Gebroken tegel lijmen
HOBBY
Graslelie heel
gemakkelijke
kamergenoot
Dia meteen bekijken met nieuw systeem
Inmaken, net als vroeger
Lij stenspanner
Schootcomputer op proef
Zo doe je dat
VRIJE TIJD
Snoerloze handcirkelzaag
ZATERDAG 14 APRIL 1984
1. Waardevolle, onvervangbare ke
ramische tegel die gebroken is,
kan vrijwel onzichtbaar gerepa
reerd worden. Voorwaarde is dat
de breukvlakken niet uitgebrok
keld zijn ('de stukken nog heel')
en dat er geen glazuur is afge-
splinterd. Gebruik er tweecom
ponentenlijm op epoxybasis
voor (bijvoorbeeld Kombi-Kit of
Kombi-Snel).
2. Plak de breuklijnen op de gegla
zuurde kant van de tegel af met
breed plakband (geen crêpe af
plakband) en laat dit over de hele
lengte over de breuklijn heen
steken. Doe dit met alle breuklij
nen. Leg de stukken dan onder
steboven op hardboard of karton
en snijd de buiten de breuklijnen
stekende gedeelten van het plak
band met een scherp mesje zorg
vuldig weg.
3. Maak de tweecomponentenlijm
aan (beide bestanddelen grondig
mengen) volgens de ge
bruiksaanwijzing op de verpak
king. Duw met een vingertop het
plakband voor alle zekerheid
nog even stevig aan, vooral langs
de breuklijnen. De breukvlak
ken moeten uiteraard schoon en
droog zijn, anders ontstaat er
geen goede lijmhechting.
1. Strijk de breukvlakken voor
zichtig in met de aangemaakte
lijm, niet te dik maar wel zo dat
de oppervlakken geheel en ge
lijkmatig met lijm bedekt zijn.
Veeg eventueel aan boven- en
onderkant van de tegel uit
vloeiende lijm weg. Leg de stuk
ken op een vlakke, met plasticfo
lie afgedekt oppervlak en druk
ze stevig tegen elkaar.
op de verpakking) verwijdert u
met het mesje de aan de boven
kant uitpuilende lijm. Die zit op
het plakband en bij het weg
schrapen beschadigt u dus de
glazuurlaag niet. Daarna verwij
dert u het plakband. Als u het
karweitje secuur hebt gedaan, is
de lijmnaad vrijwel onzichtbaar.
6. Wanneer de tegel 'meervoudig'
gebroken is, kunt u tijdens het
uitharden van de lijm ter verste
viging eventueel nog extra plak
band aanbrengen. Dit is vooral
aan te raden wanneer u bijvoor
beeld een geboken (Delfts
blauw) wandbord of een soortge
lijk waardevol voorwerp lijmt.
Ondersteun tijdens het drogen
van een gelijmd bord de opstaan
de randen.
De Amerikaanse direct-klaar-foto-
grafiegigant Polaroid heeft weer
een noviteit aan haar pakket toe
gevoegd. Het gaat ditmaal om
om een direct-klaarsysteem,
waarbij dia's binnen enkele mi
nuten kunnen worden ontwik
keld en bekeken. Het systeem
kreeg als naam 'Polaroid Auto-
process 35 mm systeem* mee en
bestaat uit een kleuren- en twee
zwartwit diafilms, een compacte
processor en een dia-snij-
inraamapparaat, waarvoor Pola
roid een nieuw soort diaraampje
ontwikkelde.
Bedenker van het systeem is de
Amerikaan dr. Samuel Liggero.
Hij was afgelopen week in Ne
derland om de filosofie achter dit
produkt, dat in veel opzichten af
wijkt van de bekende Polaroid-
produkten, duidelijk te makén.
Liggero: „De belangrijkste vorm
van fotografie op de wereld is
kleinbeeld. Daar zat het bedrijf
waar ik voor werk, tot dusver
niet in".
„Nu hadden we jaren geleden al de
Polavision-direct-klaar-filmca-
mera ontwikkeld. Zoals iedereen
weet, is dat een flop geworden.
