Denemarken wil nooit A-wapens Verzet Uruguay: een strijd zonder wapens ~y Motie nederlaag voor regering Amnestie voor illegale gift Libië meldt in Britse ambassade wapenvondst Verkiezingen Panama in greep van leg er Weer betogingen in Polen neergeslagen Bomaanslag in Parijs VRIJDAG 4 MEI KOPENHAGEN (DPA/RTR/AP) - Ook in tijd van oorlog zullen in Denemarken geen atoomraketten worden geplaatst. Dat is de kern van een motie die in de nacht van woensdag op donderdag door het Deense parlement met 73 tegen 6 stemmen werd aangenomen. De regeringspartijen onthielden zich van stemming. Buitenland BONN „Een dergelijk juridisch schandaal is in de geschiedenis van de Bondsrepubliek tot nu toe niet voorgekomen. Het gaat hier om een onfatsoenlijke, gro ve ingreep in het strafrecht ten gunste van strafbare politici en hun financiers". Zo luidde de harde reactie van de vice-fractie- voorzitter van de SPD en vroege re minister van justitie, Jürgen Schmude, op het plan van de door Hans Amesz De motie was ingediend door de sociaal-democratische fractie (oppositie). De ondertekenaars eisen van de regering voorts dat zij zich in NAVO-verband in ver sterkte mate inzet voor een atoomvrije zone in Noord-Euro pa. De motie betekent een gevoelige nederlaag voor de centrum rechtse regering-Schlueter. Niet temin toonde minister Uffe Elle- mann-Jensen (buitenlandse za ken) zich opgelucht dat een vèr- Welkom met pijl en boog mag bij bezoek van paus PORT MORESBY (UPI) - Paus Johannes Paulus II zal maan dag bij zijn aankomst op het vliegveld van Port Moresby, de hoofdstad van Papua Nieuw Guinea, toch worden begroet door bemodderde krijgers die zijn voorzien van pijl en boog. De regering van Papua Nieuw Guinea maakte gisteren een besluit van de politie van de hoofdstad on gedaan waarbij de Papoea's tijdens het pausbezoek wel slagtanden van olifanten mochten meevoeren, maar pijl en boog achterwege moesten laten. Ook bij de missen die de paus opdraagt, mogen de Papoea's pijl en boog bij zich hebben. De autoriteiten hebben overi gens de verkoop van alcohol in Port Moresby verboden. Zij vrezen namelijk, dat „bendes gladakkers", zoals de politie hen omschrijft, het pausbezoek zullen aangrij pen voor ongeregeldheden. strekkender ontwerptekst van de sociaal-democraten het niet heeft gehaald. Daarin werd on der meer aangedrongen op een zijdige ontwapening door het Westen. Volgens de bewindsman betekent de wèl aangenomen tekst geen breuk van Denemar ken met de nucleaire samenwer king in NAVO-verband. De minister had in de vergadering gewaarschuwd voor een dreigen de breuk in het westelijke bond genootschap wanneer de oor spronkelijke tekst zou worden aangenomen. Supermachten Het atoomvrij maken van Noord- Europa moet volgens de indie ners van de motie worden gega randeerd door zowel de Sowjet- Unie als de Verenigde Staten. Verder heeft de regering de op dracht gekregen bij de twee su permachten aan te dringen op een 'no first use'-verklaring; een intentie-uitspraak dat geen van beide als eerste atoomwapens zal inzetten. Ook zou moeten wor den aangedrongen op hervatting van de ontwapeningsgesprekken tussen beide supermachten, op een verbod op proeven met kern wapens en op protesten tegen stationering van kernwapens in de ruimte. De tekst van de motie kreeg de steun van twee andere pacifisti sche partijen in het negen partij en omvattende parlement, maar de linkse socialisten vonden de tekst niet ver genoeg gaan en onthielden zich van stemming. Tegenstemmers kwamen uitslui tend van de rechtse partij van vooruitgang en van Oli Breck- mann, de enige afgevaardigde van de Faroêr-eilanden. De laat ste noemde de voorstemmers 'la keien van de Sowjet-Unie'. coalitiepartijen CDU-CSU en FDP om een wetsontwerp in te dienen dat amnestie verleent aan vele mensen die zich in het kader van de zogenaamde 