Beraad in Paramaribo! Rapport Kissinger biedt geen beleid Groenen West-Duits land maken onderling ruzie Islamitische wereld begint conferentie scherp verdeeld Brussel onder druk door kwestie-Voerstreek Na sluiting Suralco Andropov handhaaft voorwaarde Arafat aan eind deze maand naar Hoessein 'Politieke grabbelton' Taalstrijd woedt ook over kleuterhoofdjes VRIJDAG 13 JANUARI 1984 PARAMARIBO/DEN HAAG (ANP) In Paramaribo wordt druk overleg gevoerd na de bekendmaking van de sluiting voor onbepaalde tijd van het bauxietbedrijf Su ralco. De Surinaamse autoriteiten heb- ben gisteren de directie van Su ralco dringend verzocht het be drijf alsnog te heropenen. De missionair minister van natuur lijke hulpbronnen en energie. Tjon Kie Sim, had gisteren een gesprek met de directie van Su ralco waarin hij deze dringend verzocht het bedrijf te herope nen. Een vertegenwoordiger van de militaire leiding heeft in een gesprek met de directie een zelf de verzoek gedaan. Suralco stelt zich echter op het standpunt dat van opening geen sprake kan zijn, zolang er onvoldoende werkwilligen zyn. De leider van de vakcentrale C 47, Fred Derby, heeft bij Suralco ge protesteerd tegen de sluiting. Blijkens een verklaring van C 47 (afdeling Nederland) heeft leger leider Bouterse met Derby over leg gevoerd over de sluiting van Suralco. De vakbondsleider sprak gisteren ook met demissio nair minister Tjon Kie Sim. Of schoon de meeste bauxietarbei- ders zijn aangesloten bij C 47, hebben zij geen gehoor gegeven aan herhaalde oproepen van Der by het werk te hervatten. Volgens een verklaring van Derby, verspreid door C 47 (afd. Neder land) is in zijn gesprek met leger- MOSKOU (RTR/UPI) - Terugtrek king van de nieuwe Amerikaan se kernwapens uit West-Europa is voorwaarde voor Moskou om de onderhandelingen over ver mindering van kernwapens in Genève te hervatten. Deze eis heeft Sowjetleider Joeri Andro pov gisteren herhaald in zijn eer ste verklaring terzake sinds 24 november. De verklaring van de Sowjetleider, die zelf sinds 18 augustus niet meer in het openbaar is gezien, geschiedde in de vorm van een antwoord aan een Franse vredes groep, die op het ogenblik een bezoek brengt aan de Sowjet- Unie. Zij werd gepubliceerd door het persbureau Tass en scheen vol gens waarnemers in eerste in stantie bedoeld om te laten blij ken, dat Andropov aan het werk is ofschoon hij nog steeds niet in het openbaar is verschenen. In de verklaring gaf Andropov de VS en de NAVO de schuld voor het afbreken van de Geneefse onderhandelingen. "De VS heb ben van de onderhandelingen in Genève een scherm gemaakt om hun plannen te verhullen om ten koste van alles de nieuwe kern wapens in West-Europa te plaat sen, die bedoeld zijn om een eer ste klap toe te dienen", zo zei hy. Hij herhaalde ook, dat'de situatie naar het oordeel van de Sowjet- Unie, nog niet onomkeerbaar is geworden' en dat zij, als de nieu we Amerikaanse raketten zou den worden teruggetrokken, be reid zou zijn aan oostelijke kant hetzelfde te doen. Andropov liet weten, dat de Sow- jet-Unie nog steeds is geïnteres seerd in terugkeer naar de door haar zelf verlaten onderhande lingstafel over vermindering van kernwapens. Joeli Kwitsinksy, leider van de Russische delegatie bij de be sprekingen over de beperking van kernwapens in Genève, heeft zijn Amerikaanse onder handelingspartner Paul Nitze be schuldigd van gebrek aah inte griteit en oneerlijke onderhande lingstactiek. Volgens Kwitsinksy beweerde Nit ze ten oprechte dat de Sowjet- Unie bereid was geweest conces sies te doen over het betrekken van de Franse en Britse kernwa pens in een overeenkomst. ADVERTENTIE 15 JANUARI DEN HAAG PARTIJ VAN DE ARBEID NIEUWJAARSMANIFESTATIE Om 14.00 