3 Leerlingen dupe van conflict leidsters Reportage Dienstnemen niet meer vanzelf-sprekend Opheusdense Ideuters gedrild Varia door Ed van Ham Vrede op aarde. Op drie plaatsen in de Opheusdense open bare kleuterschool 't Mierennest staat een fraaie kerst boom. In twee van de drie lokalen en een in de hal. Eén klas met kleutertjes moet het dit jaar zonder kerstversie ring doen. Er zou geen geld voor zijn. „Nonsens", zegt de werkgroep verontruste ouders die zegt nagenoeg alle ou ders van leerlingen te vertegenwoordigen. „Het is een on derdeel van een treitercampagne die de hoofdleidster voert tegen een van de twee overige leidsters". In 't Mierennest is al jaren een strijd aan de gang tussen de twee waarbij, aldus de werkgroep, intimidatie en grove middelen niet worden geschuwd. Dit alles over de hoofd jes van de leerlingetjes heen. Burgemeester D. Pott van Kesteren waaronder het Betuwse dorpje valt, zegt tegen de muur te staan. Niemand weet hoe uit de impasse te raken. OPHEUSDEN (GPD) - „Onze kleuters worden psy chisch onderdrukt. Als ze iets verkeerd hebben ge daan, wordt hun fout door klasgenootjes beoordeeld. Daarna worden ze massaal uitgejouwd. 'Pietje is gek'. Helpen met aankleden is er niet bij. Knuffelen van de kleintjes is verboden. Als ze in de klas klaar zijn met een werkje moeten ze met de armen over elkaar ach ter hun stoel gaan staan, stram in de houding. Alsof het gedrilde soldaatjes zijn". De speelplaats van de kleuter voor moeders verboden terrein. Zij moeten hun kinderen buiten het hek opwachten. (foto gpd) DINSDAG 20 DECEMBER 1983 Op twee weken na precies honderd jaar geleden werd Harrods Stores in Londen door brand totaal ver woest. De Chelsea Herald van 8 de cember 1883 schreef dat de wind de vonken in wolken over de omge ving blies en dat de bewoners van de huizen in Queen's Gardens zo in paniek raakten dat zij hun meu bels naar buiten sleepten. „Vrou wen en kinderen liepen opgewon den rond en huilden van angst. Het effect dat het vuur in de hemel sor teerde was hoogst opmerkelijk. Donkere wolken hingen boven west-Londen, en de weerschijn van de vlammen op die wolken leek, ge zien vanaf de Strand, in haar schitterende grandeur op de feno menale zonsondergangen die on langs zoveel opgewonden belang stelling trokken". De zonsondergangen in Londen zijn blijkbaar niet meer wat zij een eeuw geleden waren, ik heb daar de laatste tijd althans geen opge wonden verhalen over gelezen in de Engelse bladen, maar zulke hart brekende taferelen als in 1883 heeft Harrods afgelopen zaterdagmid dag weer gekend, toen een autobom van de IRA tot ontploffing kwam waarbij vijf doden en een twintig tal gewonden vielen. Honderd jaar geleden vielen er bij de brand géén doden, dank zij het feit dat de brand kort voor middernacht uit brak toen er niemand in het ge bouw was. De hele nacht hadden de gaspitten gebrand, ten dele om de waren te verlichten en ten dele om inbrekers af te schrikken. Waar schijnlijk is een gordijn in een van die gaspitten gewaaid, hoewel het ook mogelijk is dat een arbeider in de kelder een kaars had laten bran den. Een dag later, op 7 december 1883, schreef Charles Digby Har- rod, de toenmalige eigenaar en zoon van de oprichter, Henry Char les Harrod (die in 1835 een kruide nierswinkeltje begon met thee-als specialiteit), aan zijn klanten: „Mevrouw, Het spijt mij zeer U te moeten me dedelen dat tengevolge van een brand die onze zaak heeft