'partijgiften- affaire' hebben schuldig ge maakt aan miljoenen marken be lastingontduiking. In het verleden hebben talrijke Westduitse ondernemers en an deren via merkwaardige vereni gingen en dubieuze maatschap pijen in landen als Lichtenstein geld aan politieke partijen ge schonken, waarover ten onrech te geen belasting is betaald. Dit 'moeras' is een paar jaar geleden toevallig aan het licht gekomen en door enkele hardnekkige be lastinginspecteurs en officieren van justitie uitgezocht. Een van de gevolgen daarvan was, dat de vroegere penningmeester van de FDP in de deelstaat Noordrijn- Westfalen en huidige minister van economische zaken, Otto Graf Lambsdorff, is aangeklaagd wegens corruptie. Hoewel Lambsdorff en het con cern Flick, dat op grote schaal politici zou hebben omgekocht, niet onder de nieuwe amnestie wet vallen, gaan wel circa 1800 andere, vermoedelijk strafbare zaken de doofpot in. Volgens CDU-secretaris-generaal en minister van gezinszaken en gezondheid, Heiner Geissler, zul len de regeringspartijen het nieu we wetsontwerp indienen om ve le burgers die in goed geloof geld aan politieke partijen hebben ge schonken, 'grof onrecht' te be sparen. Die burgers en de politici - veelal lokale en regionale pen ningmeesters - die dat geld in ontvangst namen, zouden niet hebben geweten dat daarover be lasting was verschuldigd. Geiss ler vergat echter te zeggen dat met name de CDU-CSU en de FDP er alles aan hebben gedaan om de giften aan de fiscus voor bij te sluizen. Daarom werden stromannen ingezet en papieren firma's, zogenaamd tot nut van het algemeen, opgericht Een amnestie is in de Bondsrepu bliek Duitsland maar zelden voorgekomen. Destijds is een dergelijke regeling ontworpen voor zwarthandelaren, maar kra kers was dit onlangs niet bescho ren. Vele commentatoren in West-Duitsland zijn van mening dat de regeringspartijen zichzelf en de burgers geen goede dienst hebben bewezen. Want ondanks het feit dat de zaak-Flick verder onderzocht wordt, zullen de meeste trouwe belastingbetalers zich verbitterd afvragen waarom de politici, als het om hun eigen belang gaat, kennelijk met twee maten meten. Uitgerekend in een tijd waarin voortdurend een beroep op de bevolking wordt gedaan om de buikriem aan te halen, moet diezelfde bevolking zich door de voorgenomen am nestie in de partijgiften-affaire wel zeer bekocht voelen. Sikhs laten 350 gijzelaars gaan NEW DELHI (Rtr.) - Paramilitaire eenheden hebben gisteren 350 gijzelaars bevrijd uit drie Sikhs tempels in de Indiase deelstaat Punjab. Dit is meegedeeld door een regeringswoordvoerder in New Delhi. De drie tempels in Punjab zijn een week lang bele gerd geweest. Om de güzelhouders tot overgave te dwingen waren de voedsel-, water- en stroomvoorziening af gesneden. De leiders van de ex tremistische Sikhs dreigden met zelfmoordcommando's om het beleg te breken. Dat is niet ge beurd. Het beleg van de tempels gebeurde nadat op 26 april vanuit de tem pels zeven mensen waren dood geschoten. De campagne van de Sikhs voor autonomie van Punjab en voor religieus bestuur heeft geleid tot bloedige botsingen met Hindoes en onderlinge politieke moor den. Sinds het begin van dit jaar kwamen daarbij 160 mensen om. TRIPOLI (AFP/UPI) - Libië zegt wapens te hebben gevonden in de Britse ambassade in Tripoli. De vondst werd bevestigd door de Italiaanse ambassadeur. Maar in Londen werd de beschuldi ging 'categorisch' tegengespro ken door het ministerie van bui tenlandse zaken. - Het Libische televisiejournaal Londen werd door een rege- ken in het bijzijn van twee Ita liaanse diplomaten, zo bevestig de de Italiaanse ambassadeur in Tripoli, Alessandro Quaroni. Volgens de Italianen bevatte de kluis vijf pistolen, een hoeveel heid munitie (9 mm en 32 mm), twee dozen met traangascylin- ders en 20 gasmaskers. meldde in de nacht van donder dag op vrijdag, dat