Buitenland verbaasd over schoolgeldplan C 'Stilstaan' aan de vooravond van het 'lopen' Reportage Alleen privé-onderwijs moet worden betaald Bezinning rond de demonstratie van 29 oktober VRIJDAG 14 OKTOBER 1983 Varia Maandagochtend mocht ik een op name bijwonen van Banana Split. Om 9 uur moest ik in de coffeeclub in de P.C. Hooftstraat zijn, waar Ralph Inbar me uitlegde wat ze, aan de flank van het Rijksmuseum gingen doen. Bij decoratiebedrijf Luhlff hadden ze op ware grootte een kopie van De Nachtwacht laten maken. Die moest van het Rijksmu seum, zogenaamd als de echte Nachtwacht, naar een ander mu seum vervoerd worden. Terwijl de onwetende chauffeur van het bij Ouke Baas gehuurde vrachtau tootje, samen met Banana Split- man Gerard van Lennep, de zoge naamde Nachtwacht over de rij weg heen naar het busje droegen, zou Gerard van lennep het schilde rij even midden op de weg met een smoesje neerzetten. Op dat moment zou er een motorrijder komen aan- scheuren, die dwars door het doek heen zou rijden. Totale verbijste ring, zoniet wanhoop bij de verhui zer, die tenslotte het papiertje voor ontvangst van 1 schilderij voorstel lende de Nachtwacht van Rem brandt Harmensz van Rhijn had moeten aftekenen!.. We gingen in de Jan Luykenstraat kijken hoe het schilderij eruit zag. De maker bleken het niet zo goed begrepen te hebben. Het formaat van het geheel was wel goed. maar de voorkant van de ingekleurde fo to van het middenstuk van de Nachtwacht zat verborgen achter het juten doek waarmee het gehele frame was bespannen. De zichtba re achterkant was wit en glad, foto papier ten slotte, geen enkele vrachtrijder zou denken dat dit de achterkant van een schilderij van Rembrandt was. Dus toen we kwa men kijken, was een medewerker van Luhlff al bezig bruine verf met een kwat op die witte achterkanten te spatten, in de verwachting dat met deze Pollock-werkwijze het witte fotopapier zou veranderen in het oude bruin van een zeventien- de-eeuws doek. De hoop dat de op name om half elf zou kunnen- plaatshebben, was wel verkeken. miezerig motregentje werden uit gevoerd. Ralph Inbar bleef inmid dels in radiofonische verbinding met de plaats van uitvoering, en zo omstreeks een uur of elf werden we uitgenodigd weer eens te komen kijken. De achterkant van de Nachtwacht-foto was nu mooi egaal bruin geworden en het juten doek aan de voorzijde was in het midden verwijderd zodat je het middenstuk van De Nachtwacht nu wel kon zien. Een eerste repetitie (zonder het slachtoffer, uiteraard), wees uit dat het doek te groot was om onder de aaneengesloten rij van met groen omrankte erébogen die van af de zij-uitgang van het Rijksmu seum naar de Jan Luykenstraat loopt door te komen, maar goed, dan moest het maar zo gespeeld worden dat het doek al naar buiten gedragen werd op het moment dat het busje van Ouke Baas voorreed. Toen de eigenaar van Ouke Baas was uitgelegd wat de bedoeling was, had hij gezegd dat hij alles pi- cobello begrepen had, maar dat hij zijn chauffeur toch wel even moest inlichten, nietwaar? Nee, nee, na tuurlijk niet!! De volgende dag bleek hij dat toch te hebben gedaan, zodat alsnog naar een andere chauffeur moest worden gezocht. De chauffeur die Gerard van Len nep nu bij Ouke Baas ging ophalen bleek een grote onverstoorbare man met baard te zijn die dagelijks in de prak gereden auto's met de kraanwagen ophaalde, dus niet bij uitstek geschikt om met verbijste ring te reageren op het in de prak rijden van de Nachtwacht. De vrachtauto die klaarstond, bleek ongeveer twee keer zo klein te zijn als de Nachtwacht, hoewel de ma ten waren opgegeven, maar voor omwisseling was nu geen tijd meer. Bij het Rijksmuseum aangekomen, weigerde de chauffeur het briefje voor ontvangst te tekenen, ook her kende hij de Nachtwacht niet, dus hij wist niet wat hij nu eigenlijk de straat over droeg. Ik was toen al naar huis, voor een afspraak om 1 uur, maar ik heb me laten vertellen dat er twee dametjes meeliepen toen Gerard van lennep en de chauffeur het schilderij de weg overdroegen. Zoveel slachtof fers was het Ralph Inbar