Uithaal D ankert
naar EG-landen
c
Iran morgen naar de stembus
Zedelij kheidswet
windt Britten op
Challenger terug na
succesrijke vlucht
Zes jaar cel
DDR-spion
Geen schoonmaakbeurt
voor Middellandse Zee
LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
ZATERDAG 14 APRIL 1984
'Geen echte interesse voor verenigd Europa'
Buitenland
SITTARD (ANP) Gebrek aan solidariteit tussen de Europese lidstaten vormt de grootste
bedreiging van de eenheid van Europa. Rijken blijken steeds meer te weigeren om voor
armeren te betalen. Dat constateerde de Nederlandse voorzitter van het Europees Par
lement Piet Dankert gisteravond in Sittard, toen hij als PvdA-lijsttrekker de verkie
zingscampagne startte op een bijeenkomst van de Limburgse PvdA.
EDWARDS (UPI) - Het Ameri
kaanse ruimteveer Challenger is
gisteren teruggekeerd van een
vlucht die een volledig succes is
geworden. De bemanning wist
een voor de wetenschap van
groot belang zijnde kunstmaan
uit zijn baan te halen, te repare
ren en in de ruimte terug te zet
ten. De satelliet, „Solar Maxi
mum", werkt nu weer naar tevre
denheid.
Het was de bedoeling dat de Chal
lenger zou landen op Cape Cana
veral, vanwaar hij op 6 april was
vertrokken. Vanwege het plotse
ling verslechterde weer in Flori
da vond de vluchtleiding het
raadzamer het ruimteschip naar
Californië te dirigeren. Gezag
voerder Robert Crippen en twee
de piloot Dick Scobee zetten de
Challenger daar om 15.38 uur on
ze tijd op de luchtmachtbasis Ed
wards in een perfect uitgevoerde
manoeuvre aan de grond. De ba
sis, die voortdurend als een van
de uitwijkhavens op het pro
gramma had gestaan, beschikt
over een 12 kilometer lange lan
dingsbaan
De astronauten, behalve Crippen
en Scobee waren ook de vlucht-
specialisten Terry Hart. George
Nelson en James van Hoften aan
boord, stapten 28 minuten na de
landing uit het ruimteschip en
keken belangstellend toe hoe
..hun" 3.300 bijen in een speciale
korf werden uitgeladen. De in
secten hebben de ruimtereis
meegemaakt omdat onderzoe
kers wilden weten hoe zij zich
onder gewichtloze omstandighe
den zouden gedragen. Gebleken
is dat de bijen zich snel aanpas
ten en in de ruimte honingraten
bouwden alsof er niets aan de
hand was.
Een tegenvaller voor de astronau
ten was dat hun echtgenotes er
niet waren. Die stonden namelijk
4.800 km verderop in Cape Cana
veral. waar de Challenger zou
zijn geland als het weer geen roet
in het eten had gestrooid. Door
dat bijna iedereen op Cape Cana
veral stond te wachten verliep de
begroeting op Edwards wat so
ber. Er waren daar maar drie ver
slaggevers en enkele tientallen
technici, bewakers en piloten.
Het vijftal zou echter snel naar
Houston gebracht worden, waar
de officiële verwelkoming alsnog
zou plaatsvinden.
STUTGART (UPI,AP) De recht
bank in Stuttgart heeft gisteren
de 45-jarige Westduitser Reiner
Paul Fülle wegens spionage voor
de DDR tot zes jaar gevangenis
straf veroordeeld. Hij had be
kend gedurende 15 jaar voor
Oost-Duitsland te hebben ge
spioneerd en door de Sovjets in
een kist uit het land te zijn ge
smokkeld om aan gevangenne
ming te ontkomen.
De rechtbank bevond hem schul
dig aan spionage in de jaren 1964
tot 1969. Hij had nucleaire gehei
men die,, zeer waardevolle infor
matie" bevatten, aan de inlich
tingendienst in Oost-Berlijn ver
strekt in ruil voor grote sommen
geld.
