Klein links ziet
eigen successen
over het hoofd
Veemarkt is de kurk
waarop hallen drijven'
'Tn 1984 experiment met regionale radio-uitzendingen'
André de Jong
president unie
EG-veemarkten
T elefoondienst
weer aan
het werk
'Tasjesrover'
veroordeeld
Werkgroep zet met nota eerste stap naar oprichting Omroep Rijnland
ZATERDAG 3 DECEMBER 1983
Het politieke hoogtepunt van het
jaar, het begrotingsdebat, is
achter de rug. Het is allerminst
zo dat nu de kruitdampen zijn
opgetrokken en de balans kan
worden opgemaakt. Er werd
geen grof geschut in stelling
gebracht en als er al kruitdam
pen hingen, dan waren ze ver
oorzaakt door losse flodders.
Van een winst- en verliesreke
ning is evenmin sprake. Bij de
ze begroting was geen winst te
behalen. De wurggreep van de
rijksoverheid hield de Leidse
raad gevangen in marges, die
allengs smaller en smaller wor
den. De gemeente kan niet
meer doen, dan alle 'zegen' die
van boven komt, zo goed en zo
kwaad als het gaat te verzach
ten. Het gerommel in de kant
lijn. Is het nog de moeite
waard?
Socialistiese Partij en CPN von
den al bij voorbaat van niet.
Het verzwaren van de lasten
van de burgers, het kappen
van dierbare voorzieningen,
het verloren laten gaan van ar
beidsplaatsen, het was het duo
Vergeer en Brands een doorn
in het oog. Voor hen was maar
één conclusie mogelijk: hier
aan maken wij onze handen
niet vuil. Van de SP had nie
mand anders verwacht, want
die partij wordt zelden een
constructieve opstelling ver
weten. Maar de on-gouvermen-
tele handelwijze van de CPN is
een breuk met een traditie.
Een reden voor PvdA-fractie-
leider Van der Molen om de
collegevorming in 1986 ter
sprake te brengen. Tegen een
begroting stemmen is voor be
stuurlijk denkende politici
zo'n beetje een doodzonde.
Van der Molen prees dan ook
de inbreng van met name
PPR-raadslid Van Lint, die
toch constructieve oppositie
voerde. De verrassing was des
te groter, toen behalve SP en
CPN ook PSP en PPR de be
groting als geheel afkeurden.
Hadden de partijen aanvanke
lijk nog gedacht een en ander
ten goede te kunnen keren, na
rijp beraad hadden ze toch
besloten geen enkele verant
woordelijkheid voor de voor
stellen te willen dragen. Of, zo
als Van Lint het uitdrukte: "Ik
geloof in linkse bestuursve-
rantwoordelijkheid waarbij
vuile handen gemaakt zullen
worden. Maar linkse vuile han
den zijn schoner dan rechtse
vuile handen". Met andere
woorden: er staat een storm uit
zuidelijke, Haagse richting. De
regering dwingt de gemeenten
tot een naargeestig beleid.
Door de storm vielen SP/CPN
meteen al om. PSP/PPR gin
gen onderuit, omdat ze vonden
dat het stadsbestuur niet hard
genoeg terug blies.
Juk
De PvdA gaat onder het juk van
de WD door, oordeelde De la
Mar (PSP). En hij voerde een
aantal argumenten aan, waar
uit moest blijken dat dat het
geval was. En er viel veel te
noemen. Van de zestien moties
die PSP, PPR en CPN hadden
ingediend, haalden er slechts
twee ongeschonden de eind
streep. De financiële wijzi
gingsvoorstellen gingen, op
één na, allemaal de prullenbak
in. Die ene belandt in de bu
reaula van wethouder Peters,
die er nog eens op gaat stude
ren. Deze cijfers doen vermoe
den, dat de kleine linkse partij
en niets in de melk te brokke
len hadden. Belangrijke zaken
als de ontslagen bij Endegeest,
subsidie voor het Inloophuis,
geld voor uitvoering van de mi
grantennota, verzet tegen de
regeringsplannen, het was alle
maal niet naar de zin van Klein
Links geregeld. De WD was
de grote winnaar.