verwoest uw bestelling een dag of twee ver traging zal ondervinden. Ik hoop haar de komende dinsdag of woensdag aan U te kunnen toezen den. In de tussentijd vraag ik U vrien delijk om enig geduld. Uw gehoorzame dienaar, C. D. Harrod". Harrod had dat jaar 150 man in dienst. Uit de brief blijkt dat hij niet bij de pakken neerzat, maar een verhaal dat 48 jaar later in de Draper verscheen doet toch anders vermoeden: Op een dag was Edgar Cohen, die toen in de sponzenhandel zat, in een omnibus op weg naar huis toen een vreemdeling hem vroeg hem een halve sovereign goudstuk van 20 shilling) te lenen, omdat hij zijn portemonnee had verloren. De man gaf hem zijn kaartje met de naam Charles Harrod, en vroeg Edgar Cohen diens kaartje toen deze aan zijn verzoek gevolg gaf. Toen het geld de volgende dag werd terugbezorgd vergat Cohen het in cident tot hij vele maanden later een vrouw aan de telefoon kreeg die zei dat zij Mrs Harrod was en hem smeekte haar echtgenoot te be zoeken, die door het afbranden van zijn zaak een gebroken man was. Harrod vroeg Cohen de leiding van de zaak tijdelijk over te nemen. De ze deed dat met grote voortvarend heid en in september 1884 kon de nieuwe zaak, groter en mooier dan ooit, worden heropend. Edgar Co- hen werd enige jaren later direc teur en behield die post tot 1912. Als u ooit in Londen bent geweest bent u waarschijnlijk ook in Har rods geweest, maar je zult altijd zien dat er mensen noch in Londen noch in Harrods zijn geweest en daarom vertel ik u, dat het aantal employees van Harrods varieert van 4000 tot 6000 (Bijenkorf Am sterdam telt 420 personeelsleden, in de Sinterklaas- en Kersttijd 480, met inkopers en dergelijke meege teld ongeveer 700). Harrods heeft 41 publieke telefoons (Bijenkorf 5), 50 liften (Bijenkorf Amsterdam 2 per sonen- en 3 goederenliften), 75 tot 80 etalages (Bijenkorf 16), en een oppervlakte van ruim 109.000 vier kante meter (Bijenkorf Amsterdam 15.000 vierkante meter). Dan hebt u enigszins een idee... Een en ander heb ik opgediept uit het boekje „Harrods" van Tim Dale dat in 1981 bij Pan Books ver scheen. Het eerste hoofdstuk over deze „Rolls Royce onder de werend- huizen" (hoewel je de Rolls Royce beter de Harrods onder de automo bielen kunt noemen, omdat Har rods eerder beroemd was dan Rolls Royce), begint aldus: „Vertel maar 'ns Johnny, wat is de hoofdstad van Frankrijk?" „Parijs". „Wat is de hoofdstad van Italië?" „Rome". „Wat is de hoöfdstad van Enge land?" „Harrods". Dit zijn slechts een paar grieven van de verontruste ouders van de Opheusdense openbare kleuterschool 't Mierennest. Volgens de ouders heersen daar al enige jaren wantoestan den. Er worden Spartaanse methodes gehanteerd om de peuters - in de leeftijd van vier tot zes jaar - rijp te maken voor de maatschappij. De ouders van de 56 leerlingetjes pikken het niet langer. Na jaren lijd zaam toezien doorbreken zij de van gemeentewege opgelegde zwijgplicht. Hun doel: het be houd van het openbaar onder wijs in het dorp Opheusden en het normaliseren van de ver houdingen op school tussen leidsters, kleuters en ouders. De verontruste ouders durven zich uit angst voor represailles tegen hun kinderen niet met hun naam bekend te maken. Uit een gesprek met enkelen van hen wordt duidelijk waar om. Als grote boosdoenster wordt de hoofdleidster aange wezen. Zij is reeds tien jaar aan het openbare schooltje verbon den, waarvan de laatste zeven als hoofd. Al