en zijn Engelse candid camera-goeroe pe ter Duley nu ook weer niet waard, bovendien bleek de rest van het ver keer aan het begin van de Jan Luy kenstraat niet te zijn tegen gehou den, zodat er twee auto's voor het doek stopten toen dat midden op de weg even werd neergezet. Gerard en de chauffeur droegen het naar het busje („Ik zei toch al: veel te groot!" zei de man, en Gerard: „Dat lijkt maar zo, het is allemaal opgemeten!"), maar met wat wel de grootste smoes ter wereld moet zijn geweest slaagde Gerard van Len nep erin het doek weer terug te zet ten op de middenweg, waarna de motorduivel er feilloos doorheen reed. Hoe de chauffeur toen rea geerde zal ik niet verklappen. Wel kan ik zeggen wat een lerares uit riep, die het kapotgereden schilde rij even later op het trottoir zag lig gen, en vertelde dat zij die middag met haar leerlingen naar het Rijks museum zou gaan, speciaal om daar de Nachtwacht te bezichtigen. „O hemel!" riep ze uit, „nu hebben ze de Nachtwacht niet gezien!" in plaats van te roepen: „O hemel, nu is de Nachtwacht onherstelbaar be schadigd!". Schoolgeld voor leerlingen vanaf twaalf jaar. Wie had daar ooit aan gedacht? De Tweede Kamer in elk geval niet. Zelfs de regeringspartijen CDA en VVD keurden deze week tijdens de algemene bechou- wingen over de Miljoenennota het kabinetsplan voor de schoolgeldheffing af. In de ons omringende landen wordt met enige verbazing tegen de school geldheffing aangekeken. Een aantal van onze bui tenlandse correspondenten ging na hoe het elders ligt. DEN HAAG (GPD) - De woordvoerder van het En gelse ministerie van onder wijs keek nogal op van Deet- mans plan om schoolgeld vanaf twaalf iaar te heffen. Sprekend op persoonlijke ti tel zei hij: „Het komt dus ei genlijk neer op een extra be lasting, een belasting op kinderen. Wat een merk waardige manier om geld binnen te halen! Zoiets zou hier nooit door het parle ment komen". Er kan met recht worden gespro ken van een unieke maatregel. De manier waarop in de ons om ringende landen over een school geldheffing voor leerlingen van af twaalf jaar wordt gedacht, werpt een bijzonder licht op deze bezuiniging van minister Deet- man. Van geen van de landen kan worden gezegd dat het er be duidend beter gaat dan in Neder land. Maar nog geen enkele mi nister van onderwijs is op het idee gekomen om schoolgeld te gaan heffen voor leerplichtige kinderen. Nog even terug naar Engeland. Voor wie naar staatsscholen gaat, is het onderwijs daar gratis. Ouders zijn verplicht hun kinde ren van hun vijfde tot hun zes tiende naar school te sturen. Niet alleen dat onderwijs is gratis, maar ook de verdere scholing na het bereiken van de zestienjarige leeftijd. Zo wordt voor het hoger beroeps onderwijs geen schoolgeld of iets dergelijks gevraagd. Zelfs uni versiteiten zijn uiteindelijk gra tis. Weliswaar wordt er collegeld geheven, maar een ieder die ten minste drie jaar in Engeland heeft gewoond, kan dat bedrag van de lokale autoriteiten terug krijgen. Dit alles betreft dus de staatsscho len, waarvan er in het Verenigd Koninkrijk in totaal ruim 38.000 zijn. Voor wie zijn kind naar een „private school", (verwarrend genoeg ook wel „public school" geheten), stuurt geldt een heel ander verhaal. Die ouders moe ten betalen, en niet zo weinig ook. Bedragen van 9000 tot 18.000 gulden zijn dan heel ge woon. Verbazingwekkend ge noeg stuurt ongeveer zes procent van de Britten hun kinderen naar dit soort dure privé-scholen. Uit statusoverwegingen of om dat ze staatsonderwijs niet goed genoeg vinden. West-Duitsland Ook in de Bondsrepubliek Duits land bestaat sinds het midden van de jaren zestig geen school geld meer. Dat geldt niet alleen voor de zogenaamde „prima" en „secunde", tot het afsluitende examen, maar ook voor universi teiten en hogescholen. Zelfs de leermiddelen voor het basis- én het vervolgonderwijs worden in principe door de staat betaald. Deze regeling geldt voor alle deel staten in West-Duitsland. De Bondsrepubliek is een federale staat en de verantwoordelijkheid voor het onderwijs ligt bij de des betreffende