c
Sowjet-Unie komt
voorlopig niet
meer naar Genève
Sociale tijdbom dreigt in Venezuela
Zuid-Afrika ontdekt
plan coup op Seychellen
Protest deportatie
zwarten afgewezen
Druzen zinnen op wraak
>-
IRA wil miljoenen
losgeld voor zakenman
Weinberger99Onderhandelingen
binnen enkele maanden hervat99
Chef geheime
dienst Italië
gearresteerd
"Massa-executies in
Iraanse gevangenis"
Adempauze
conflict
Britse
grafici
Rus schendt
luchtruim
MTÊRlSii
ZATERDAG 3 DECEMBER 1983
Buitenland
PRETORIA (Reuter) - In Zuid-Afrika zijn enkele
personen aangehouden voor verhoor in verband
met pogingen tot het ronselen van huurlingen
voor een vermeende coup op de Seychellen. Vol
gens de Zuidafrikaanse minister Louis le Grange
zijn onder de aangehouden personen enkele Brit
ten en Zimbabweanen. De buitenlanders die
geen permanente verblijfsvergunning hebben
zullen onmiddellijk het land worden uitgezet, zo
zei hij.
De minister zei dat enkele in Groot-Brittannië wo
nende personen achter het plan zitten die na
mens een "mouvement pour la resistance" (be
weging voor het verzet) zouden optreden. De
Zuidafrikaanse regering neemt deze zaak ernstig
en zal niet toestaan dat dit soort ontwikkelingen
binnen Zuid-Afrika plaatsvinden, aldus Le Gran
ge in zijn verklaring.
In Zuid-Afrika zitten sinds een jaar 42 huurlingen,
onder wie kolonel Michael "Mad Mike" Hoare,
vast wegens het kapen van een Indiaas passa
giersvliegtuig na een mislukte poging tot omver
werping van het socialistische bewind van pre
mier Albert Rene van de Seychellen in november
1981. Premier Botha van Zuid-Afrika ontkende
dat zijn regering voorkennis had van de coup-
plannen maar erkende wel dat de huurlingen ge
weren, munitie en radio's van Zuid-Afrika had
den gekregen.
LONDEN Het verboden Ierse
Republikeinse Leger (IRA) heeft
een losgeld van 5 miljoen pond
(22,5 miljoen gulden) gevraagd
voor de door deze organisatie
ontvoerde Ierse zakenman Don
Tidey, zo heeft de politie in Du-
blin gisteren bekendgemaakt.
door
Henk Dam
Tidey, die de tweede man is bij As
sociated British Food, een grote
supermarktketen, werd vorige
week donderdag in de buurt van
zijn woonhuis in de Ierse Repu
bliek ontvoerd. Zijn kidnappers
volgens de Ierse politie zeker
de IRA - lieten vervolgens een
week niets van zich horen, maar
namen gisteren contact op.
Dat volgde op een emotionele op
roep donderdagavond voor de
Ierse en Britse televisie van de
drie kinderen van Tidey, die we
duwnaar is. De ontvoerders wil
len dat het losgeld in Londen
wordt betaald. Daar bevindt zich
een aantal belangrijke vestigin
gen van het bedrijf van Tidey.
Een woordvoerder van Associated
British Food noemde het giste
ren onwaarschijnlijk, dat het
geld betaald wordt. Dat heeft
vooral te maken met de houding
van de Ierse regering, die bang is
dat bij uitbetaling een precedent
geschapen wordt waardoor geen
enkele rijke Ier meer veilig zou
zijn voor terroristische organisa
ties.
MOSKOU (AFP/Reuter/UPI) De Russische minister van buitenlandse zaken Andrej
Gromyko heeft gisteren bevestigd dat Moskou blijft bij zijn weigering de Geneefse
INF-onderhandelingen te hervatten. Volgens de minister sluiten de huidige omstandig
heden een terugkeer naar de onderhandelingstafel uit, aldus het officiële persbureau
Tass.