sindsdien zij als zodanig is aangesteld - een op merkelijke zaak, volgens de ouders, want de leidster stond als tweede op de voordracht - rommelt het op 't Mierennest. Voor de goede orde, de betref fende hoofdleidster wilde des gevraagd geen commentaar ge ven. „Ik heb zwijgplicht opge legd gekregen". Valium „De kinderen worden geestelijk lam gemaakt. Het is zelfs zo erg dat enkele peuters op advies van hun huisarts valium slik ken. Thuis worden ze steeds onhandelbaarder omdat ze zich op school volgens een stipte discipline moeten gedra gen. Als de school uitgaat moe ten de kleuters zich in de gang opstellen in rijen van twee. Na dat massaal en tegelijkertijd 'tot morgen juffouw' is geroe pen moeten zij naar de uitgang van de speelplaats marcheren. En wee het kleintje dat uit de rij naar zijn wachtende moeder rent. Die wordt in zijn kraag "Dienstnemen is niet langer van zelfsprekend. Men wordt voor een keus gesteld, vooral nu er vanuit de kerken duidelijke uitspraken zijn gedaan over de kernbewape ning. Toch wordt in vele christe lijke gemeenten zelden over vra gen van dienstplicht en dienst-, weigering gediscussieerd. Dienstweigeren is een zaak van de enkeling. Van begeleiding voor of na de keus is geen sprake. Vele dienstweigeraars voelen zich door hun kerk in de steek ge laten". Ds. W. R. van der Zee, secretaris van de Raad van Kerken in Ne derland, vindt het van belang, dat men in de gemeenten niet om deze vragen blijft heendraaien. "Zowel in de kerkeraden als in gespreksgroepen en op de cate chisatie zouden ze uitdrukkelijk aan de orde moeten komen", schrijft hij in een 'woord vooraf van een brochure, uitgegeven door de Centrale voor Vormings werk (vanwege de Nederlandse Hervormde Kerk) en de Her vormde Vrouwendienst (HVD), het Toerustingscentrum van de Gereformeerde Kerken in Ne derland en het Vrijzinnig Protes tants Centrum voor Maatschap- pelijke Toerusting. gevat waarna het hele ceremo nieel nog eens wordt herhaald. Het is duidelijk dat de wach- - tende moeders de speelplaats niet mogen betreden. Een kijk je in de klas is er zelden bij", aldus een emotioneel geladen ouder. De problemen bij 't Mierennest zijn bij het college van burge meester en wethouders als schoolbestuur van het open baar onderwijs ruimschoots bekend. Desgevraagd zegt bur gemeester D. Pott van Keste ren geen commentaar te willen geven. „Ik praat er niet over". De zaak escaleerde twee jaar ge leden. De hoofdleidster zou een handtekening van een leid ster hebben vervalst. Het was de ondertekening van een door haar opgestelde brief om bij de gemeente te bewerkstelligen dat mevrouw Rien Wever uit Opheusden als lid van de ou derraad zou worden geschrapt. „Omdat ik mijn kind inmid dels naar een school in Wage- ningen heb gedaan, durf ik het aan om mijn naam te noemen. De juf kan mij niet meer pak ken". Vervalsing De handtekeningvervalsing kwam aan het licht doordat Rien bij de betreffende leidster waar zij een goed contact mee had, ging informeren naar de reden waarom zij achteraf de brief aan het college zond. Ver baasd zou de leidster hebben Het boekje (te bestellen onder nr. 281 bij de Centrale voor Vor mingswerk, postbus 1100, 3970 BC Driebergen, telefoon 03438- 18334) is gepresenteerd als een 'handreiking voor gesprekken in de gemeente'. "De samenstellers willen een goede leidraad geven voor het voeren van een open ge sprek, waar de keuzen voor of te gen dienstplicht en voor of