Fülle werkte als industrieël be
drijfsleider op een centrum voor
kernonderzoek in Karslruhe en
was accountant van een West-
duitse maatschappij voor het op
werken van kernafval. Hij had
geheime ontmoetingen met
Oostduitse agenten in West-
Duitsland, Zwitserland en Oost-
Berlijn en verstrekte bijzonder
heden over bedrijven, instellin
gen en autoriteiten op nucleair
gebied. Daarvoor kreeg hij een
bedrag van omgerekend 150.000
gulden.
Aan deze carrière kwam een eind
toen de Oostduitse agent Werner
Stiller naar West-Duitsland over
liep en hem aangaf als spion. Hij
werd prompt gearresteerd. Maar
hij vluchtte toen de politie-auto
op weg naar de gevangenis door
de gladheid slipte en in botsing
kwam. Hij hield zich drie dagen
verborgen in het gebouw van de
Kunstacademie in Karlsruhe al
vorens een fiets te stelen waarop
hij naar de militaire missie van
de Sovjets in Baden-Baden reed.
Tenslotte werd hij in een kist op
een vrachtauto over de grens ge
smokkeld waarna hij werd over
gedragen aan zijn opdrachtge
vers in Oost-Berlijn.
In 1981 keerde hij vrijwillig naar
West-Duitsland terug waar hij
zich bij de autoriteiten meldde
aan wie hij bijzonderheden ver
strekte van het Oostduitse spio-
nagenetwerk.
Een militaire rechtbank in Oost-
Berlijn heeft gisteren een West
duitser tot 12 jaar gevangenis
veroordeeld wegens spionage, al
dus het officiële persbureau
ADN.
De veroordeelde, Maximiliaan Lei-
brecht, werd schuldig bevonden
aan het vertrekken van informa
tie over militaire installaties,
vliegvelden en troepenbewegin
gen in Oost-Duitsland, Tsjecho
slo wakije en Polen aan de West-
duitse inlichtingendienst. Ver
dere bijzonderheden werden
door ADN niet verstrekt.
Het conflict met Engeland noemde
hij nog lang niet opgelost. Dat zit
veel dieper dan de financiële bij
drage die van dit land wordt ge
vraagd. Het gaat daarbij vooral
om de vraag of Engeland wel
echt bereid is om mee te doen
aan een werkelijke Europese in-
tegiatie. Premier Thatcher laadt
de verdenking op zich dat het
Engeland alleen maar te doen is
om een vrije markt.
Sinds de rechtstreekse Europese
verkiezingen is de band tussen
het Europees Parlement en de le
den van de nationale parlemen
ten, die zich tot dan toe met Eu
ropese aangelegenheden bezig
hielden. helaas doorgesneden.
Daardoor zijn deze nationale par
lementariërs veel nationalisti-
scher geworden hetgeen Europa
geen goed heeft gedaan.
Zonder een goede Europese sa
menwerking is het werkloos
heidsprobleem bijvoorbeeld niet
op te lossen. Die oplossing hangt
voor een groot deel af van de ver
sterking van de Europese Ge
meenschap. Ditzelfde geldt ook
voor het behoud van het sociaal
stelsel. Europa, aldus Dankert.
moet begrijpen dat als de onder
linge samenwerking niet ver
sterkt wordt, het nog verderop
raakt bij markten in Amerika en
Japan.
Hij betoogde dat het Europees Par
lement, hoe moeizaam ook. toch
moet streven naar meer be
voegdheden. Ook dat is voor ver
sterking van de Europese samen
werking en voor de band tussen
kiezers en Europese parlementa
riërs van het allergrootste be
lang.
Gaston Thorn, de voorzitter van de
EG-commissie in Brussel, heeft
de Europese Kamers van Koop
handel gesuggereerd een „grote
alliantie" te sluiten om de Euro
pese nationale overheden te
overtuigen van de noodzaak van
maatregelen om een werkelijke
Europese interne markt tot stand
te brengen. Thorn deed die sug
gestie gisteren in Brussel in een
toespraak voor de Kamer van
Koophandel van de Belgische
hoofdstad. „Een beter werkgele
genheidsprogramma dan dit is
niet denkbaar", zo zei hij.