De Amerikaanse minister van de
fensie Caspar Weinberger daar
entegen meent dat de Sowjet-
Unie „binnen enkele maanden"
zal terugkeren naar de onderhan
delingstafel. De minister ver
klaarde dit gisterën tijdens zijn
bezoek aan Parijs.
Volgens Weinberger realiseren de
Sowjet-leider zich dat hun pogin
gen om de plaatsing van Ameri
kaanse raketten in Europa tegen
te houden, hebben gefald. Ze zul
len nu beseffen dat het in hun ei
genbelang is de onderhandelin
gen in Genève over de euroraket
ten te hervatten. „Ik meen dat ze
binnen enige maanden zullen te
rugkeren. Gedurende het hele
overleg hebben zij niet serieus
onderhandeld, maar nu realise
ren zij zich dat ze hun doel om de
plaatsing te blokkeren niet heb
ben bereikt".
Sinds de Sowjet-Unie vorige week
woensdag uit Genève vertrok is
in Washington steeds verklaard
dat ze zullen terugkeren. Wein
bergers voorspelling was echter
één van de meest optimistische.
Gromyko bevestigde het minder
positieve Sowjet-standpunt tij
dens een ontmoeting met zijn
Poolse ambtgenoot Stefan Ols-
zowski. Deze was gisteren voor
een „kort werkbezoek" in de
Sowjet-hoofdstad.
„In het Westen worden stemmen
gehoord volgens welke de USSR
bereid zou zijn de onderhande
lingen in Genève over de INF
(middellange-afstandsraketten)
te hervatten, opdanks de plaat
sing van Amerikaanse kernra
ketten in Europa". Maar de Sow
jet-Unie is alleen tot terugkeer
bereid als de Verenigde Staten
en de andere NAVO-landen de
situatie van voor de stationering
van de eerste raketten willen her
stellen, aldus Gromyko.
Ontmoeting
De minister van buitenlandse za
ken van de Verenigde Staten,
George Shultz, en Andrej Gro
myko, zullen volgende maand
mogelijk de opening van de Eu
ropese ontwapeningsconferentie
(EOC) in Stockholm bijwonen.
Dit is gisteren uit diplomatieke
ZUID-AFRIKA (AP) - De Zuid
afrikaanse regering heeft giste
ren het Amerikaanse protest
over de gedwongen evacuatie
van 400 zwarte gezinnen uit hun
dorp afgewezen en gezegd dat de
blanke minderheidsregering er
op uit is de levensomstandighe
den van de zwarte meerderheid
te verbeteren.
Louis Nel, onderminister van voor
lichting en buitenlandse zaken
verklaarde dat de ontruiming
van het dorp Mogopa, 120 kilo
meter ten westen van Johannes
burg, naar een plaats te Pachs-
draai, 100 kilometer ten noorden
van dezelfde stad, in het voor
deel van de dorpelingen ge
schiedt.
Hij voegde hieraan toe dat de
meeste dorpelingen vrijwillig
met de maatregel hadden inge
stemd en dat slechts een kleine
minderheid verzet bood en te
Mogopa wilde blijven, als gevolg
ROME (AP) - Generaal Giuseppe
Santovito, de voormalige chef
van de Italiaanse geheime dienst,
is gisteren gearresteerd. Hij zou
een rol hebben gespeeld in een
aantal belangrijke schandalen
die de afgelopen jaren in Italië
aan het licht zijn gekomen.
De 63-jarige generaal werd gister
ochtend door de carabinieri van
zin bed gelicht. Gerechtelijke
bronnen zijn dat de aanklacht
verband zou houden met het ont
hullen van staatsgeheimen maar
officieel is er niets over losgela
ten.
De naam van de generaal is in het
verleden genoemd bij een groot
aantal schandalen, zoals het
bankschandaal rond de Banco
Ambrosiano, het vrijmetselaars
schandaal rond de Loge Propa
ganda Due (P-2) en de miljarden-
smokkel in wapens en drugs uit
en naar het Midden-Oosten.
van niet gespecificeerde "intimi
datie" in een stammengeschil.