de Libische politie bij het doorzoeken van de Britse ambassade was gestuit op een kluis die wapens bleek te be vatten. De kluis was opengebro- MEXICO-STAD (GPD) „Een ar cheologisch stuk dat uit het poli tieke museum is ontsnapt". Met deze woorden typeerde de legen darische Panamese generaal Omar Torrijos altijd de rechtse politicus Arnulfo Arias. Desal niettemin loopt Arias nu, drie jaar na het dodelijke vliegtuigon geluk van Torrijos, weer voorop bij de presidentsverkiezingen die zondag in Panama worden gehouden. door Rob Sprenkels Het gaat om de eerste verkiezingen in Panama sinds de staatsgreep van Torrijos in oktober 1968. Het was toen de derde keer dat Arias als president werd afgezet door het Panamese leger, destijds nog de Nationale Garde geheten. Verwacht wordt dat deze eerste stembusslag in zestien jaar Pana ma dichter bij de Verenigde Sta ten zal brengen, hetgeen verre gaande gevolgen kan hebben voor de Panamese rol in Midden- Amerika. Op het ogenblik vormt Panama, samen met Mexico, Ve nezuela en Colombia, de zich on afhankelijk opstellende Conta- dora-groep die een militaire ont spanning in Midden-Amerika tot stand probeert te brengen. Desalniettemin staan de verkiezin gen in Panama in de schaduw van de stembusslag in El Salva dor, waar zondag de christen-de mocraat Jose Napoleon Duarte en de ultra-rechtse Roberto D'Aubuisson om het president schap strijden. Hetzelfde geldt voor het verkiezingsspektakel in Ecuador. Daar vindt zondag evenals in El Salvador een twee de ronde plaats. In Ecuador is de progressief gezinde Rodrigo Bor- ja Cevallos licht favoriet op de conservatieve Leon Febres Cor- dero. Tijdens de eerste ronde, op 29 februari, behaalde Borja met bijna 24 procent van de stemmen anderhalf procent meer dan Fe bres. Vanwege de beschuldigin gen over en weer inzake fraude is de sfeer in Ecuador gespannen. Een eventueel ingrijpen van het leger, dat de politieke macht vier jaar geleden teruggaf aan de bur gers, is volgens sommige waar nemers heel wel mogelijk. In Panama wordt een openlijke staatsgreep zo goed als uitgeslo ten. Het Panamese leger, en met name generaal Manuel Antonio Loriega, heeft in feite reeds alle kaarten naar zijn hand weten te zetten. Het enige probleem is wellicht Arnulfo Arias. De nu 82- jarige oud-president heeft door het hele land campagne gevoerd. Om al zijn medische apparaten bij zich te hebben, liet hij zelfs en speciale auto construeren. Zijn toespraken waren kort, niet meer dan drie minuten, en meestal ge richt tegen de inmenging van het leger in de politiek. Dat hij on danks al zijn handicaps toch res pons vanuit het kiezersvolk heeft gekregen, is vooral te wijten aan het feit dat de kandidaat van de officiële partij, Nicolas Ardito Barletta, slechts over weinig communicatieve gaven beschikt. Opiniepeilingen voorspellen een nek-aan-nekrace tussen Arias en Barletta, de voormalige topfunc tionaris van de Wereldbank, die gedurende de campagne het hele officiële publiciteitsapparaat achter zich heeft gehad. Volgens sommige geruchten heeft Arias inmiddels een geheim akkoord met legerchef Loriega gesloten, waarin hij in ruil voor het respec teren van zijn eventuele stembu soverwinning heeft beloofd de politieke invloed van het leger onaangetast te laten. Ook zijn er waarnemers die voorspellen dat Loriega, wiens troepen de gang van zaken bij de verkiezingen controleren, al heeft besloten om de uitslag ten gunste van Barlet ta te doen uitvallen. Barletta heeft de officiële kandida tuur grotendeels te danken aan generaal Loriega. De legerchef maakte in februari van dit jaar namelijk de eventuele kandida tuur van de toenmalige president Ricardo de la Espriella onmoge lijk door de president tot aftre den te dwingen. Het lijkt erop dat Loriega de ver kiezingen heeft aangegrepen om de weg vrij te maken voor een meer Amerikaans