Niettemin zat daar een enorme
ingewikkelde technologie ach
ter. We konden twee dingen
doen: zeggen, het is jammer,
maar we gooien die ontwikke
ling in de prullenbak, of we gaan
er iets zinvols mee doen, wat wel
perspectief heeft. We hebben dus
voor het laatste gekozen. In 1979
zijn we het laboratorium inge
gaan en tegen het eind van dat
jaar konden we de eerste dia ma
ken".
„De volgende vraag was, wat gaan
we nu met die direct-klaar-dia
doen. Weer een nieuwe camera
ontwikkelen, wat zoals bekend,
een filosofie van Polaroid is, of
gieten we deze film in een 35-
mm-jasje en maken op deze ma
nier onze entree op de klein-
beeldmarkt.
Video
We zijn begonnen met de ontwik
keling van de autoprocessor, het
zwarte doosje waar de belichte
diafilm in moet worden gestopt,
te zamen met een doosje chemi
caliën om te worden ontwikkeld.
Toen dit stadium achter de rug
was, zijn we de film zelf gaan ma
ken. Tegelijkertijd zijn we'
marktonderzoeken gaan houden.
Liggero ziet vooral in de professio
nele sector grote mogelijkheden
voor het nieuwe systeem. Er is
geen doka nodig voor het ont
wikkelen, terwijl spoelen of een
nauwkeurige temperatuurbe-
heersing eveneens overbodig
zijn. De ontwikkelde films zijn
droog en kunnen onmiddellijk
worden ingeraamd voor projec
tie, videoprojectie of andere toe
passingen.
Er zijn drie typen diafilm in dit sys
teem te krijgen. Ten eerste de
Polachrome kleurendiafilm, met
een gevoeligheid van 40 ASA (17
DIN) en in een 12- en 36-opna-
menversie. In de tweede plaats
Dr. Samuel Liggero onderzoekt
een testrol van de nieuwe Polaroid
direct-klaar-film. (foto GPD)
een 400 ASA (27 DIN) zwartwit
hoogcontrast diafilm van 12 op
namen en tenslotte een fijnkorre
lige zwartwit diafilm met een
ASA-waarde van 125 (22 DIN)
met 36 opnamen.
Nog meer films
drie films. Deze direct-klaar-dia-
films doen niet onder voor de
conventionele positieffilms. Zo
is de kleurechtheid zonder meer
subliem te noemen, wat weer
heel belangrijk is voor bijvoor
beeld de technische en medische
fotografie. Daarnaast is ons sys
teem heel scherp. Het is mogelijk
een dia 80 maal uit te vergroten
zonder noemenswaardig kwali
teitsverlies. Ander groot voor
deel is dat bijvoorbeeld een re
clamefotograaf razendsnel zijn
opdrachtgever kan bedienen. Hij
hoeft zijn films niet meer naar
een ontwikkelcentrale te bren
gen. Hetzelfde geldt voor toepas
singen in de medische sector".
„Beperkingen heeft het systeem
echter ook. Zoals een lage ASA-
waarde (lichtgevoeligheid),
waardoor de film voor bepaalde
doeleinden ongeschikt is. Om
het resultaat van zo'n direct-
klaar-dia goed te kunnen beoor
delen moet hij in een projector.
Op bijvoorbeeld een lichtbak
lijkt het net of de dia niet goed
ontwikkeld is".
Oorzaak daarvan is het door Pola
roid ontwikkelde zogenoemde
'additief kleurensysteem' en het
zilveroverdrachtproces door dif
fusie. De film bezit een microsco
pisch fijnlijnig kleurenraster, dat
nauwkeurig op een heldere po
lyester drager is aangebracht.
Het raster bestaat uit een repete
rend patroon van kleurstrepen
die overeenkomen met de drie
primaire kleuren. Te weten rood.
groen en blauw. Die afzonderlij
ke strepen zijn ongeveer 8 mi
cron breed en zijn in lijnpatri-
pletten per centimeter aange
bracht. Wanneer er nu bijvoor
beeld een lamp achter wordt ge
zet, fungeren de lijnparen als
kleurfilters.