Dat standpunt lijkt flink over
trokken. De stelling dat Klein
Links zelden zoveel invloed
had op het beleid, is goed te
door
Leo Maat
verdedigen. De Stichting Weg
loophuis heeft dank zij de mo
tie-Middendorp de waardering
en erkenning gekregen, die vo
rig jaar nog door de raad werd
afgewezen en waar de WD
nog altijd tegen was. Welis
waar moet de stichting het nog
altijd zonder financiële steun
stellen, maar de PSP heeft zelf
steeds benadrukt hoe belang
rijk de erkenning door de ge
meente was.
Middendorp, die haar eerste be
grotingsdebat als raadslid
meemaakte, wist de raad ook
tot de uitspraak te brengen dat
de betrokkenheid van gebrui
kers van gezondheidsvoorzie
ningen moet worden bevor
derd. Opnieuw weliswaar zon
der financiële onderbouwing,
maar wel tegen de zin van de
WD-fractie.
Een financiële onderbouwing
van het minderhedenbeleid
werd op aandrang van Klein
Links gevonden. Het bedrag
werd dan wel geen 225.000 gul
den, maar toch ging het een
eind in die richting. Dat zelfde
geldt voor het psychiatrisch
Inloophuis en voor de nieuw
bouw van de reiniging. Alle
maal initiatieven, die door het
college gedeeltelijk gehono
reerd werden. Geen andere op
positiepartij als de (samenwer
kende) PSP/PPR-fractie reali
seerde zoveel van haar voor
stellen. CDA en D'66 konden
jaloers zijn. Zij kregen geen
kruimel van de armoe-tafel;
mochten hooguit de geur van
het droge brood opsnuiven.
Klein Links scoorde ook nog met
een motie over het behoud van
het woonwagenkamp en motie
over een onderzoek naar mogelij
ke bezuinigingen op reis- ver-
blijf- en representatiekosten. Te
gen de wil van WD en CDA in,
sprak de raad uit dat het college
moet bestuderen of het mogelijk
is om ten behoeve van het rijk
uitgevoerde werkzaamheden te
staken of ten minste bij het rijk
in rekening te brengen. Van ver
zet tegen Haagse maatregelen is
dus wel degelijk sprake. Ook op
het punt van de kwijtschelding
van onroerend-goedbelasting en
lozingsrecht voor de minima
haalden PSP/PPR de winst bin
nen.
Al met al lijkt de conclusie ge
rechtvaardigd, dat PSP/PPR niet
sterk staan in hun verwijt, dat de
PvdA onder het juk van de WD
door moest gaan. Temeer niet,
omdat het debat zich toespitste
op een paar ton, terwijl de gehele
bezuinigingsoperatie vele mil
joenen guldens - aanvankelijk
in grote lijnen de instemming
van PSP/PPR kreeg. En natuur
lijk: PvdA en WD werken in het
college samen. Dat vergt com
promissen en die waren er dan
ook. Maar om dan meteen te con
cluderen, dat één van de twee te
veel water bij de wijn heeft ge
daan is niet gerechtvaardigd,
tenzij men vin rosé gewoon vies
vindt. De felle tegenwind uit Den
Haag heeft de trappers op de
linkse pedalen het uitzicht be
lemmerd en op de valreep van
hun fiets doen waaien.
LEIDEN - In november 1981 kreeg
De Jong een aantal Franse colle
ga's op werkbezoek. Er werden
goede zaken gedaan want nog
geen jaar later stapten de direc
teuren van de vijf grootste Ne
derlandse veemarkten, Den
Bosch, Zwolle, Leiden, Utrecht
en Leeuwarden in de auto voor
een driedaagse toernee langs de
top-drie van de Franse veemark
ten, Sancoins, Chateau-Gontier
en Fougères. "Een dodelijke
trip", herinnert De Jong zich,
"We hebben een kleine driedu-
ziend kilometer afgelegd, 's Och
tends in alle vroegte je bed uit
om die markten te bezoeken en
daarna praten, praten en nog
eens praten".
Kilo's lichter
Terwijl nagenoeg de complete Leidse be
volking nog op één oor ligt, worden twee
keer in de week uit alle windstreken de
nuchtere kalveren, pinken en dikbillen
samengedreven naar de Willem de Zwij
gerlaan, waar sinds veertien jaar één van
's lands grootste veemarkten wordt ge
houden.