tegen bepaalde vormen van bewape ning worden afgewogen". Ds. Van der Zee noemt in zijn 'woord vooraf de keuze op dit gebied 'een van de belangrijkste beslissingen die een mens neemt'. "Die beslissing heeft te maken met wat je gelooft en be lijdt. Het geeft te denken, dat ve le dienstweigeraars zich nadruk kelijk beroepen op de bijbel". "Je kunt niet zeggen, dat je alleen maar een goed christen kunt zijn als je gehoorzaam je dienstplicht vervult. Oók niet dat je alleen maar een goed christen kunt zijn als je in geweten dienst weigert. Maar het is wel een keus en geen vanzelfsprekendheid". Beroepen Hervormde Kerk: beroepen te geantwoord: „Ik weet van niets". Waarna de zaak aanhan ging werd gemaakt bij de ge meente. Rien Wever: „Na die vervalsing heb ik nooit meer iets gehoord. Ik weet alleen dat de hoofd leidster op het matje werd ge roepen. Wel kreeg ik een week later een kort en zakelijk brief je waarin stond dat ik mijn bie zen kon pakken. Dat was het einde van mijn loopbaan in de schoolraad". Inmiddels hebben zo'n zes ou ders hun peuter op een andere school geplaatst. „Maar dat is juist het probleem", zeggen dè verontruste ouders eenstem mig. Als we naar een andere openbare kleuterschool willen, moeten we naar Wageningen of Kesteren. Die plaatsen lig gen kilometers uit de buurt. Natuurlijk kan ons kind naar een christelijke school. Maar voor die vorm van onderwijs hebben we niet gekozen" In de haren Na de trammelant rond de ver valsing van een handtekening waren de poppen pas goed aan het dansen. Dat was in mei 1981. De betrokken leidster vertelde haar cheffin niet meer achter haar beleid te staan. Het gevolg was dat beide dames el kaar lettelijk in de haren vlo gen. De hoofdleidster zegt, al dus de verontruste ouders, dat ze daar een beschadigde ne- kwervel aan heeft overgehou den. Hieruit resulteerde, aldus Rotterdam L. Romein Rijns burg, te Bleskensgraaf R. van Kooten Zeist, te Weesp L. Lin- gen Klooster ter Apel (buitenge wone wijkgemeente); aangeno men naar Stellendam J. Codee Wezep, naar Oosterend-Oude- schild (Texel) kandidaat C. de Jong Groningen; bedankt voor Ferwerd (Fr.) E. C. Poepjes Zwijndrecht, voor Tricht J. L. Leestemaker Wissenkerke, voor Benschop A. van de Beek Gene- muiden; beroepbaar met ingang van 2 januari 1984: H. Jansen, vi caris te Beekbergen. Gereformeerde Kerken: beroepen te Maasland K. Jonker Stedum (Gr.); bedankt voor Berkum (Zwolle) P. Verschoor Aalsmeer; beroepbaar: A. G. Bosma Den Helder. Nederlands Gereformeerde Ker ken: aangenomen naar Culum- borg kandidaat C. Smit Ochten. Christelijke Gereformeerde Ker ken: bedankt voor Aalsmeer J. Plantinga Leeuwarden. Gereformeerde Gemeenten: be dankt voor Tricht-Geldermalsen J. Mijnders Veenendaal, voor Sint Annaland en voor Naald wijk M. Mondria Waardenburg, voor Katwijk aan Zee kandidaat M. Burggraaf Rotterdam. de verontruste ouders, een trei tercampagne om de naar de mening van het hoofd dwars liggende leidster van de school te krijgen. Buiten medeweten van haar om werden alle ou ders uitgenodigd voor een in formatiebijeenkomst. Dat was op 11 mei van dat jaar. Twee leden van de inmiddels niet meer functionerende, voorlopige medezeggen schapsraad lazen de brief van de hoofdleidster voor waarin alle negatieve punten van de betreffende leidster werden opgesomd. In het slot van het schrijven werden alle ouders opgeroepen om gezamenlijk het ontslag van de leidster te bewerkstelligen. Enkele