Vertragingen aan de grenzen kos
ten ons jaarlijks 33 miljard gul
den. Daarom moet U de totstand
koming van het „Europa van het
vervoer" eisen. Wilt U de war
winkel van de door elkaar lopen
de heffingen en belastingen ver
mijden? Eist een fiscaal Europa.
Wilt U de risico's verminderen?
Eist een monetair Europa. Wilt U
een grotere en dynamischer ka
pitaalmarkt? Verlangt een finan
cieel Europa. Wilt U samenwer
king tussen Europese onderne
mingen en de ontwikkeling van
speerpuntsectoren? Eist een in
dustrieel Europa, aldus Thorn
verwijzend naar de grensacties
die vrachtwagenschauffeurs in
februari hielden en „die tot ge
volg hadden dat de ministers van
vervoer herinnerd werden aan
hun plicht om te besluiten".
Door hun blokkering van de grens
overgangen in februari hebben
de vrachtwagenchauffeurs zich
gemaakt „tot vertegenwoordi
gers van al onze burgers die niet
meer bereid zijn de handhaving
van de Europese binnengrenzen
nog langer te aanvaarden", aldus
Thorn.
ATHENE (DPA) - Vie'r dagen lang
hebben afgevaardigden van 15
landen die aan de Middellandse
Zee liggen de vervuiling van dit
zeegebied besproken. Ook de
Europese Gemeenschap was ver
tegenwoordigd. Toen de voorzit
ter van de in Athene gehouden
en door de milieubeschermings
organisatie van de Verenigde Na
ties (UNEP) georganiseerde con
ferentie de beraadslagingen sloot
moest vastgesteld worden dat
men het nergens over eens was
geworden. Of men moet het be
strijden van kwallenplagen,
vooral de toeristen
plaatsen nadeel ondervinden, als
een succes besbhouwen. De con
ferentie besloot de financiële
middelen beschikbaar te stellen
om de nog onbekende oorzaak
van de plotselinge explosieve
groei van het kwallenbestand te
onderzoeken.
Maar ten aanzien van de gemeen
schappelijke strijd tegen de
enorme chemische en biologi
sche vervuiling van de Middel
landse Zee, waarvan deskundi
gen zeggen dat zij over afzienba
re tijd „dood" zal zijn, kon men
niet tot enig besluit van beteke
nis komen.
Er t
i grote politiemacht op de been, i
r die hoefde nergens in te
Alleen „oprechte soldaten van de
islam" komen in Iraans parle
ment
Van de 40 miljoen Iraniërs zijn er
meer dan 25 miljoen opgeroe
pen om komende zondag een
nieuw parlement (Madjlis) te
kiezen. Het tweede sinds de val
van de Pahlawi-monarchie in
1979. Een van de taken die de
nieuwe Madjlis wacht is vol
gens ayatollah Chomeini het
beraadslagen over het al dan
niet voortzetten van de uitput
tingsoorlog met buurland Irak.
Voor de 270 parlementszetels
staan circa 500 kandidaten
klaar, die allen zorgvuldig zijn
geselecteerd op hun Koran
vastheid zodat alleen nog de
„oprechte soldaten van de is
lam" meedingen. Bovendien
hebben de Iraanse autoriteiten
de internationale politie (Inter
pol) ingeschakeld om er achter
te komen of kandidaten een
strafblad hadden. Oppositie
groepen binnen en buiten Iran
hebben een boycot van de ver
kiezingen aangekondigd, om
dat het naar hun zeggen om
een voorgeprogrammeerde
show gaat die niets met demo
cratie te maken heeft.
