op dat schorsingverzoek zal zeer snel een besluit vallen. Het lijkt dan ook niet te bout om te veronderstellen dat dit na jaar de eerste paal voor het meubelcentrum de grond zal Waar? Het blijft gissen, al lijkt Leiderdorp de meeste kans te maken. Een ding is in ieder ge val wel zeker. Gedeputeerde provinciale hoorzitting "Wat we ook besluiten, het zal altijd fout zijn". En daarin zal hu gezien de belangen die in het geding zijn zondermeer ge lijk krijgen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 3