De handel die elke maandag en dinsdag in
de Groenoordhallen wordt gedreven gaat
grotendeels aan de massa voorbij, maar is
letterlijk en figuurlijk misschien wel het
meest zwaarwichtige economische ge
beuren binnen de stadsgrenzen.
Het folkloristische handjeklap, dat twee
keer in de week in de Groenoordhallen
opklinkt, wordt in nauwelijks één/achtste
kolom ergens achterin de krant samenge
vat. Maar het gaat hier wel om een weke
lijkse miljoenenhandel die, spottend met
het huidige economische beeld, in om
vang alleen maar toeneemt.
Met andere woorden: het gaat goed met de
Leidse veemarkt. Bovendien spreekt Lei
den een belangrijke rol in het interessan
te ontwikkelingsproces dat de koehandel
op dit moment in EG-verband door
maakt.
Reden om de Leidse veemarkt in de per
soon van directeur André de Jong, die tot
president van de Europese Unie van vee
markten is gekozen, eens voor het voet
licht te halen.
De Frans-Hollandse uitwisseling
leerde dat veemarkt-directeuren
van verschillende landen nog
heel wat van elkaar kunnen le
ren. De Franse en Hollandse di
recteuren besloten daarop ijlings
hun collega's in alle EG-landen
uit de nodigen voor een congres
in Brussel.
Dat congres werd een jaar geleden
gehouden en tot De Jongs stom
me verbazing waren maar liefst
acht landen vertegenwoordigd:
Frankrijk, Groot Brittannië,
West-Duitsland, Nederland, Ita
lië, België, Ierland en Denemar
ken.
De Jong: "Ik zal die dag nooit meer
vergeten. We hadden afgespro
ken dat ik als eerste wat zou zeg
gen omdat ik waarschijnlijk het
beste uit mijn woorden zou kun
nen komen. Ik ben daar samen
met de directeur van de Franse
federatie van veemarkten, mon
sieur Guidecoq achter de tafel
gaan zitten met het zweet in m'n
handen. Toen ik ging praten, be
gonnen overal om me heen de
tolken te ratelen in het Frans,
Duits, Italiaans en Deens. Ik
dacht dat ik gek werd. Tijdens de
lunch vroeg ik aan m'n Franse
collega: 'Joh, wanneer kom jij
nou een keer?' Maar hij vond het
wel best zo, dus 's middags was
ik weer de klos. Ik kan je verze
keren dat ik aan het eind van die
dag wel een paar kilo lichter
was".
Het eendags-congres in Brussel le
verde de instelling van een werk
groepje op dat de oprichting van
de Europese Unie van Veemark
ten moest voorbereiden.
De drie pioniers De Jong, Caldi en
Carter maakten dankbaar ge
bruik van de diensten van ene
monsieur Meriaux, de directeur
van de Europese Unie van vee
handelaren, la Union Europeëne
du commerce du betail et de la
viande.
Na intensief te hebben gewerkt
aan het opstellen van de statuten
kon in maart van dit jaar de op
richtingsvergadering worden ge
houden van la Association Euro
peëne des marches aux bestiaux
ofwel the European Asociation
of livestock markets.
Infiltratie
Tijdens de verkiezing van het da
gelijks bestuur werd van Neder
landse zijde André de Jong als
presidentskandidaat naar voren
géschoven. Zijn tegenstander
was de bugemeester van Sans-
coins, monsieur Caldi, die inmid
dels voorzitter Guidecoq van de
Franse federatie was opgevolgd.
LEIDEN - De stakingsacties in
het telefoondistrict Den Haag
(waartoe ook Leiden en omge
ving behoren) zijn gisteren aan
het eind van de middag beëin
digd. Kabelstoringen en te
lefoonaansluitingen werden tij
dens de ambtenarenacties niet
behandeld. De PTT zegt alles in
het werk te stellen de opgelopen
achterstand zo spoedig mogelijk
in te halen.
De Jong beslechtte de strijd met
17 tegen 11 stemmen in zijn voor
deel.
