c
'S>\ KITS
D-
De inbrekers van de jaren tachtig
'Geen kwaad in
bliepend spel'
Bijna grote boem
Computers?
niets dan
narigheid
Amerikaanse computer-rage waait over naar Europa
DE EEUW VAN DE COMPUTERKINDEREN
Trucs voor
videospel
WOENSDAG 14 DECEMBER 1983
Varia
Ik ben altijd trots geweest op de
BKR-regeling. Als ik buitenlandse
beeldende kunstenaars ontmoette
en ik vertelde hun dat hun Neder
landse collega's via de BKR-rege
ling een vast inkomen hebben in
ruil voor het inleveren van werk
aan de staat, dan waren ze op z'n
minst stupéfait. Dus eerder nog
verbluft dan verbaasd. En als ze
dan vroegen hoeveel Nederlandse
kunstenaars die eer te beurt vielen
en ik noemde het getal 3500 dan
waren ze nóg verbaasder. Zoveel
kunstenaars in zo'n klein land, wij
waren toch wel gezegend'. En daar
moet je dan ook nog de kunste
naars bij optellen die NIET in de
BKR zitten omdat ze van de ver
koop van hun werk kunnen be
staan, voegde ik daar, almaar trot
ser, aan toe. Of omdat ze er niet
van hoeven te bestaan, óf liever
arm maar onafhankelijk blijven.
Op het ministerie schat men het to
tale aantal beeldende kunstenaars,
met of zonder BKR-regeling, tussen
de 10.000 en 15.000!
Steeds enthousiaster wordend, ver
telde ik dan dat onze BKR-regeling
volstrekt uniek was in de wereld,
en dat we daarmee ons Vincent
van Gogh-complex afkochten.
Want nu spelen we mooi weer met
zijn schilderijen, Nuenen heeft hem
zelfs met terugwerkende kracht tot
ereburger benoemd, maar toen hij
nog leefde moest hij op een houtje
bijten en was hij geheel afhankelijk
van zijn enige subsidiegever: broer
Theo. Als hij in de BKR had geze
ten, had hij rustig in Nederland
kunnen blijven en alleen maar
aardappeleters hoeven schilderen
en geen bloeiende amandeltakken
en korenvelden met raven, want
die hebben we niet in Nederland.
En ook zou hij waarschijnlijk zijn
oor niet hebben afgesneden, en niet
gek zijn geworden, zichzelf niet
van het leven hebben beroofd!
Maar 3500 beeldende kunstenaars
in de BKR, en daarnaast nog eens
zo'n 9000 loslopende daarbuiten, is
dat voor zo'n klein landje niet wat
al te veel van het goede, vroeg mijn
gesprekspartner dan. Niks geen
klein landje, we hebben 14 miljoen
inwoners, zei ik dan meteen, en bo
vendien zijn wij van oudsher nu
eenmaal het land van de schilders.
Elke buitenlander die een beetje bij
zinnen is kan ze opsommen: Rem
brandt, Vermeer, Van Gogh, Mon
driaan, Appel... Terwijl ze nooit
van Vondel, Multatuli, Couperus,
Vestdijk of Mulisch hebben ge
hoord. Dat geschilder zit nu een
maal in ons gebakken, en daarom
is het goed voor ons imgao in de ko
mende eeuwen dat we zoveel moge
lijk kunstenaars aan het werk hou
den. Op den duur loont het altijd,
die Rembrandts sind unter uns"!
En hebben jullie nu net zo'n soort
regeling voor de andere kunste
naars, de schrijvers, de dichters, de
musici, de balletdansers, de
filmers, de toneelspelers, vroeg die
buitenlander dan? Want jullie mo
gen dan een 'schilderachtig volk
zijn, ik maak me toch sterk dat de
gemiddelde Nederlander meer boe
ken in huis heeft dan schilderijen,
en in de bibliotheek ook meer boe
ken leent dan schilderen in de arto
theek! Hebben jullie auteurs ook
zo'n BKR-regeling?