Gedurende de ontwikkeling in de
autoprocessor, worden verschei
dene lagen van de film, inclusief
de negatieve beeldlaag, afge
stroopt, waarbij het ontwikkelde
positieve beeld en het additieve
kleurenraster in de ontwikkelde
dia overblijven.
In de camera zijn de polyester film-
drager en het additieve kleuren
raster naar het objectief gericht.
Gedurende de belichting (het
maken van een foto) passeert het
licht de polyester drager, het ad
ditieve ldeurenraster, de andere
filmlagen en treft de zilverkor
rels in de fotografische emulsie
laag.
De film moest ongeveer 60 secon
den worden ontwikkeld. De ont-
wikkelvloeistof wordt bij elke
film meegeleverd in een apart
doosje, dat na gebruik ook als af-
valbox fungeert.
Zoals met de meeste Polaroid-pro-
dukten ligt de prijs van deze di-
rect-klaar-diafilm hoger dan een
normale film. Voor een 36-opna-
menfilm moet f 39,50 worden
neergeteld, terwijl een 12-opna-
menfilm 29 gulden kost. De auto-
processor gaat 279 gulden kos
ten, maar dit is een eenmalige
uitgave.
Wie weinig tijd heeft om planten te
verzorgen en toch groen om zich
heen wil hebben, kan zich met
graslelies omringen.
Wij kennen voornamelijk de bonte
vorm Chlorophytum comosum
'Variegatum'. Deze heeft lange,
lintvormige bladeren met groene
randen en in het midden een
roomwitte streep. Soms zijn het
er enkele, smalle. Er zijn er nog
andere, maar eerst even de stam
vader aan u voorstellen:
Chlorophytum capense, die
groene bladeren heeft en uit
Zuid-Afrika van de Kaap-ca-
pense - komt.
De graslelie is een ideale plant om
een werkruimte leefbaar te ma
ken. Zet hem in de vensterbank
en hij groeit als een bezetene,
mits u er voor zorgt dat hij van
maart tot september niet in de
volle zon staat. Mesten doet u
hem in diezelfde groeiperiode,
en geef hem dan gerust flink wat
water, want hij is een nathals.
In de winter kan hij met veel min
der vocht toe. U geeft dan ook
geen mest tot maart. Vergeet u
hem een tijd, dan is er nog geen
plant overboord. Hij teert op zijn
reserves. Daalt de temperatuur
niet onder de 7 graden C dan
deert hem die kou niet. Hij kan-
ook tegen onze drooggestookte
huiskamers, al doet een sproei-
beurtje af en toe hem dan wel
zichtbaar goed.
De bonte vormen moet u zo licht
mogelijk zetten. Staan deze plan
ten te donker dan verliezen ze
hun fraaie tekening. Maar ze blij
ven groeien, bloeien en nieuwe
plantjes maken. De bloeistengels
buigen na een poosje omhoog ge
groeid te zijn op zij en aan de ge
bogen stengels verschijnen de
kleine, witte bloempjes. Aan het
einde verschijnt een kuif van bla
deren, een nieuw plantje. Laat u
de onderkant daarvan rusten op
een potje met aarde, dan hebt u
binnen korte tijd een beworteld
exemplaar. Zo gemakkelijk gaat
ook dat.
Als de bladranden van de plant
bruin worden is het hem toch te
droog. Sproeien dus. De blad-
punten worden bruin als deze in
aanraking komen met bijvoor
beeld een kastwand. Die bruine
punten kunt u er bijna onzicht-
Warmte noch koude kunnen de
graslelie veel schade doen. ifoto gpdi
baar afknippen. Alleen een klein
randje bruin laten zitten anders
maakt u een nieuwe wond die
weer bruin wordt. Brume blad-
punten kunnen ook het gevolg
zijn van tocht of te lange droogte
van de wortels. Te veel mest is
ook een oorzaak. Een vrijstaande
of hangende Chlorophytum is op
zijn mooist. Dan maakt zo'n
plant een massa bloemstengels
met vele jonge plantjes eraan, die
u aan vele gegadigden kunt
schenken.
Voorjaar
De reserveknollen kunnen bij ou
de planten zo dik worden dat de
plant letterlijk uit de pot barst.