Inmiddels heeft ook Luxemburg
zich bij de Europese Federatie
aangesloten die nu al tachtig pro
cent van de Westeuropese vee
markten verenigt. De kans is
groot dat Griekenland de EG-ge-
lederen zal sluiten, terwijl ook
met Zwitserla'nd de onderhande
lingen zijn geopend.
De eerste taak die het dagelijks be
stuur (dat dezelfde leden telt als
de werkgroep die de federatie
van de grond heeft getild), zich
zelf stelde, was een hechte band
met de Europese bond van vee
handelaren. Een opdracht die in
middels met succes is volbracht
want de veehandelaren besloten
unaniem tot het opzetten van een
samenwerkingsverband met de
marktdirecteuren. De Jong is nu
ook in het dagelijks bestuur van
de 'boerenbond' gekozen en zal
waarschijnlijk in mei of juni van
het volgend jaar in het Griekse
Saloniki worden geinstalleerd.
Prijsvorming
Door de samenwerking op interna
tionaal niveau zijn de directeu
ren van de twaalf Nederlandse
veemarkten gedwongen om zich
ook landelijk te verenigen. Dat is
inmiddels gebeurd. De Jong:
"Het hele Europese verhaal heeft
duidelijk z'n weerslag gehad in
eigen land. Tot de Fransen kwa
men was er geen enkel structu
reel overleg tussen de Neder
landse marktdirecteuren. We
hebben nu in een mum van tijd
de Groep Nederlandse veemark
ten uit de grond gestampt. Daar
ben ik heel blij mee omdat we
ons nu gezamenlijk kunnen pre
senteren en een stevige vuist
kunnen maken." "Er gaan stem
men op om de prijsvorming niet
langer op de markten vast te leg
gen, maar te verschuiven naar de
slachthuizen. Wij zijn daar vrese
lijk op tegen. De markt is van
oudsher de plaats waar vraag en
aanbod samenkomen, déór moet
een prijs worden gemaakt die de
basis is voor het verdere handel
drijven. Verschuifje die prijsvor
ming naar de slachthuizen dan
haal je de essentie weg van het
houden van veemarkten. Je
krijgt dan eenheidsprijzen die
niets meer het aanbod hebben te
maken. In het begin zullen de
slachthuizen een goeie kiloprijs
vragen om de handelaren van de
markt af te houden, maar wan
neer ze éénmaal een monopolie
positie hebben, laten ze de prijs
dramatisch zakken. Dit geldt
misschien niet zozeer voor de ge
meentelijke slachthuizen, maar
wel voor de particuliere".
Garantiefonds
Zal de nationale bond van vee
marktdirecteuren vooral moeten
strijden voor lijfsbehoud, de Eu
ropese federatie heeft tot belang
rijkste taak het internationale
handelsverkeer te stimuleren.
Daarnaast zullen De Jong en zijn
secondanten proberen zoveel
mogelijk EG-subsidie los te peu
teren.
Als geen ander weet De Jong dat er
in Brussel heel wat tonnen zijn
los te peuteren. "Voor de bouw
van de Groenoordhal hebben we
indertijd vijf procent van de
stichtingskosten vergoed gekre
gen uit het Europese exploitatie-
en organisatiefonds. Toch zo'n
850.000 gulden. En toen de run
derhallen neerzetten, hebben we
nog eens 560.000 gulden losge
weekt. Maar ik weet dat wanneer
je bij de Europese Unie totaal
plannen indient dat er nóg meer
valt te halen".
Met een vette knipoog onthult De
Jong de naam van de beheerder
van het garantiefonds: Da Leyde.
Het hoeft geen verder betoog dat
De Jong de man al haarfijn de
betekenis van zijn achternaam
heeft uitgelegd. "Monsieur Da
Leyde en ik staan op goede voet
met elkaar. En hij heeft mij ge
zegd dat hij er ook zelf mee ge
baat is dat er nu een Europees
samenwerkingsverband zodat
hij kan verwachten dat er voor
taan gestructureerd ingediende
plannen op zijn bureau belan
den."
Heeft ambtenaar De Jong wel vol
doende speelruimte om zich zo
nadrukkelijk in een internationa
le belangenorganisatie te weren?