Het nieuwe Iraanse parlement is
een van de instituten waarop
de macht in de Islamitische
Republiek Iran rust. Aange
zien de 85-jarige Imam Cho
meini (de „Gids van de revolu
tie") ook niet het eeuwige le
ven heeft, is het vólgens waar
nemers een van de opdrachten
van de Madjlis de continuïteit
van het islamitsch staatsbestel
te handhaven en te verdedi
gen, wanneer „de Imam" on
verhoopt komt te overlijden.
De nieuwe Madjlis wacht een
zware taak. Niet alleen moet er
een oordeel komen over de
Golfoorlog, ook de politieke
ordening moet verdedigd wor
den. Voor het oplossen van de
gijzeling van 50 diplomaten in
de Amerikaanse ambassade in
Teheran werd het parlement
ook veelvuldig geraadpleegd.
Er is nu kennelijk besloten de
religieuze fractie in het parle
ment nog verder te versterken,
om te komen tot een gelijkge-
stemder en krachtdadiger be
leid dat is toegerust voor de
enorme problemen.
Veertig percent van de kandida
ten zijn islamitische geestelij
ken of theologie-studenten.
Ongeveer 25 percent zijn baza-
ri's (middenstand, marktkoop
lieden) en handelaren. Acade
mici zijn slechts met 3 percent
vertegenwoordigd en ambte
naren voor 7 percent.
Er is een hemelsbreed verschil
tussen de verkiezingen van
zondag en de eerste politieke
krachtmeting bij de stembus
in maart 1980. Toen ging het
nog in een opgewonden revo
lutionaire sfeer waarbij alle be
langrijke partijen zich het vuur
uit de sloffen liepen voor de
gunst van de kiezer. De Islami
tische Republiek stond nog in
de stijgers en er meldden zich
ruim 3.3Ó0 kandidaten. Dat is
nu gezakt tot minder dan één
zesde. Het islamitische Iran.
naar de denkbeelden van
Imam Chomeini, heeft zich te
gen de stroom in geconsoli
deerd. De belangrijkste tegen
standers zitten in ballingschap,
zijn geliquideerd, gevangen ge
zet of monddood gemaakt. De
golf spectaculaire aanslagen
van de links-islamitische
Moedjahedien Chalk is verle
den tijd en de door Irak begon
nen oorlog is ondanks zware
menselijke, materiële en finan
ciële schade een kracht geble
ken die de Islamitische Repu
bliek heeft versterkt.
De verkiezingscampagne anno
1984 is nog slechts een schim
van de revolutionaire koorts
die vier jaar geleden nog ieder
een in zijn greep had. De stem
busstrijd is aan zeer strikte re
gels gebonden. Openbare bij
eenkomsten zijn verboden. De
kandidaten mogen geen ge
bruik maken van de radio, tele
visie, of de moskeeën voor het
aanprijzen van hun politieke
boodschap. Alleen kranten
drukken manifesten van be
paalde kandidaten af. Zelfs het
aanplakken van affiches is ver
boden.
Het is moeilijk de politieke kleur
van de verschillende potentië
le parlementariërs te ontdek
ken. Waarnemers schatten dat
minstens de helft van de kan
didaten lid of geestverwant is
van de regerende Islamitisch
Republikeinse Partij (IRP) on
der leiding van president Cha-
mene'i (ook wel de maktabi's
genoemd). De conservatief-is-
lamitische Hodjati-groep, met
onder anderen parlements
voorzitter hodjatolislam Raf-
sandjani, zou over tenminste
30 kandidaten beschikken.
De „Vrijheidsbeweging van
Iran", van ex-premier Mehdi
Bazargan, die met 5 afgevaar
digden loyale oppositie voer
de; heeft aangekondigd niet
aan de verkiezingen te zullen
deelnemen wegens het gebrek
aan democratische vrijheden.
Alle overige oppositiepartijen
van monarchisten tot de com
munistische Tudeh-partij heb
ben bij voorbaat gezegd de ver
kiezingsuitslag met te zullen
accepteren.