uur in het Nederl. Congresgebouw, met o.a. Joop den Uyl, Ien van den Heuvel, Hedy d'Ancona, Youp van 't Hek, Pierre Janssen, Ineke Holz- haus en het Hollandse Rietensemble. Presentatie: Joop Koopman. Toegang 3,-. Kinderpro gramma 0,50. Kaarten vanaf 10.00 uur aan de zaal. Inl.: PvdA Den Haag 070-884900. leider Bouterse afgesproken dat een "inventarisatie" gemaakt zal worden van de consequenties van de sluiting van Suralco. Ook is gesproken over de wijze waar op de ontstane problemen kun nen worden opgelost. Over de inhoud van het beraad is in Paramaribo nog niets naar buiten gebracht. Bij het beraad zijn in elk geval betrokken de le gertop, bestaande uit legerleider Bouterse en de officieren Boere- veen en Baghwandas en mr. Har vey Naarendorp, naaste adviseur van de legerleider. De lange duur van het overleg onderstreept vol gens politieke kringen in Para maribo de diepe crisis waar de autoriteiten in Suriname voor staan. In kringen van Suralco gaat men er vanuit dat de staking van de bau- xietarbeiders zal voortduren, zo lang door de autoriteiten geen concessies zijn gedaan ten aan zien van democratische vrijhe den. Blijkens pamfletten die in Paramaribo circuleren wensen de actievoerders onder meer dat de noodtoestand wordt opgehe ven en dat Suriname een grond wet krijgt. In Paramaribo was het straatbeeld normaal, aldus zegslieden in de hopfdstad. Wel kochten de Suri- namers meer eerste levensbe hoeften in dan gewoonlijk. De sluiting van Suralco voor onbe paalde tijd was onder Surina- mers overigens het gesprek van de dag. Veel zegslieden toonden zich uitermate bezorgd over de economische gevolgen. Een groot aantal bedrijven is direct en indirect afhankelijk van Su ralco en velen vrezen dat deze bedrijven in grote financiële moeilijkheden komen. HONDURAS Een delegatie uit het Europese Parlement brengt op het ogenblik een bezoek aan Midden- Amerika. Gisteren spraken zij met president Cordova van Honduras (rechts). In de delegatie zit ook de Nederlandse voorzitter van het parlement, Piet Dankert tweede van rechts). (Foto UPi) BONN In de partij en de Bonds dagfractie van de Westduitse Groenen is een fikse ruzie uitge broken. Die heeft ertoe geleid dat de Groene Bondsdagaf gevaardigde en vroegere gene raal, Gert Bastian, een brief aan zijn fractiegenoten heeft ge schreven waarin staat dat hij De Groenen zal verlaten als de toe- door Hans Amesz stand niet beter wordt. De ver wijten van Bastian luiden in de kern: 'Solidariteit en menselijk heid hebben plaats moeten ma ken voor intriges en gevechten om de macht'. Volgens de met vervroegd pen sioen gestuurde ex-generaal, die een hartstochtelijk tegenstander van het NAVO-besluit ter moder nisering en stationering van mid dellange afstandsraketten in Eu ropa is, maakt tegenwoordig een kleine, linksradicale groep bin nen De Groenen met zogenaam de kadertechnieken de dienst uit. De groep, die volgens Bas tian geweld niet per definitie af wijst, in de vredesdiscussie een uiterst eenzijdig standpunt in neemt door uitsluitend kritiek te leveren op het Westen en de Ver enigde Staten en het liefst een gecentraliseerd politiek beleid voert, slaagt er teveel in om via manipulatie de meerderheid te overwoekeren. Bovendien heeft de afgevaardigde Bastian ook kritiek geuit op het feit dat de fractie van De Groe nen niet goed functioneert. Er bestaat geen duidelijke structuur en de opvolgers van de Groene Bondsdagleden, die immers al voor hun intreden in het parle ment openlijk hadden verklaard maar de helft van de wetgevende periode te zullen uitzitten, moe ten ook voortdurend bij alle acti- Een Libanese soldaat sjouwt met een raket-lanceerder van Franse kelij. Franse troepen oefenen de Libanezen in