Nee, moest ik toegeven, dat hebben
ze niet. Ze krijgen zelfs geen leen
geld voor hun boeken die door de
bibliotheken bijna voor niks nie
mendal worden uitgeleend. Er zijn
natuurlijk wel wat subsidies, reis
beurzen en dergelijke, maar niet op
de schaal van de BKR-regeling.
Dat zou ook onbegonnen werk zijn,
zei ik dan, want er zijn natuurlijk
veel meer mannen en vrouwen die
zich „auteur" noemen dan „beel
dend kunstenaar". Want je bent al
gauw „auteur", je hebt maar pot
lood en papier nodig, je rijmt wat
regels en je bent dichter. Terwijl
een beeldend kunstenaar, met zijn
atelier, en zijn materiaal, natuur
lijk toch een uitzonderingspositie
inneemt.
Dat begreep die buitenlander. Voor
de aardigheid heb ik nu eens, ter-
wille van de volgende discussie, het
aantal auteurs opgeteld dat in de
zojuist verschenen Aarts" Letter
kundige Almanak 1984" met adres
en al is opgenomen. Vrijwel ieder
een die in Nederland en Vlaande
ren op de een of andere manier de
pen voert staat erin. Zomaar een
greep van zeven achtereenvolgende
namen: Flor van Vinckenroye Has
selt, Netty Vink Zevenhoven, Simon
Vinkenoog Amsterdam, J. Vinks,
Merksem, Adriaan Viruly Amster
dam, C. Vis Bergen (N-H), J. J. Vis
Eext, Julius Vischjager Amster
dam... Nederlanders en Belgen, be
kenden en onbekenden, schrijvers
en journalisten door elkaar, dat
moeten er dan toch wel vijftigdui
zend zijn, zult u denken. Nee, nog
geen 2800, ruim 700 minder dan
Nederlandse BKR-kunstenaars en
zo'n 10.000 minder dan Nederland
se beeldende kunstenaars tout
court. Daarom kun je je afvragen
of zelfs in „Het Land van Rem
brandt" 3500 beeldende kunste
naars met een vast BKR-inkomen
niet wat aan de royale kant is.
Redactie: Anneloes Timmerije.
Bijdragen en vragen: Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Telefoonnummer: 071-144941, toestel 245.
David laat zijn
vriendin Jennifer
zien hoe eenvoudig
het is om met
behulp van zijn
huiscomputer hun
cijfers te
veranderen.
'Inleveren' is een modewoord
geworden, over de
wapenwedloop is het laatste
woord nog lang niet
gesproken, en intussen heeft
ieder gezinnetje wel een dure
videogame in huis gehaald
om na het late journaal met
raketjes op ruimteschotels te
kunnen schieten.
Voor de generatie die nu met
behulp van een computer
leert rekenen, zal die
computer altijd iets
vanzelfsprekends zijn. De
moderne elektronica verovert
de mens die zijn eigen science
faction achterna leeft.
Wie schetst de ontredderde
verbazing van de
fabrieksarbeider wiens
makker op zekere dag wordt
vervangen door een robot? De
directeur legt uit dat het veel
beter is voor de zaken om te
Slechte cijfers gehaald op
school? Overgaan zit er niet
in dit jaar? Geen nood. Een
simpel telefoontje en met je
eigen computer 'kraak' je het
computersysteem van de
school. Die 4 is dan zo maar
in een 7 veranderd.
Dit lijkt een indianenverhaal.
Maar in theorie is het heel
goed mogelijk. In werkelijk
heid gebeurt het op sommige
plaatsen ook al. Schoolcijfers
veranderen is weliswaar voor
volwassenen niet zo interes
sant, maar geheime gegevens
plukken uit computers van
bedrijven kan iets heel aar
digs opleveren.
Het onderwerp 'inbreken in
computers' staat de laatste
maanden heel erg in de be
langstelling. Aanleiding hier
voor is de film Wargames, die
morgen in Nederland in pre
mière gaat.
De hoofdpersoon in de film is
David, een middelbare scho
lier. David doet het niet zo
best op school (vandaar dat
hij zo nu en dan zijn cijfers
wat 'bijstelt'), maar weet des
te beter om te gaan met zijn
eigen computer. 'Inbreken' is
voor hem geen enkel pro
bleem. En min of meer per
ongeluk komt hij terecht in
het Norad-systeem van het
Pentagon, het Amerikaanse
ministerie van defensie. No:
rad is (in de film) het zenuw
centrum van het Amerikaan
se leger en bewaakt bijvoor
beeld de kernraketten. Je
kunt je wel ongeveer voor
stellen waartoe dit alles leidt.