Verpotten doet u ze in het voor
jaar. Neem goede potgrond. Geef
de bonte vormen niet te veel
mest, want ook dat kan er de oor
zaak van zijn dat de mooie
bladkleuren vervagen.
U kunt ook proberen om jonge
plantjes als hydroplant op te
kweken, dus groeiend in water
met bijvoorbeeld een ionenwis
selaar als voedingsbron.
Als je bijvoorbeeld zelf een lijst
voor een schilderij maakt, moe
ten de in verstek gezaagde hoe
ken na het lijmen stevig inge
klemd worden. Daarvoor be
staan diverse hulpmiddelen. Ge
heel nieuw is de op de beurs Kar
wei geintroduceerde 'Intrex' lij-
stenspanner. Die bestaat uit een
vast deel, van kunststof, dat
dient als 'huis' voor de span
band.
Het werkt uiterst eenvoudig: de
band om de lijst leggen, met de
hand strak aantrekken en vast-
klikken. Dan de spanschroef
aandraaien zodat op de band de
volle spanning komt.
Behalve voor lijsten van schilderij
en, zelf ingelijste foto's, repro-
dukties enz., kan de Intrex ook
gebruikt worden voor het klem
men van een regel- of raamwerk
voor een meubel, het inklemmen
van een stoel waarvan de verbin
dingen gerepareerd moeten wor
den en talrijke andere dingen.
Zelfs als snelle vastzetter van een
lading materiaal op de auto is de
ze spanner geschikt.
De vorm van het ingeklemde voor
werp maakt niets uit: vierkant,
rechthoekig, rond, ovaal, zes- of
achthoekig... alles kan.
Mocht de band na intensief ge
bruik wat slijtage vertonen, dan
kan hij heel gemakkelijk vervan
gen worden. Je neemt daarvoor
gewoon een stuk van dat sterke
verpakkingsband waarmee do
zen dichtgebonden worden. Dan
kun je het totale spanbereik (in
de geleverde uitvoering: 3 a 3,50
meter) zelfs nog vergroten. De
adviesprijs van de Intrex is
f34,50. Fabrikant is Segerink in
Denekamp, tel. 05413-1436.
Ondanks het feit dat de meeste le
vensmiddelen praktisch het hele
jaar door vers te koop zijn, is er
een groeiende belangstelling
voor eigen inmaak. Vroeger was,
zeker in ons klimaat, het ver
duurzamen van allerlei voe
dingsmiddelen een levensbe
lang. Men droogde, rookte, pas
teuriseerde, of maakte in met
zout, suiker, azijn of alcohol.
Door moderne transport- en
kweekmethoden, en zeker ook
door het op grote schaal indus
trieel diepvriezen van met name
groenten en fruit, dreigden veel
van die oude conserveringsme
thoden verloren te gaan. Juist
ook als verzet tegen een door de
technologie beheerste maat
schappij wordt er weer in veel
gezinnen voedsel geconserveerd.
Men zou kunnen zeggen dat de
kleinschaligheid op grote schaal
wordt beoefend.
Lang niet alle methoden van vroe
ger zijn het waard om nieuw le
ven te worden ingeblazen. Het
drogen en roken van vlees in de
schoorsteen is immers een expe
riment dat we maar beter niet
kunnen uithalen. Net zo min als
het bewaren van eieren in wa
terglas. Dat spul - een oplossing
van natrium silicaat - is een dik-
vloeibare, halftransparante mas
sa waarin gedurende enkele
maanden het bederf van eieijen
kon worden uitgesteld. Een me
thode van inleggen die tot in de
laatste jaren van de Tweede We
reldoorlog in zwang was.
Zelf ham pekelen is niet aan te bevelen maar het inleggen van uitjes,
komkommer of kruiden in azijn kan heel goed thuis gebeuren. (foto gpd>
Zout
Inmaken in zout heeft in het verle
den ernstige gevolgen gehad
voor de gezondheid. De beruchte
scheurbuik, een ziekte die vroe
ger vaak heerste onder scheeps
bemanningen, bleek veroorzaakt
te worden door het uitsluitend
I gebruik van gezouten voedsel zo
als pekelvlees, gezouten spek en
groenten in het zout. Toch vin
den we nog in kookboeken uit de
De enige inmaak in zout die nog
kan worden aanbevolen is het
zelf maken van zuurkool. Ge
schaafde wittekool en savooie
kool met een honderdste deel
van het gewicht van de kool aan
zout goed doorkneden tot zich
pekel vormt, en er dan wat jene
verbessen, zwarte peperkorrels
en een scheutje karnemelk aan
toevoegen. In een 'Keulschen
pot' doen, afdekken met een
doekje, daarop een plankje met
een flinke steen.