het gebruik van hun Vens- (Fo Parlementslid ontsnapt uit gevangenis KOPENHAGEN (Reuter) - De Deense politicus Mogens Gli- strup, die een gevangenis straf uitzit wegens omvang rijke belastingfraude, heeft gisteren een mislukte vlucht poging ondernomen. De 54- jarige ex-miljonair wandelde uit de open gevangenis in El- sinore en wilde de bus ne men. Maar hij werd achter haald door vier bewakers en weer ingesloten. Glistrup zal vrij komen omdat hij deze week opnieuw in het parlement is gekozen, maar de verwachting is dat het par lement ook opnieuw zijn par lementaire onschendbaar heid zal opheffen. viteiten worden betrokken. Daardoor gaat ruimte en geld volgens Bastian verloren en wordt de lengte van debatten ne gatief beïnvloed. Bastians frac tiegenoten, van wie niet precies bekend is wie het met hem eens is of niet (maar Petra Kelly zeker wel), zijn kennelijk behoorlijk geschrokken van de brief. De fractie besloot twee dagen in beraad te gaan. Het resultaat was nihil. Een voor gisteren aange kondigde persconferentie over de besloten zitting werd letterlijk op het laatste moment afgelast en verschoven naar volgende week woensdag. De fractie komt nog minstens één keer bijeen om over de zaak-Bastian te praten. In de overigens bijna altijd eerlij ke taal van De Groenen, stond de zin: „Nog geen overeenstem ming met Gert Bastian" boven een mededeling voor de pers. Mocht Bastian de fractie verlaten en mocht zijn voorbeeld door nog maar één of twee collega's worden gevolgd, dan verliezen De Groenen als de uitgetrede- nen tenminste als fractielozen in de Bondsdag blijven - hun sta tus van fractie. Dat betekent dat de Groene vertegenwoordigers uit de verschillende parlements commissies moeten verdwijnen. En dat is een welhaast niet te ne men blokkade voor het parle mentaire werk, want in feite wordt de hele wetgevende arbeid in de commissies voorgekookt en fungeren de debatten in het parlement zelf als openbare her halingsoefeningen, waarvan het resultaat bij voorbaat vast staat. WASHINGTON - Het rapport van de commissie-Kissinger over het Amerikaanse beleid in Centraal Amerika „staat zo bol van grote woorden, dat elke politieke groepering wel iets van zijn gading vindt, maar het verschaft geen beleid". Deze uitspraak van de Democrati sche senator Christopher Dodd weerspiegelt de overwe gende indruk in Washingtons politieke kringen dat de onpar tijdige commissie onder lei ding van een buitengewoon ge slepen voormalige minister van buitenlandse zaken een behendige samenvatting is van onverminderde controverse. In tegenstelling tot eerdere presi dentiële commissies, die zich bezig hielden met ouderdoms pensioenen en de manier waar op de nieuwe MX-raket veilig voor Russische aanvallen kan worden opgesteld, heeft Kis singers werkgroep niet ge poogd te bemiddelen tussen regering en Congres. Het rap port formuleert en formuleert, deelt in en draagt uit, maar vormt geen basis voor een be leid dat brede nationale steun kan verwerven. door Henk Kolb Acht miljard dollars moeten er volgens de commissie in vijf jaar op tafel komen als Ameri kaanse hulpverlening. Maar het Congres zal die niet geven in omstandigheden waar de overheid ras afstevent op een financieringstekort van 200 miljard dollar. En president Reagan zal er niet om vragen als hij tevens een binding van hulp aan mensenrechten moet slikken, terwijl zijn politieke geloofwaardigheid bij een par lementaire nederlaag tijdens een verkiezingsjaar niet ge diend is. Een Democratisch lid van de commissie schilderde de woor denrijkdom waarmee het rap port de Amerikaanse betrok kenheid bij de crisis in Midden Amerika beschrijft en de nood zaak om onmiddellijk vergaan de hulp te verstrekken tenein