Regisseur John Badham haakt
met deze film in op een bewe
ging van Amerikaanse jonge
ren die steeds groter wordt,
de zogenaamde 'Hackers'.
Deze Hackers zijn allemaal
computer-freaks. Hun hobby
is het maken van nog niet be
staande programma's en
spelletjes voor computers.
Maar de echte bollebozen on
der de Hackers weten met
een zekere regelmaat in te
breken in andermans syste
men.
Nu hebben deze jongeren over
het algemeen weinig kwaad
in de zin. De 'kick' is, om de
eigenaar van de computer het
bewijs af te leveren dat zij in
zijn_ systeem zijn geweest.
Het" wordt pas echt verve
lend als misdadigers zich met
dit soort 'spelletjes' gaan be
zighouden.
Zij zijn net zo goed inbrekers
als mensen die een kraak zet
ten in een bank. Met dit ver
schil, dat zij geen maskers en
handschoenen dragen maar
gewoon een net pak. Boven
dien, zo heeft een Ameri
kaans onderzoek uitgewezen,
wordt gemiddeld per gewa
pende roofoverval 3000 dollar
buitgemaakt, bij diefstal zo'n
19.000 dollar en computer
diefstal levert gemiddeld
maar liefst 100.000 dollar op.
Deze 'witte boorden-criminali-
teit', zoals het computerkra
ken wordt genoemd, is heel
moeilijk te achterhalen. Het
is al bijna onmogelijk om te
zien dat er iemand in het sys
teem heeft zitten rommelen.
De dief laat bovendien geen
sporen achter en kan dus
heel moeilijk worden opge
spoord.
In een discussie-bijeenkomst
afgelopen zaterdag in Am
sterdam. onthulde de Gro
ningse hoogleraar Van 't
Klooster, dat er in Nederland
de afgelopen jaren 250 keer is
ingebroken in computersys
temen (hijzelf had het voor de
grap ook een paar keer ge
daan). Bij een bank en een
verzekeringsmaatschappij
werden op deze manier hon
derdduizenden guldens buit
gemaakt. De dief die met de
computer van een oliemaat
schappij aan de gang was ge
weest kon net op het nipper
tje worden gepakt.
De macht van de computer is
net zo indrukwekkend als
beangstigend. Want stel dat
de film Wargames werkelijk
heid wordt en een of andere
gek zorgt met een 'eenvoudi
ge' druk op de knop voor het
begin van de derde wereld
oorlog?
Directeur automatisering van
het Nederlandse ministene
van defensie, die zaterdag
ook bij de discusie was, vindt
zoiets 'zeer onwaarschijnlijk'.
Volgens hem is het systeem
van onze bewapening heel
goed beveiligd. Er zitten wel
acht anti-inbraakschijven op
de computer. Maar, zo zei
Koenen, een computer is
nooit voor 100 procent water
dichte.).
In de Verenigde Staten maken
sommige bedrijven al ge
bruik van een stern-herken
ningssysteem. Je spreekt te
gen de computer en die
'hoort' of het echt jouw stem
is of niet. Maar iedereen die
de laatste James Bond-film
'Never say never again' heeft
gezien, weet dat zelfs hier
mee gesjoemeld kan worden.
Ook in deze film namelijk,
wordt ingebroken in de com
puter van het Amerikaanse
leger. Het systeem is zó be
veiligd, dat het alleen rea
geert op het rechteroog van
president Reagan. De dief in
kwestie heeft daarom zijn
rechteroog laten opereren,
zodat het gelijk is aan het oog
van de president.
Geheel volgens de James
Bond-traditie is dit natuurlijk
wel 'n indianenverhaal. Maar
het zet je wel even aan het
denken. Het enige - en dat
kan soms gevaarlijk zijn - wat
een computer nou net niet
kan.
automatiseren: het drukt de
personeelskosten en de
produklie wordt groter. Het
is wel saai, als enige mens op
de werkvloer, maar dan zetje
de Arbeidsvitaminen gewoon
wat harder.