Suiker
Inmaken in suiker - het maken van
jams dus - wordt weer door heel
veel mensen gedaan. Het is zeker
de moeite waard om ook eens
worteljam te maken volgens re
cept uit een kookboek uit 1931.
„Schil 500 g groote winterworte
len, rasp of schaaf ze in dunne
stukjes, breng ze aan de kook
met 1 dl water, het sap van 6 ci
troenen. 500 g suiker en de ge
raspte schil van 3 citroenen. Laat
de jam tot de gewone dikte inko
ken, tot ze voldoende geleiachtig
is. Giet vervolgens de kokende
jam in schoone potten of fles-
schen en sluit deze zoo vlug mo
gelijk af met perkamentpapier,
dat een paar minuten in kokend
water is gelegd.
Experimenteren met inmaak in
azijn is zeer aan te bevelen. Uit
jes, komkommers, of allerlei
groenten in mosterdsaus. Of
zoetzure kwetsen, meloenschil,
bietjes.
Zo ook allerlei manieren om zaken
op alcohol goed te houden. Boe
renjongens zijn rozijnen op bran
dewijn, boerenmeisjes daarente
gen abrikozen op brandewijn.
Maar ook allerlei andere vruch
ten kunnen op gelijke manier op
brandewijn worden bewaard.
Over conserveren kunt u alles le
zen in de De Provisiekast, van
Kirsten Fasmer, uitgegeven bij
Zomer en Keunig in Ede, prijs
19,90.
Het tahoe
Kookboek
Bron van
inspiratie
'Het Tahoe Kookboek' (uitg.
Luitmgh, 15,90) is een han
dige aanwinst voor mensen
die een alternatief zoeken
voor vlees. Tahoe of te wel so-
jakaas is een plantaardig pro
dukt, oorspronkelijk afkom
stig uit de Indonesische en
Chinese keuken. Inmiddels
bieden ook winkels met bio
logisch-dynamische voeding
en zelfs supermarkten de so-
jakaas te koop aan.
Tahoe (tofu) wordt gemaakt
van sojabonen en geperst in
witte blokken. Het is bijzon
der rijk aan eiwitten en daar
door vlees uitstekend vervan
gen. Bovendien is het goed
koop. De letterlijk smakeloze
tahoe kan met behulp van
wat fantasie, kruiden en
groenten gemakkelijk wor
den omgezet in een aantrek
kelijk hapje.
Hoe? Daarvan geeft dit kook
boek vele voorbeelden aan de
hand van recepten waarin ta
hoe is verwerkt. Salades, soe
pen, voorgerechten (koud en
warm), tahoe als hoofmaal-
tijd, gefrituurd, tahoe in Oos
terse gerechten, als broodbe
leg, in gebak en taart. Alles
blijkt mogelijk, zeker als men
de eigen fantasie aan het
werk zet. Dit Tahoe Kook
boek vormt een goede inspi
ratiebron.
De ontwikkeling van de computer
gaat razendsnel. De nieuwste is
er eentje op batterijen die je mee
kan nemen op reis: in het vlieg-
Als eerste ter wereld brengt Makita een handcirkelzaag die op een accu
werkt. De op het oog kleine machine heeft een grote capaciteit. Op een
acculading kan een flinke stapel vloerdelen worden gezaagd. De zaag-
diepte is 55 mm bij 90 graden. De capaciteit van de motor is 10,8 Volt en
het afgegeven vermogen is 100 Watt Toerental 1000 per minuut Het.
gewicht van de accu is 3,5 kg.