ou ders werden over deze aantij ging zo kwaad dat zij direct de bijeenkomst verlieten. „Ik was razend", zegt een anoniem blij vende moeder. „Het was grove laster. Met een paar andere ou ders besloten we deze zaak te gaan uitzoeken. We wilden alle partijen horen, maar zover is het helaas nooit gekomen". Bij toeval was burgemeester Pott van deze bijeenkomst op de hoogte en kwam ongevraagd poolshoogte nemen. Hij dis tantieerde zich ten stelligste van de brief. „De hoofdleidster heeft een moeilijk karakter. Dit moet een interne zaak blij ven. We houden de problemen binnen de deur", zou de bur gervader de verontwaardigde moeders hebben toegespro ken. Katwijk. De Vereniging ter voor bereiding van een hervormde deelgemeente 'De Rank' in Kat wijk heeft bij de synode van de Hervormde Kerk een aanvraag ingediend tot vorming van een deelgemeente. Dit is de eerste of ficiële stap naar een eigen kerke lijke status. (De deelgemeente-in-wording ver enigt hervormden - en ook wel anderen - die zich in de traditio nele kerkelijke gemeenten van Katwijk niet thuis voélen. Ze is oecumenisch gezind, zingt uit het Liedboek en heeft geen moeite met de vrouw in het ambt, om maar een paar kenmerken te noe men. Op zondag 22 januari - aan het eind van de gebedsweek voor de eenheid heeft de deelge meente een dienst met de Kat- wijkse pastoor Van Mastwijk. Deze dienst wordt samen met de pastoor voorbereid). Straf In Friesland wordt gepraat over de mogelijkheid om gestraften werk te geven binnen hervormde gemeenten en provinciale kerke lijke organen. Reclasseringsme- dewerker H. Huisman had de ge dachte geopperd om gestraften in plaats van hen op te sluiten tij- Begrijpelijk dat de situatie op school er niet beter op werd. De spanning was te snijden, wat volgens de moeders zijn weerslag vond op de kinderen. „Die werden onhandelbaar. Huilden veel, plasten in bed". Ook gingen de kleuters zich apathisch gedragen, aldus een moeder. Zo zijn er tal van kin deren by de dokter terechtge komen. Ten einde raad werd de nood ge klaagd bij de inspectie voor het lager onderwijs in de provincie Gelderland, maar de verwach te steun bleef uit. Alles werd terugverwezen naar het schoolbestuur. Ook de school arts bood geen uitkomst. Triest vinden de ouders het dat door de hoofdleidster alle bin dingen met het openbare lager onderwijs zijn verbroken. „En dat met de integratie van het basisonderwijs voor de deur. Ze wil iedereen haar wil opleg gen. Herhaaldelijk roept ze: 'Ik ben de school en het gebeurt zoals ik dat wil'. Met zo'n ie mand valt niet te praten". Ouders zeggen dat al vaker te hebben ondervonden. Bijvoor beeld als er na klachten van hun kleintje over de gang van zaken op school navraag bij de hoofdleidster werd gedaan. „Een grote mond kon je krij gen. Ik voelde me afgeblaft. Je verklaart je meteen een slechte moeder die bang is voor haar peuter. We zouden er kasplan tjes van maken", aldus een van de verontruste ouders. delijk vrijwilligerswerk te laten doen. De reacties waren positief. Contacten met een vacaturebank voor vrijwilligers en de Stichting tot behoud van kerkelijke gebou wen in Friesland hebben al resul taat gehad: een alternatief-ge strafte kon worden geplaatst bij een van de restauratieprojekten van de stichting. Het bestuur van de hervormde kerkvergadering in Friesland, de provinciale hervormde jeug draad en de provinciale diakona- le commissie praten binnenkort met de