de linkse revoluties terug te dringen, als het 'afval' dat Rea gan werd verstrekt, terwijl de Democraten bezig waren ter sluiks het beleid te wijzigen. Dat is onzin. Het Kissinger- rapport, waaraan Reagans scherpste critici nauwelijks hebben bijgedragen, blijft erbij dat Midden Amerika slechts kan worden geholpen in zijn sociale en economische ont wikkeling, als die wordt ver pakt in méér militaire be- Reagan, Kissinger en twee servatieve leden van zijn c missie zijn bereid aan weerleggen van de linkse op mars de mensenrechten des noods yoorlopig maar op te of feren. Het rapport beveelt wel iswaar anders aan, maar gege ven de overheersende rol die Kissinger van nature lijkt te spelen, verliest dit gegeven aan betekenis en worden de be staande tegenstellingen alleen maar onderstreept. Ook de Kissinger-commissie heeft zich niet losgemaakt van Reagans uitgangspunt, dat de kwaliteit van regiemes in deze tijden van ideologische con frontatie vooral wordt bepaald door hun houding tegenover de supermacht ten noorden. Het ogenschijnlijke realisme van de opvatting dat men op het punt van democratie geen overdreven verwachtingen mag koesteren van ontwikke lingslanden noopt, blijkbaar niet tot matiging tegenover links. Het rapport verraadt een tra gisch Amerikaans probleem: dat van een ongeduldige op voeder. Een politieke oplos sing voor de conflicten in El Salvador en met Nicaragua, die bereikt wordt op regionale basis, verdient de voorkeur. Doch voor alle zekerheid is het nodig zoveel militaire macht te ontplooien dat een oplossing desnoods langs die weg kan worden afgedwongen. Dit rapport ontbreekt het niet aan een variëteit van waarde volle aanbevelingen en on weerlegbare vaststellingen. Terwijl de doelstellingen van een Amerikaans beleid aldus veelomvattend werden gefor muleerd, bleef over de manier waarop die moeten worden verwezenlijkt scherp menings verschil bestaan. Hoe denkt Henry Kissinger over commis sies? De historie geeft een aan wijzing: lang geleden be schreef hij de kameel als een paard dat door een commissie was ontworpen. Het debat over een Midden-Amerikabeleid op basis van een nationale con sensus blijft dan ook onver minderd voortduren. AMMAN (UPI) - PLO-leider Jas- ser Arafat zal voor eind januari besprekingen met koning Hoes sein van Jordanië voeren. Arafat zal na de islamitische conferentie in Casa Blanca, die op 18 januari afloopt, naar Amman gaan. Radio-Damascus waarschuwde in een commentaar Hoessein en Arafat tegen het nemen van een gezamenlijke stap in het vre desproces in het Midden-Oosten. Druzen-leider Walid Jumblatt is gisteren naar Moskou vertrok ken voor besprekingen in het Kremlin. Hij werd vanuit Da mascus, de basis van waaruit hij zijn strijd tegen de Libanese re gering voert, begeleid door enke le aanhangers. Druzische func tionarissen wilden slechts kwijt dat Jumblatt voor het bezoek is uitgenodigd door het centrale co mité van de communistische partij van de Sowjet-Unie. Het vertrek van de Druzen-leider viel samen met oplaaiende ge vechten tussen zijn door Syrië gesteunde strijders en Libanese legereenheden in de heuvels ten zuiden van Beiroet. Israëlische militairen hebben gis teren de voornaamste brug over de rivier de Awali naar Zuid-Li- banon toch weer gesloten. De bedoeling was, dat men zonder speciale vergunning de brug zou kunnen passeren. Dit zou voor het eerst zijn na de aanslag van 4 november op een Israëlisch hoofdkwartier in Tyrus in Zuid- Libanon. Maar kort nadat de nieuwe rege ling zou zijn ingegaan sloten Is- OVERTREDING - De IJslandse minister van financiën Albert Gudmundsson moet volgende week voor de rechter verschij nen wegens overtreding van een plaatselijke wet. De minister is in