Beduusd komt de arme man
thuis, waar zijn vrouw over
het kleine rekenmachientje
gebogen zit om uit te rekenen
of de Digros goedkoper is dan
de Edah, en zijn zoontje het
gezin terroriseert met het
irritante gepiep van zijn
pocket-Packman. Zijn oudste
dochter geeft hij een
uitbrander omdat ze met een
twee voor computerkunde is
thuisgekomen, en het is nog
wel een verplicht vak!
Het verbaast hem nauwelijks,
dat hij na enige tijd wordt
ontslagen. Niet omdat de
techniek zover is
voortgeschreden dat ook hij
door een robot vervangen kon
worden, maar vanwege het
saboteren van zijn
medewerkers. In een balorige
bui had hij alle stekkers uit
de stopcontacten getrokken.
Bovendien had de baas hem
betrapt toen hij stiekem van
de autolak proefde, voor zich
uit mompelend dat rood
lekkerder was dan groen.
Maar dat het zóver moest
komen. Met lome benen van
de kalmerende middelen
schuifelt hij naar de
recreatiezaal, per ongeluk de
kwispedoor van een demente
bejaarde omver stotend. Een
welwillende verpleegster
begeleidt hem naar een tafel,
en vertelt hem hoe hij leuke
tekeningen kan maken op het
computerscherm. Hij mag ze
ook afdrukken op de printer.
De aloude bezigheidstherapie
moest nodig vernieuwd
worden, en wat is er nou
moderner dan een
huiscomputer!
In een vlaag van helderheid
smijt de arme man zijn
pantoffel door het
beeldscherm heen.
GEERTJE VAN DER STERRE
Voor de artikelen op deze
pagina is gebruik ge
maakt van de volgende
bronnen:
De film War Games, van
John Badham; het april
nummer van het
maandblad Safe en in
formatie van prof.drJ.
Verhoeff, hoogleraar in
formatica aan de Eras
mus universiteit in Rot
terdam.
Bliepende computerspelletjes. Een plaag of een zegen?
Steeds meer wetenschappers, vooral opvoedkundigen,
maar ook ouders vragen zich af of het nou wel zo goed is,
dat hun kind uren achtereen in een stil hoekje zit te blie-
pen. Voor leraren op school is het vaak echt een plaag.
Want sommige leerlingen vinden hun zakcomputer veel
interessanter dan de les.
De
die alles weet van com
puters is prof. Verhoeff van
de Erasmus universiteit in
Rotterdam. Hij vindt het om
gaan met computers juist
heel goed voor jongeren. "Je
leert er door denken en je kan
op een goede manier je crea
tiviteit kwiit", zegt hij.
Er zijn grofweg twee soorten
'computer-freaks'. De ene
groep jongeren (maar ook
heel veel volwassenen) houdt
zich voornamelijk bezig met
computers en computerspel
letjes waar al een programn-
ma in zit. De andere helft
maakt zelf programma's, of
verandert programma's in
bestaande spelletjes.(Prof.
Verhoeff - zelf natuurlijk
ook een computergek heeft
bijvoorbeeld twee van zijn
computers zo geprogram
meerd, dat zij een bepaald
computerspel zelf kunnen
spelen, zonder dat daar men
senhanden aan te pas ko
men).
Een eerste vereiste om te kun
nen programmeren is vol
gens Verhoeff een goed ge
voel voor taal. Dat is niet zo
gek als het lijkt. Want bij de
opdrachten die je aan een
computer geeft gebruik je
ook taal, computertaal. Je
moet goed en duidelijk kun
nen formuleren wil je de
computer laten doen wat jij
wilt, zegt Verhoeff.
"Je zou het kunnen vergelijken
met het schrijven van een
brief. Het schrijven zelf komt
pas op de laatste plaats. Eerst
ga je zitten denken, wót je
gaat schrijven. Zo gaat het
ook met programmeren",
volgens Verhoeff.
Ouders hoeven volgens hem
helemaal niet bang te zijn
voor de computerspelletjes.