Omdat de stemgerechtigde leef
tijd is verlaagd tot 16 jaar, zijn
er deze keer miljoenen nieuwe
kiezers. Dat maakt het specule
ren over de uitslag zo moeilijk.
De enige graadmeter voor de
politieke voorkeuren van de
Iraanse bevolking is volgens
diplomaten de aanhang die de
radicale maktabi's of de be
houdzuchtige hodjati's krij
gen.
In tegenstelling tot de vorige ver
kiezingen in 1980 heeft Cho
meini de belangrijkste islamiti
sche groepen verboden met ei
gen lijsten uit te komen. Dat
zou te veel lijken op het „infe
rieure" westerse systeem van
verschillende politieke partij
en, dat er toe leidt dat slechts
koppen worden geteld in
plaats van het „wegen van ar
gumenten zoals in de Islamiti
sche Republiek".De grootste
zorg van de autoriteiten is de
opkomst. Als die zondag laag
zou zijn, tast dat de legitimiteit
van de nieuwe Madjlis aan.
Daarom heeft de regering zes
verschillende milities en 80.000
mullahs opgeroepen de stem
gerechtigden aan te sporen de
stemlokalen te bezoeken. Er
zijn er volgens diplomaten ook
die alleen maar gaan stemmen
om een kiesstempel in het pas
poort te krijgen. Het ontbreken
van een dergelijk embleem
kan problemen geven bij de
aanvraag voor een reisbiljet of
bij het verstrekken van rant
soeneringsbonnen.
PARIJS (AFP) - Bijna 30.000 Fransen, voor een groot gedeelte afkomstig
uit Lotharingen, hebben vrijdag in Parijs gedemonstreerd tegen het
plan van de regering-Mitterrand, de staalindustrie te saneren. Aan de
betoging werd ook deelgenomen door de secretaris-generaal van de
communistische partij, Georges Marchais en zijn collega van het linkse
vakverbond CGT, Henri Krasucki.
Met deze „mars op Parijs", de eerste grote arbeidersmanifesta tie sinds het
aantreden van de socialistisch-communistische regering in 1981, willen
de staalarbeiders bereiken dat de regering afziet van de onlangs geno
men maatregelen in het kader van een herstructuering van de verliesge
vende staalindustrie. Als gevolg van die maatregelen verdwijnen onge
veer 25.000 banen, waarvan 16.000 in Lotharingen, dat een grote staal
industrie heeft.
Marchais had tevoren gezegd dat zijn aanwezigheid bij de betoging niet
als een vijandig gebaar naar de regering beschouwd moest worden. In
het kabinet zitten vier communistische ministers.
Alle vakbonden hadden de Lotharingers opgeroepen aan de mars deel te
nemen, maar alleen het CGT was daarbij door zijn secretaris-generaal
vertegenwoordigd. Achter een enorm Lotharings kruis van ijzer, het
gevaarte woog 500 kilo, marcheerden de demonstranten van de Place de
la Nation naar de Eiffeltoren. Dit bouwsel uit het begin van deze eeuw
wordt als een symbool van de kracht van de Franse staalindustrie ge
zien. Er is 7.000 ton staal uit Lotharingen in verwerkt.
LONDEN (DPA) - Een Britse regc
ringscommissie heeft gedetail
leerde voorstellen op tafel gelegd
voor een hervorming van de ze
delijkheidswetgeving. De com
missie heeft acht jaar aan de
voorstellen gewerkt, wat echter
niet mocht verhinderen dat het
resultaat gisteren van allerlei
kanten fel werd bekritiseerd.
Voor het ministerie van binnen
landse zaken, dat de commissie
had ingesteld, wérd gedemon
streerd door vrouwengroepen.
Zij protesteerden omdat ver
krachting in het huwelijk ook in
de toekomst ongestraft blijft
wanneer de man en vrouw bij el
kaar wonen. Pas wanneer dat
niet meer het geval is, zal ge
slachtsverkeer tegen de wil van
de vrouw als verkrachting wor
den bestraft.