ministeries in de elf deelstaten. In veel gevallen ver goedt de deelstaat ook het bus vervoer van leerlingen naar en van school. In het kader van de bezuinigingen staat dat echter nu hier en daar ter discussie. Frankrijk In Frankrijk is het kleuter-, lager- en voortgezet onderwijs in be ginsel gratis. Dat is zeker het ge val in het Enseignement Public, het openbaar onderwijs, dat door 83 procent van de Franse school jeugd wordt gevolgd. In het En seignement Privé, het bijzonder onderwijs (voor 92 procent rooms-katholiek onderwijs), wordt van de ouders wel vaak schoolgeld gevraagd, al naar ge lang de desbetreffende school wel of geen financiële overeen komst heeft gesloten met de staat. De ouders dienen in beginsel wel de leermiddelen te betalen, maar op veel scholen kunnen die in de schoolbibliotheek worden ge leend. Voorts bestaan er voor leerlingen in het voortgezet on derwijs studiebeurzen op lande lijk, provinciaal en gemeentelijk niveau. Wat de toekenning van de beurzen aangaat wordt geen verschil gemaakt tussen open baar en bijzonder onderwijs. De staat subsidieert voorts het op het Franse platteland uitgebrei de netwerk van schoolbussen. Daarmee worden leerlingen da gelijks van huis naar school en weer terug gebracht. Bij het be gin van het schooljaar krijgen al le werknemers en uitkerings trekkers met schoolgaande kin deren een zogeheten „prime de rentrée", een tegemoetkoming in de kosten die gemaakt moeten worden bij elk nieuw schooljaar. België Ook in België bestaat geen school geld voor het kleuter-, basis- en voortgezet onderwijs en er zijn ook geen plannen om dit uit be zuinigingsoverwegingen te gaan invoeren. „De leerplicht loopt tot achttien jaar. Zolang die plicht loopt kan er geen schoolgeld worden geheven. Als de over heid een verplichting invoert, moet ze daar ook zelf de financië le consequenties van dragen", zegt woordvoerder Tegenbos van de Belgische minister van onderwijs Coens. Wel moet in sommige inschrijfgeld gevallen worden betaald voor kinderen van buitenlanders, als die niet op de „normale manier" deel uitmaken van de Belgische samenleving. Dat geldt, aldus Tegenbos, bijvoorbeeld voor een Amerikaanse leerling wiens ou ders niet in België wonen. Het geldt overigens nadrukkelijk niet voor de ongeveer 10.000 Ma rokkaanse, 10.000 Turkse en ook 10.000 Nederlandse kinderen van wie de ouders gewoon in België wonen als „gastarbeiders". Dat inschrijfgeld voor buitenlandse kinderen omvat een deel van de werkelijke kosten, lopend van zo'n 300 gulden voor het kleuter en basisonderwijs, tot 750 gulden in het voortgezet onderwijs. In België bestaat wel inkomensaf hankelijk inschrijfgeld voor uni versiteiten en instellingen van hoger onderwijs van het zoge naamde lange type (vier jaar of meer). Volgens de wet moet dit geld grotendeels voor sociale doelen worden gebruikt: studen tenhuisvesting, studentenrestau rants of hulp aan minvermogen de studenten. Sommigen drin gen erop aan voor hetzelfde doel ook inschrijfgeld te gaan heffen bij het hoger onderwijs van het korte type, maar de regering heeft daar nog geen besluit over genomen. Italië Het openbaar onderwijs in Italië is geheel gratis. Het verplichte on derwijs omvat er vijf jaar lagere school en drie jaar midden school. De leerplicht vervalt op de vijftiende verjaardag of met het behalen van het midden schooldiploma. Tijdens de lagere school worden de boeken aan de leerlingen in bruikleen gegeven, voor de drie jaar middenschool moeten de boeken, worden ge kocht. Voor minder draagkrach- tigen bestaat er echter een sys teem van boekenbonnen voor het aanschaffen van de benodig de boeken. Voor het hoger onderwijs, al het onderwijs na de middenschool, wordt een klein bedrag als in schrijfgeld gevraagd. In feite komt dat dit jaar neer op 40 gul den aan het begin van het jaar. Het aanschaffen van boeken voor de eerste klas van de hogere school komt neer op ongeveer 300 gulden, afgezien van woor denboeken en dergelijke. Negentig procent van de Italiaanse leerlingen neemt deel aan h« openbaar onderwijs. Verder is e het