Reclasseringsraad om te zien of de belangstelling voor al ternatieve straffen kan worden vergroot. Luthers. De evangelisch-lutherse 'Drievuldigheidsgemeente' in Frankfort aan de Main heeft in haar naam het woord 'luthers' geschrapt, "om een oecumeni sche stap te doen in de richting van de ene kerk van Jezus Chris tus". Volgens de kerkeraad wilde Luther helemaal niet, dat zijn naam zou worden gebruikt als een 'zegel van echtheid' op zijn leer. Ongehoorzaamheid. Het Cen traal Comité van Duitse Katho lieken - waarin de rooms-katho- Politiebureau Een andere zaak. Op de eerste dag van het nieuwe schooljaar werden acht tot tien vaders van kleuters 's avonds telefo nisch op het politiebureau ont boden. De hoofdleidster zou geruchten hebben gehoord dat die vaders de school zouden willen kraken. Achteraf bleek daar niets van waar. Een ou der: „Daar word je toch werkelijk niet goed van. Hoe ze aan het idee is gekomen, weet ik niet, maar wel dat ze meteen contact heeft opgenomen met de burgemeester die op zijn beurt als hoofd van de politie de rayon-commandant heeft ingeschakeld. Je zou erom moeten lachen als het niet zo triest was". Wel heeft de gemeente Kesteren via de Vereniging van Neder landse Gemeenten de hulp van een bemiddelingsexpert op on derwijsgebied ingeroepen. De bemiddeling, die volgens ou ders al ruim een jaar duurt en vele tienduizenden guldens zou hebben gekost, heeft tot nu geen enkel resultaat gehad. Beide leidsters kijken elkaar op school nog steeds niet aan en zouden zelfs niet met elkaar praten. Bij het college vinden de veront ruste moeders naar hun zeggen geen enkele weerklank voor hun probleem. De zaak speelt al jaren. Het wordt tijd dat er een oplossing wordt gevonden, maar van bovenaf wordt er niets gedaan. Een deze week gehouden gesprek tussen de ouders en burgemeester Pott heeft dat duidelijk gemaakt. „We staan met de rug tegen de muur", zou hij gezegd hebben. „Er wordt op een verschrikkelij ke manier op ons ouders neer gekeken. Het lijkt wel of ieder een in Opheusden bang is voor die juf. Maar wij niet. Wij wil len dat alledrie leidsters op non-actief worden gesteld. Hoe sneu het voor de goeden ook is. En dat er weer van voren af aan wordt begonnen. Alleen op de ze manier is het openbaar on derwijs in Opheusden te red den", zeggen de leden van de werkgroep verontruste ouders. lieke organisaties zijn vertegen woordigd - wijst burgerlijke on gehoorzaamheid af. Er is, vol gens het comité, geen enkele re den voor. De rechtsstaat is in de Bondsrepubliek niet in gevaar en er zijn voldoende mogelijkhe den om langs democratische weg oppositie te voeren. "Burgerlijke ongehoorzaamheid is wetsover treding en moet als zodanig wor den behandeld". Niet te rijmen "Elke preek van de driehonderd lutherse predikanten in ons land betekent elke zondag weer kri tiek op het marxisme", zei de lu therse Hongaarse bisschop Zol- tan Kaldy in een radio-interview. De Lutherse Kerk in Hongarije telt 430.000 leden. In de zomer van 1984 zal zij gastvrouw zijn van de algemene vergadering van de Lutherse Wereldfedera tie. De bisschop weersprak de in het Westen vaak gehoorde mening, dat de kerken binnen het Oost blok zich moeizaam van compro mis tot compromis met de staat zouden voortslepen. "Een preek over God is niet te rijmen met een wereldbeschouwing waarin God wordt ontkend". 'Handreiking' voor gesprek in kerken

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 17