Nel verklaarde tegenover buiten
landse verslaggevers die waren
uitgenodigd voor een helikopter-
vlucht naar de twee gemeen
schappen, dat de omstandighe
den te Pachsdraai veel beter zijn
dan die te Mogopa. De regering
helpt in Pachsdraai bij de op
bouw van een nieuw dorp in een
heet en droog gebied..Het oude
dorp Mogopa en omgeving wer
den in 1911 door de zwarten aan
gekocht.
Nel toonde in het nieuwe dorp drie
scholen, een mobiele kliniek en
een waterleidingsinstallatie, die
volgens hem te Mogopa niet mo
gelijk waren geweest.
bronnen in Stockholm verno
men.
Zweden heeft er thans weer ver
trouwen in dat alle minister van
buitenlandse zaken van zowel
Oostbloklanden als van westerse
landen aanwezig zullen zijn, al
dus de bronnen. Zij benadrukten
echter dat Washington noch
Moskou hiervan een duidelijke
bevestigng hadden gegeven,
maar „de situatie ziet er beter uit
dan een week geleden", voegden
zij eraan toe.
De brief die de Russische presi
dent Andropov deze week aan
een aantal Europese regerings
leiders, onder wie premier Lub
bers, heeft gestuurd, bevat toe
spelingen op een herstel van de
onderhandelingen met de Ame
rikanen in Genève.
Dat zei premier Lubbers gisteren
op zijn wekelijkse persconferen
tie. Maar aan de andere kant be
vat de brief verwijzingen naar
eerdere toespraken van Andro
pov en bijlagen waarin ronduit
met tegenacties wordt gedreigd
als gevolg van de plaatsing van
nieuwe raketten in Engeland,
Duitsland en Italië.
Lubbers zei daarom niet helemaal
duidelijk te kunnen aangeven
wat de preciese bedoeling van
Andropovs brief is. Lubbers zei
ook nog niet te weten of hij op de
brief, waarover hij verder niets
wilde zeggen, zal antwoorden.
Daarover is met de bondgenoten
in elk geval geen overleg ge
weest.
Familieleden van de vermoorde Druzenleider houden de wacht bij het opgebaarde lichaam (Foto
TRIPOLI/BEIROET (DPA/UPI/
Rtr) - Druzenleider Joumblatt
zwoer gisteren bij de begrafenis
van een hoge geestelijke leider
van de Druzen wraak voor de
moord op sjeik Halim Takkied-
dine. In Moslem-West-Beiroet
bleven winkels, banken en kan
toren dicht als teken van rouw.
De internationale luchthaven
van Beiroet bleef voor de derde
achtereenvolgende dag dicht.
De Druzen zeggen, dat het Libane
se leger zware wapens rond het
vliegveld heeft staan. Zij behou
den zich het recht voor daarop te
schieten, als het leger hun dor
pen onder vuur neemt. Joum
blatt zei in zijn rede, dat de Dru
zen in de bergen worden bele
gerd door hun eigen regering.
'Het leger beschiet ons elke dag',
zo zei hij.
Washington, zo zeiden Amerikaan
se regeringsfunctionarissen gis
teren, heeft president Amin Ge-
mayel van Libanon in twee da
gen van beraad te kennen gege
ven niet over 'wondermiddelen'
te beschikken om de uitvoering
te kunnen garanderen van het
Libanese akkoord met Israël van
17 mei tot terugtrekking van de
Israëlische en Syrische troepen,
die het grootste deel van het land
beheersen. Wijzigen van het ak
koord heeft de Amerikaanse re
gering afgewezen. Gemayel zou
als stap om tot terugtrekking van
de vreemde troepen te komen
moeten pogen het gezagsgebied
van zijn regering te vergroten.