Gaat het presidentje-spelen niet
ten koste van zijn baan als direc
teur van de geemtelijke dienst
Groenoordhallen?
De Jong: "Ik heb indertijd in een
nota aan het college van burge
meester en wethouders gevraagd
of ik aan de onderhandelingen in
Europees verband mocht mee
doen. Ik heb daar toestemming
voor gekregen. B W laten mij
gelukkig m'n gang gaan. En te
recht, want de veemarkt is de
kurk waar de hallen op drijven.
Dankzij .de veemarkt zal het jaar
lijks tekort van de hal volgend
jaar waarschijnlijk zo'n 530.000
gulden bedragen. Dat is het laag
ste tekort dat we ooit hebben ge
had. In 1973 bedroeg het tekort
nog meer dan een miljoen. Ik
durf rustig te stellen dat wij
dankzij de groei van de veemarkt
nu het kleinste verlies lijden van
alle vergelijkbare complexen in
Nederland. Dus is het niet zo gek
dat B W mij het president
schap van die Europese Unie
niet verbieden. De hele stad pro
fiteert daar van: de bezinepom-
pen, de kroegen, de taxi- en bus
ondernemingen, de restaurants,
de hotels en zelfs de kranten.
Kortom: gaat het met de
Groenoordhallen goed dan gaat
het met heel Leiden goed".
DEN HAAG, LEIDEN, KATWIJK
De Katwijkse 'tasjesrover', die
meermalen in Leiden zijn slag
sloeg, is gisteren door de Haagse
rechtbank veroordeeld tot een
gevangenisstraf van negen
maanden, waarvan vijf maanden
voorwaardelijk, met een proef
tijd van twee jaar. Bovendien zal
de Katwijker onder toezicht wor
den gesteld van het Leidse Cen
trum voor Alcohol en Drugs.
De 26-jarige Katwijker bezorgde
volgens de officier van justitie
vooral bejaarden de schrik van
hun leven. Hij had de gewoonte
met een gestolen fiets langs zijn
slachtoffers te rijden en snel de
tassen weg te grissen. Bovendien
had hij een inbraak bij Digros in
Katwijk op zijn naam staan.
André de Jong met een paar van 'zijn' koeien en stieren:
"Gaat het met de Groenoordhallen goed, dan gaat het met Leiden goed".
LEIDEN - De op te richten Om
roep Rijnland wil volgend jaar
beginnen met experimentele ra
dio-uitzendingen in de Leidse re
gio. J. Walenkamp, voorzitter
van de Werkgroep Omroep Lei
den (WOL), vertelde dit gister
middag bij de presentatie van de
nota 'Omroep Leiden II'.
Deze nota is de definitieve versie,
met daarin verwerkt de reacties
die gegeven zijn op het voorlopi
ge rapport dat eerder dit jaar, in
juni, verscheen. In de definitieve
nota is de werkgroep - bestaan
de uit particuliere burgers met
belangstelling voor een regionale
omroep - grotendeels bij de uit
gangspunten'gebleven waarvoor
ze zich al eerder uitsprak. De
WOL staat de oprichting voor
van een streekomroep voor het
gebied Rijnland, bestaande uit
de gemeenten Hillegom, Kat
wijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse,
Noord wijk, Noord wijkerhout,
Oegstgeest, Rijnsburg, Sassen-
heim, Valkenburg, Voorhout,
Voorschoten, Warmond en Zoe-
terwoude. Deze Omroep Rijn
land zou in de vorm van een ver
eniging moeten opereren, met
gewone leden, leden uit de kring
van maatschappelijke en cultu
rele organisaties en leden uit be
staande of nog op te richten
plaatselijke omroeporganisaties.
De ledenvergadering wordt in deze
opzet het hoogste orgaan; er is
daarnaast een algemeen bestuur
en een dagelijks bestuur. De pro
gramma's moeten een journalis
tiek karakter dragen; de redactie
daarvan werkt zelfstandig en is
achteraf verantwoording schul
dig.