gezind optre den van Panama in het Middena- merikaanse conflict. Zo is het bijvoorbeeld bekend dat de Pa namese legerchef troepen wilde sturen naar de oefening Grana- dero 1 van het Amerikaanse, Hondurese en Salvadoraanse le ger, een oefening die op het ogenblik plaatsvindt op Hondu- rees grondgebied nabij de gren zen van El Salvador en Nicara gua. De huidige regeringsleiders heb ben dat echter weten te voorko men door erop te wijzen dat Pa nama deel uitmaakt van de Con- tadora-groep, die het houden van dergelijke oefeningen in Mid den-Amerika scherp afkeurt. Een Panama met een Barletta of Arias aan het roer zou op aan dringen van de machtige gene raal Loriega echter wel eens ui de Contdora-groep kunnen stap pen. ringsfunctionaris gesuggereerd dat de Libiërs de wapens zelf in de kluis hebben gelegd. Een soortgelijke beschuldiging uitte de Libische leider Gaddafi nadat de Britse politie deze week in de Libische ambassade in Londen een hoeveel wapens had aange troffen. Italiaanse diplomaten hebben de Libische politie steeds vergezeld bij het doorzoeken van de Britse ambassade, dat afgelopen maan dag begon. De sleutels van de ambassade zijn ook steeds in het bezit van de Italianen gebleven sinds de Britten vorige week ver trokken na het verbreken van de betrekkingen tussen Groot-Brit- tannië en Libië. Italië behartigt nu de Britse belangen in Tripoli. De genoemde Britse regerings functionaris verklaarde dat het door de Libiërs gehuldigde be ginsel van wederkerigheid nu „aan het belachelijke" begint te grenzen. PARIJS (AP) - Dertien mensen zijn gisteren gewond geraakt toen in de Parijse buitenwijk Alfortville drie bommen ontploften bij een gedenkte ken voor de slachtoffers van de Armeense volkerenmoord, begin deze eeuw in Turkije. Twee van hen moesten worden opgenomen in een zie kenhuis. In de buitenwijk wonen veel Armeniërs. De eerste twee explosies volgden kort op elkaar bij het monumentde tweede deed zich voor bij een café op honderd meter afstand (zie foto). De meeste gewonden bevonden zich in het café. Het gedenkteken werd afgelopen zondag onthulld door de burgemeester van Alfortville, Joseph Franceschi, die tevens staatssecretaris van open bare veiligheid is. Franceschi had. bij die gelegenheid kritiek geleverd op de huidige Turkse autoriteiten, die door het doodzwijgen van de massamoord "de gruwelijkheid ervan verdoezelen". Ankara heeft daarop het voorgenomen bezoek van de Franse minister voor de handel met het buitenland, Edith Cresson, aan Turkije uit pro test geannuleerd. WARSCHAU (REUTER/UPI) - In Polen is gisteren opnieuw gede monstreerd door aanhangers van de verboden vakbond Solidari teit. Het was de tweede keer deze week dat er werd betoogd. Ook op de 1ste mei hadden er demon straties plaats, waarbij toen vol gens de regering honderden ar restaties werden verricht. De politie kwam gisteren in actie in de oude stad van Warschau en in de havenstad Gdansk, de ba kermat van Solidariteit. Er wer den charges uitgevoerd tegen duizenden demonstranten. On der hen bevonden zich mannen van middelbare leeftijd, vrou wen en kinderen. Lech Walesa, de leider van Solida riteit, veroordeelde het politiege- weld. „Ze namen wraak. Ze wil den ons een lesje leren na de 1ste mei". Voordat de ongeregeldhe den losbarstten, leidde Walesa een mars naar de kathedraal van de Heilige Maria in Gdansk waar een mis zou worden bijgewoond Ooggetuigen in Gdansk en War schau zeiden dat grote aantallen jongeren werden opgepakt toen de oproerpolitie (de Zomo's) pro beerde leuzen zingende demon stranten te verspreiden. Die wa ren de straat opgegaan na kerke lijke missen ter ere van de ver jaardag van de eerste democrati sche Poolse grondwet van 1791. Toen de politie in Warschau in ac tie kwam, zochten honderden mensen hun toevlucht in tuinen, cafés, restaurants en trapporta len van