privé-onderwijs, grotendeels rooms-katholiek onderwijs. Pri vé-scholen kunnen worden ge lijkgesteld aan openbare scholen en kunnen dan ook gelijkwaardi ge diploma's uitreiken. De privé- scholen vragen verschillende be dragen aan schoolgeld en dat kan lopen van hoog tot zeer hoog. Het 'Religieuzenberaad' in het bisdom Rotterdam heeft de reli gieuzen van het bisdom opge roepen om op vrijdag 28 okto ber om 4 uur 's middags in de Moeder Godskerk te Voorscho ten een samenkomst van gebed en viering bij te wonen ter voorbereiding van de vredes demonstratie de volgende dag in Den Haag. Pater drs. Alfons Kroese uit Hazerswoude, bis schoppelijk gedelegeerde voor de religieuzen, gaat in deze vie ring voor. Het thema van de dienst is: 'Houdt elkaar in le ven'. Iedereen mag zich bij deze viering aansluiten. "Als een demonstratie ook een spiritueel gebeuren is, dan is er behoefte aan geestelijke voor bereiding en gemeenschappe lijke concentratie. Het is zin vol, als er ook in de geloofsge meenschap ruimte is om ge meenschappelijk 'stil te staan' aan de vooravond van het 'lo pen', zo mogelijk samen met anderen, die niet aan de de monstratie deelnemen". Dat schrijft het dagelijks bestuur van de Remonstrantse Broe derschap in een brief aan ker keraden, kringbesturen en pre dikanten naar aanleiding van de vredesdemonstratie op 29 oktober. Het bestuur vraagt de kerkleden die achter de uitgangspunten kunnen staan, deelneming aan de demonstratie te overwegen. Het acht zichzelf gebonden aan de uitspraak de Raad van Ker ken in Nederland van 1978 te gen iedere verdere uitbreiding en vernieuwing van de kernbe wapening. Ook herinnert het bestuur aan zijn eigen buiten gewone algemene vergadering van december 1980. Die kwam tot de uitspraak dat eenzijdige maatregelen in Nederland ter zake van ae nucleaire bewape ning van betekenis kunnen zijn om een proces van meer zijdige ontwapening op gang te brengen. Twee leden van het remonstrant se dagelijks bestuur gaan op 22 oktober naar de 'gebedsdienst' van de vredesbeweging in Roosendaal. Zij vertegenwoor digen daar die remonstranten die het met de demonstratie van 29 oktober eens zijn. Uit Amerika Op initiatief van een groep vrouwelijke religieuzen in Amersfoort is een aantal Ame rikaanse zusters, die actief zijn in de vredesbeweging, uitge nodigd om in de week van 24 tot 31 oktober in Nederland te zijn. De bedoeling van het be zoek is, elkaar met betrekking tot vredesvraagstukken te in formeren en te bemoedigen. De gasten zullen ook deelne men aan de demonstratie in Den Haag. Twintig Nederlandse congrega ties van vrouwelijke religieu zen hebben zich bereid ver klaard om de kosten van over komst en verblijf voor hun re kening te nemen. 'Geacht kamerlid'. Uit een re cente peiling is gebleken, dat op dit ogenblik ruim zestig ge meenschappen van religieuzen meedoen aan de vredesactie 'Geacht kamerlid'. Deze actie houdt in, dat religieu zen proberen, met parlementa riërs in gesprek te komen over de wapenwedloop. Zij willen daarbij vooral de religieuze en ethische motieven in de dis cussie over de bewapening be trekken. Ook komt de relatie tussen de bewapening en het leven in de Derde Wereld ter sprake. Contact hiervoor met kamerle den leggen is niet eenvoudig, zo leert de ervaring. Ze staan niet te juichen om deze actie. Som migen zijn nauwelijks bereid om binnen afzienbare tijd een antwoord te geven. Slechts een enkele groep van religieuzen is het tot nu toe gelukt om tot een meer uitvoerige briefwisseling of tot een gesprek te komen. De deelnemende groepen laten het er echter niet bij zitten. Ze vinden het hard nodig om door te gaan. De actie 'Geacht kamerlid' wordt gecoördineerd door de broe dergemeenschap Mr. Franc- kenstraat 70 in Nijmegen (6522 AG), telefoon 080-232216. Raad van Kerken Op 3 november zal eeri delega tie van de Raad van Kerken in Nederland een gesprek heb ben met het bestuur van het Nederlands Christelijk Werk geversverbond. Onderwerp is: de kwaliteit en de toekomst van de verzorgingsmaatschap pij in een teruggaande econo mie. Het bestuur van het verbond