Washington zou willen helpen
met militaire uitrusting.
Feitelijk beheerst de Libanese re
gering nu alleen Beiroet. Erbui
ten stuit zij evenwel al direkt op
de Druzen, die het overgrote deel
van het Snoufgebergte beheer
sen.
Israël weigert zich uit Libanon te
rug te trekken, als Syrië dit niet
ook doet. Syrië verzet zich tegen
LONDEN (AP) - Een Britse journalist die een bezoek heeft ge
bracht aan de Bvin-gevangenis in Teheran heeft gisteren in The
Guardian gemeld dat gevangenen hem hebben verteld over
massa-executies, waarbij soms 490 mensen in één nacht werden
gedood.
Andrew Veitch. medisch correspondent van de Guardian, schreef
dat hij met 270 artsen in Teheran was voor een conferentie. De
artsen kregen van de autoriteiten toestemming een bezoek te
brengen aan de gevangenis ten noorden van de hoofdstad.
"Officieel verblijven er 3.000 gevangenen, mannen en vrouwen,
meisjes en jongens, allemaal terroristen. Onofficieel zijn er 6.000
en soms meer", schreef hij.
"Officieel zijn er sinds de revolutie meer dan 5.000 mensen geëxe
cuteerd, van wie de meesten hier in Evin. Onofficieel vertelden
gevangenen over 490 doodgeschoten mensen in een nacht".
Veitsch schreef dat de gevangenis nog is gebouwd onder het regi
me van sjah Reza Pahlavi, voor de revolutie van 1979, en dat de
gevangenis toen een synoniem was voor het geweld van de Sa-
vak, de keizerlijke geheime politie. De gevangenis is nu inge
richt als "Islamitisch heropvoedingscentrum".
LONDEN - In het conflict tussen
de Britse grafische vakbond
NGA en krante-eigenaar Eddie
Shah van het huis-aan-huis-blad
The Messenger, dat deze week
een gewelddadig hoogtepunt be
reikte toen 4000 grafici publika-
tie van Shah's krant trachtten te
verhinderen, is een adempauze
van een week gekomen.
Vanaf maandag gaan Shah en de
vakbond praten met het nationa
le bemiddelingsinstituut ACAS
in een poging een eind te maken
aan het geschil, dat reeds vele
maanden duurt en draait om
Shah's weigering alleen met per
soneel te werken dat bij een vak
bond is aangesloten.
In de loop van het geschil sleepte
Shah de NGA tweemaal voor de
rechter, en met succes: de bond
werd wegens onwettig posten bij
Shah's bedrijf tot oplopende
boetes van in totaal 150.000 pond
(675.000 gulden) veroordeeld.
Gisteren zou een derde rechts
zaak dienen.
Shah zou die zeker gewonnen heb
ben, en de NGA zou zeker tot een
nog hogere boete zijn veroor
deeld, omdat de bond afgelopen
woensdag en donderdag op de
zelfde, door de wet verboden wij
ze acties voerde bij het gebouw
waar The Messenger wordt ver
vaardigd.
Maar Shah vroeg om schorsing van
de zaak, nadat hij van de NGA de
verzekering had gekregen dat
deze bond gedurende zeven da
gen alle acties bij zijn krant zal
staken. Gedurende die periode
zullen bond en krante-eigenaar
trachten een compromis te vin-
den.
MÜNCHEN (AP) - Een Russische
helikopter heeft gisteren het
Westduitse luchtruim geschon
den. De militaire MI-24 vloog
1.000 meter over Beieren, voor
het terugkeerde naar Oost-Duits-
land.
De Beierse politie verklaarde dat
het de negende keer dit jaar was
dat een Russisch toestel het
luchtruim binnendrong.
het Israëlisch-Libanese akkoord
en weigert zich terug te trekken,
als Israël aan terugtrekking voor
delen op het punt van veiligheid
overhoudt, zoals zijn voorzien in
het akkoord.