De commissie wil dat slachtoffers
van verkrachting beter be
schermd worden tijdens verho
ren door de politie of de rechter
Degene die aangeklaagd wordt
wegens verkrachting zal echter
minder op anonimiteit mogen re
kenen. Tot dusverre mochten de
kranten de naam van de ver
krachter pas vermelden na een
veroordeling. Als het aan de
commissie ligt. zal dat nu reeds
mogen gebeuren bij indiening
van de aanklacht.
Onder het bestaande Britse recht is
anaal geslachtsverkeer alleen
tussen mannen boven de 21 jaar
niet strafbaar. In alle andere ge
vallen wel. Echtparen kunnen er
voor gestraft worden met levens
lang, ook als het gebeurt met bei-
Nederlandse
hulp voor
Madagascar
GENÈVE (AP) - Het internationa
le Rode Kruis en de islamitische
versie daarvan, de Rode Halve
Maan, hebben gisteren bekend
gemaakt dat een Nederlands
hulpteam naar Madagascar zal
vertrekken om bijstand te verle
nen aan slachtoffers van een wer
velstorm die afgelopen week dit
eiland trof.
De cycloon heeft volgens de plaat
selijke afdeling van het Rode
Kruis ongeveer 37.000 slachtof
fers gemaakt in de havenstad
Antsiranana. De helft daarvan is
dakloos en bijna 80 procent van
de stad is vernietigd.
der toestemming. De
meent dat dit moet veranderen
en stelt voor anaal geslachtsver
keer toe te staan als de vrouw ten
minste 16 en de man ten minste
18 jaar is.
De voorgestelde liberalisering van
de incestbepalingen heeft inmid
dels ook veel stof doen opwaai
en. De commissie wil incest toe
staan tussen broers en tussen
broer en zus als zij boven de 21
zijn. Het conservatieve Lager
huislid Vivian Bendall sprak van
een ..wet van de goot" en een be
lediging van het „algemeen fat
soen". Incest tussen vaders en
dochters, moeders en zonen en
tussen grootouders en kleinkin
deren zal ook in de toekomst
strafbaar blijven.
Tegenhanger
EG eindelijk
weer bijeen
MOSKOU (RTR) De Comecon, de
Oosteuropese tegenhanger van
de EG, zal voor het eerst sinds
dertien jaar weer een echte top
conferentie, met partijleiders en
al, beleggen. De ontmoeting zal
plaatsvinden in juni in Moskou,
zo heeft de Russische ondermi
nister van buitenlandse zaken,
Georgy Kornjenko, gisteren ge
zegd. De premiers van de tien
landen van de Oosteuropese raad
voor Wederzijdse Economische
Bijstand, zoals de Comecon vol
uit heet, komen normaal gespro
ken wel elk jaar bij elkaar, maar
de laatste maal dat de partijlei
ders de conferentie bijwoonden
was in 1971 in Boekarest. Cuba
en Vietnam waren toen nog geen
lid van de organisatie.
Al bijna twee jaar wordt er gepraat
over de voorbereidingen van een
Comecon-top. Het zag er naar uit
dat er vorig jaar mei een kon
worden belegd, maar menings
verschillen over de agenda wa
ren er de oorzaak van dat de bij
eenkomst werd uitgesteld. Het
waren toen vooral Hongarije en
Roemenië die dwars lagen. De
Sowjet-Unie heeft steeds tegen
gesproken dat er problemen on
der de leden van de Comecon
waren, maar zij heeft haar bond
genoten wel laten weten niet
meer olie te kunnen leveren, het
geen in met name Roemenië
voor energieproblemen zorgt.
EEN ECHT COMPLETE KRANT. OVER WERELD, STAD EN LAND.
Wéér een stukje dichter bij een pnjs
in het Grote Wal Waar Lentespel.
i Knip uit en piak het op uw wedstnjd-
formulier en we' op de Wat Waar-spaarkaart
met hetzelfde weeknummer.
Bent u het wedstrijdformulier kwijt?
Haal een nieuwe op ons kantoor