"Een film met geweld erin is
veel gevaarlijker, omdat je
zelf niets kunt doen. Bij een
computer maak je zelf deel
uit van het spel".
Hij vindt ook dat er wat moet
veranderen op de scholen.
"Een school is tegenwoordig
een fabriek. Leren mag ge
woon niet meer leuk zijn. Als
ze in het onderwijs gebruik
zouden maken van compu
ters, zouden de leraren veel
meer aandacht krijgen van
hun leerlingen", aldus Ver
hoeff.
Fout gebruik van computers
kan in werkelijkheid tot gro
te rampen leiden. Zo is in de
Verenigde Staten al een keer
of drie groot alarm geslagen,
omdat men meende dat de
Sowjet-Unie bezig was een
kernaanval voor te bereiden.
Eén keer kwam dat omdat t
technicus de verkeerde tape
in een computer stopte. Óp
het beeldscherm in het de
fensiezenuwcentrum van de
VS zagen waarnemers toen
Russische raketten regel
recht op Amerikaanse bom-
menbunkers afstuiven. Het
was een simulatie voor een
verdedigingsscenario, maar
eerst hadden ze dat nog niet
in de gaten. Het had een haar
gescheeld of de Amerikanen
hadden hun anti-raket-raket
ten het luchtruim ingestuurd.
Een defecte chip zorgde enige
tijd later voor een dergelijke
situatie. De hele Amerikaan
se gevechtsstaf werd opge
roepen, omdat Russische
projectielen recht op de VS
afstevenden. Ook hier werd
op het nippertje een tegenac
tie stopgezet. Deze 'bijna-
(Illustratle: Bert Bljh
Op de Amerikaanse scholen staan bijelkaar
ongeveer 100.000 computers. En over een
paar jaar zullen dat er tien keer zoveel zijn.
De computer als leermiddel is in de Ver
enigde Staten al veel gewoner dan hier in
Nederland.
Sterker nog, jongeren blijken over het alge
meen veel beter met computers om te kun
nen gaan dan volwassenen, omdat zij er als
het ware mee zijn opgegroeid.
Bijvoorbeeld: James Nitchals uit Californië
is twintig. Hij staat aan het hoofd van een
computerbedrijf. Hij is miljonair.
Een veertienjarige jongen uit Los Angeles is
programmeur voor halve dagen. Salaris:
1300 gulden per week.
Jay Zimmerman (17) heeft ook een eigen
computerfirma. De winst van dit bedrijf
was vorig jaar ruim een miljoen gulden.
De maker van computerspelletjes Atari
kocht van een 18-jarige Amerikaanse jon
gen een video-spel voor 300.000 gulden.
Nou is Amerika vanouds bekend als 'het land
van de onbegrensde mogelijkheden', maar
deze ontwikkeling zal over een paar jaar
ook in Nederland merkbaar zijn. Waar
schijnlijk kan je met een opleiding als com
puter-programmeur in de toekomst nog
enige kans maken op een baan.
confrontaties' bewijzen dat er
maar een kleinigheid hoeft te
gebeuren of de wereld zit in
de puree. Het kan een kwes
tie van één verkeerde chip
zijn en de kernraketten
vliegen tussen de VS en de
Sowjet-Unie heen en weer.
Voor de echte liefhebbers is er
kort geleden een boek ver
schenen over computerspel
letjes. Het heet: "De 16 popu
lairste video-selletjes" en het
is geschreven door de Ameri
kaan Ken Uston. De uitgever
is Becht in Amsterdam.
Dit boek beschrijft stap voor
stap hoe het spel in elkaar zit,
waar de gemene trucs zitten
en wat je moet doen om te
kunnen winnen.
Bij de meeste video-spelletjes
is het zo, dat degene die de
hoogste score haalt ruimte
krijgt om bijvoorbeeld zijn
naam met daarachter het aan
tal punten in het spel te tik
ken.
Een echte videospelletjes-
grootheid in Amerika heeft
van die gelegenheid gebruik
gemaakt om overal waar hij
als winnaar uit de bus kwam
"The Beatles are for ever" te
vermelden.