Bezoek Sjamir
De grootste hindernis bij het vin
den van een oplossing van het
conflict in Libanon is naar de ge
zamenlijke mening van Israël en
de Verenigde Staten "de agres
sieve houding van de Syriërs, on
dersteund door de Sowjet-Unie".
Dit heeft de Israëlische premier
en minister van buitenlandse za
ken, Vitzak Sjamir, gisteren ge
zegd na terugkeer van een be
zoek van zes dagen aan de Ver
enigde Staten.
Sjamir riep de Palestijnen en ko
ning Hoessein van Jordanië op
"de weg van het geweld" te ver
laten en vrede door onderhande
lingen met Israël te sluiten.
Prinses Diana van Engeland
kreeg gisteren een vroeg kerstca
deautje voor haar zoontje William.
Het beertje werd haar overhandigd
toen Diana een trainingscentrum
voor volwassenen opende (Foto ap>
Hoog opgemaakte en elegant uit
gedoste dames proberen hun
opgewonden kinderen tot rust
te brengen. Zwetend van de
tropische hitte verdrukken de
echtgenoten elkaar onderwijl
in de taxfree-shop om zo veel
mogelijk van de duurste
Schotse whisky en Franse cog
nac aan te kunnen schaffen. De
vertrekhal van het vliegveld op
Curasao is afgeladen met Ve-
nezolanen die even zijn overge
wipt om drank en kleren in te
slaan. Ook zijn er weer heel
wat sieraden aangeschaft, fo
totoestellen, kleurentelevi
sietoestellen en stereo-installa
ties.
door
Rob Sprenkels
Een vrijwel dagelijks beeld in de
jaren '70. De afgelopen jaren
begon het steeds iets minder te
worden vanwege de scherpe
stijging van de kosten van le
vensonderhoud in Venezuela
zelf. Maar sinds februari van
dit jaar is het plotseling hele
maal afgelopen. Geen speciale
charters meer naar de vlakbij
gelegen Antilliaanse vrijhaven
onder Nederlandse kroon,
zelfs bijna alle normale vluch
ten Caracas-Curaöao vice versa
zijn inmiddels uit de dienstre
gelingen geschrapt.
De sterk teruglopende opbreng
sten uit de olie-export en de ul
timatums van de internationa
le bankierswereld hebben ge
leid tot een scherpe devaluatie
van de Venezolaanse munteen
heid, de bolivar. Plotseling
loont het zelfs voor de overma-
Jaime Lusinchi: zeker van over
winning. (foto AP)
tig rijke welgestelden niet
meer hun inkopen in Willem
stad te doen.
De Venezolanen hebben de afge
lopen tien jaar miljarden dol
lars aan de olie verdiend, maar
nog meer geld over de balk we
ten te smijten. Nou ja, de Vene
zolanen, liever gezegd de 10
procent van de 14 miljoen kop
pige bevolking die maande
lijks 90 procent van het natio
nale inkomen opstrijkt. De
buitenlandse schuld is in een
paar jaar tijd plotseling opgelo
pen tot boven de 35 miljard
dollar. En nu de internationale
oliemarkt in elkaar is gezakt,
blijkt zowel de staat als de par
ticuliere sector zo goed als
bankroet, zonder dat het land
zich daadwerkelijk heeft we
ten te ontwikkelen. De oliedol
lars zijn vooral opgeslurpt door
de corruptie en de bureaucra
tie. Miljoenen Venezolanen
zijn nog altijd net zover vary
enige welvaart verwijderd als
de andere Latijns-Amerikaan
se volkeren.