heeft om dit gesprek gevraagd naar aanleiding van de slot verklaring van een conferentie die in maart van dit jaar in Doorn werd gehouden. De Raad van Kerken had deze conferentie georganiseerd. Kerken, het Humanistisch Verbond en de vakcentrales CNV en FNV namen eraan deel. Woonlasten. De Raad van Ker ken heeft staatssecretaris Brokx van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu gevraagd, zich in te zetten voor een eerlijke verdeling van de woonlasten over de verschil lende inkomensgroepen. Die eerlijke verdeling is er nu niét. Alleen daarom al is een inte graal woonlastenbeleid nood zakelijk, gebaseerd op inko men, woningkwaliteit en ruim tebeslag, zo vindt de raad. Naar Midden-Oosten. Een de legatie van de Nederlandse Raad van Kerken zal in januari en februari volgend jaar een bezoek brengen aan de kerken van Jordanië, Egypte, Israel, Libanon en Syrië. Het bezoek is het resultaat van een lange voorbereiding en uitgebreid overleg met de kerken en de Raad van Kerken in het Mid den-Oosten. Godsdienstwet. De regering van Taiwan krijgt een brief van de Nederlandse Raad van Ker ken, waarin bezorgdheid wordt uitgesproken over de nieuwe godsdienstwet in dat land, die in voorbereiding is. De raad vreest, als deze wet van kracht wordt, een ernstige inperking van de vrijheid van kerken, gemeenschappen en instellingen. Plaatselijke over heden zouden mogen ingrijpen in de interne aangelegenheden van kerken en groepen. De Raad van Kerken vraagt de regering van Taiwan, rekening te houden met de normen en waarden die in de internationa le gemeenschap gelden. Beroepen De delegatie zal bestaan uit de voorzitter van de raad, profes sor dr. D. C. Mulder, ds. C. B. Roos. voorzitter van de her vormde synode, en de oud-ka tholieke bisschop G. A. van Kleef Als adviseur gaat mee de gereformeerde predikant J. M. Snoek, die van 1970 tot 1975 hoofd was van de sectie 'Kerk en joodse volk' van de Wereld raad van Kerken. Hervormde Kerk: aangeno men naar Suameer kandidaat B. J. van Haarlem Groningen. Toegelaten tot de evangeliebe diening J. F. Bakker Hijken (Dr.) en C. T. Mataheru Bath- men; beroepbaar B. Elenga Harderwijk en W. L. Smelt Hasselt. Gereformeerde Kerken: het be richt dat ds. C. van der Woude het beroep naar Wassenaar heeft aangenomen is niet juist. Christelijke Gereformeerde Kerken: beroepen te Rotter dam-West H. H. de Haan West- Gereformeerde Gemeenten: be dankt voor Almelo-Wierden H. Ligtenberg Middelharnis. Vacaturebank. De hervormde gemeente van Barendrecht is begonnen met een 'vacature bank' voor kerkelijke vrijwilli gers. Daarin worden namen en adressen opgeslagen van ge meenteleden die aan activitei ten binnen de gemeente willen deelnemen. "Als er niet direct geschikt werk voor hen is, kunnen deze mensen worden benaderd zodra dat wél het ge val is. De Protestantse Stichting voor Verantwoorde Gezinsvorming houdt op 12 november in de academie 'De Horst' te Drie bergen een werkconferentie over de positie van homose- xuele mensen in de kerk, on der het motto 'Het heft in eigen hand'. Niet alleen homosexue- le vrouwen en mannen worden verwacht, ook niet-homo's, die zich betrokken voelen bij dit onderwerp. Belangstellenden kunnen nade re inlichtingen krijgen bij de PSVG, Duinweg 23 Den Haag (2585 JV), telefoon 070-512521. Leiden. De vrijgemaakte gere formeerden in Leiden houden enige tijd hun zondagse dien sten in de aula van de school 'De Vlietschans' aan de Apollo- laan. Hun kerk aan de Heren gracht wordt opgeknapt. De doopsgezinden, die in ver band met de restauratie van hun kerk een paar zondagen in het koor van de Pieterskerk bijeenkwamen, keren zondag naar de Lokhorstkerk (Pieters kerkstraat) terug. Bijbelgenootschappen. De We reldbond van Bijbelgenoot schappen heeft voor volgend jaar een begroting van f 70 miljoen. Dit geld wordt ge bruikt voor het vertalen en ver spreiden van de bijbel in lan den u>aar de nationale bijbel genootschappen steun behoe ven. Het Nederlands Bijbelge nootschap draagt hierin f. 4,3 miljoen bij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 19