het bezit van een hond. Sinds 1924 is het bezit van honden in de IJslandse hoofdstad bij wet verboden. De maatregel werd destijds genomen ter bestrijding van een besmettelijke ziekte die overdraagbaar was. RABAT (RTR/DPA/AFP) - Ongeveer 40 Islamitische landen uit Afrika, Azië en Europa (Turkije) begin nen maandag in de Marokkaanse stad Casablanca in een scherp verdeelde stemming aan de vierde top conferentie van de Islamitische Conferentie Organi satie (ICO). De lidstaten van de islamitische organi satie, die in 1969 werd opgericht, hebben diepe me ningsverschillen over het vredesproces in het Mid den-Oosten. De voortslepende oorlog tussen Irak en Iran en het probleem Afghanistan, wat de belang rijkste onderwerpen van de topconferentie zullen zijn. Op een voorbereidende conferentie van minis ters van buitenlandse zaken in Daca (Bangladesj) vorige maand bracht de Palestijnse bevrijdings or ganisatie (PLO) een nieuw controversieel onder werp ter sprake door te pleiten voor het weer toela ten van Egypte tot de ICO. Gisteren begonnen de ministers van buitenlandse za ken van ICO in de Marokkaanse hoofdstad Rabat aan een driedaags voorbereidend overleg voor het opstellen van een agenda voor de islamitische top. De topconferentie (16 tot 18 januari) wordt gehou den tegen de achtergrond van beslissende ontwik kelingen in de Arabische wereld. Waaronder het vertrek van PLO-leider Arafat en zijn aanhangers uit hun laatste bolwerk in Libanon, Arafats dramati sche ontmoeting met de Egyptische president, Hos- ni Mubarak, en een groeiende bezorgheid in de Golf staten voor hun veiligheid na de bomexplosies vori ge maand in Koeweit. De terugkeer van Egypte in de rangen van de ICO zal naar verwachting een van de hoofdonderwerpen zijn van de beraadslagingen achter gesloten deuren. Egypte's lidmaatschap werd in 1979 opgeschort nadat het een afzonderlijk vredesverdrag met Israël had gesloten. Uit Egyptische bronnen werd vernomen dat Cairo niet zelf het initiatief zal nemen om terug te keren in de ICO. President Mubarak heeft herhaaldelijk ge zegd "Niemand voor het hoofd te willen stoten". BRUSSEL - De Belgische poli tiek heeft veel weg van een enor me inktvis die met zijn tentakels de meest onwaarschijnlijke pro blemen aan elkaar koppelt. Zo leidt momenteel de combinatie van een Franstalige burgemees ter in het officieel Vlaamse Voe ren (in Belgisch Limburg) een schooloorlogje in dezelfde ge meente en de komende pijnlijke sanering van de Waalse staalin- door Ferry Mingelen dustrie tot een giftige cocktail die politiek Brussel al aardig maagpijn begint te geven. Nu de spanningen in de Limburg se voerstreek rond de Franstali ge burgemeester José Happart weer stijgen, neemt ook de ze nuwachtigheid toe op de natio nale partijbureaus in Brussel. In de politieke wandelgangen wordt de laatste tijd gespecu leerd over een mogelijke rege ringscrisis. Een val van het kabi net-Mariens over de kwestie- Voeren zou, zo luidt de redene ring, de regeringspartijen goed uitkomen. Zy hoeven dan niet direct de verantwoordelijkheid te nemen voor de zeer pijnlijke en vergaande besluiten die over de inkrimping van de Waalse staalindustrie genomen moeten worden. Verkiezingen dus, tege lijk met de Europese verkiezin gen op 17 juni van dit jaar? De geruchten daarover namen zo'n omvang aan, dat de regerings partijen zich genoodzaakt voel den ze officieel te ontkennen. „Het kabinet-Mariens moet de rit uitzitten in het belang van het economisch herstel", luidde de algemene nieuwjaarsboodschap van de partijvoorzitters. Zo bena drukte de voorzitter van de Waal se christen-democraten Deprez deze week: „Wie verkiezingen voor het nationale parlement op 17 juni wil, laat zich leiden