Kinderen kunnen de machine, door een extra veiligheidsslot niet aanzet
ten. De machine heeft tevens een slipkoppeling, waardoor de motor en
accu tegen overbelasting worden beschermd. Deze koppeling is ook
een extra beveiliging bij het klemmen van hout. De machine, die in juli
te koop zal zijn kost 725,-.
Naast deze primeur heeft Makita ook nog een snoerloze haakse boorma
chine (prijs ongeveer 400,-) en een snoerloze slagboormachine (prijs
ongeveer 425,-) ontwikkeld. Ook deze machines zullen komende zo
mer te koop zijn.
tuig, trein of op de hotelkamer
kan gebruiken. Hij heeft (dankzij
de batterijen) een blijvend ge
heugen waarin alle verkoopgege
vens onderweg in kunnen wor
den ondergebracht. Er zijn ook
typen die geschikt zijn voor de
schrijver en journalist en die als
en soort papierloze schrijfmachi
ne kunnen worden gebruikt. Dit
verschijnsel heet schootcompu
ter.
De Casio FP-200. Het is het goed
koopste 'schootmodel' dat op het
ogenblik in de handel is. Het is
een computer omdat hij eigen
'intelligentie', verwerkingsmoge
lijkheden met tekst en cijfers,
aan boord heeft. Hij kan thuis op
allerlei hulpapparatuur worden
aangesloten en dan een klein,
zelfstandig systeem vormen met
bijvoorbeeld met extern (blij
vend) geheugen om gegevens in
grote hoeveelheden vast te leg
gen (op zogenaamde flexibele
schijven of floppy disks) en een
printer om tabellen, rapporten,
cijfers en berekeningen in kleur
en grafieken op papier te zetten.
Het is ook mogelijk de gegevens
die op reis verzameld zijn via een
kabel aan de 'grote' computer op
de zaak 'te voeren'. Waarna die er
mee aan het werk kan.
In de praktijk is bewezen dat verte
genwoordigers of managers met
een soort 'spreadsheet', een bere
keningsprogramma waar een he
leboel factoren tabelsgewijs in
kunnen worden vastgelegd, veel
meer inzicht op in- en verkoop
op de korte en lange termijn krij
gen. Zo'n soort berekeningspro
gramma wordt door Casio bijge
leverd. Verander je er een factor
in, bijvoorbeeld de btw of een
kortingspercentage, dan worden
alle omzetcijfers of prijzen in de
diverse kolommen automatisch
door de computer bijgesteld. Het
effect van een prijsmaatregel of
omzetstijging is daardoor op gro
te schaal, maar in een handom
draai te berekenen
Geld terug garantie
De Nederlandse Casio importeur
Remidex in Zaandam, die de FP-
200 voor ongeveer f 1775.- aan de
man brengt, nam een opmerke
lijk initiatief. Zakenlui kunnen
het apparaat aankopen en zich in
de huiselijke omgeving enigszins
vertrouwd maken met het ver
schijnsel van de meeneem-com-
puter. Ziet men er het nut van in,
dan kan men hem gewoon be
houden. Ook kan men tegen
sterk gereduceerde bedragen
een dagcursus bij de importeur
volgen. Blijkt het apparaat bij
nader inzien onbruikbaar voor
het doel dat men voor ogen had.
dan kan men hem zonder meer
terug sturen en volgt teruggave
van het aankoopbedrag.
Curver, die wel Nederlands inventiefste bedenker en maker van kleine
huishoudelijke kunststof spullen genoemd mag worden, komt met een
leuke ontbijtset. Deze omvat een royale botervloot (waarin de kluit uit
het pakje eindelijk eens ruimschoots past), een broodmandje een voor-
raadbus voor beschuit, corn-flakes enz., een doos voor knackebrot (of
suiker) en een camembertdoos waarin deze 'moeilijke' kaassoort niet
uitloopt en ook niet uitdroogt. Dit is door de ontwerpers slim voorkomen
door twee beweegbare schotjes in bodem en deksel.
De set hoeft niet in zijn geheel gekocht te worden; elk onderdeel is afzon
derlijk verkrijgbaar, voor prijzen van zo'n vijf tot zeven gulden per
stuk. Binnenkort te zien in huishoudelijke en andere winkels.