flatgebouwen. Velen ver borgen zich achter muren. Onge veer 7000 mensen zouden be trokken zijn geweest bij de onge regeldheden. In Gdansk werden ten minste 3000 mensen uiteen gejaagd toen zij macheerden in de richting van het monument bij de Lenin-scheepswerf, dat is opgericht ter ere van de arbei ders die bij de voedselrellen van 1970 werden doodgeschoten door de politie. Er deden zich botsingen voor bij een hotel en bij de kathedraal. Daarbij zette de politie tweemaal waterkanon- De demonstranten in de twee Pool se steden nepen „Weg met de junta", „Lech (Walesa) en niet Wojciech (Jaruzelski), „Geen on afhankelijkheid zonder Solidari teit" en „Vrijheid voor de gevan genen", een verwijzing naar de politieke gedetineerden in Po len. De demonstraties, die volgens de autoriteiten het werk zijn van een kleine minderheid, deden zich voor aan de vooravond van het bezoek dat partijleider Jaru zelski vandaag zou brengen aan Moskou. ADVERTENTIE De dag dat hij werd vrijgelaten, zagen de straten rond zijn huis zwart van de mensen die schreeuwden: „Se va a acabar la dictadura militar" - de mili taire dictatuur loopt op zijn eind! De leider van het 'Frente Amplio', het linkse politieke front in Uruguay, de ex-gene raal Liber Seregni, werd tij dens de tien jaar die hij op be vel van die dictatuur achter tralies doorbracht, de meest bekende politieke gevangene van de wereld. Deze ongemak kelijke eretitel deelt hij met Nelson Mandela, de Zuidafri- kaanse gevangene van het Robbeneiland. door Jan van Beek Liber Seregni is nog steeds ver baasd over die enorme mani festatie van aanhankelijkheid, nu al weer een maand geleden. Zijn vrijlating was voorpagina nieuws in alle windstreken en aanleiding voor alle politieke leiders in de vrije wereld om hem gelukstelegrammen te sturen. Door zijn oppositie tegen de mili taire staatsgreep werd hij in 1973 voor de eerste maal gear resteerd. Anderhalf jaar zat hij zonder vorm van proces achter slot en grendel. In 1976 werd hy opnieuw opgesloten, omdat hij had deelgenomen aan een verboden demonstratie. Pas twee jaar later werd hij veroor deeld tot 14 jaar gevangenis straf omdat hij de verboden communistische partij had toe gelaten tot het Frente Amplio. Al die jaren hebben de organi saties voor de mensenrechten uit alle delen van de wereld zich ingezet voor zijn vrijla ting. Hij werd een internatio naal symvbool voor geweld loos politiek verzet. Zijn vrijlating wordt algemeen gezien als een gebaar van ver zoening van dictator generaal Gregorio Alvarez na twee mas sale demonstraties, waarbij 400.000 mensen de straat op gingen om de vrijlating van po litieke gevangenen en vrije verkiezingen te eisen. Het 'kantoor' van het linkse front is gevestigd in een kleine flat aan een van de winkelstraten in de benedenstad van Monte video. De partijkas moet al ge ruime tijd leeg zijn. De inven taris is kennelijk op de vlooien markt bijeen gegaard. De werkkamer van de 'president' van het Frente Amplio ver schilt ongetwijfeld slechts wei nig van de cellen, die hij de af gelopen tien jaar heeft moeten" bewonen. Hij is wel bereid om" over die tijd te praten, maar met mate. „Door een administratieve fout werd ik nog steeds beschouwd als een reserve-officier, on danks het feit dat ik al vijftien jaar geleden ontslag uit het le ger heb genomen. In gevan genschap werd ik dus nog als militair behandeld. Wij waren afgezonderd van de burgerge vangenen en het was ons abso luut verboden ook maar een woord of gebaar met hen te wisselen. Maar de militaire po litieke gevangenen waren wel samen. Wij zaten in een betrek kelijk kleine afdeling de hele dag bij elkaar. Daar werden wij allemaal gelijk behandeld, als gewone soldaten, als gevange nen zonder meer. Gedurende de laatste etappe, toen ik opge sloten zat in de centrale gevan genis in het centrum van Mon tevideo. was de