door louter partijpolitieke overwegin gen. Men moet niet denken dat mijn partij aan zo'n politieke ma noeuvre zal meewerken", aldus Deprez. Ondertussen woekert de kwestie Voeren onverminderd door. Happart heeft deze week het schooloorlogje voorlopig verlo ren, maar daarmee is de onrust in de Voerstreek allerminst ver dwenen. De kleine schoolstrijd begon afgelopen maandag. Hap part besliste toen dat de leerlin gen van de Vlaamse kleuterklas in de gemeenteschool van Sint Martens Voeren ruimte moest maken voor de slecht gehuisves te tweedejaars van de franstalige lagere school. De kleuters kre gen een oud lokaal in een voor malig postgebouw toegewezen, dat aan Vlaamse zijde algemeen als „de bezemkast" werd om schreven. Vlaamse ouders pikten dat niet, bezetten „hun" lokaal en moes ten met behulp van de rijks wacht verwijderd worden. En zo voltrok zich de afgelopen och tenden in Voeren een triest to neel: verontwaardigde en huilen de Vlaamse moeders met kleu ters op de arm, die door norse rijkswachten de toegang tot de school werd ontzegd. Het bewus te lokaal was door de rijkswacht tot „neutraal gebied" verklaard, en dat is heilig in de Belgische rechtsstaat. Via de Vlaamse onderwijsminister Coens, die dreigde de subsidies voor de gemeenteschool in Voe ren in te trekken, en het bestuur van de Vlaamse provincie is Happart nu gedwongen het leslo kaal weer voor de Vlaamse kleu ters vrij te geven. Happart is daarmee akkoord gegaan, maar met nadat de zaak op het hoogste niveau tussen de Waalse minister van binnenlandse zaken No- thomb en premier Martens uit voerig besproken was. Minister Coens zal het gemeentebestuur van Voeren nu ontvangen om over de verbetering van de schoolhuisvesting in de gemeen te te overleggen. Is daarmee de schoolstrijd in Voe ren voorlopig bezworen, het ge vecht rond de benoeming van José Happart zelf duurt nog steeds voort. Happart werd vorig jaar ondanks heftige Vlaamse protesten en na een halve rege ringscrisis burgemeester, omdat zijn partij bij de verkiezingen een meerderheid in de gemeenteraad van het officieel Vlaamse Voeren had veroverd. De benoeming vond plaats onder voorwaarde dat Happart Nederlands zou le ren, maar daarvan is tot nu toe weinig gebleken. Zijn Neder landse woordenschat beperkt zich tot moeizaam uitgesproken zinnetjes als „de zitting is ge opend". Minister Nothomb heeft Happart desondanks per 1 januari offi cieel benoemd, maar de Vlaamse provincie Limburg eist nu dat Happart eerst een taaiexamen komt afleggen. Happart heeft echter al laten weten dat hij opi de uitgekozen datum, 19 januari a.s., met vakantie zal zijn. De strijd tussen Vlaamse en Waalse juristen is nu losgebroken over de vraag of Happart zonder taaiexamen al of niet uit zijn functie kan worden geschorst. Terwijl de Voerenaars al genoeg met elkaar en hun burgemeester te stellen hebben, dreigen fana tieke rechtse Vlaamse taaiacti visten zich weer van de affaire meester te gaan maken. Het Vlaamse Taal Actie Komité en aanverwante heethoofden willen op 29 januari „een bedevaart" naar Voeren maken. Op hun beurt hebben de jongeren van de Franstalige fanatieke actiepartij FDF de Franstaligen opgeroepen „het hoofd te bieden aan de sfeer van terreur en provocatie van Vlaamse zijde". De Vlaamse Voerenaars worden zo langzamerhand doodziek van het geweld in hun streek, getuige de protesten van onder meer Guido Sweron van het Vlaamse Overleg Komité Voerstreek. Hy zegt: „Over onze hoofden heen is hier al genoeg gevochten. Onze pro blemen zyn wijd en zijd bekend en moeten door de politici in Brussel worden opgelost. Wie Happart wil bestrijden, moet in Brussel terecht".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1984 | | pagina 7