De economische rampspoed
heeft reeds een stempel ge
drukt op de algemene verkie
zingen van morgen. De chris
ten-democratische COPEI-par-
tij van president Luis Herrera
Campins, met de stokoude ex-
president Rafael Caldera als
lijststrekker, zal volgens de
voorspellingen nooit meer dan
30 procent van de stemmen
krijgen. Jaime Lusinchi van de
sociaal-democratische AD-par-
tij weet zich daarom met min
stens 40 procent zo goed als
verzekerd van het presidents
schap. Opmerkelijk is de op
mars voor de linkse partijen,
die bij de verkiezingen van
1978 nog geen 10 procent van
de stemmen bij elkaar wisten
te schrapen. De 25 procent
waarop de opiniepeilingen nu
wijzen, is zeker niet vreemd
aan de economische chaos.
Het ergste staat de Venezolanen
echter nog te wachten. Presi
dent Luis Herrera Campins
heeft dit jaar zijn witgrijze ha
ren opgezet tegen de interna
tionale bankierswereld. Van
wege de verkiezingen is hij elk
akkoord met het Internationa
le Monetaire Fonds (IMF) uit
de weg gegaan, en zo zal het
bewind dat morgen wordt ge
kozen (Lusinchi dus) een op
lossing moeten vinden voor de
18 miljard dollar die volgens de
oorspronkelijke afspraken
voor het einde van 1984 aan de
buitenlandse schuldeisers
moet worden betaald.
Lusinchi is afkomstig uit de pro
gressieve vleugel van de AD-
partij, waar opnieuw oud-pre
sident Carlos Andres Perez
(1974-'78) de scepter zwaait.
Maar ondanks zijn progessieve
gezindheid ontbreekt het Lu
sinchi aan een constructief
programma om de economi
sche malaise te lijf te kunnen
gaan. Verwacht wordt dat hij
niet aan de IMF-aanbevelingen
zal kunnen ontsnappen. En die
eisen komen erop neer dat de
op het ogenblik lage benzine
prijzen in Venezuela zelf min
stens moeten worden vervier
voudigd, een stapsgewijze
maar forse devaluatie van de
bolivar, het verder korten op
de overheidsuitgaven en een
bevriezing van de lonen.
De economische crisis heeft
reeds de betergestelden ge
dwongen de broekriem aan te
halen, maar het zijn natuurlijk
vooral de allerarmsten, en met
name de miljoenen ondervoe
de en veelal analfabete krot
tenwijkbewoners van de be
tonnen stinkstad Caracas, die
onder de crisis hebben te lei
den. Dat heeft ertoe geleid dat
het aantal rellen en betogingen
de afgelopen twee jaar sterk is
toegenomen ondanks het
bruuske optreden van de
schietgrage Venezolaanse poli
tie. En er is weer een guerrilla
beweging opgestaan, de Rode
Vlag, terwijl kleine uiterst
linkse vakbonden steeds meer
voet aan de grond beginnen te
krijgen.
Het economische pakket waar
mee Lusinchi spoedig op de
proppen zal moeten komen, zal
hoogst waarschijnlijk tot de
nodige onrust leiden. Op de
iets langere termijn zullen gro
te groepen arbeiders hun
beetje welvaart van het ogen-
y
blik zien omgezet in pure ar
moede, en steeds meer jonge
ren zullen wanhopig worden
als ze aan hun toekomst den
ken. Al met al dreigt Venezuela
een sociale tijdbom te worden
die best eens een einde zou
kunnen maken aan de sinds
1958 voor Latijns-Amerikaanse
begrippen voorbeeldig func
tionerende democratie.
Wat Midden-Amerika betreft is
de komst van Lusinchi aan het
Venezolaanse roer wellicht een
lichtpuntje. Herrera Campins
heeft lange tijd militaire steun
geleverd aan El Salvador, en
weigert op het ogenblik toege
zegde olieleveranties aan Nica
ragua na te komen, hetgeen ge
noeg zegt over zijn rol binnen
de bemiddelende Contadora-
groep, die verder bestaat uit
Mexico, Panama en Colombia.
Lusinchi zal zich in eerste in
stantie ongetwijfeld op de veel
minder partijdige Mcxico-lijn
opstellen, hetgeen misschien
een effectiever funtioneren
van de Contadora-groep moge
lijk zal maken.