behandeling correct". - Ondergingen de burgers dezelf de behandeling als de militai- „De burgers die ook in de centra- Liber Serengi: symbool. Ie gevangenis zaten wel. Maar het overgrote deel van de poli tieke gevangenen zit opgeslo ten in militaire kampen en daar is de behandeling veel er ger, veel strenger. Over hun lot heb ik geen juiste gegevens. Ik heb er wel veel over gehoord en dat is niet best. Maar uit ei gen ervaring weet ik daar niets Terwijl Liber Seregni in 1974 voor de eerste maal vastzat, sprak het Russell-tribunaal over de schending van de men senrechten in Zuid-Amenka. Een citaat uit het vonnis over Uruguay: „De verklaringen van de getuigen tonen aan dat het regiem alle respect voor de rechten van de mens verloren heeft en zich nergens door laat weerhouden om de bevolking te terroriseren en de wrede on derdrukking passief te laten ondergaan. iSvee jaar later vroeg Amnesty International in een rapport de aandacht van de vrije wereld voor het toene mende aantal martelingen tij dens verhoren in de Uru- guayaanse strafinrichtingen. Seregni is vooral tijdens zijn eer ste gevangenschap aan derge lijke verhoren onderworpen. Hij herhaalt dat de behande ling in de militaire kampen zeer hard is. „Ik heb zelf de eer ste anderhalf jaar in zulke kampen gezeten. Toen ik in ja nuari 1976 voor de tweede keer werd gearresteerd, ben ik de eerste 33 dagen een soort gijze laar geweest, of een soort ver dwenen persoon. Niemand wist in die tijd waar ik zat". - Dat wist U zelf wel? „Ik wel"! - Maar U wilt het liever niet zeg gen? „Ach", zegt hij bijna veront schuldigend, „ik zat in die tijd in twee verschillende militaire kampen". Nadat hij in de centrale gevange nis van Montevideo was opge sloten, werd hij door zijn vrouw en kinderen op de hoog te gehouden van de getuigenis sen van solidariteit in de vrije wereld en van de acties van or ganisaties voor de mensen rechten, van juristen en van Amnesty. „Het feit dat je weet dat miljoenen mensen op de hoogte zijn van het lot dat je ondergaat, houd je op de been. Zodra je dat weet, voel je je niet in de steek gelaten, niet langer alleen". Liber Seregni heeft in het verle den begrip getoond voor de doelstellingen van de stads- guerilla van de Tupamaros Kan met herstel van de demo- „Ik kan natuurlijk niet zeggen dat het terrorisme in een indi viduele vorm niet zal terugke ren. Het bestaat nu eenmaal in de gehele wereld. Maar ik ge loof beslist niet dat Uruguay een nieuwe vorm, van massaal georganiseerd terrorisme in de nabije toekomst terug zal zien. Ik denk niet dat, na de ervarin gen die wij hebben doorstaan, de politieke van openlijke ge wapende strijd de kop weer op zal steken. Een goede analyse van de periode die wij in de ja ren zestig en zeventig hebben doorleefd, toont aan dat het in dit land althans geen goede weg is om doelstellingen met de wapens in de hand te willen bereiken". - Hebben de vele tienduizenden Uruguayanen die het land vrijwillig of gedwongen heb ben verlaten, de gedachte aan een gewapende strijd ook opge geven? „Ik heb geen contacten met hen gehad, maar ik denk dat het grootste deel van de aanhan gers van de vroegere Tupama ros van opvatting is veranderd. Ook zij hebben hun aanvanke lijke strategie herzien en heb ben hun conclusies wel getrok ken. Na het herstel van de de mocratie moet er een sterke nationale eenheid tot stand worden gebracht om de erfenis van de dictatuur te lijf te gaan. Daarbij is geen plaats voor ter- - Is hij niet bang dat de militai ren hem opnieuw lastig zullen vallen „Nadat ik al tien jaar in de gevan genis heb gezeten, heeft het volgens mij weinig zin om mij weer opnieuw op te pakken. Maar ik sta daar niet bij stil Ik heb besloten de rol te spelen, die ik spelen moet, hier, nu, in dit land". lopen dagen op deze plaats

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7