De programma's zullen uit finan
ciële overwegingen voor het
grootste deel door vrijwilligers
moeten worden gemaakt, onder
leiding van één of twee wel be
taalde hoofdredacteuren. Over
het aanbod van vrijwilligers is de
werkgroep optimistisch ge
stemd, gezien de reacties die zij
tot nu toe heeft gekregen. Al 94
mensen hebben zich vrijblijvend
opgegeven: 28 voor een be
stuurslidmaatschap, 36 voor re
dactionele en journalistieke acti
viteiten, 19 voor technisch werk,
7 voor financiële activiteiten, 11
voor het beschikbaar stellen van
faciliteiten als studio's en appa
ratuur en 16 voor diverse activi
teiten.
De Omroep Rijnland moet volgens
de werkgroep samenwerking
zoeken met de in de Haagse regio
opererende Omroep West op ju
ridisch, technisch en financieel
terrein. Binnen dit samenwer
kingsverband moet de streekom
roep zelfstandig opereren. De
medianota die minister Brink
man (wvc) dit jaar uitbracht,
voorziet weliswaar niet in het fe
nomeen van de streekomroep
(wel in de grotere regionale om
roep en in de kleinere lokale om
roep), maar de werkgroep acht
het niet te optimistisch om toch
van een Rijnlandse omroep te
blijven uitgaan, gezien uitlatin
gen daarover van minister Brink
man in een VARA-radiouitzen-
ding die - bij wijze van experi
ment - mede door de Streekom
roep Rijnland was verzorgd.
WOL-voorzitter Walenkamp en se
cretaris Th. Roes lieten gisteren
blijken in het besef te verkeren
dat zij voor hun initiatief op geen
of weinig geldelijke steun van de
betrokken gemeenten hoeven te
rekenen. Zij hopen voor de expe
rimentele uitzendingen en voor
daarna het doen van een onder
zoek naar de behoefte aan een re
gionale omroep op een startsub
sidie van zo'n 15.000 a 20.000 gul
den. Als toekomstige financie
ringsbronnen gelden volgens de
werkgroep de contributie van de
leden van de op te richten vereni
ging, bijdragen van instellingen
(die niet-commercieel moeten
zijn) die via de streekomroep in
formatie willen verspreiden en
mogelijk provinciale en rijksbij
dragen. Lokale of regionale re
clame acht de werkgroep voor
alsnog uitgesloten, ook al gezien
de opmerkingen daarover in de
medianota van minister Brink
man. Evenmin heeft de werk
groep de aanbeveling gedaan het
tarief voor het abonnement op de
kabel te verhogen, hoewel dit
mogelijk zou zijn.
Ook al met het oog op de kosten
mikt de werkgroep vooralsnog
op radio-uitzendingen, al wordt
in de verdere toekomst televisie
niet uitgesloten (ook in dit ver
band wordt aan experimenten
gedacht). De omroep moet sa
menwerken met bestaande au
diovisuele diensten en instellin
gen in de streek. De universiteit
in het bezit van een audio-vi-
suele dienst - heeft volgens
WOL-lid Kamphuis al bereid
heid getoond om samen te
werken.
In de komende tijd zal verder wor
den gewerkt aan de oprichting
van de Omroep Rijnland. Het uit
brengen van de nota en het aan
bieden ervan aan de Leidse wet
houder Bordewijk, gistermid
dag, was een eerste stap. Ook de
andere gemeenten zullen de nota
krijgen. Behalve voor het geven
van een startsubsidie is de rol
van de gemeentebesturen van
belang, omdat zij een verklaring
zullen moeten geven dat ze de
Omroep Rijnland representatief
achten. De Werkgroep Omroep
Leiden heft zich op om plaats te
maken voor een initiatiefcomité
dat beoogt de Omroep Rijnland
op te richten.
Die omroep zou dus volgend jaar
met experimentele uitzendingen
moeten beginnen. "En als het
kan nog voor de zomer", zegt Wa
lenkamp. Ruimte is er in elk ge
val op de kabel. De werkgroep
merkt op dat zelfs als de drie nu
tijdelijk uitgeschakelde Waalse
programma's zouden terugke
ren, Hilversum 5 van de grond
zou komen, STAD/Radio Am
sterdam op de Leidse kabel zou
doordringen en het geluid van de
beide Nederlandse televisienet
ten er een plaats op zou krijgen,
er nog ruimte voor acht radioka
nalen overblijft.
